Nieuwe onderwijszuil, geen echte
DICHTBIJ 1
b VERDER
Noord-Zuid- gesprek
Samenwerkingsschool begint van de grond af aan
België
Je mietiwsie £>dl$<En'-§rap
Zomer in staking
Strandweer
Werk ten dienst van kranken
stuur een brief
holle boom
ZATERDAG 4 JUNI 1977
BINNENLAND
T rouw/Kwartet5
Stellen dat het Parijse Noord-
Zuidgesprek niet op een mislukking is
uitgelopen is het verdoezelen van de
(eiten. De rijke landen zijn niet werke
lijk toegemoet gekomen aan de verlan
gens van de arme wat betreft grondstof
fen en ontwikkelingshulp. De Derde
Wereld heeft daarop geweigerd in te
stemmen met een verder gesprek over
het energievraagstuk, een verlangen
van de industriestaten.
De onwil van Noord om tegemoet te
komen aan verlangens van Zuid is niet
alleen teleurstellend maar ook kortzich
tig. Ontwikkelingssamenwerking is
geen naastenliefde maar'evenzeer puur
eigenbelang. Een verscherping van de
tegenstellingen tussen arme en rijke
landen kan niet alleen leiden tot nieuwe
verhogingen van de olieprijs maar in de
toekoms*0^ tot economische moei
lijkheden gewapende strijd in ver
schillen vonnen.
Ook o^it economische en militair-
politie-'igenbelang zou het goed zijn
gewec^s het Westen duidelijker zijn
goede''1 had getoond bij de Parijse
onde<nclehngen. Het is voorstelbaar
dat (0erde Wereld in de vage toezeg
ging die nu zijn gedaan weinig ver-
troi,n heeft; zeker ook als we letten
op ervaringen in het verleden. Het is
dajm ook niet terecht de zwartepiet
vo het falen van het Noord-Zuid-
geek toe te spelen aan de olie- en
orikkelingslanden. De industrie
sin kunnen zichzelf ook zeker ver-
»en maken. Zij zullen, als de tekenen
t bedriegen, in de toekomst ook de
ange vruchten van hun onwil
ukken.
Aan de toch al bonte politiek geschiede
nis van België is opnieuw een bizar
hoofdstuk toegevoegd niet de „stunt"
van de Waalse christen-democraten
Korte tijd nadat kabinetsformateur Le
Tindemans de samenstelling van
nieuwe regeringsploeg wercldkunc
had gemaakt en het overgrote deel v
de kandidaat-ministers al op het pa;
was voor de beëdiging door koé
Boudwijn, moesten de vier F"
kandidaten Tindemans latén wetei31
hun partijleiding geen toestemming
voor de plechtigheid. De PSC gin'et
akkoord met het aantal ministers[ten
en de taakverdeling en dat terwpar-
tijvoorzitter Georges Gramme ^ens
het overleg akkoord was gegaan-1 de
voorstellen van de formateur. Qevol-
gen waren ongekend in de
Staatshoofd en kandidaat-eersroinis-
ter stonden voor het front 1 heel
Belië voor aap. Dat gisteraf1tl alle
ministers alsnog werden beëid. doe'
aan de dwaasheid van de vert<nê n'ets
af.
De actie van de PSC kwartel U'1 <*e
lucht vallen. Het Belgisch*eekblad
Knack sloot enkele maan;1 geleden
een 'beschouwing over de P;met de
woorden: „De Waalse katl'elcen voe"
ren onderling een heilige *"log en dat
zal na 17 april de regflgsvorming
ernstig bemoeilijken." I>oorspeIling
is uitgekomen.
Het gaat bij die „heiiigedog" het
volgende: terwijl de int'e strijd in de
Vlaamse christen-denuahsche partij
de CVP van Tindemsl het karakter
heeft van een standeniditeit van vak
bond, boerenbonc en mid
denstandsbond, die I nieer om de
toewijzing van de zés gaat maar in
- politieke visie weinijfrschillen wordt
de PSC beheerst pr een rasechte
visie-strijd. De linfvleugel van
PSC wordt aangeduid als „de christen
democratie". Zij onderhoudt goede be
trekkingen met de Waalse vakbeweging
en wordt geleid door de demissionaire
ministers Afred Califice (sociale zaken)
en Henri van Aal (Franse cultuur). De
rechterzijde van de partij is in handen
van het Centre Politique des Indépen-
dants en Cadres Chrétiens, afgekort
CEPIC. Tot de CEPIC hebben zich
enige tijd geleden de ministers Paul
Vanden Boeynants (defensie) Joseph
Michel (binnenlandse zaken) en Antoin
Humblet (landbouw) bekeerd. De CE
PIC heeft een duidelijk conservatief
karakter en staat binnen de PSC dan
ook lijnrecht tegenover de christen
socialen.
In het nieuwe kabinet zou de CEPIC
drie ministers leveren tegen de „chris
ten-democratie" één. Waarschijnlijk
moet in dat licht ook de klacht van het
PSC-bestuur worden gezien dat oud-
partijleider Charles Ferdinand No-
thomb (een man van der linkervleugel)
niet in de ministersploeg had mogen
ontbreken. Alles wijst erop dat achter
het optreden van de PSC-leiding, die
door voorzitter Gramme, nauwelijks in
de hand wordt gehouden, de linkervleu
gel zit, die bang is dat de PSC een
„rechts" imago krijgt, waardoor de
banden met de vakbeweging verslap
pen. Met name de Waalse socialisten
zouden hier wel bij varen en dat moet
ook de reden zijn voor de eis van de
PSC zijn dat ze evenveel ministerspos
ten moet krijgen als de Waalse socia
listen.
De affaire van donderdagmiddag heeft
wel aangetoond dat, Tindemans twee
zeer wispelturige partijen in zijn nieuw
ploeg heeft gehaald. PSC en FDF, het
radicale Brusselse front, kunnen hem
nog menig slapeloze nacht gaan be
zorgen.
Van onze onderwljsredactie
LELYSTAD Vandaag krijgt het toch al sterk verzuilde
onderwijs er een nieuwe zuil bij. De pas opgerichte vereniging
van samenwerkingsscholen treedt dan in de openbaarheid.
Een echte „zuil" zoals de bestaande
vier is deze vereniging niet. Anders
dan de rooms-katholieke, protes
tants-christelijke, algemeen-
bijzondere en openbare scholen wil
de samenwerkingsschool niet één
bepaalde stroming vertegenwoordi
gen. Doel van de samenwerkings
school is juist mensen van verschil
lende richtingen samen te brengen
in één school.
Of dat mogelijk is moet blij ken. Ter
wijl de gevestigde zuilen een lange
traditie achter zich hebben, begint
de samenwerkingsschool van de
grond af aan. Er bestaan al wel sa
menwerkingsscholen, maar het is
nog te vroeg om te zeggen of deze
vorm van onderwijs zal aanslaan.
Een deel van de bestaande samen
werkingsscholen is uit noodzaak ge
boren. Als het niet mogelijk is een
eigen school op te richten, zit er vaak
niets anders op dan samen met an
deren een school te maken. Je kunt
dat een gedwongen samenwerking
noemen. Vooral in het buitengewoon
onderwijs en in het beroepsonder
wijs bestaan veel van dit soort
„compromisscholen".
Maar er is de laatste Jaren ook een
ander type samenwerkingsschool
ontstaan. Daarbij streven de oprich
ters bewust naar een dialoog tussen
de verschillende levensbeschouwin
gen. In zekere zin zou een oecume
nische school van bijvoorbeeld pro
testanten en katholieken ook een
samenwerkingsschool kunnen he
ten. Maar meer gebruikelijk is om
deze term te reserveren voor scholen
waarin „godsdienstige en niet-
godsdienstige levensovertuigingen
een eigen en gelijkberechtigde in
breng hebben" (zo staat het in de
statuten van de nieuwe vereniging).
Makkelijk heeft deze vorm van sa
menwerking het tot nu toe niet ge
had. De besturenorganisaties van
het protestants-christelijk en bijzon
der onderwijs zijn tegen samenwer
kingsscholen. De katholieke
bisschoppen hebben hun afkeer van
dit modernisme niet onder stoelen of
banken gestoken. Ook een organisa
tie als de Unie „School en Evangelie"
wijst de samenwerkingsschool prin
cipieel van de hand.
Drs M. Roessingh
der onderwijs vergt toch wel enig
denkwerk. Er zijn verschillende mo
gelijkheden.
Zo kunnen christenen en nlet-
chrlstenen besluiten een vereniging
of stichting op te richten die dan als
bestuur optreedt. Wettelijk is er dan
echter sprake van bijzonder onder
wijs. Ook is het mogelijk dat een of
meer gemeenten het initiatief nemen
tot een overheldsstichting. Via een
gedemocratiseerd bestuur kan de
overheid bepaalde bevolkingsgroe
pen dan zeggenschap geven. Een
derde vorm is die van artikel 61 van
de gemeentewet. De gemeente sticht
dan een school en blijft financieel
verantwoordelijk, maar het bestuur
wordt gedelegeerd naar een commis
sie (waarin het gemeentebestuur dan
wel vertegenwoordigd is). Een vierde
mogelijkheid (die is bijvoorbeeld in
Lelystad gekozen) is dat de be
stuursvorm wordt gekozen van de
openbare school, maar verder de op
zet wordt gevolgd van de samenwer
kingsschool. Dat kan bijvoorbeeld
door te garanderen dat verschillende
bevolkingsgroepen vertegenwoor
digd zijn in de oudercommissie en in
het docentencorps. De vraag is dan
wel of de overheid het recht heeft tot
een dergelijke „vulling" van de open
bare school.
Congres
Organisatorisch
Behalve tegenwerking van confessi
onele zijde heeft de samenwerkings
school ook te maken met organisato
rische problemen. Weliswaar staat
het in Nederland aan ieder vrij scho
len op te richten mits men voldoet
aan bebaalde getalsnormen, maar de
combinatie van ongelijksoortige
grootheden als openbaar en bijzon-
Zaterdag zullen op het congres in
Amersfoort zowel de principiële als
organisatorische problemen aan de
orde komen. Een van de sprekers is
drs M. Roessingh, rector van de sa
menwerkingsschool in Lelystad. Hij
beheert voorlopig ook het secretari
aat van de vereniging (postbus 221,
Lelystad).
Roessingh: „Of de samenwerkings
school nu een bijzondere of openba
re bestuursvorm heeft is niet het
belangrijkste punt. Wij hebben ge
merkt dat ouders en docenten geïn
teresseerd zijn in deze vorm van
onderwijs. Daarom is er een vereni
ging nodig waarbinnen je Informatie
en gedachten kunt uitwisselen. De
vereniging zal verder een dienstver
lenende functie hebben."
De heer Roessingh ls het niet eens
met de mensen die in de samenwer
kingsschool een doublure van de
openbare school zien. „Lang niet
alle openbare scholen staan open
voor een dialoog tussen verschillen
de levensbeschouwingen. Ik vind
ook dat het openbaar onderwijs niet
het alleenrecht heeft om over de
samenwerkingsschool te praten.
Met name in rooms-katholieke kring
en in mindere mate ook in
protestants-christelijke kring be
staat belangstelling."
Ruimte
Dat er een bevolkingsgroep is die
bewust kiest voor de samenwer
kingsschool staat wel vast, de vraag
is wel hoe groot de ruimte ls binnen
ons verzuilde onderwijsbestel om
nog een nleuwschooltype mogelijk
te maken. Juist nu de scholen klei
ner worden (door de daling van het
geboortecijfer en de bestaande zul
len enige moeite hebben overeind te
blijven, kan het ontstaan van sa
menwerkingsscholen als een bedrei
ging van het confessioneel onder
wijs worden gezien. Is de heer Roes
singh bang voor zo'n concurrentie
slag om het slinkende aantal leer
lingen?
Oud-staatsecretaris mr. C. E.
Schelfhout, die zich beijverde
voor een grondwettelijk gega
randeerde positie van de samen
werkingsschool.
Roessingh ziet dat niet als een pro
bleem. Je kunt het ook positief
waarderen dat er meer samenwer
king bestaat, zegt hij. Juist nu veel
scholen met sluiting bedreigd wor
den, is het een gunstig teken dat er
christenen en nlet-christenen zijn
die samen willen werken binnen de
zelfde school. Vooral als dat niet
alleen uit pure noodzaak gebeurt,
maar ook vanuit het Ideaal dat kin
deren in een sfeer van verdraag
zaamheid in aanraking komen met
andere visies en zo hun eigen visie
kunnen vormen.
Er ls veel kritiek geuit op samenwer
kingsscholen omdat echte geloofs
opvoeding hier toch niet mogelijk ls
(dat zou dan in de kerk en in het
gezin moeten gebeuren), en omdat
de „dialoog" toch een vrijblijvend
karakter heeft.
Gunstige ervaring
De ervaring die de heer Roessingh
heeft opgedaan in Lelystad is
gunstig. Ongeveer de heft van de
leerlingen ls onkerkelijk, veertig
procent ls van huls uit rooms-
kathollek en tien procent protes
tants-christelijk. R ooms
katholieken en vrijzinnigen in Lelys
tad zijn formeel vertegenwoordigd
in de begeleidingsgroep. De her
vormden en gereformeerden nemen
als zodanig niet deel aan dit beraad,
maar er doen wel mensen uit deze
kring op persoonlijke titel mee. Er
zijn twee docenten geestelijk leven.
Samen met de andere leraren zijn zij
verantwoordelijk voor de le
vensbeschouwelijke vorming. Dit
onderwijs wordt gegeven in pro-
jectvorm. Dan besteden de eerste
klassen bijvoorbeeld drie weken
lang een paar uur per week aan het
Jodendom en ln verband daarmee
aan discriminatie. Daarna zijn dan
andere klassen aan de beurt. Bij
voorbeeld de derde klas, die een
project begint over oorlog en vrede.
De leraar geestelijk leven draagt
materiaal aan, woont ook lessen bij,
maar de gewone vakleerkracht, of ze
nu wiskunde geven of Duits, worden
allemaal ingeschakeld. Op die ma
nier krijgt de levensbeschouwelijke
verscheidenheid duidelijk vorm,
zegt Roessingh. Sinds een Jaar be
staat er in Lelystad ook een protes
tantse school voor voorgezet onder
wijs die wel de nodige zuigkracht
uitoefent, maar ln een groeiende ge
meente als Lelystad ls er nog alle
ruimte voor zelfs een derde school.
Deze en andere ervaringen (als wet
houder in Velsen) hebben de heer
Roessingh ervan overtuigd dat de
samenwerkingsschool ln Nederland
een goede kans van slagen heeft.
Het ligt voor de hand dat Je daarbij
ln de eerste plaats moet denken aan
het voorgezet onderwijs, omdat
Drs. T. M. Gilhuis, voorzitter
Unie School en Evangelie: prin
cipieel afwijzen.
daar de leerlingen al Iets ouder zijn.
Maar ook ln het kleuter- en lager
onderwijs „verandert er Iets op het
grondvlak", meent Roessingh. In le
der geval voldoende om een vereni
ging van samenwerkingsscholen op
te richten.
(ADVERTENTIE)
Unieboek-T op-Tien
D» tien meest oekochte boeken kt mei <977
t. Comeliu* Rven
EEN BRUG Ti VER t2».90
(Van Holkema b Warendorf)
2. Rien Poortvliet en WH Muvoen
LEVEN EN WERKEN VAN DE
KABOUTER 74B.B0
(Van Hokema b Warendorf)
3. Tonvlooo
SPORTVISSEN
Het beate vawater in Europe ■•-•§
(Boekpoït)
4. Ch. Whitmg/W. Tree»
VAN DOLLE DtNSD AO TOT
BEVRIJDING t tSJD
(De Haan. U-boek)
5. Ed van der El*ken
EVE LOVE YOU ttOM
(Van Holkema b Warendorf)
6. MARITIEME GESCHIEDENIS OER
NEDERLANDEN t Be
deel I
(Oe Boer Maritiem)
7. Dr» R.H.J.KIok
ARCHEOLOGISCH REISBOEK
VOOR NEDERLAND 7X2. M
(Fibula Van Onhoeck)
6. Ve
Veilt obeidtinst itu ut
GROOT KINDEAVEIUOMEIDS-
SOEK
(ROMEN)
9. HiekedeJong
OPTOCHT DER VIOLEN
(Agathonl
10. Hubrecht Duiker
DE COMPLETE
HEBSER
(Ven Diehoeck)
fHM
Tekeningen.j voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent.
Postbus 85 Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden.
£elcW) ka bitiet ten fsl vlsfe veer beecfigfnjj
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
Achteraf is het altijd zo makke
lijk te zeggen: „Ik zag het wel
aankomen". Toch ls het volgen
de werkelijkheid. Tijdens het te
kenen van de weerkaart donder-
middag onderging ik ln zekere
mate een „Aha Erlebnis" toen er
van de Shetlands onafgebroken
lichte regen (twee mm) werd ge
meld. Mijn eerste gedachte
was.de hoogte-winden zijn er
zeer krachtig uit noordwest met
neiging tot versnelling en een
kromming via noord naar
noordoost op de route Noordzee-
Nederland. Zo op het eerste ge
zicht dus toch wel argwaan, dat
wij er vrijdag droog door weg
zouden komen, maar de
argwaan werd vervolgens weer
onderdrukt door de tweede ge-
dachtenimpuls dat ook dit fron-
tje bij aankomst hier wel dusda
nig zou zijn verzwakt, dat er niet
meer dan een paar druppeltjes
uitgeperst zouden worden. Eer
der was dat met een vooraf
gaand frontje ook zo gegaan.
Op grond hiervan werd deze nat
te Shetlandse was niet opgehan
gen in onze verwachting voor
vrijdag. Het zal wel weer met
een sisser aflopen, maar het liep
anders en de verwachting klopte
niet. Een blik uit het raam na
het opstaan om zes uur vrijdag
morgen leerde, dat de straten
nog flink nat waren en dat het
aanhoudend licht regende. Mijn
eerste voorlopige conclusie: In
de nacht zullen zich boven de
Noordzee ln de hogere niveaus
processen hebben afgespeeld
die tot die onvoorziene nattig
heid aanleiding hebben gege-'
ven. Maar even het KNMI-'
radiobericht van kwart voor ze
ven afwachten.
Wellicht heeft de dienstdoende
meteoroloog uit de weerrappor
ten van 's nachts vier uur wel
zoveel Informatie geput, dat hij
wist „what's going on". Dat
bleek echter niet het geval want
ln dat weerbericht werd de term
„geen regen van betekenis" ge
bezigd. En dan te weten dat op
dat moment er al twee tot drie
mm neerslag ln verschillende re
genmeters ln Noord-Nederland
was opgevangen. In de loop van
de morgen gingen de ogen wat
verder open en kon men via de
telefoon horen zeggen: „Een re
genzone trekt van noord naar
zuid over ons land". Waarom het
allemaal zo vreemd gelopen ls?
Wel, door de onwelwillendheid
van het Britse hogedrukgebled
dat alle Invitaties om op visite te
komen af sloeg en als speelter
rein de oceaan ging opzoeken.
Daardoor kregen ln de hogere
niveaus de noordwestelijke stro
mingen de gelegenheid hun gril
lige spelletjes uit te breiden.
Overigens werd die regen wel
graag gezien door de boeren die
juist de eerste hooioogst achter
de rug hadden. Gistermiddag
kregen de Britse Eilanden nog
wel degelijk warmte van boven
genoemde maximum want ln
Aberdeen en een station ln Zuid-
Schotland liep het kwik op tot
23 25 graden mede door
föhnwerklng.
En nu dit weekeinde. Als er één
schaap over de dam ls volgen er
meer en dat geldt ook ln de
weerkunde. Vandaag ls al weer
een volgend druppeloffensief bij
een achter de wolken schuil
gaande zon. Achter deze storing
dringt vrij koude lucht uit het
noordwesten tot ons gebied
door zodat wij dit weekeinde
beslist geen zomerweer mogen
verwachten, maar daarentegen
juist zeer matige temperaturen
van veertien tot zeventien gra
den hooguit met hopelijk zon
dag een zonnetje.
Op verzoek hier ook nog weer
eens de Engelse verwachting tot
medio juni: „Perioden met ta
melijk vast weer met ln de
eerste helft van de huidige
maand relatief warmere
omstandigheden dan ln de twee
de helft van mei. Boven normale
temperaturen in west-
Schotland en noord-Ierland, on
der normale ln het zuidoosten".
Hier zou uit kunnen volgen dat
Bracknell het hogedrukgebled,
dat deze week ln Ierland en zuid-
Schotland geblvakeerd heeft
wel degelijk ln het vizier heeft
gehad en dat men er nog
meer van verwacht. Nu houdt
mooi en warm weer déér natuur
lijk niet automatisch hetzelfde
voor ons ln. Dat hebben we ln de
tweede helft van deze week kun
nen bespeuren.
Vandaag opnieuw een slechte
standdag met regen en wind uit
de koude west tot noordwest
hoek. Geen hogere mlddagtem-
peraturen dan twaalf tot veer
tien graden, zeewater circa
twaalf graden vlak bij het
strand. De zee trekt nog steeds
verdere vooruitzichten: voor
zondag wordt weer wat zon ver
wacht.
HOOGWATER, zondag 5 juni.
Vllsslngen 5.10-17.32, Ha-
ringvlietslutzen 5.30-17.59, Rot-
terdam 7.30-19.41,8chevenlngen
«20-18.49, IJ mul den «.57-19.26,
Den Helder 11.16-23.26. Harlln-
gen 1.09-13.29, Delfzijl 3.20-15.29.
HOOGWATER, maandag 6 ju
ni. Vllsslngen 5.58-18.19, Ha-
rlngvlletsluizen 6.21-18.51, Rot
terdam 8.24-20.31,8chevenlngen
7.06-19.36, IJ muiden 7 46-20.16.
Den Helder 11.57Harllngen
1.55-14.16, Delfzijl 4.08-16.16.
londar redactie van Loes Smit
Den apothecer spreekt: Mijnen
winckel staet Her open. Offer ie-
mandt iet wol kopen, Offer een
Doctoren brief, Her quam soecken
stjn gerief. Want A wat dees Heeren
schrijven. Moet ici hier gheduerigh
wrijven, En lek itamp heel uren
lanck, Dickwils naer om eenen
dranck.
Een door „Qualljk" ondertekend
rijm bij een grav\re, waarop een
aptotheker met eei vijzel ter groot
te van zijn eigen lngte ln een reu
sachtig vat staat e stampen. De
gravure ls ln de zventlende eeuw'
gemaakt door Conelius Galle, die
zijn illustratie bedelde „als afbeel-
dlnghe van d'eerst eeuwe der So-
cleteyt Jesu voor>oghen ghestelt
door de Duyts-Neerlantsche Pro
vincie der selver Scleteyt. Antwer
pen 1640//. Gravue en rijm zijn te
vinden in „De farnacie in tekening
en prent" (uitpve Buijten
Schlpperheijen e. Repro-Holland).
Het is geschrevo door dr. D. A.
Wittop Koning iet medewerking
van dr. E. Grendel, die evenals de
schrijver veel van het gebruikte
materiaal ln eigen bezit heeft. Bel
de heren zijn zelf apotheker en heb
ben hun sporen ln het schrijven
van de geschiedenis van de apo
theek al verdiend.
Het beroep van de apotheker,
schrijft dr. Wittop Koning in zijn
drietalige inleiding, werd door
plaatselijke verordeningen gere
geld. Eertijds werden overwegend
plantaardige geneesmiddelen ver
vaardigd en verkocht. Blijkens een
gravure van Jan Luiken kookte de
zeventiende-eeuwse apotheker zijn
siropen nog ln een fornuis op de
stoep voor zijn winkeL „Mijn
werk", aldus het bijbehorende rijm,
„bestaat tendlenst der kranken' In
't mengen van verscheiden dran
ken; Die ik voorzichtig maak ge
reed. 't Zij dat men zulvring wacht,
of zweet." Diezelfde Jan Luiken
wijdde ln zijn „Leerzaam Huis
raad" (1761) een hoofdstuk aan het
onmisbare attribuut, de vijzel, waa
Een apotheker van omstreeks 1700 op de stoep voor zijn winkel aan het werk.
Een gravure die V. van der Vinne voor de verzameling „Leerzaame
zinnen beelden" van Adriaan Splnniker maakte (1714). Een illustratie uit
„De farmacie in tekening en prent".
rop hij dichtte: „De vijzel ls, om
grove zaaken te breeken en tot
stof te maaken Zoo breekt het
grove en harde Hert, Wanneer 't
moet lijden en verdraagen des
krulses stampen ende slagen op
dat het Gode dienstel!jk werd."
Reclame werd er ook vroeger al
voor medicijnen gemaakt. Van
1563-1625 leefde er ene Joan
Hartman Beyer, van wiens
„Frankfurter pillen" op een recla
mebiljet „d'uytsteeckende
Wercklnge ende Deucht" uitvoerig
werden bezongen: oock
stereken sy den Mage, het Qe-
darmte ende Hoost, verwecken Ap*
petyt, beletten, dat de Slnklngen zo
swaer niet konnen afdaelen, ver
minderen de voornaemste Oorzaec-
ken van veeie 8leckten die van de
vorschrevene Slym ende Galle ln 't
Llchaem zitten blijvende ontstaen,
ende daerom syn de gene die dese
Pillen neerstigh gebruyeken, llch-
telycker te genesen, wanneer sy
zleck worden, alsoo weynlgh On-
reynlgheits by kan wesen; 8y die
nen tot Preservatie in Tyden van
Insectie, tegens de Wormen, ende
alle Corruptie, ende Verrottlnge ln
't Llchaem."
Typisch een kijkboek „ter leringhe
ende vermaeck", waarin je ln de
ruim tachtig illustraties onder
meer kunt zien „de drie apothe-
kertjes" die Wlm Bijmoer twintig
jaar geleden voor een boek van
Annie M. G. Schmidt tekende, ui
terlijk verschillen van hun plechti
ge vakgenoten uit vroeger eeuwen.
Door de luxueuze uitvoering en de
vele reproducties kost het boek
ƒ45.
„Nieuw Leven" heet het kamp op
Oroeneiland, waar de regering van
Taiwan (nationalistisch China,
vroeger Formosa geheten) naar
schatting meer dan honderd gevan
genen vasthoudt Voor Lloe Tsjen-
8oeng ls er weinig sprake van „le
ven": hij zit al 27 jaar op dat eiland
en heeft maar tot zijn twintigste
jaar als vrij man kunnen rondlo
pen. Kort na de nederlaag die de
Kwomlntang, de nationalistische
regering, leed tegen de communis
tische regering op het Chinese vas
teland, waardoor de nationalisten
zich ln 1949 op Taiwan moesten
terugtrekken, ging er een golf van
arrestaties over het eiland. De
meeste arrestanten werden ver
dacht van communistische sympa
thieën. De heer Lloe, toen een jaar
of twintig, werd op verdenking van
pro-communlstlsche activiteiten
opgepakt en ls sindsdien zonder
onbreking op Oroeneiland gevan
gen gehouden, waar behalve (le
vens-) lang gestraften uitsluitend
militairen wonen. Het is niet be
kend welke straf hij bij zijn veroor
deling ln 1950 kreeg, en evenmin of
hij nog voordeel heeft gehad van de
strafverminderingen die twee jaar
geleden werden afgekondigd ter
nagedachtenis van de overleden
president TsJiang-Kal-tsjek.
In beleefde brieven aan: Hls
Excellency Tsjlang Tsjlng-Kuo -
Prime Minister, Executive Yan I
Chung Hsiao E. Road, 8ec. 1 - Tal-
pel. Taiwan. Republic of China,
kan (ln het Engels) worden aange
drongen op vrijlating van de heer
Lloe, die al zo lang gevangen wordt
gehouden. En ook voor dit verre
eiland ls een luchtpostblad van 75
cent geschikt.
De bekende holle boom bij de
uitspanning Kraantje Lek aan de
voet van de duinen ln Overveen zal
niet verdwijnen. Besloten ls dat de
rest van de enorme boom, waarvan
eigenlijk alleen maar de holte met
een omhulsel ls overschoten nadat
hij zwaar gehavend was bij twee
stormen, geconserveerd zal worden
en met carboleum zal worden Inge
spoten.
Voordien zullen de kleine lepjes die
ln de resten van de oude boom
geplant waren om hem weer wat
tot leven te wekken eruit verwij
derd worden, en zal de schors van
het bomenrestant afgehaald wor
den. Dit gebeurt allemaal om het
gevaar, dat de boom de gevaarlijke
lepzlekte zal verspreiden, af te
wenden.
De nu dode holle boom, die het
eeuwenlang uitgehouden moet
hebben en al lang een voor de
uitspanning welkome trekpleister
ls, zal er dus spoedig keurig gecon
serveerd bijstaan. Na de stormram
pen ls er nog een actie gevoerd om
de boom van de dood te redden en
dat had tot resultaat dat boomchi
rurgen er uitvoerig aandacht aan
konden besteden. Maar reeds enige
tijd was duidelijk waarneembaar
dat die zorg niet het gewenste re
sultaat had.
