'Zelfs in de gevangenis kan een mens
kiezen tussen vrijheid en onvrijheid'
nog
©ethoven-Festival omrankt door menige banale noot
i
j
bEETHOVEN
fSTIVALMEM
Dij bergt
de zwemspullen
even op.
Dan maak ik
intussen een
paar lekkere
kaastosti's.
Kaastosti
umenten
Niets zeggen
Radio
Stap terug
Valse inlichtingen
Vrije wil
JRCEDES-BENZ „FÜR ELISE" EEN ONSCHULDIG GRAPJE
Br?
j b m
Rijnovereenkomsten
bevatten geen
geheime bepalingen
5Vm29
Weet je wat7
Wiet eerst klaar is.
Pa's goed eten.
juni 1977
CDA wil beter
vervoer voor
fractieleiders
APAG 18 JUNI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet21
iv«
Wladimir Boekowski
s bijna een traditie geworden te vermelden dat aan gene zijde van de
nse Muur de eilanden van de Goelag Archipel liggen, waar onderdrukking
eedheid heersen. Een wereld waar geen vrijheid bestaat, terwijl wij hier, aan
tijde van de muur, genieten van de voorrechten van vrijheid en democratie,
in werkelijkheid is het trekken van een grens tussen vrijheid en onvrijheid
ecompliceerder zaak. Het ligt besloten in een ieder van ons.
e«n waar, dat wij aan gene
n een gevangenis leven.
*clan een mens, zelfs in de
fcenis, niet vasthouden
p.sn vrije keuze? Als hij de
3 'oor verraad betaalt, kan
„..de gevangenis verlaten.
In ook proberen te ont-
en. Hij kan zichzelf ver
in en daardoor bepaalde
gunsten verkrijgen. Of
li vechten. Deze vrijheid
ie fc gevangenis te vinden,
era
sns, die diep in zichzelf niet
ker'kan een groot aantal argu-
i vinden om zich te rechtvaar-
inj,jlet aanvaardbare van een
„gevangen" toestand
|ecreeërd, zo houdt hij zich-
>r, door nobele doeleinden en
~-ijke aspiraties. Een van deze
i kan zelfs het geweten van
il sussen. „Als ik het niet doe,
rn^n ander het. En die ander zal
l&jshtoffer meer letsel toebren-
doe".
Wkk heb ik in de gevangenissen
^^nment niet gehoord van bewa-
er Hdervragers en psychiaters. Ik
ge2 ook gehoord van Westduitse
;ves ëlen. „Als ik geen pijpen aan
kzijet-Unie verkoop dan zal mijn
sc>ent de order krijgen. Boven-
led ik werkgelegenheid aan
ensen."
in het werkkamp waren ook
0 jaensen. Doch velen van hen
•ver de dingen toch anders uit.
„Als ik het niet doe, wie zal het dan
doen?" „En als ik het nu niet doe,
wanneer dan wel?" Als ik vandaag
niets doe als ze mijn vriend slaan,
dan zal ik morgen het baantje van
beul accepteren.
In mijn land houdt de levenserva
ring van een mens hem iedere dag
voor: „Zeg niets". Echter, ondanks
tientallen jaren van terreur, komen
er hoe langer hoe meer mensen, die
weigeren „niets" te zeggen, omdat
daar nu juist de grens ligt tussen
vrijheid en onvrijheid.
In uw wereld is het, denk ik, gemak
kelijker om vrij te zijn. Ik zal u een
voorbeeld geven. U weet allemaal
wat er in Polen is gebeurd. De arbei
ders, die durfden te staken, werden
geslagen en in de gevangenis ge
stopt. U weet ook allemaal dat de
Poolse economie volledig afhanke
lijk is van de Duitse. Door te staken
in de Duitse fabrieken, die de Poolse
orders uitvoeren, zou het zeer goed
mogelijk zijn de regering van Gierek
te dwingen de Poóise arbeiders uit
de gevangenis te ontslaan. De West
duitse vakbonden bleven echter
doof voor een oproep tot solidariteit.
Doch stel eens, dat uw vrijheid ein
digt bij het punt waar uw solidari
teit met de vervolgden ophoudt?
Morgen weigert u uw eigen arbei
ders te verdedigen en overmorgen
zal niemand u verdedigen.
terug te doen. Zelfs in de eenzame
opsluiting in de Wladimir gevange
nis, waar geen licht is. geen lucht,
geen bed. geen boeken en waar men
slechts eenmaal per dag een kop
soep krijgt, kan een mens het vol
houden om te vechten.
Natuurlijk is het westen zeer ver
verwijderd van een cel in de Wladi
mir gevangenis, maar men kan zich
aanleren om gewend te raken aan
eenmaal per dag soep. Uw politici
kiezen met succes voor het onver
mijdelijke alternatief „oorlog of sla
vernij".
De politiek van het scheppen van
ruimte en het in de gunst trachten te
komen bij de Sovjet onderdrukkers,
heeft er reeds toe geleid, dat ver
schillende landen staten zijn gewor
den met een beperkte soevereiniteit.
Een mens heeft altijd wel iets te
verliezen, er is altijd wel een stap
Als voorbeeld diene het volgende:
De Westduitse regering overweegt
momenteel te stoppen met de Russi
sche uitzendingen van de Duitse ra
dio, omdat men bang is dat de stem
van de omroeper de regering van de
Sowj et-Unie zou kunnen omverwer-
pen.Dit nu wordt dan een land aan
gedaan waarin miljoenen mensen
iedere avond hun oor tegen de radio
drukken om gehinderd door
stoorzenders toch nog wat op te
pikken van de Duitse berichtgeving
en zo te vernemen wat er in de vrije
wereld gebeurt. De Sowjet-Unie
heeft de Westduitsers verboden te
gen de muur te kloppen om contact
te krijgen met de man in de cel
naast hen.
Hoe kunnen degenen die de Akkoor
den van Helsinki betreffende de
mensenrechten hebben onderte
kend die begrijpen? Met wie in het
oostblok wil men samenwerken:
met het volk of met degenen die de
macht uitoefenen?
Het is nu bijna twee jaar geleden dat
de slotakkoorden werden onderte
kend. Het zou kunnen zijn dat de
tekst minder nauwkeurig is gefor
muleerd dan de gewoonte is bij in
ternationale overeenkomsten be
treffende de mensenrechten. Dit ge
brek aan duidelijkheid geeft het
westen een uitvlucht, een kans om
nieuwe concessies te doen. Maar
Helsinki behelsde ook een nieuw
verschijnsel: een voorziening om na
te gaan of de overeenkomst wordt
nageleefd.
In het begin hoopten wij dat het
westen volledige naleving van de
akkoorden zou eisen. Deze mening
lag ook ten grondslag aan de oprich
ting van zogeheten „Helsinki bewe
gingen" in de Sowjet-Unie en de
Oosteuropese landen: in Moskou, de
Oekraïne, Georgië, Litouwen en Ar
menië werden organisaties opge
richt om toezicht te houden op de
naleving van de overeenkomst.
De leden van deze groepen slaagden
erin documenten te verzamelen
door op basis van talrijke klach
ten concrete gevallen te onderzoe
ken en nauwkeurig alle informatie
na te trekken. Want zij weten dat de
Sovjet-Unie alles zal doen om het
westen van valse inlichtingen te
voorzien. Zij konden zich echter niet
voorstellen dat het westen zulk een
bereidheid zou tonen om deze valse
informatie te ontvangen.
contacten tussen
Duitslanden.
En tegelijkertijd worden door com
munisten mensen gedood bij de Ber-
lijnse Muur door ze te laten verdrin
ken en ze door middel van mijnen de tt 1
lucht in te blazen. Dit knaagt echter riGlSlIlKl
niet aan hun geweten; het is volko
men normaal. Deze voorvallen ver- Contacten tussen de twee Duitslan-
troebelen zelfs niet eens de nuttige den, contacten tussep oost en west.
de twee Gevangenen
Momenteel zitten de volgende leden
van de Helsinki groepen in de ge
vangenis: Joeri Orlow, Alexander
Ginzboerg, Mikola Roedenko. Eviad
Gamsachoerdia, Oleksa Tikhi, Me-
rab Kostava en Anatoli Sjtsjarans-
Wladimir Boekowski /at vele
jaren in de Sowjet-Unie in ge
vangenschap; eind vorig jaar
werd hij door de Sowjet-autori-
teiten „geruild" tegen de Chi
leense communistenleider Cor-
valan en kwam hij naar het
westen. Bovenstaand verhaal
hield hij oorspronkelijk voor de
Vereniging Vrij Duitsland in
Berlijn.)
ki. Verdedigers van mensenrechten
zitten in gevangenissen in Praag.
Berlijn en Boekarest. Zij werden ge
arresteerd omdat zij inlichtingen ga
ven aan 35 landen, die de overeen
komst ondertekenden. Zij kozen
voor de vrijheid. De regeringen en
politici van westerse landen zijn
reeds bereid af te zien van bepaalde
eisen, waaraan zij in Belgrado zou
den kunnen vasthouden.
Tijdens de laatste conferentie van
de Socialistische Internationale in
Amsterdam is met grote meerder
heid de beslissing genomen om in
Belgrado de vervolgconferentie op
Helsinki „niet teveel te vragen", om
dat het stellen van eisen de détente
(ontspanning) zou schaden en de
relatie tussen oost en west nadelig
zou kunnen beïnvloeden.
Ik begrijp niet wat „teveel eisen
stellen" betekent. Het westen dient
niet meer en niet minder te vragen
dan is vastgelegd in het slotak
koord. Waarom is dit anders.onder-
tekend?
De delegaties in Amsterdam hadden
geen cipier met een machinegeweer
in de rug, we waren ook geen politie
honden die in hun hielen zouden
bijten en er was niemand die op hen
zou schieten bij „pogingen tot ont
snapping".
Uit eigen vrije wil verkozen zij dit
soort gevangenschap.
Jac. Lelsz
Op het Gele Rij-
ein in Arnhem staat een
Mercedes-Benz. Die is
iplaatst door Woody van
Op de achterruit heeft
istenaar in rode neon-
de titel van een van
(ven's werken aange-
„Für Elise". Een on-
-1g grapje, dat ook nog
p de componist slaat, en
i een tang op een varken.
tste
Jakf
1 va
Kg
ite is wel het geval met vele
":en, die rond het muzikale
van het Beethoven-Festival,
irganiseerd. Bijvoorbeeld de
mees. zoals ze worden ge-
de Korenbeurs. Die hierbij
m uitvoerenden kwamen uit
landen, tot de Verenigde Sta-
Zo reisde de Amerikaanse
Schneemann helemaal naar
id om te laten zien tot welke
;che toeren zij in staat is
een oude fauteuil. In allerlei
op dat meubel balancerend,
rnotoon tekstjes voor die op
idere wijzen correspondeer-
twee tegelijk achter haar
teerde dias. Daarbij bedoel-
audiovisueel dagboek van
ingen als vrouw te creëren,
in lichamelijke zin nogal
r°PleVerde' maar 00k 111
in ai
aelijk
p'<nte d
"S »en.p
e fili
ien i me
|ke zin niets om het lijf had.
7t
banale noot omrankt jam-
en "oeg de Arnhemse manifesta-
lelijk ver verwijderd van de
doelstellingen van het
Festival zijn ook de the-
e filmavonden, die in samen-
nen t met het Filmhuis worden
Ook daarvoor is nogal
inlands materiaal aange-
En ook hierin zit een flinke
ïx en aanverwante artikelen,
mken, bijvoorbeeld, van een
die in bad masturbeert
[del van een waterstraal?
len masochisme spreidde
ts ten toon door zich in vin-
^"jriijden en deze vervolgens in
met mellc dopen. Op de
*>nd foto's van kinderen. De
is ervan zal wel zo diepzinnig
"®***deze met geen mogelijkheid
'^Jatcr is te halen.
•er*gr
dentie
direw geeft in deze weken nogal
cadentie te zien, mogelijk
e naam van „Beethoven de
'9 fe revolutionair", die dan wel
lantisch componist wordt ge-
fnaar die, had hij nu geleefd,
een ander vaatje had ge-
Igens sommigen veel ludie-
daar ook wel enige vorm
in kan steken, gaat het
beeldende kunstenaars op
fe Rijdersplein. Ze komen uit
lende landen. Bij de voorbij-
-i J x.\ 1 v 'K<< v
1 j j«Hi ;";j/ fftj
nthiitiyg festivalaryhku^
gangers bespeurt men verbazing.
Soms ook is men geamuseerd. Stel je
voor: een piano op z'n buik, hangend
in touwen. Enz. En dan de tragiek
van Beethoven's doofheid. Een frag
ment van een brief, waarin hij daaro
ver spreekt, is levensgroot opgehan
gen. „Meine Ohren, die sausen und
brausen Tag und Nacht fort, ich
musz sagen, ich bringe mein Leben
elend zu, seit zwei Jahren fast meide
ich alle Gesellschaften, weil 's mir
nun nicht möglich ist, den Leuten zu
sagen, ich bin taub
Het muzikale gedeelte van het Beet
hoven-Festival in Arnhem, georgani
seerd ter gelegenheid van het feit dat
de componist 150 jaar geleden over
leed, kan totnogtoe succesvol ge
noemd worden. Voor de concerten
van het Gelders Orkest o.l.v. Voav
Talmi bestaat grote belangstelling.
En er is veel enthousiasme bij het
publiek. Overigens, mocht dat nau
welijks anders verwacht worden. Ge
opend Is met een avond „De onbe
kende Beethoven", waaraan ook het
Groot Omroepkoor meewerkte. Dan
zijn er kamerconcerten met verschil
lende ensembles. Verheugend vin
den de organisatoren het dat ter
wijl de gebruikelijke serie „Rijkdom
der klassieken" in deze tijd van het
jaar door abonnementhouders
pleegt te worden bezocht, de concer
ten ditmaal overwegend door men
sen worden bijgewoond, die niet tot
de vaste klandizie behoren. Op 29
juni komt het einde met o.m. een
uitvoering van de 9de Symfonie in
Musis Sacrum. Ook buiten Arnhem
zijn er enige concerten in het kader
van het festival.
Meestercursussen
Veel deugd doet het de organisato
ren vooral ook dat de zogenaamde
meestercursussen zoveel aftrek ge
nieten. De violist Aarond Rosand, de
pianist Malcolm Frager en de cellist
André Navarra verzorgen deze cur
sussen. Aan de cursussen nemen 34
jonge musici uit verschillende lan
den deel. In het algemeen jonge
mensen, die juist afstudeerden op
het conservatorium of die op het.
punt staan dat te doen. De lessen
mogen worden bijgewoond door een
beperkt aantal toehoorders. Het
aantal aanvragen hiervoor is bijzon
der groot. Een kwart van de cursis
ten komt uit Nederland, de rest uit
België, Duitsland. Frankrijk, Enge
land en Zweden. Meestercursussen
zijn een begrip op educatief-artistiek
terrein dat totnutoe niet in Neder
land was ontwikkeld.
In het bijzorïder ten gerieve van de
jeugd is er ten stadhuize een avondje
ingelast met Rick van der Linden
(Cultureel Jongeren Paspoort was
DEN HAAG Er zijn geen geheim
gebleven bepalingen in de zout- en
chemieovereenkomsten over de
Rijn, zoals die december vorig Jaar
werden gesloten tussen de Rijn-oe-
verstaten.
Dat zei minister Westerterp gisteren
na vragen van het PvdA-Kameriid
mevrouw Epema. Het Kamerlid had
gesuggereerd dat er kennelijk gehei
me afspraken bestonden toen de
Franse overheid enige tijd geleden
besloot de zoutopslagbekkens in
Vessenheim te sluiten.
Westerterp legde uit dat die bek
kens bestemd waren om bij een tij
delijk hoog zoutgehalte van de Rijn
zout op te slaan, waardoor de zou-
thoeveelheid in het water vrij con
stant kon worden gehouden. Het
opheffen van de bekkens is niet
strijdig met de overeenkomsten,
omdat daarin sprake is van een jaar
gemiddelde aan zout in het Rijn
water.
Overigens sprak Westerterp zijn
twijfels uit over de nuttige werking
van de zoutbekkens, toen deze nog
in werking waren.
Het ministerie van verkeer en water
staat bracht gisteren een brochure
uit onder de titel „Worden onze
Rijntakken schoner?", waarin
wordt ingegaan op de in de laatste
jaren genomen zuiveringsmaatrege
len. Men toont zich in het boekwerk
je gematigd optimistisch over de
kwaliteit van het Rijnwater in de
toekomst, maar, wordt er aan toege
voegd: „We mogen niet tevreden
zijn, voortdurende waakzaamheid is
geboden".
van mening dat niemand beter een
brug zou kunnen slaan tussen de
klassieken en de moderne muziek).
Rick bespeelde o.m. een Yamaha
Synthesizer GX-1. Op dit door Rick
gehanteerde instrument, waarvan er
slechts een klein aantal in de wereld
is, zijn 36 synthesizers gekoppeld.
Vooraf moet men allerlei toonzettin
gen programmeren, die dan via cas
settes kunnen worden afgespeeld.
Op die manier kunnen, bijvoorbeeld,
strijkersgroepen worden ingeblikt
om die later te laten spelen in combi
natie met andere instrumenten. Dat
het optreden ook door zoveel oude
ren zou zijn bezocht, had men niet
verwacht. Overigens viel het aantal
bezoekers wat tegen. Rick speelde
o.m. Beethoven's „Mondscheinso-
nate".
In het kader van het Beethoven-
Festival worden voorts enkele expo
sities gehouden. De beeldende kun
stenaars, die meer bij wijze van ex
periment hun objecten op het Gele
Rijdersplein opstelden, zijn boven
dien te gast in Pierre Janssen's mu
seum. Daar kan men een wat volledi
ger kijk op hun werk krijgen.
Affiche van het Beethoven-Fes
tival dat deze maand in Arnhem
wordt gehouden.
ADVERTENTIE
DEN HAAG - De CDA-fractie in de
Tweede Kamer noemt het wenselijk
dat de Kamer vervoer beschikbaar
stelt voor de voorzitters van de gro
tere fracties uit de Kamer. „Een
goede vervulling van het voorzitter
schap der grotere fracties wordt ern
stig belemmerd door het ontbreken
van vervoersfacllltelten", aldus de
CDA-fractie in de Tweede Kamer.
Deze groepering van KVP, ARP en
CHU heeft het Kamerpresidium ge
vraagd deze zaak tot een oplossing
te brengen, gezien „de verantwoor
delijke positie die met name de
voorzitters van de grotere fracties in
het parlementaire bestel innemen".
Ook de WD heeft wensen geuit.
Volgens deze fractie zouden de zoge
noemde kortegolf-radiobanden ge
bruikt kunnen worden voor het uit
zenden van vergaderingen van de
Tweede Kamer. De liberale fractie
heeft het Kamerpresidium gevraagd
na te willen gaan welke mogelijkhe
den hier liggen en welke kosten
daaraan verbonden zijn. De open
baarheid van het parlementaire
werk zou daarmee gediend zijn, al
dus de fractie in een toelichting op
het voorstel
