Derde wereld niet
onder de indruk van
theologische volzinnen
Schapen - synodeleden
'Kerk bereikt de
onderlaag niet'
d1
1
Uit brieven van lezers
Atheïsten eisen van
Vaticaan 100 miljoen
Duitstalige gemeenten
in Rusland dankbaar
Koreaanse dominee
in hongerstaking
Gereformeerd
deputaatschap
Zuid-Afrika
informatie
Twee ton voor actie
nieuwe testamenten
VANDAAG
infi
Literatuur over
kerkdiensten
Voorbijgangers1
fc
DINSDAG 21 JUNI 1977
Trouw/Kwartet
in
Van een onzer verslaggevers
LAGE VUURSCHE Het gesprek dat de Interkerkelijke coördinatiecommissie ontwikkelings
projecten, ICCO. In Lage Vuursche heeft opgezet om te komen tot een Overzeese beheersraad ls
gisteren begonnen ln een geest van twijfelzucht en voorzichtigheid. De voorzitter van het beraad,
de hervormde synodescriba dr. A. H. van den Heuvel zei ln zijn openingswoord dat het de
bedoeling ls betere vormen van samenwerking tot stand te brengen tussen mensen, die ln een
tegenovergesteld kamp van onze wereld leven, maar de ontwlkkellngsdeskundige dr. Aaron Tolen
uit Kameroen moest het allemaal nog maar zien, zei hij. HIJ was bang dat ICCO nooit ln staat ls
werkelijk samen met de geldontvangers het beleid uit te stippelen.
Tolen noemde de poging van ICCO
de ontvangers van het geld inspraak
te geven in het beleid, een gevaarlijk
experiment. Het ls volgens hem een
teken dat ICCO Inziet dat we allen ln
hetzelfde schuitje zitten ln deze we
reld. HIJ zei het jammer te vinden
dat de kerken eigenlijk nagenoeg
helemaal niet ln ontwikkelingssa
menwerking geïnteresseerd zijn. Zij
produceren wel sierlijke theolo
gische volzinnen, maar het geld
moet van de regeringen komen. Dr.
Tolen vindt dat ontwikkelingssa
menwerking niet alleen maar kan
plaats hebben in arme landen. Zo
lang Je bijvoorbeeld het werk van
multinationale ondernemingen ook
nog ziet als ontwikkelingshulp, ge
tuigt dat van een beperkt inzicht.
Volgens hem ls het nodig dat ontwik
kelingswerk niet alleen in de arme
landen, maar ook in de rijke wereld
gebeurt.
De Kenlase ontwikkelingsdeskundi-
ge B. Kiplagat vindt het ook onder
drukkend, wanneer een organisatie
zoals ICCO, die geld aan ontwikke
lingswerk uitgeeft, spreekt over het
opdragen van macht aan de armen.
Laat ons liever eens weten wat Jullie
problemen zijn, vroeg hij. En ook de
vertegenwoordiger uit Trinidad Ro
bert Cuthbert riep op om grote
woorden zoals de overdracht van
macht maar liever achterwege te
laten.
De Egyptische bisschop Samuel zei
dat het reserves consortium (zoals
de bijeenkomst ln het Engels heet)
pas interessant wordt als het een
voorbeeld wordt voor andere landen
en wanneer Nederland erin slaqagt
samen met die andere landen stap
pen te doen ten gunste van een
nieuwe internationale economische
orde.
Dr. Van den Heuvel deed ln zijn
openingswoord een beroep op de
gemeenschappelijke inspiratiebron
van de oecumenische ontwikke
lingsexperts. „We beginnen vanuit
ongelijke posities en vanuit opvat
tingen die voor de een dit en voor de
ander dat betekenen. Alleen een ge
méénschap kan ons helpen uit deze
tweeslachtigheid te komen. ICCO
gaat ervan uit dat er iets bijzonders
is aan het christelijk geloof dat ook
voor het ontwikkelingswerk van be
tekenis ls. Wij geloven dat de chris
telijke gemeenschap ln de wereld
voldoende werkelijkheid Is om er
een kanaal voor ontwikkelingswerk
van te maken. De aard van deze
gemeenschap wil dat vijanden bu
ren kunnen worden, dat broeders
elkanders hoeders en gemeentes el-
Korte duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, brieven kunnen worden
gestuurd naar: Secretaris Hoofdredactie Trouw/Kwartet. Postbus 859, Amsterdam. Bij
publikatie wordt de naam van de schnjver vermeld.
Openbaar en christelijk
onderwijs
Hierbij een reactie op het m l. eigen
lijk niet in een christelijk dagblad
passende artikel van de heer
Onvlee.
De heer Onvlee maakt zich schuldig
aan „wishful thinking". De tegen
stelling tussen openbaar en christe
lijk onderwijs zit niet in een weder
zijds waarderend woord. Het ko
ningschap van Christus onverkort
erkennen was en ia de wezenlijke
identiteit van een Christelijke
school. In die keuze ls het óf-óf uit
gesloten. Wie niet voor Hem is. is
tegen Hem. Waar men aan Hem ge
hoorzaam is zal men dus geen be
hoefte hebben om tot een samen-
werkinggschool te komen. Naar het
woord van de huidige minister: „On
derwijs kan nooit neutraal zijn." Het
is de vrijheid van de openbare
school dat niet-neutraal zijn te uiten
in een verbondenheid aan de een of
andere partij-ideologie. Welke dat
is. wordt de ouders pas later duide
lijk. Een christelijke school draagt
naar bulten uit dat zij poogt haar
onderwijs ln overeenstemming te
doen zijn met de leer van Jezus
Christus. Die pogingen zijn soms
wat verflauwd en hier en daar dreig
de de eigen signatuur verloren te
gaan. teder die dat echter heeft mee
gemaakt, weet hoe heilloos dat was.
De nu zich overal vernieuwende be
wustwording van de waarden van
een christelijke school, werd enige
Jaren geleden nog voor onmogelijk
gehouden. De reactie van de heer
Onvlee is daarom een tragische. HIJ
wil de openbare school behouden en
de christelijke school in haar zien
opgaan. Niemand uit het kamp van
de christelijke school zal ooit de
openbare school het recht op be
staan ontkennen. De heer Onvlee
maakt hier een lelijke schuiver. Hij
wil zien verdwijnen wat hij persoon
molukkers bedreigd, maar door hun
eigen dronken vader. Ze kunnen
niet vluchten
Vroeger probeerden hun moeders
hen te beschermen, al werden ze zelf
bont en blauw geslagen. Nu drinken
vele moeders met vader mee.
Volgens het artsenrapport van Janu
ari '76 drinken 140.000 vrouwen te
veel. en zijn er al 24.000 verslaafde
vrouwen ln ons land. Ook grotere
broers en zusters drinken een bier
tje. Volgens de T.V. is dat thuis
drinken zo gezellig Maar bange
kinderogen smeken om hulp. En ze
weten niet eens hoe groot de schade
is. die wordt aangericht door drug
gebruik (nicotine, alcohol, enz.). Het
roken en drinken van vaders en
moeders veroorzaakt veel meer
schade dan een gijzeling in school
verband. En wie zet zich in deze
kinderen te bevrijden?
Nieuwe Pekel* I.ammy Reilling
kaars helpers kunnen worden. En
dat ln dat proces machteloze en de
zwakke kunnen uitmaken wat er
moet gebeuren.
Of het waar is hetgeen dr. Van den
Heuvel bij de opening van het ge
sprek zei, moet deze week nog blij
ken. In elk geval ls wel duidelijk dat
de mensen uit de derde wereld, die
hier zijn, vastbesloten zijn zich niet
met schljnlnspraak te laten afsche
pen. Ze zijn hier duidelijk gekomen
om samen met ICCO te gaan beslis
sen wat er moet gaan gebeuren met
de veertig miljoen gulden, die het
ICCO elk Jaar aan overheidsgeld
verdeelt onder een groot aantal ont
wikkelingsprojecten in de derde
wereld.
Deze week komen prins Claus en
minister Pronk om mee te doen aan
het gesprek. Gisteren werd het van
de kant van het ministerie van ont
wikkelingssamenwerking geopend
door dr. P. J. H. Jonkman, de direc
teur-generaal, die zeer nadrukkelijk
vaststelde dat het ICCO volledig
onafhankelijk is van de regering en
dat deze dat liever ook zo wil
houden.
Van een onzer redacteuren
SEOEL Sinds 18 mei houdt de
Koreaanse dominee Moen Ik-Hwan
samen met zijn gezin een hongersta
king als demonstratie voor herstel
van de burgerrechten ln Zuid-Ko-
rea. Moen heeft Intussen al zijn tes
tament gereed gemaakt en laat zich
door niemand op andere gedachten
brengen.
Moen was hoogleraar aan de theolo
gische hogeschool van Hankoek,
totdat hij om gezondheidsoverwe
gingen aftrad. Hij heeft een verta
ling ln het Koreaans gemaakt van
het oude testament, die ln april van
dit Jaar ls gepubliceerd en binnen
een week uitverkocht was.
Moen is vorig jaar maart gearres
teerd nadat bekend geworden was
dat hij de „Samil-verklaring" had
geschreven, waarin opgeroepen
werd tot herstel van de democratie
in het land. HIJ verblijft ln een klei
ne cel zonder venster en kreeg tot
het begin van zijn hongerstaking
slecht te eten. De Koreaanse delega
tie heeft op de vergadering van de
vergadering van de Aziatische raad
van kerken in Penang (Maleisië) om
voorbede voor ds Moen gevraagd.
ROME Een internationale
groep, die zich „wereldbond van
atheïsten" noemt, heeft van het Va
ticaan honderd miljoen dollar „scha
devergoeding" geëist „voor de gru
welen die het rooms-katholicisme ln
de loop der eeuwen tegen de atheïs
ten heeft bedreven." De groep wordt
geleid door de bekende Amerikaanse
atheïste Maladyn Murray O'Halr.
Het Vaticaan noemde de eis absurd.
NEW YORK Dr Bernard N.
Nathanson, directeur van de groot
ste abortuskliniek van New York, is
radicaal van mening veranderd. Hij
is- tot de conclusie gekomen, dat
lijk afwijat Dat maakt van' dialoog zwangerschapsafbreking geUjk staat
tensloot monoloog ean dat ls een met moord, heeft zijn relaties met de
weg die al heel wat dictaturen zijn
opgegaan. Rotterdam Abr. Vos
Kinderen gijzelen
Een storm van verontwaardiging
steeg op toen we hoorden dat 105
kinderen waren gegijzeld. Vanzelf
sprekend stelde de regering als eis:
„Eerst de kinderen vrij". En ze zijn
vrijgelaten. Gelukkig. Helaas leven
er nog duizenden kinderen onder
soortgelijke of ergere omstandighe
den. Ze worden wel niet door Zuid-
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
kliniek verbroken en zich aangeslo
ten bij een anti-abortus beweging.
„De druk van binnen en van buiten
was enorm. Vele dokters verloren in
de operatiekamer hun zenuwen,"
vertelt hij nu.
MEKKA De eerste internatio
nale Islamitische conferentie voor
opvoeding, vorming en onderwijs,
die in Mekka is gehouden, heeft mis-
lim-ouders opgeroepen, hun kinde
ren niet meer naar christelijke zen
dingsscholen te sturen. De conferen
tie drong er bij de regeringen van
moslim-staten op aan, geen nieuwe
zendingsscholen toe te laten en de
bestaande geleidelijk te sluiten.
JERUZALEM Maarten Lu
ther's beroemde „Inleiding tot de
brief aan de Romeinen" ls ln het
Arabisch vertaald en ln duizenden
exemplaren verzonden ln vele Arabi
sche landen. De uitgave was een
initiatief van een Noorse zendingsor
ganisatie. De vertaling was het werk
van ln Israël wonende Arabische
christenen.
BRASILIA Meer dan dertig
miljoen Brazilianen, bijna een derde
van de totale bevolking, is aanhan
ger van het occultisme. Het is ver
bijsterend, hoe het aantal van deze
„duivelsaanhangers" toeneemt, die
in alle openlijkheid hun bijgeloof
praktizeren. aldus het blad van de
doopsgezinden in Brazilië „Bibel
und Pflug."
ROME De kleine groep van
vergaderingen van gelovigen ln Ita-
De gereformeerde kerkschepen in Leusden (omslagfoto van het juni-nummer van Kerkinfor
matie).
door A. J. Kiel
Op de lap grond bij het gerefor
meerd dienstencentrum te Leus
den grazen schapen. Dit zijn gere
formeerde kerkschapen, zo bericht
ons collega Ton van der Hammen
ln het juni-nummer van Kerkinfor
matie, het officiële blad van de
gereformeerde kerken. Werkers op
het centrum droegen per man een
tientje bij voor de aanschaf van
deze kudde, ln vrije uren ls een
schaapskooi gebouwd en aldus ont
ving het dienstencentrum een om
geving met een sterk heenwijzend
karakter. -
De heer Van der Hammen wordt
hierdoor terstond meegesleept en
zijn mededeling omtrent de scha
pen voert hem rechtstreeks naar
een toespraak van synode-actuari-
us dr H. B. Weijland. Niet dat diens
woorden hem doen denken aan ge
blaat (dat meende ik eerst ver
schrikt, en dat is het gevaar van het
gebruik van beelden, dat zulke zon
dige veronderstellingen ln Je opko
men). nee. het was het pastorale
element erin dat het punt van ver
gelijking vormde met het tafereel
op de grazige weide te Leusden.
Ton van der Hammen geeft te ken
nen dat van een blik op de gerefor
meerde kerkschapen een inspire
rende rust uitgaat. Persoonlijk
acht ik dit nauwelijks mogelijk,
maar ik moet zeggen dat hij ln elk
geval de Inspiratie kreeg, om in vier
achtereenvolgende nummers van
Kerkinformatie foto's van en piep
kleine interviewtjes met alle syno
deleden op te nemen. Aan het eind
van de zomer komt de synode weer
bijeen op „De blije werelt" in Lun-
teren en aangezien Kerkinformatie
ook in de wieg is gelegd met het
oogmerk, de synode dichter bij de
mensen te brengen, mogen we dik
tevreden zijn. De gereformeerde le
zers van het blad krijgen hun syno
de thuisgestuurd en ze weten
straks, als het Juli- en augustus
nummer van Kerkinformatie uit
zijn, van leder lid van het eerwaard
gezelschap, hoe zij of hij er uitziet,
hoeveel kinderen er zijn, wat de
betrokkenen voor de kost doen en
wat zij het belangrijkste van en
voor de aanstaande synodezitting
vinden.
Op grond van het thans voorhan
den zijnde materiaal durf ik vast
stellen dat synodeleden degelijke
en ernstige mensen zijn. Niemand
van hen heeft geantwoord dat het
belangrijkste van de synode be
staat uit het gezellig omhangen in
de bar van „De blije werelt" of uit
het ontbreken van gezanik aan Je
kop door Je chef of kinderen. Wilde
brassen ben lk niet tegengekomen
en een paar synodeleden geven
zelfs blijk van een sterke begeerte
naar rust ln de gereformeerde ker
ken, hoewel de Stichter van de kerk
nooit verklaard heeft dat Hij daar
voor la gekomen.
Een mens ziet aan wat voor ogen is,
heb lk meermalen verzucht tijdens
de lectuur van Kerkinformatie. Bij
't aanschouwen van een enigszins
hip gekapt hoofd dacht ik: daar
heb Je zeker zo'n wereldwinkelman
netje, maar de begeleidende tekst
maakte me duidelijk, dat ik van
doen had met een persoon die be
reid is voor de gereformeerde waar
heid de barricaden op te gaan. Zag
ik een doorgroefd gelaat, dan ver
moedde ik een strijder voor de rei
ne leer voor me te hebben, doch in
werkelijkheid sloeg de geportret
teerde de blik naar de ontwikke
lingslanden.
Aardig is om aan de hand van wat
de synodeleden zeggen, te voor
spellen waar ze voor of tegen zullen
zijn. Ik denk bijvoorbeeld dat Ie
mand die krachtig opwekt tot on
dubbelzinnige handhaving van de
belijdenis, niet direct wegloopt met
het anti-raclsmefonds, en van dege
ne die zuidelijk Afrika ter sprake
brengt krijg ik de indruk, dat hij
weinig behoefte heeft aan beleids
ombuiging van de IKON. Ik opper
dit alles, om gereformeerde gezin
nen aan te moedigen, te zijner tijd
met de vier nummers van Kerkin
formatie onder handbereik de sy
nodeverslagen in Trouw te volgen
en te kijken, of dit soort verwach
tingen kloppen.
Ik heb ook nog geprobeerd enige
conclusies te trekken uit het kin
dertal der synodeleden. Het kwam
me voor dat oudere synodeleden
met vrucht (mag lk wel zeggen)
geluisterd hebben naar vooroor
logse preken over het zevende ge
bod, waarin de warboel in Frank
rijk toegeschreven werd aan de le
dige wiegen aldaar. Dan krijg je de
leeftijdsgroep die onder aanvoe
ring van dokter Dupuis aan verant
woorde gezinsvorming is gaan doen
(het woord „geboortebeperking" is
in het officiële gereformeerde
spraakgebruik nimmer opgeno
men) en tenslotte komen de jonge
ren die zo'n afgepast gezinnetje
kleinburgerlijk vinden. In deze
trant probeerde ik in te delen, maar
lk ben ermee opgehouden toen ik
stuitte op een synodelld, dat ont
hulde geen thuiswonende kinderen
te hebben, in 't midden latend of,
en zo ja, hoeveel hij er buitenshuis
heeft.
lië heeft voor deze zomer 24 evangeli
satiecampagnes in het hele land
voorbereid met driehonderd samen
komsten. Daarbij zullen zes tenten
ingezet worden.
Van een onzer verslaggevers
LEUSDEN. Een speciaal gerefor
meerd deputaatschap, bestaande
uit mr O. C. van Dam, prof. dr A. M.
Donner, dr A. Kruyswljk, drs J. D. B.
van der Meulen, prof. dr H. N. Rid
derbos en dr B. Rietveld, gaat zich
bezinnen op de ethiek van de rassen-
problematiek.
De bezinning zal plaatshebben op
grond van publikaties, die vanuit
Zuid-Afrika zijn toegezonden aan de
generale synode van de gerefor
meerde kerken. Het betreft de offi
ciële verslagen van de synode van de
gereformeerde (Dopper-)kerk en het
boekje „Ras, volk en natie" van de
Nederduitse gereformeerde kerk
(blank).
Hetzelfde deputaatschap zal zich
ook bezighouden met de driteria
van het speciale fonds van het pro
gramma ter bestrijding van het ra
cisme (PCR) van de wereldraad van
kerken, en over de vraag of er voor
de gereformeerde kerken vanwege
de banden met de Nederduitse gere
formeerde kerken-familie geen an
dere wegen gevonden kunnen wor
den ter bestrijding van het racisme.
De vorige synode had om deze stu
dies gevraagd. De zaken zullen in de
gereformeerde synode pas aan de
orde worden gesteld nadat een uit
spraak is gedaan over de bezwaar
schriften betreffende het besluit van
de vorige synode om de aanbevelin
gen voor het speciale PCR-fonds op
te schorten.
maandblad van de
Qereformeerde Kerken, dat
berichten, nieuws, actuele
gebeurtenissen uit binnen-
en buitenland, speciaal voor
u objectiet noteert
Postbus 202, Leusden
VELP De actie „Nieuwe Testa
menten voor Braziliaanse school
kinderen", die op touw gezet is door
ds H. J. Hegger, ls een succes gewor
den. Gevraagd werd 185.000 gulden.
De actie heeft tot op heden 203.160
gulden opgebracht. Honderddui
zend schoolkinderen ln de staat Rlo
krijgen een Nieuwe Testament.
Op de lutherse wereldassemblee ln
Dar es Salaam vertelde Hansen, dat
ln de protestantse kerken, waaron
der de Duitstalige, tenminste drie
maal ln de week kerk gehouden
wordt. Jongeren ontbreken daarbij
niet. In de gemeenten worden regel
matig kinderen gedoopt en wordt
belijdenis gedaan. Zo werden in de
Duitstalige lutherse gemeente van
Nowoslblrsk in Siberië in de afgelo
pen acht jaar 340 kinderen gedoopt
en deden 140 Jonge mensen blijdenis.
De lutherse wereldfederatie heeft
toestemming gekregen om vijfdui
zend Duitse bijbels te sturen. Ook
kunnen tienduizend Duitse gezang
boeken worden Ingevoerd.
Hansen keerde zich tegen de tendens
ln „zekere publikaties ln het westen"
om diegenen als de beste christenen
ln Rusland te idealiseren, die zich
tegen de verplichte registratie van
kerken en gemeenten verzetten. Dat
doet zijns Inziens de vele gelovigen
onrecht, die hun geloof ln praktijk
proberen te brengen binnen het ka
der van de wetgeving.
De houding van de Duitssprekende
LEUSDEN De geslotenheid van de kerkelijke gemeente is de reden, dat er
nauwelijks nog verbindingen bestaan tussen de kerk en de mensen die
behoren tot de onderste geledingen in onze samenleving. Dat is de conclusie
van een commissie van de gereformeerde deputaten Evangelisatie, die heelt
gestudeerd op het vraagstuk van „de communicatie van het heil, vooral naar
de minst bevoorrechte groepen ln de samenleving".
Het resultaat van die studie is als bezinningsnota aan de synode aangebo
den. De nota constateert, dat de kerk bezig is zich af te sluiten van de wereld
om zich heen, getuige het feit, dat de betekenis van het evangelie voor de
problematiek van het alledaagse leven steeds minder duidelijk wordt.
PROCESSIE
De verkiezingen ln Spanje zijn al
weer een paar dagen achter de rug.
Vorige week dindag gaf Hier en Nu
een uitstekende Impressie van de
verkiezingsstrijd. Zowel van de
neo-fascisten van Fraga als van de IV
centrumpartij en de socialisten va®]
Gonzeles kregen wij een indruk. Wfc
kunnen al die mensen meeslepend ki
zingen! Je proefde er de smaak van
de vrijheid uit, voor deze mensen dl
al zo bijzonder lang geknecht zijn
geweest. Ineens verscheen er een |C
processie in Lerida, op het scherm, e
Een enge lange man liep voorop. In
burger. Wie het was werd me niet
duidelijk. Hij had een soort
hazenkop en keek bijzonder
misprijzend. Even later verschenei
er allerlei kerkelijke
hoogwaardigheidsbekleders in
allerlei zilveren en
En verder heel veel militairen.
Tenminste naar de uniformen te
oordelen en naar de rissen K
onderscheidingstekens. Een enge 11
stoet. Uiteindelijk kwamen ze bij JJ1
iets dat op een altaar moest lijken.11
Maar 't was meer een troon met een'
kerkgebouw van grootse allure er
boven uit. Werd er een mis J®
opgedragen, dat wil zeggen werd de£
Heer opnieuw geofferd, zoals ze daaf}
nog geloven? Ik kon dat wel J;
begrijpen. Dat kan je niet gewoon
doen. In je gewone kleren enzondei^
al die praal, want dan ls 't net echt.
Nu was de enorme distantie van dief_
vervreemdende pracht. Het kwam 'J
allemaal heel beangstigend op mij
over. Misschien moet ik inclusiever'"
denken en meer uitgaan van
pluraliteit van geloven en
geloofsbeleven, maar ik kon op dat
moment niet. Die enge man,
overigens zonder
onderscheidingstekens. Gaf hij die J
zelf soms uit en stelde hij er daarom®
geen prijs op? Ik weet het allemaal
niet. Maar ik dacht wel dat die man"
van Nazareth heel ver weg was. Ik
denk ergens aan de rand van de
stad, waarvan ik even daarvoor de
krotten gezien had.
DAR ES SALAAM (EDP) Met positieve indrukken van de
situatie van de kerken in de Sowjet-Unie is de Europa-secretaris
van de lutherse wereldfederatie, de Deen Paul Hansen, van een
langere reis door de Sowjet-Unie teruggekeerd. Zijn indruk is,
dat de overheidsinstanties thans meer begrip tonen ook ten
aanzien van de Duitssprekende kerkelijke gemeenschappen in
de Sowjet-Unie.
gemeenten ln Rusland wordt vol
gens Hansen meer door dankbaar
heid bepaald. Sinds de lutherse kerk
in de Sowjet-Unie onder het regime
van Stalin verboden werd en vooral
na de gedwongen deportatie van
vele Duitsers aan het begin van de
tweede wereldoorlog naar Siberië,
hebben deze mensen een ontzaglijk
zware tijd achter de rug. Des te meer
waarderen zij hun huidige situatie
en de wel beperkte, maar toch aan
wezige mogelijkheden, die zij als
christelijke gemeenten in een uitge
sproken atheïstische staat hebben.
Een gemeentelid zei tegen Hansen:
Wij werden totaal verstrooid, maar
Gods zegen bleef bij ons. Voor de
verzorging van de verstrooide Duits
sprekende lutheranen zal een speci
aal bureau ln Riga gesticht worden,
dat verbonden wordt aan de lutherse
kerk van Letland.
HARDENBERG De commissie
kerkdiensten van de gereformeerde
kerk ln Hardenberg heeft kans ge
zien een overzicht te verzorgen van
literatuur met het oog op de kerk
dienst. Aanvankelijk was het stencil
bestemd voor eigen gebruik, maar
het begint nu ook in bredere kring
aandacht te trekken. Behalve een
verwijzing naar boeken vindt men er
een groot aantal tijdschriftartikelen
geregistreerd.
De literatuur ls ondergebracht ln
verschillende rubrieken, zoals na
slagwerken, principiële beschouwin
gen. praktijk (orden van dienst, ge
tijden. kerkelijk Jaar), alternatieve
vormen, jeugd- en kinderdiensten,
kerkmuziek, zang en kerkbouw. Le
den van plaatselijke liturgiecom
missies kunnen van dit overzicht
veel profijt trekken. Het is verkrijg
baar door 4,95 te storten op girore
kening 969239 t.n.v. G. Warnink te
Hardenberg.
Beroepingswerk j
NED. HERV. KERK t
Beroepen te Stellendam: C. Ooi t
schot kand. te Capelle a.d. IJssel. 2
r
Aangenomen naar Lisse: B. C. dl
Gelder te Maasdijk; naar Zeist: <c
Lugtigheid te Sneek; naar Nootdor I
(bijz. werkz.): mevr. J. de Ruytei
geestelijk verzorgster internaa
geest, gehandicapten Craeyenburd
te Nootdorp: naar Rhenen (buitenj F
wijkgem. in wording): P van Die tï
Wolphaartsdijk, die bedankte vooo
Nieuwerkerk a. d. IJsseL g
Bedankt voor Vlaardingen: J. Man! F
velt te Zwijndrecht s
1
GEREF. KERKEN V
Beroepen te Ommen: J. C. van E|tl
mond te Epe, die bedankte voc
Gorcum. 18
v
Aangenomen naar Wassenaar-Zui|tl
drs. G. C. van de Kamp, voorhefla
chr. geref. pred. te Hlllegom, dllf
bedankte voor Haarlem-Zuid «si
Monnickendam. r<
r«
GEREF. KERKEN (VRIJG.) k
Beroepen te Assen-Zuid (misli,
dienst in Brazilië): J. P. v. d. Wil
kand. te Groningen. B
Beroepbaar: A. O. Reitsma, Morsw<hi
57d, Leiden. jv<
ln
CHR. GEREF. KERKEN se
Beroepen te 's-Gravendeel: C. J. vair
den Boogert kand. te Apeldoorn, dl
)R
Kees Vreugdenhil E
Kees Vreugdenhil uit Naaldwijk j
onverwacht uit Ethiopië terugi
keerd, waar hij werkte als ontwiklfc
lingswerker van het TEAR Fuf
(The Evangelical Alliance Rel}
Fund, de diakonale arm van
evangelische zendingsalliantie
Nederland). Kees Vreugdenhil w«4
te in de Amanovallei aan een tw
jarenplan van de Society of Inten
tional Missions (SIM), waarbij
boerengezinnen uit de bergen inl
vallei gevestigd zouden worden, r
maakte deel uit van een gemen|
Ethiopisch-Europees team, dat i
vallei voor en met de boeren moé-
ontginnen. Doordat alle verbindL
gen verbroken werden en door P'
toenemende onlusten was het ni—
langer verantwoord te blijven. Jkv
project is ln zoverre een succes, dt
de eerste vijftig gezinnen zich in P
vallei hebben gevestigd en nu zi<££
zelf kunnen bedruipen. De twee 8
dere Nederlandse vrijwilligers
TEAR Fund ln Ethiopië, Forrfd
Bouma uit Ferwerd en Marian
Spijkers uit Meppel, hopen hun p#®I
ode van twee Jaar vol te maken >rl
eind augustus terug te komen. 'n
de
kt
Ds Manual Rentarla
In het westen van de Zuid
kaanse staat Columbia hebben
tig gewapende mannen het dorp
tania overvallen. In het bijzijn
de inwoners schoten zij vervol
de predikant, Manual Ren
dood.
