Océ: doordacht kopiëren
a
„Verzekeringsmaatschappij Interpolis
stroomlijnt het groeiende administratiepakket.
Océ helpt daarbij. En zeer efficiënt
Felsensteins visie
op Mozarts Nozze
di Figaro boeiend
Rotterdam Folk m
een traditie worde
Frederica von Stade
soliste bij RPhO
Zomerse week
Bloedeloze
Luti Sancti
Nicolai
MAANDAG 13 JUNI 1977
Trouw/Kwarte
KOMISCHE OPER BERLIN
door R. N. Degens
DEN HAAG Na twee voorstellin
gen van Mozart's „Le nozze di Figa
ro", zaterdagavond en vanavond
(maandag) in het Congresgebouw in
Den Haag. Is de Komische Oper Ber
lin uit Oost-Berlijn weer uit het Hol
land Festival verdwenen. En dat is
jammer.
Want de manier waarop dit werk. in
een Duitse vertaling („Die Hochzeit
des Figaro") wordt uitgevoerd is
uitermate interessant. In hoofdzaak
Maandag 13 juni
AMSTERDAM Stadsschouw
burg 19.30 uur: Ned. Opera
„Axel"
AMSTERDAM Brakke Grond
20.30 uur: Humdrum and Hulla
baloo
DEN HAAG Congresgebouw
20.15 uur: Komische Oper Ber
lin, Die Hochzeit des Figaro
ROTTERDAM Doelen 20.15
uur: Poetry International
LEIDEN Leidse Schouwburg
20.15 uur: Jennifer Muller and
The Works
UTRECHT Geertekerk 20.15
uur. Clavecymbelrecital Ton
Koopman
om de regie van de enkele jaren
overleden Walter Felsenstein, die
met zijn revolutionaire enscenerin
gen van bekende werken bij de Ko
mische Oper grote faam verwierf.
In een zeer licht en strak gehouden
toneelbeeld van Reinhardt Zimmer-
mann wordt, dank zij Felsensteins
regie-opvatting, het luchtig-char-
mante karakter waarin de Figaro
volgens de Weense traditie de mees
te bekendheid kreeg, vrijwel geheel
vervangen door een visie waarin op
de maatschappij-kritiek sterk de na
druk valt. Dat heeft minder te ma
ken met de huidige politieke ideolo
gie in de D.D.R. dan met het toneel
stuk van De Beaumarchais waar
naar het libretto is gemaakt. Vanwe
ge de vrijmoedige kritiek op handel
en wandel van de Franse adel, die
het in komische situaties verpakt
bevat, kon het pas zes Jaar na vol-
tooïng in het openbaar worden opge
voerd.
Dat het accent bij deze opvoeringen
van de Komische Oper Berlin in
hoofdzaak valt op de enscenering,
komt niet doordat deze zich ten kos
te van de muziek aan de toeschou
wer zou opdringen. Wèl is zij door de
kracht van haar visie en de manier
waarop die wordt gerealiseerd, boei
ender dan het puur muzikale aan
deel dat vocalisten, koor en orkest
van de Komische Oper in deze voor
stelling hebben. Een voortreffelijk
ensemble overigens, dat zonder op
vallende uitblinkers over de hele li
nie zowel de belangrijke als de min
der belangrijke rollen op hoog ni
veau bezet. Er zijn in dit stuk trou
wens geen „onbelangrijke" rollen.
Dat men zich dat in deze opvoering
weer eens duidelijk realiseert, komt
door de zorg die hierin ook aan het
geringste onderdeel wordt besteed.
door W. Wolvekamp
ROTTERDAM Het solistisch op
treden van de Amerikaanse mezzo
sopraan Frederica von Stade tijdens
het vrijdag onder leiding van Edo de
Waart gegeven concert van het Rot
terdams Philharmonisch Orkest be
tekende een hernieuwde kennisma
king met deze zangeres, die in korte
tijd een spectaculaire carrière op
bouwde. Verleden Jaar vertolkte zij
(eveneens in het Holland Festival) de
titelrol in Richard Strauss' opera
„Der Rosenkavaller", integraal op de
plaat vastgelegd. Enige maanden na
dien werd een opname gemaakt, ook
met het RPhO, van Mozart- en Ros-
sini-aria's die in maart Jl. werd on
derscheiden met een „Grand Prix"
van de Académie Charles Gros te
Parijs.
Frederica von Stade beschikt over
een bijzonder fraai stemgeluid, dat
in alle liggingen en sterktegraden
(zelfs in het pianissimo) een grote
draagkracht heeft. Technische moei
lijkheden schijnen voor haar niet te
bestaan. De aria's, die zij deze avond
voordroeg uit Rossini's „Otello"
en uit Mozarts „La clemenza di
Tito", genoten een zeer muzikale en
moeiteloze voordracht, die aan het
enthousiaste publiek een dusdanig
applaus ontlokte, dat een toegift
moest volgen: een aria uit Mozarts
Figaro.
Mozarts Maurerische Trauermusik is
een werk dat men eigenlijk niet veel
op de concertprogramma's tegen
komt. Treurmuziek, die Mozart
schreef ter herdenking van enkele
overleden vrijmetselaars. Een ko
raalbewerking met voor- en naspel,
waarin met behoud van het eigen
karakter de geestelijke affiniteit tot
Bach onmiskenbaar is. Edo de Waart
gaf er met het RPhO een zeer ver
zorgde en naar klank fijnzinnige uit
voering van.
Het concert, dat met Rossini's ou
verture „La scala di seta" was geo
pend, gaf na de pauze Rachmani-
nows tweede symfonie te horen Se
dert enige jaren staan deze symfonie
en de derde op het programma van
het RPhO. Het zijn waardevolle re
pertoire-aanwinsten gebleken. Edo
de Waart gaf blijk de partituur
(waarom heeft hij hem eigenlijk tij
dens de uitvoering nog voor zich
liggen) in alle details te beheersen.
Hij leidde het orkest tot een warm
bloedig musiceren, dat een van zijn
hoogtepunten wel vond in het won
derschone Adagio. Hinderlijk ap
plaus tussen de verschillende delen
zou men tijdens zulk een concert
eigenlijk niet verwachten.
Vermeld zij nog, dat de obligaatpar
tijen tijdens de door Frederica von
Stade gezongen aria's op zeer ver
zorgde wijze werden gespeeld door
de haïpiste Teresia Rleu en de klari
nettist Bas de Jong. De Doelen was
slechts half bezet.
De zomer blijft ons toelachen. De
eerstkomende dagen zal het aan
houdend warm zijn met wind uit
richtingen oost en zuid. De thermo
meter zal oplopen tot 25 A 27 graden.
Jammer, dat de meeste vakanties
nog niet zijn begonnen.Natuur
lijk kan het hier en daar tot een
regen of onweersbui komen. Dat
is min of meer normaal voor zo'n
weertype maar waar zo'n bui en hoe
hevig die zal zijn is vooraf moeilijk
vast te stellen. Dat hangt mee af van
de luimen van storingen uit Frank
rijk.
Gisteren al was de bewolking on-
weersachtig. Van de vroege morgen
(van zes uur af) verschenen er op
middelbare hoogte floccus- en cas-
tellanus-partijtjes. Toen in de vroe
ge middag (je bewolking steeds
meer ging betrekken, leek het op
korte termijn te gaan donderen,
maar. dat gebeurde niet. Men kon
duidelijk zien dat de wolken „ver
keerden" en na een uurtje scheen de
zon er weer vrolijk op los. Mijn on
weerverklikker THP 200 liep tijde
lijk op tot 40 a 50 schaaldelen om in
de vooravond teruggekeerd te zijn
tot 5.
De paar buien die er gisteren in West
Europa al geweest zijn, behoorden
tot het type locale warmtebui. Zo'n
onweer brengt niet meer dan een
tijdelijke afkoeling teweeg. Dat het
zo meeviel kwam ook doordat de
belangrijkste lagedruk-bron zich
vrij ver in het zuiden bleef ophou
den. namelijk boven Spanje. Gister
middag om twee uur was er een
kerntje van 1000 millibar ten noord
westen van Madrid Op de berg Leon
(1000 meter hoog) viel onafgebroken
een zware spoelregen. Die spaanse
depressie bedierf het weer Juist tij
dens de verkiezingen daar in grote
gebieden Op sommige plaatsen was
et zondagmiddag niet warmer dan
elf A zeventien graden, wat een ver
schil met Nederland! In ons land
liep het kwik op tot 25 graden zowel
in het noordoosten (plaatselijk) als
in het zuidwesten. Sommige stati
ons kwamen er dicht bij.
Opmerkelijk was, dat er wel op ver
schillende stations onweerachtige
middelbare wolken werden waarge
nomen, maar dat er op het circuit
van de Pyreneeën tot Nederland
vrijwel nergens onweersbuien van
betekenis voorkwamen. In de vroe
ge ochtend was dat in Spanje en
Zuidwest-Frankrijk wel even anders
geweest. Santander meldde 25 milli
meter, bij de Pyreneeën viel 10 tot 20
millimeter.
Ondanks de vrij belangrijke baro
meterdalingen gaat er van de lucht
druksituatie op dit moment toch
een zekere bestendigheid uit; in elk
geval geen grote bedreiging voor af
koeling en veel onweer. Men mag de
situatie structureel zomers noemen
met lagedruk over Spanje en de
Middellandse Zee en kijk eens
hier. hoge druk van 1027 mb boven
Noord-Zweden met uitbreiding in
west tot zuidwestelijke richting
naar de Britse Eilanden. In de hoge
re niveaus is gisteren over ons land
vanuit zuidoostelijke richtingen
warmere lucht binnen gekomen en
dat is dan ook een garantie voor het
verspreid blijven van onweer.
Nu „Scandinavië" een flink woordje
meespreekt kon de temperatuur bij
stralende zonneschijn in het Zuid-
finse Jokioinen tot 30 graden stijgen
en ook Helsinki kwam dicht bij de
tropische grens. Het Griekse Thes-
soloniki kwam tot 34 graden.
Even goed begrijpen de kans op
een regen- of onweersbui, lokaal
zelfs een wolkbreuk is er de komen
de dagen, maar toch zal de zomer
zich daardoor niet uit het veld laten
slaan en blijft de toestand met mid-
dagtemperaturen van 21 tot 27 gra
den gehandhaafd.
Ondanks tegenvallende Stivell
Toneelbeeld uit Mozarts „Le noz
ze de Figaro"
Typerend voor de befaamde
„Gründlichkeit" zijn ook de zeer in
formatieve en uitvoerige verhande
lingen in het programma, dat ook
vermeldt de hoeveelste voorstelling
dit na de première in 1975 is, en dat
bij de namen van medewerkers zelfs
die van de man die de meubels ont
wierp niet vergeet.
Ik zal niet beginnen aan het noemen
van namen, die hier overigens toch
weinig zeggend zijn. Een uitzonde
ring toch voor dirigent Geza Ober-
frank omdat die het zo hoorbaar
moeilijk had in deze zaal (Prins Wil
lem Alexander) het contact tussen
het orkest en toneel te handhaven.
En omdat hij desondanks in over
eenstemming met het flitsend leven
dige toneelgebeuren een vaak bril
jant klinkend aandeel in de duidelijk
aan Felsenstein toe te schrijven to
taal-conceptie van Mozarts meester
werk leverde. Nogmaals: jammer dat
een voorstelling van dit niveau maar
zo kort in het Holland Festival kan
blijven.
door Willem Schrama
ROTTERDAM Ondanks een wat
tegenvallend optreden van de Bre
tonse zanger/harpist/fluitist Alan
Stivell is het eerste grote Nederland
se folkfestival de geschiedenis inge
gaan als een evenement dat in de
komende jaren gezien de enorme
belangstelling zonder enig pro
bleem traditie kan gaan worden.
De duidelijk een beetje overschatte
Stivell, die de apotheose van Rotter
dam Folk '77 had moeten worden,
bleek niet in staat de bijna volle
Door Jac. Kort
AMSTERDAM Sint Nicolaas
moet een goed mens geweest zijn.
De faam van deze abt uit het tegen
woordig Turkse Myra is er een van
wonderdoende hulp in uiterste
nood. Hulp voor armen en kinderen
vooral, maar ook voor rijken en ou
deren, die werden belaagd. Tot' in
onze tijd (Benjamin Britten) is deze
figuur het onderwerp van muzikale
composities geweest.
Uit de twaalfde eeuw stamt het
handschrift Ludi Sancti Nicolai (De
wonderen van de heilige Nicolaas),
afkomstig uit het Benedictijner
klooster te Fleury sur Loire. Hierin
is sprake van drie studenten, die
door de boze herbergierster zijn ge
dood, maar door St Nicolaas weer
tot leven gewekt, van de drie dood
arme meisjes, waar de heilige een
rijke geldbuidel door het venster
werpt, waarna ze elk een minnaar
vinden en van de bestolen joodse
geldschieter, die door zijn toedoen
zijn geld terugkrijgt.
Studio Der Frühen Musik en En
semble Vocale Guillaume Dufay
hebben dit handschrift ten grond
slag gelegd aan een uitvoering, die
gisteren in de Sonesta Koepelzaal
alhier en in de Nieuwe Kerk in Den
Haag werd gegeven en die dinsdaga-
vond in de Geertekerk te Utrecht zal
plaatsvinden.
Ik gebruikte de term ten grondslag
gelegd met opzet, aangezien het
handschrift nauwelijks een aanwij
zing bevat omtrent de ritmische in
deling van de noten en hoegenaamd
niets omtrent de instrumentatie en
de mise-en-scène van deze Sint Ni-
colaas-spelen.
Twee van de drie Ludi waren
zondagochtend in de Sonesta Koe
pelzaal te horen en te zien. De eerste
bleef op dit koffieconcert achter
wege.
Ik kan niet beweren, dat dit laatste
mij speet, want na een uur psalm
odiërend zingen weet je het wel, hoe
eentonig en bloedeloos in de twaalf
de eeuw dit soort spelen klonken. Of
moet ik zeggen: hoe het gezelschap
dat deze uitvoering gaf, meent dat
ze hebben geklonken?
Aan het dilettantisch toneelspel te
zien, dat zij er bij ten beste gaven,
meen ik het laatste. Maar alles
maakte de indruk van stokoud te
zijn en dat doet het in onze tijd van
antiekrage altijd wel.
Doelenzaal zo te bod
van zijn voorgangers!
experimenteren met
lore is daar debet aaf
Het is de verdienste t
weest deze eeuwenoui
Bretagne, Wales, Ierl(
land uit zijn isolemerf
is de trotse bezitter vaj
vader gebouwde
waaruit hij hemelse k
schijn haalt. Maar Sü,
reiken verder.
Van hem heeft zich 1
streven meester gem
muziek voorzien va!
nisch geweld als
origineel soort Europi
ceren. In dit streven|
zijn optreden, dat
maar dat alras uitgi
ideeënloos soort folki
soms zeer sterk, maan
authenticiteit en enigJ
Gelukkig was er nog
Zoals het juist onderfd
den van de QjckneyM
chard Digance, de fra
zang van June Tabor
de en niet te vergeten^
teiten van de Utrecl^
Wolverlei.
Het statische optredefe
(meer flair heren, u
i sp J
ziek!) viel weliswaar wi^
al vanwege onmogeü K
ceerde drumpartijen
stond dan tenslotte dfe
de Albion Dance Baf^
een zeven man sterke
Engeland, die gezien de*
deze heren de zaal pi#
rust het festival haf
sluiten.
0d
c
El
JS
kl
Interpolis bedient het groeiende klantenpakket oa vanuit hel moderne hoofdkantoor
Interpolis is van oorsprong een agrarischeverzekeringsmaatschappij, geschoeid op
coöperatieve leest en gericht op de eigen regio. Doch steeds meer breidt het diensten
pakket zich ook uit op de particuliere v'erzekeringsmarkt. waarbij het werkterrein heel
Nederland beslaat.
„Dat brengt natuurlijk geweldig veel administratie met zich mee." zegt de heer
F. Smulders. Hoofd Drukkerij van Interpolis. „Het bedrijf groeit en dat betekent meer en
grotere afdelingen. En bijna elke afdeling heeft z'n eigen, specifieke kopieerbehoeften.
Gelukkig zi|n wij indertijd met Océ van start gegaan. Dat werkt prima. Met onze Océ
apparaten draaien we er dagelijks een grote stroom dokumenten door, voor alle mogelijke
in- en externe doeleinden. Merendeels op gewoon papier. Zo hebben we hier zeker tien
1700's staan, een achttal 1610, en verder nog 1250.1415 en een aantal andere Océ
kopieerapparaten.
Onze sterk gevarieerde wensen inzake kopieerapparatuur worden door het gevari
eerde Océ programma uitstekend beantwoord."
Océ kan.ook u de meest rendabele manier van kopièren bieden. Wilt u daar eens
over praten? Belt u dan een van onze verkoopkantoren voor een afspraak. Wij komen
graag naar u toe.
Océ-Nederland B V. Venlo. Hoofdkantoor Verkoop Nederland
Brabantlaan 2.'s-Hertogenbosch, telefoon 073-122355
Showrooms: Amsterdam (tel. 020-4410 88), Rotterdam
(tel. 010-14 50 66). Eindhoven (tel. 040-44 83 25).
Hengelo (tel. 05400-26305).
Océ en van der Grinten zijn handelsmerken
