Systematische campagne
tegen luis noodzakelijk
1
Swingle II werkt zichzelf
van het concertpodium weg
Boeiend Hindoe-intermezzo
in het Holland Festival
hoofd
van de huishouding
Britten herdacht met
een enkel concert
KUNST
Hun vader heeft
zojuist een spaar
rekening geopend.
Fraaie speelboot voor
nieuwe Amro spaarders.
Agenda
Tekeningen collectie-Rudolf
brachten meer op dan verwacht
Gratis concerten
Residentie Orkest
in Zuiderpark
Val uit schoorsteen
Zeeuws protest
tegen lozingen 1
van Pechiney
WOENSDAG 6 JUNI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet P8 -RHS
door R. N. Degens
AMSTERDAM Omdat het Holland Festival In het teken van de menselijke stem staat en Je
de consequenties daarvan nu eenmaal moet aanvaarden kan niemand echt bezwaar hebben
tegen zo'n eenmalig optreden maandagavond in het Amsterdamse Concertgebouw van Swingle H.
Maar naast de concerten van The King's Singers was het toch wel overbodig.
Algezien van het feit dat The Kings
Singers soms vaak behoorlijk onzul-
Vêfr^ntoneren wat niemand schijnt
tewtlifefc of durven horen brengen
zS)3u»ft-teer gevarieerde programma
-roet aottï"Overtuigend vakmanschap
en gevoel voor beschaafde show. dat
het door iedereen luidkeels kan wor
den bawoaderd. Met „Swingle IT'.
voortgekomen uit dp eertijds be
faamde ..Swingle Singer^', ligt het
anders. Ward Swingjp gaat'ult van
het principe dat Je de mO^Sjfikheden
van de menselijke stem métltehulp
van microfoons moet Uitbuiten.
..Swingle II" zingt dan ook nooit
zonder deze apparaten mét de ttaar-
min Brittens „Hymn to St. Cecilia",
hoewel de fijne op een natuurlijke
ruimtelijke akoestiek berekende nu
ances hier weer vervangen werden
door een op microfoon-techniek af
gestemde manier van zingen. Wat
bepaald geen verbetering Is.
Bedoeling
In „A-Ronne" van Luciano Berio zijn
de gebruikte middelen in elk geval in
overeenstemming met de bedoeling
van de corrmonlst Luciano Berio. Hij
schreef hei stuk aanvankelijk als
radiofonisch^ -compositie voor vijf
acteurs. Die versie, gemaakt door de
matte uitvoering van de in donker
achter de microfoons staande Swlng-
le-groep, van wie alleen de gezichten
op toerbeurt met een spotje werden
uitgelicht? Hun vertolking op de
plaat van dit klank-taal-experiment
op een gedicht van Sanguineti houdt
veel meer de aandacht gevangen.
Daar is ook grotere perfectie van
uitvoering en klankraffinement
bereikt.
Goed nieuws voor nieuwe spaarders, want
als die tussen 9 mei en 10 juni bij de Amro Bank
een spaarrekening openen, kunnen ze een fraaie
duurzaam uitgevoerde speelboot aanschaffen voor
maar f 17,50.
Goed voor een fantastisch stuk vakantieplezier
voor de kinderen. En eigenlijk geen geld. Zeker als
u bedenkt dat tijdens deze periode elke nieuwe Amro
spaarder ook nog f7,50 spaarpremie krijgt bijgeschreven.
Overigens is deze premie één maand lang niet
opvraagbaar. De minimum inleg bedraagt f 15,-. Dus
snel aktie ondernemen. Want het zou kunnen zijn dat u
anders even op de boot moet wachten!
Nu bij elke Amro Bank.
Consequent
•an verbonden versterkers en hiid^ KRO In 1974 ipat medewerking van
sprekers Daaraan heeft Claude D«* -Ueana Mellta. .Welly Frijda. Hans
bussy natuurlijk nooit gedacht toeq Verman. Hans Karsenbarg en Henk
hij in 1908 zijn „Trols chansons de Beyc, werd maandagavond ten ge-
Charles d'Orléans" voor onbegeleid "nore gebracht. Daarna vertolkte
ogle H" de
koor componeerde.
Je kunt Je niet voorstellen hoe onwe
zenlijk en wezenloos het oud-Frans
en de archaïserende muziek van De
bussy klinken als Ward Swingles En
gelse groepje ze naar zijn opvatting
in de microfoons staat te zingen.
Minder storend was dat bij Benja-
..81
Daarna vertolkte
door Berio later ver-
;w*ag!e 1
ardlgde versie voor acht zangers,
die zij ook. onder zijn leiding op de
plaat hebben vastgelegd (Decca
HEAD 15).
De nieuwe versie is bekribpter maar
naar mijn smaak ook matter, minder
boelend. Of kwam dat doo> de wat
Ik geloof dat „Swingle II" door hun
manier van principieel en conse
quent gebruikmaken van micro
foons en versterkers, zichzelf van het
concertpodium werken. De meeste
muziek die zij vertolken verdraagt
geen „show" element dat als attrac
tie zou kunnen werken, en het resul
taat van hun vertolkingen ls ook ln
de concertzaal alleen maar vla de
luidsprekers waarneembaar. En dat
kun Je dan thuis net zo goed of beter,
vla een grammofoonplaat horen. Dat
hebben mlssclen ook de velen ge
dacht die niet gekomen waren om de
kleine zaal van het Concertgebouw
helemaal vol te maken.
Woensdag 8 juni
AMSTERDAM Stadsschouw
burg 20.15 uur: Carolyn Carlson
AMSTERDAM Mickery 20.30
uur: Vox Populi, Vox Del
AMSTERDAM Concertgebouw
12.30 uur: Lunchconcert
AMSTERDAM Concertgebouw
20.15 uur: Collegium Vocale
Gent, Musica Antiqua Am
sterdam
AMSTERDAM Concertgebouw
20.15 uur: Liederenrecital Gun-
dula Janowitz
DEN HAAG Diligentia 20.15
uur: Cathy Berberian
ROTTERDAM De Doelen 12.45
Miur en 20.15 uur: Rotterdam
Folk "77
ROTTERDAM De Doelen 20.15
uur: Ensemble M
EINDHOVEN Stadsschouw
burg 20.15 uur: Measure for
measure
door Hans W. Ledeboer
ROTTERDAM BIJ wijze van exotisch extraatje in het Holland Festival hadden de ambassi
van rndla in ons land en de Indian Tourist Board in Brussel voor één avondje de danseres'
filmartieste Vyjayanthimala Bari met haar ensemble de danseres Mala Raisinghani, eij
musici en zangeressen naar ons land laten overkomen.
Beide danseressen en de Indianse
musici en zangeressen traden op in
de terecht goed gevulde grote
zaal van De Doelen met een pro
gramma van soli ln de klassieke Bha-
rata Natyam-stljl. Heel sierlijk, heel
boelend, tot het uiterste verzorgd.
Van de Indiase dansstijlen ls het
Bharata Natyam, een van de oudste
en ook een van de moeilijkste, worte
lend in het religieuze leven, helemaal
tempeldans.
Eplsch-verhalend, stukken uit het
Hindoe-epos „Mahabharata" uitdan
send met als begeleiding en voor
de Hindoe-toeschouwer verklaring
en toelichting liederen en teksten
door Adr. Hager
DEN HAAG In een festival gewijd aan de mensenlijke stem
mag een figuur als de Engelse componist Benjamin Britten niet
ontbreken. Zeker niet na het recente overlijden van deze veelzij
dige toondichter. In het Holland Festival stond Britten centraal
op het concert, dat werd aangevoerd door het Nederlands
Kamerorkest en het Nederlands Kamerkoor.
uit datzelfde epos, dat immers het
hele zedelijke leven van de Hindoe
wordt beheerst: een moraal-spiegel.
welke de toeschouwer wordt voorge
houden met de held Ardjuno en met
Krishna en zijn echtgenote Radha
als symbool van het ideale huwelijk.
De dans levendig, fleurig met verfij
ning, uiterste beheersing en ook in
getogenheid ln elk gebaar. Elk van
de gebaren houdt een woord, een
begrip ln en van de danseressen
wordt verlangd dat dit volkomen
correct, precies volgens de oude
voorschriften, wordt „uitgesproken"
of liever: „afgebeeld".
Aan het eind van een dichtregel mag
de danseres zich even laten gaan in
een „verslerlngkje", een stukje abso
lute dans, als de zangers na het slot
van de gezongen regel eenvoudig
hardop tellend de maat aangeven.
ViftU0Sit6it Vyjayanthimala Bari
Swingle II tijdens hun optreden in Amsterdam
AMSTERDAM BIJ Sotheby Mak
van Waay ln Amsterdam zijn maan
dagavond bijna 170 Nederlandse,
Vlaamse en Zwitserse tekeningen ge
veild uit de collectie van de onlangs
overleden Engelse tandarts C. R. Ru-
dolf. De totale opbrengst bedroeg
een kleine half miljoen gulden. Vol
gens de directie brachten de tekenin
gen gemiddeld een hogere prijs op
dan was verwacht.
een rivier" werd verkocht voor
35.000, en dat was meer dan 1000
boven de verwachting.
Ook een Jachistilleven ln pen en
bruine Inkt van Frans Snijders lever
de de goede prijs van 21.000 op. De
taxatie, lag zo tussen de 13.000—
17.900. „Twee apostelen op gevan
genisbezoek bU Johannes de Doper"
een pentekening van 8amuel van
Hoogstraten ging voor 22.000 van
Zo ging een ronde pentekening van., de hand. ongeveer 9.000 meer dan
Aert Ortgens „Christus twistend met de hoogste schatting,
de doktoren" voor 26.000 weg bij
een hoogste schatting van 17.000
Een tekening van Lambert Doèmer
ln bruine inkt, „Twee kameleir aan
Nieuw tehuis voor
jongens in Rotterdam
DEN HAAG In Rotterdam wordt
morgen een nieuwe rijksinrichting
voor Jongens „Kralingen" ln gebruik
genomen. Dit nieuwe tehuis van de
kinderbescherming brengt het tota
le aantal rijksinrichtingen van de
kinderbescherming op negen, acht
voor jongens en een voor meisjes,
daarnaast zijn er talrijke particulie
re kinderbeschermingstehuizen.
De nieuwe inrichting ls bestemd als
opvangtehuis en als tuchtschool.
Het gaat hier voor het merendeel om
jongens beneden de achttien jaar,
die ln voorlopige hechtenis zijn ge
nomen. „Kralingen" heeft een capa-
citelt voor dertig van deze jongens.
bEN HAAO Het Residentie-Or
kest geeft zaterdagmiddag 11 en zon
dagmiddag 12 juni om 14.00 en 15.30
gratis famllleconcerten ln het Open
luchttheater van het Zuiderpark
Deze vier korte concerten zijn afge
stemd op het hele gezin: speciaal
voor de kinderen komt Martlne Bijl
twee muzlekverhalen vertellen, het
bekende „Peter en de Wolf' van Pro-
kofjef en „Tobbe de Tuba" van
Klelnsinger. waarin zij ook een paar
liedjes zingt en waarin de tubalst
van het orkest. Mei Culbertson. zijn
merkwaardige Instrument vaak laat
klinken.
Verder worden er enkele gemakke
lijk ln het gehoor liggende stukken
uitgevoerd, zoals Rossini's Ouvertu
re Assepoester Smetana's Ouverture
De Verkochte Bruid, de bekende
Vlucht van de hommel van Rlmsky-
Korsakof en L'Arlésienne van Bizet.
De concerten, die worden afgesloten
met de „Stars and Stripes'' en Ame
rikaanse volksmuziek ln orkestver
sie, worden geleid door de Ameri
kaanse dirigent Charles B. Axton.
Prot. Chr. Bejaardencentrum
'DE BOSKAMP'
Albert Schweitzeriaan 25 te Epe (Vel.)
Wegens huwelijk van onze huidige mede
werkster vragen wij voor ons centrum met een
verzorgingstehuis voor ruim 80 bewoners en
38 bejaardenwoningen per 1 september a.s. een
De voorkeur gaat uit naar iemand van 24 jaar
of ouder, die gewend is leiding te geven. Met
een team van 4 meisjes zorgt zij voor het
schoonhouden van de algemene ruimten, het
goed funktioneren van de linnenkamer, beheer
van het magazijn en de distributie van de maal
tijden.
Salarissen en overige arbeidsvoorwaarden
overeenkomstig de C.A.O. voor bejaardente
huizen.
Belangstellenden met een pos. chr. levensover
tuiging worden verzocht hun sollicitatie met
uitvoerige informatie binnen 7 dagen te richten
aan de direkteur de heer D. J. Ebbenhorst.
Voor tel. inlichtingen 05780-5522 of 5505 privé.
De plaats van uitvoering gaf misver
standen. Aanvankelijk was de
Nieuwe Kerk aangekondigd, maar
omdat het orgel (nog steeds) niet
klaar ls, week men uit naar de Kloos
terkerk. En zo kon het gebeuren, dat
er een zestigtal belangstellenden te
vergeefs ln de regen voor de Nieuwe
kerk stond te wachten. En het con
cert ln afwachting van deze „ver
dwaalden" aanmerkelijk te laat
begon.
Het aandeel van het Kamerkoor be
perkte zich tot „Rejoice ln The
Lamb" uit 1943. Dit werk voor ge
mengd koor en orgel ls gebaseerd op
een gedicht van Christopher Smart
ten tijde dat deze dichter in een
krankzinnigeninrichting verbleef.
De poëzie was niet Immer licht te
verstaan, doch boelend ls het werk
zonder twijfel Britten kende de mo
gelijkheden van een koor door en
door en daar maakt hij ln dit opus op
geraffineerde wijze gebruik van.
Engelse lyriek
Een van de meest bekende werken
van Britten ls de serenade voor te
nor, hoorn en strijkers. Driehonderd
Jaar Engelse lyriek, spontaan, mar
kant en uitdrukkingsvol ln muziek
gevat. Geschreven voor Peter Pears
die het werk inderdaad vele malen
meesterlijk heeft vertolkt en die aan
vankelijk zelfs naar Den Haag zou
komen voor de vertolking. Dat bleek
niet uitvoerbaar, maar waarom in
zijn plaats de heldentenorachtige
John Mltchlnson moest komen werd
niet duidelijk. Er moeten ln Enge
land toch tenoren zijn die meer de
lyriek van deze compositie aanvoe
len. De hoomsolo werd acceptabel
gespeeld door Hans Dullaart.
Verantwoordelijk voor de muzikale
aanpak was dirigent Christopher
Adey, die ln het programmablad niet
nader werd geïntroduceerd. Ook ln
Lachrymae, bespiegelingen op een
lied van John Dowland, leidde hij
RIJSENHOUT - De 48-Jarige J. E.
Onwezen uit Utrecht ls verongelukt,
toen hij werkzaamheden verrichtte
aan een schoorsteen van zestien me
ter hoog ln Rijsenhout (Haarlem
mermeer). HIJ wilde zich aan het
bovenste randje van de schoorsteen
vasthouden, toen stenen brokkel
den. De man viel naar beneden. HIJ
overleed aan hersenletsel.
het orkest bekwaam. Het werk werd
in 1950 geschreven voor alt-viool en
plano, maandagavond ging de versie
voor alt-viool en strijkorkest uit 1976
ln Nederland in première. Een ver
stild werk, zeer beschouwend, ex
pressief in het middendeel en koraal
achtig aan het slot. Ingetogen door
Andras von Toszeghl gespeeld.
Tot slot werd uitgevoerd Variaties
op het thema van Frank Bridge. Eer
der gaf Britten blijk van zijn talent
voor de variatlevorm en in dit uit
1940 stammende werk ls hij op z'n
best. Als geheel een stijlvolle herden
king van een musicale persoonlijk
heid, waarbij opvallend veel Jonge
ren aanwezig waren.
Een vergelijking makend met India
se danseressen welke wij eerder naar
ons land hebben zien komen vinden
wij bij Byjayanthimala Ball en Mala
Raisinghani een tot grote hoogte op
gevoerde virtuositeit, een gaaf artis
tiek vermogen en een geheel door
voelen en beleven van hetgeen zij op
het podium brengen.
Boelend ook het schouwburgpu
bliek. Er zijn meer Hindoestani ln
ons land dan men zou denken, ook al
omdat ln de loop van de tijd een
aantal uit Suriname is overgekomen.
Bezoekers kwamen in prachtige en
vaak zeer kostbare met goud door
weven sari's, zich in foyers en gangen
bewegend met een vorstelijke hou
ding, zoals wij die in het westen
weinig meer zien.
Ook een incident: er zijn Jongeren,
die deze oude, klassieke moraalschil-
derlng van de Mahabharata, het aan
ieder voorhouden van een dergelijke
spiegel, afwijzen als uit de tijd, als
patriarchaal, als demagogie. Tijdens
de voorstelling staken zij hun mis
noegen niet onder de schouwburg-
stoelen en enige ordebeaarders
moesten er aan te pas komen om het
rumoer te stillen.
VLISSINGEN - Pechiney heeft
de zes jaar waarin het bedrijf!
Zeeland werkt, in totaal vijftig w
joen kilo afvalstoffen geloosd ln b
water van de Westerschelde, zonts
dat daarvoor een vergunning i
stond. Er was alleen de oogluiken!
toestemming van de autoriteiten
Dit heeft de Vereniging milie
hygiëne Zeeland (MV) berekend. I
vereniging heeft nu bij de Krol
beroep aangetekend tegen het ver!
nen van een vergunning aan hl
aluminiumbedrijf voor het lozi
van afvalwater in de Westerscheid
Die vergunning is 4 mei j.l. aan P
chiney afgegeven. De vergunnii
legt het bedrijf geen beperking cl
althans niet noemenswaardig., li
vereniging wijst er in het beroei
schrift op, dat van de beloftes 4
destijds aan de Zeeuwse bevolkii
werden gedaan, niets is terecht^
komen.
-<
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT Om de al vijftien jaar durende langzame opmars
van de hoofdluis te stuiten, is een systematische campagne
noodzakelijk. De landelijke werkgroep die zich met het mis
schien niet brandende maar wel jeukende probleem bezighoudt,
ontvouwde gisteren zijn ideeën daarover op een „Hoofdluisdag"
in Utrecht.
Volgens dr. G. A. de Jonge van het
Instituut voor preventieve genees
kunde TNO zijn de schoolartsen-
diensten het aangewezen kader om
de omvang van het probleem vast te
stellen en de bestrijding op gang te
brengen. Het onderzoek richt zich op
lagere scholen, omdat de helft van
het totale aantal gevallen bij school
kinderen voorkomt.
De bedoeling ls dat ln de eerste week
na de zomervakantie alle leerkrach
ten extra letten op verdachte ver
schijnselen als geregeld op hun
hoofd krabbende leerlingen die ken
nelijk Jeuk hebben. In dat geval
moet de hele school onderzocht wor
den, wat een geroutineerde school-
verpleegkundige twintig tot veertig
minuten per klas kost.
Kinderen met hoofdluis krijgen dan
een tactvol opgestelde brief mee
naar huls (hoofdluis ls echt niet iets
om Je voor te schamen, en heeft niets
met onhygiënische toestanden te
maken). De bestrijding moet dan ln
gezinsverband worden aangepakt,
omdat de kans groot is dat meer
familieleden de kleine lnsectjes her
bergen ze wandelen van de een
naar de ander vla direct contact of
via mutsen, dassen en kragen van
jassen.
Kleine kans
Daarom ls augustus Juist zo'n strate
gische maand voor een landelijke
anti-hoofdluiscampagne, aldus de
werkgroep. Er worden dan hopelijk
nog weinig mutsen, dassen en jassen
gebruikt, zodat de kans op herbe-
smetting klein is. De gelijktijdige
actie in het hele land biedt om de
zelfde reden aanmerkelijke voorde
len. En door de jaarlijkse herhaling
kan het verloop van de strijd tegen
de hoofdluis worden gevolgd.
De redenen van de recente toename
van hoofdluis, zowel in West-Euro
als ln Noord-Amerika, wordt geztx
in verminderde waakzaamheid (to
veel stofkammer zijn er nog in o
loop?), grotere mobiliteit en aan
weerstand die de hoofdluis tegen
gebruikelijke bestrijdingsmiddel
heeft opgebouwd. In Nederland ti
dat op voor wat betreft het veel
bruikte lindaan, maar er zijn nu p
dukten op basis van malathion
volstrekt afdoende werken.
Wijkverpleging
Bij de bestrijding in de gezinnen
op veel plaatsen de wijkverplegi
van grote waarde gebleken,
blijkt vooral in de „haardgezinn*
aldus een voorlichtend boekje t
de werkgroep. „Zoals een luis rei
tent kan zijn tegen bepaalde mid<
len, zo kunnen gezinnen resist*
zijn tegen sociaal-hygiënische
moeienis. Een deel van hun we
stand is te verklaren uit het herhs
delijk falen van toegepaste behaö
lingen, of als een reactie tegen
ontactische benadering. Men
het ook positiever interpreteren1
opmerken dat er gezinnen zijn b
een grote tolerantie voor deze bij
onschadelijke en voor hen weü
hinderlijke insekten". Maar met I
grip, tact, geduld en verdraagzai
held moet er toch wel wat te bei
ken zijn, meent men.
