Fraaie vertoning, wat slappe teksten 1/1 May brengt Brecht, Tucholsky, Kastner indrukwekkend Vinnige satire op massa-strandvermaak onderwilzer(es) Vox populi vox Dei Agenda Beach" van Jennifer Muller 'O, gij Rhinoceros' Lacheffecten in Otto Kettings nieuwste werk VARA-medewerker Holst overleden ,,Kind en Kraai" Met Schat en Mulisch terug naar Ot en Sien de Tombe gevorderd assistent accountant Melse co accountants ervaren typiste ZATERDAG 4 JUNI 1977 T rouw/KwartetH 15 door André Rutten AMSTERDAM Zelden heeft er in Mickery iets zo schitterend uitgezien als er nu staat opgebouwd voor „Vox populi, vox Dei", ondertitel: „De reconstructie van een heiligverklaring", dat er het hele Holland Festival wordt gespeeld. Dat betekent, dat je op een gegeven ogenblik de zitting van een kerkelij ke rechtbank gaat meemaken, en die kan zich alleen maar In een zeer verzorgde omgeving voltrekken. Maar vooraf wordt je in de foyer al belaagd door nonnetjes in fraaie ha bijten, die je kaarsen willen verko pen, en knopen (zoals die vroeger wel in collectezakjes werden aangetrof fen en die nu dus voor baar geld worden ingeruild. Dezelfde nonnetjes leiden het pu bliek in groepen via een door hen opengehouden gouden ketting naar binnen, eerst ter bezichtiging van al het fraais daar. Zij beschrijven in het Italiaans enthousiast wandschilde ringen en beelden, die er in het ge heel niet zijn, leiden je trap op trap af door de paleis-achtige zittingszaal met allerlei toelichtingen en ten lan gen leste door de foyer weer naar de zitplaatsen voor het publiek. Strip-tease Voordat het proces begint heb je eerst nog zicht op een ruimte achter de zittingszaal, waar voor een klein publiek een striptease-danseres haar act uitvoert achter een tulen gordijn. Via de monitoren heb je haar horen interviewen door een pseudo Ton Planken (Gerard Tholen), waarin zij zegt dat zij uitsluitend om de poen stript maar een afkeer heeft van de heren die daarbij zitten te kwijlen. Helemaal goed gevolgd heb ik het geloof ik niet, maar ik meen begre pen te hebben dat zij door haar af keer voor op porno beluste heren er toe gekomen is de Roomse kerk om de heiligverklaring van Andreas van Agt te vragen. Zij is de eerste, die weer keurig in de kleren, summier door de rechtbank wordt gehoord en vervolgens voor goed verdwijnt. De rechtbank drie rechters heeft dan dus al plaats genomen, gehuld in prachtige kazuifels, waar mee ook de advocaten vóór en tegen zijn uitgedost. Wat eenvoudiger de enkele lagere geestelijken, die als een soort ceremoniemeesters optre den. Verder trippelen de nonnetjes bedrijvig maar ingetogen rond, voe ren de getuigen af en aan, maken stenografisch verslag, onderhouden het telex-contact met Rome. Tegelijkertijd wordt ook de illusie gewekt (zij het zonder de bedoeling dat iemand daar in trapt), dat van dit alles een Eurovisie-uitzending wordt gemaakt. Voor het begin al was in de foyer het normale t.v.- journaal en de ster te zien, daarop verscheen er de mededeling: wij wachten op de verbinding met Ro me. Tijdens de voorstelling was op de monitoren de zitting enigszins te volgen, zo nu en dan verscheen daar de pseudo Ton Planken voor korte samenvattingen en verhelderende commentaren, die je soms alleen maar via de uitgereikte „luisterstok jes" kon volgen. Toch waren die commentaren, reali seer ik me eigenlijk pas achteraf, wel een wezenlijk onderdeel van het hele gebeuren. Niet alleen omdat het ge heel daardoor toch werd ingescha keld in de gebruikelijke wijze, waar op wij kennis nemen van wat er in de wereld gaande is, maar vooral omdat in die commentaren op scherp wordt gesteld wat je daarvóór in levenden lijve van de zitting hebt meege maakt. Poespas Want in die zitting zelf zit natuurlijk zoals in de werkelijkheid ook de nodige poespas. Die wordt ter plekke ook wel weer gerelativeerd, maar ei genlijk ook weer op een poespasseri- ge manier, zodat het erg prettig is dat de perfecte commentator de puntjes op de juiste i's zet Het beste theater wordt gemaakt door de beide pleiters in de manier waarop zij met elkaar in de clinch gaan en met de getuigen omsprin gen. De onrust, die vooral de advo caat van de duivel bij sommige ge tuigen gaande maakt, wordt enkele malen gesust door de bejaarde presi dent met de opmerking, dat ook hij betaald wordt om zo fel tegen te zijn: het is zijn vak. Tijdens een korte onderbreking wegens een technische storing in de verbinding met Rome De advocaat van de duivel aan het woord in het proces ter hei ligverklaring van Dries van Agt wordt ook zichtbaar, dat alle kerke lijke Juristen vele handen op buik zijn: zij drinken, snoepen en babbe len uiterst vriendschappelijk met el kaar. In de zitting spelen zij de hun toebedachte rol, de uitspraak staat al vast: Van Agt wordt heilig ver klaard. Het zit dus schitterend in elkaar. Het zwakke punt wordt gevormd door de teksten, die soms wel leuk, maar nooit spits genoeg zijn, in de pro's en contra's waarschijnlijk te genuan ceerd, wat ze tamelijk warrig maakt. De mooie malle vertoning mist er ruggegraat en pit door, wat jammer is. Zaterdag AMSTERDAM: Stadsschouw burg 20.15 uur: The devil is an ass. AMSTERDAM: Concertge bouw 20.15 uur: The King's Singers. AMSTERDAM: Centrum Blle- vue 20.30 uur: Een traan voor elke roos. AMSTERDAM: Engelse KerkBegijnenhof 17.00: Vesper concert. AMSTERDAM: Mickery 20.30 uur: Vox Populi, Vox Dei. DEN HAAG: Diligentia 20.15 uur: Recital Gisela May. ROTTERDAM: Schouwburg 20.15 uur: I! Tabarro/Gianni Schicchi. BERGEN: Ned. Herv. Kerk 20.00 uur: Ned. Kamerorkest. MIDDELBURG: Schouwburg 20.00 uur: Jennifer Muller and The Works. TIEL: Carillon St. Maartensto ren 13.30 uur: Intern. Bei aardconcours. UTRECHT: Centrum 't Hoogt 20.30 uur Peter Schat-concert. Zondag AMSTERDAM: Stadsschouw burg 20.15 uur: Jennifer Muller and The Works. AMSTERDAM: Concertge bouw 11.00 tot 13.00 uur: Für Élise. AMSTERDAM: Centrum Bel- levue 20.30 uur: Een traan voor elke roos. AMSTERDAM: Sonesta Koe pelzaal 11.00 uur: Koffieconcert. AMSTERDAM: Waalse kerk 20.15 uur: Ned. Kamerkoor AMSTERDAM: Mickery 20.30 uur: Vox Populi, Vox Dei DEN HAAG: Kon. Schouwburg 20.15 uur: Measure for Measure. DEN HAAG: DUigentia 20.15 uur: Liederenrecital Gundula Janowitz. ROTTERDAM: De Doelen 14.30 uur. Clavecymbelrecital Ton Koopman. ROTTERDAM: De Doelen 20.15 uur: Recital Gisela May. door Hans W. Ledeboer AMSTERDAM Wat betreft ballet en dans begon het H olland Festival met een allerplezierigst weerzien. Dat weerzien betrof de Amerikaanse danseres en choreografe Jennifer Muller, die zo langzamerhand een regelmatige deelneemster werd aan de Hol land Festivals. Verder heeft het Nederlands Dans Theater van haar een aantal balletten uitgevoerd, welke zij zelf met deze groep instudeerde en ook presenteerde. In de Verenigde Staten ging het haar moeilijker. Na haar Europese succes sen leek het er op of zij daar na haar terugkomst van de grond af aan op nieuw moest beginnen, zonder de in Europa gebruikelijke steun van overheid en van verschillende in stanties. Jennifer Muller heeft een moeilijke tijd met hard werken en met veel moed doorstaan en met haar eigen groep, „The Works" uit New York. komt zij nu naar het Holland Festi val met niet minder dan drie pro gramma's, waarvan het eerste, „Be ach" (strand), in de Amsterdamse Stadsschouwburg haar serie Inzette. door Adr. Hager DEN HAAG Ter ere van het nieuwste werk van Otto Ketting, dat donderdagavond in première ging tijdens het Holland Festi val concert voor een hondertal bezoekers in Diligentia in Den Haag, staken de leden van het ensemble M zich in de pauze in rokcostuum. „Beach" kwam vervolgens in de Ko ninklijke Schouwburg in Den Haag, gaat op 11 Juni naar Groningen, op 13 juni naar Leiden, op 16 juni naar Nijmegen, op 17 juni naar Almelo en op 19 juni naar Utrecht. Totaal-theater Met ,3each" treedt Jennifer Muller buiten de grenzen van de danskunst': het stuk, dat met drie delen een hele avond vult, Is „totaal theater", met dans, stukken dialoog, mime, toneel muziek en met van alles en nog wat. Het heeft een mooie opbouw. Het eerste deel ls nog helemaal ballet en misschien is dit, bedoeld als inlei ding, niet het sterkste van de drie, al krijgt de toeschouwer mooie bewe gingen en een goede choreografie te zien. Die beweging is wervelend, soms heftig, heel geraffineerd en vaak veel meer gestileerd dan wij in het verleden van haar gewend wa ren. Burt Alcantara, die al jaren lang met Jennifer Muller samen werkt, zorgt voor de muziek, die heel beeldend is. Dat eerste deel houdt vooral het spel in van wind, golven en zeevo- Ook dirigent David Porcelijn zag er keurig uit en als een „gespeeld" stij- ve orkestleider verzocht hij plechtig de „a" van de hoboïst. Dat was de inleiding van „O. gij Rhinoceros", dit jaar geschreven voor een bezetting van vier vocalisten en instrumentaal ensemble. Ketting is gedoken in een uitgave van de vorige eeuw met mu ziekstukjes over vaderlandse liede ren en Verdi-opera's. Liederen- albums met kleurrijke teksten als Mijn Nederland, Kermis-marsch, Kanapeemarsch en Der Kleine Vir tuose. Met regie-adviezen van Jan Bouws was het niet moeilijk het pu bliek met dit nostalgisch gebeuren aan het lachen te krijgen. Men steekt op satirische wijze de draak met dit salongebeuren en de makers zijn niet vies van effecten, gezien het feit dat bijvoorbeeld de vocatlisten aan het publiek Jonge" „oude" en stuk jes kaas met vlaggetjes presenteren. Iedereen had er plezier in, ook de solisten Anne Haenen, Inge Frölig, Rudolf Reuvenkamp en Arthur Schildmeyer. Eveneens voor vier solostemmen en Kamerorkest schreven Barber en Menotti „A Hand of Bridge", een mini-opera. Beide heren kennen het klappen van de (opera)-zweep en daarvan getuigt dit werkje, dat vlot uit de mouw lijkt te zijn geschud. De inhoud was door een matige dictie niet of nauwelijks te volgen, maar om het eens uit te voeren in een festival (of voor de tv) is het best een aardig niemendalletje. Sopraan An ne Haenen stak vocaal ver boven haar collega's uit Uitstekend geschreven ls het „Con certino da Camera" voor alt saxofoon en 11 instrumenten van Ibert. Bijzonder spirituele, tintelen de muziek in goede handen bij saxo fonist Ed Boogaard, die de virtuosi teit volledig beheerste. De Braziliaanse componist Heiter Villa-Lobos stelt zijn publiek niet voor problemen. Ook niet in Choros VII. Folkloristische invloeden wor den rijkelijk aangewend en ook kijkt hij graag bij andere componisten over de schouders. Leuke speelmu- ziek en de leden van Ensemble M wisten er uitstekend weg mee. Het gehele programma wordt op 8 Juni in de Rotterdamse Doelen her haald. Scène uit „Beach" van Jennifer Muller HILVERSUM - In het Utrechts zie kenhuis ls gisteren overleden de VA RA-medewerker Cor Holst. De heer Holst werd 57 Jaar en zou ln decem ber aanstaande zijn 40-Jarig Jubi leum bij de VARA hebben gevierd. door R. N. Degens AMSTERDAM Nederlandse componisten zijn dit Jaar goed vertegenwoordigd in het Holland Festival. In totaal worden van zeventien Nederlanders vijfentwintig werken uitgevoerd, waar van negen voor de eerste maal. In een Peter Schat-concert dat donderdagavond in de Sonesta Koepelzaal (Ronde Lutherse Kerk) in Amsterdam werd gegeven ging diens liederencyclus „Kind en kraai" ln première. gels. Ook de mens komt er ln, maar die blijft ondergeschikt, komt ten tonele met wat luchtige grapjes. Wel is dat eerste deel wat lang uitge sponnen met veel herhaling van een zelfde soort beweging. Massaliteit Het tweede en derde deel betreffen de mens op het strand in al zijn vernielende massaliteit. Eerst, ln het tweede deel, de dagjes mensen, onwennig tegenover zee, zon en zand. Weinig muziek, maar door de dansers geïmproviseerde di- aloogflitsen. Snijdende grapjes op de fantasieloze massamens ln de vorm van gezamenlijke gelijkgerich te beweging: alle dansers pakken tegelijk op dezelfde manier een schelpje op en bekijken het met eenzelfde gebaar, allen zoeken tege lijk een „mooi plekje" om te zonnen en ze liggen na veel geharrewar net jes op een rijtje. Het derde deel meer muziek, maar overwegend geïmproviseerde dialoog is een venijnige satire op de massa, die een strand geheel overspoelt met veel getier, gebal, gesol en gehlnder van ieder, die niet in die massaliteit wil ondergaan. Op het toneel een Diaghilew-achtlge warboel, maar nog altijd met een goede choreografie, die de toneel orde ln die warboel nooit verloren doet gaan. Een hard slot, als het uit de toneelkap voetballen gaat rege nen, het internationale symbool van de fantasieloze massa-recreatie: bal letje trappen en hinderlijk zijn. Het vijfendertig minuten durende stuk werd, op versjes van Harry Mu lisch, op verzoek van het Holland Festival door Schat ln het begin van dit Jaar gecomponeerd, en opgedra gen aan zijn zoontje Bastlaan. Als voorbeeld van de in elf onderdelen verdeelde tekst hier het begin van .Aanzoek": ik wil met mijn moeder trouwen/moeder trouwt gij ook met mij?/wat zou dan wel vader zeggen- ?Ga 't hem vragen, lieve jij. Als het kind dan de vader, die op de akker aan het spitten was, met zijn schep heeft vermoord, zegt moeder: wel, dan is er geen beletsel/meer, mijn zoon. je hebt mijn Jawoord. En uit het versje „Pop" waar oma op haar lieve kleinkind moet passen: op schoot verdroomt het kleine meisje- /oma zingt het oude wijs Je/oma zich als kind ontpopt/een dochterlang was het verstopt. Deze kinderversjes van en voor grote mensen zijn door Peter Schat ge toonzet voor sopraan en piano op de manier van een romantische liede rencyclus. Maar dan wel in een eigen toonspraak die een soort onderkoel de romantiek verklankt. In zijn nieuwste muzikale credo stelt hij, dat bij de muzikale voorhoede ln de vijftiger en zestiger jaren (waar toe hij ook gerekend moet worden) het accent vooral op het nieuwe, het letterlijk ongehoorde lag, maar „nu gaat het in de eerste plaats om de vernieuwing, de opheldering van het oude." Hij licht dat in het program maboek nader toe „ter bestrijding van gemakkelijk naar rechts over hellende misverstanden." Maar uit deze muziek klinkt duidelijk dat hij zich, ondanks zichzelf op zijn minst „rechts van het midden" is gaan opstellen. Het is een wat „burgerlijke", soms vertederend-nostalgische muziek, die gelukkig nooit sentimenteel wordt, maar waarin ook nergens een poging lijkt gedaan de symboliek en/of de humor te verduidelijken die mogelijk onder de hinderlijke gema niëreerdheid van de tekst verborgen 4igt. Ondanks al het eraan gespen deerde vernuft maakt deze liederen cyclus op mij de indruk van een reeks kinderlijke versjes van twee heren op leeftijd. Die zich de grote strijd en het taaie ongerief zat, naar het wereldje van Ot en Sien hebben overeeboeen. Marjanne Kweksilber, met Relnbert ie Leeuw aan de vleugel, heeft met haar karakteristieke, vrijwel vibrato- loze voordracht een bewonderens waardige prestatie geleverd ln deze uitermate veeleisende sopraanpartij vol met (ook voor de toehoorders) vermoeiende uitschieters naar de ho ge b. Vooraf ging „Signalement" het uit 1961 daterende stuk voor zes slag werkers en drie contrabassen, en tot besluit het nog steeds indrukwek kende „Canto General" voor mezzo sopraan, viool en piano uit 1974, ln memoriam Salvador Allende, dat al vaak (ook ln het buitenland) door Lucia Kerstens, Vera Beths en Reln bert de Leeuw met veel succes ls Marjanne Kweksilber knappe vertolking uitgevoerd. Zij waren ook nu de ver tolkers. „Signalement" werd ge speeld door een slagwerkgroep o.l.v. Frans van der Kraan. Er was een goede belangstelling voor dit con cert, dat gisteren ln Rotterdam werd herhaald, en vanavond nog in Utrecht gaat. door Ber Huising Holland Festival bracht Gisela May hier, voor vier avonden maar, en het publiek op de eerste avond, ln de Blauwe Zaal van Utrechts Stadsschouwburg, was daar bijzonder dankbaar voor. Gisela May, dat ls al lang bekend, van de platen onder meer, is een van de beste, de allerbeste misschien, ln het vertolken van de beste liederen die ln het Duitsland van deze eeuw zijn geschreven. Door Brecht, Tu cholsky en K&stner. Voor Brecht ls een song meer dan zomaar een lied je, al koos hij de vorm van ballade en straatlied desnoods. Hij onderbrak er zijn stukken mee, treffend en kri tisch, dialectisch eigenlijk, zodat door sentimentaliteit de wrange wer kelijkheid weerklinkt, opgeschroef de vrolijkheid een ellende weergeeft, en lyrische gevoeligheid niet onaan getast blijft. En Brecht kreeg er componisten voor, die ook muzikaal uitdrukten waar het om ging: Kurt Weill, die de populaire muziek van die tijd ge bruikte en tevens vervreemdde tot bijna parodie; Eisler die Brechts teksten nog feller en strijdbaarder deed klinken; Paul Dessau, en ande ren nog. Zij hebben die liederen klas siek gemaakt. Kurt Tucholsky was in de Jaren twintig de beste tekstschrijver van het toen buitengewoon bloelende Duitse cabaret, gevoelig, ironisch en satirisch soms. Wat hij schreef over het gewone, dagelijkse leven van toen, geldt nog. Erich K&stner was eveneens een pakkende, soms wat melancholieke, satiricus. Ze hadden alle drie wat te zeggen, en moesten alle drie vluchten voor de Nazi's, die hun boeken verbrandden. Dat ls al weer lang geleden maar die liederen zijn niet verouderd. Ze werken nog. Zeker als ze gebracht, zingend ge zegd. en verbeeld, worden door Gise la May. Die ls ermee verbonden, zij heeft zich de liederen eigen gemaakt, zij laat ook voelen wat er nog achter zit. Met eenvoudige middelen. Zij staat gewoon, in het zwart, achter de microfoon, en dan wórdt zij zo'n lied. Haar stem wisselt met de stemmin gen. van teder tot hard, en met haar gebaren en houding zet zij de men sen neer: de meisjes van de straat, de koppelaarster, de soldaten, de wijze oude vrouw, de Beierse bierbuiken, de kleine man, de ontgoochelde vrouwen. Zij ls actrice bij het Berliner En semble maar zij acteert nooit te veel. Gisela May ls een ideale zange res, of liever: diseuse. met een uit zonderlijk goed repertoire. En dat gaat dan van de gewone, kleine, menselijke gevoeligheden de lief de, de weemoed, het zachte verdriet en van de humor, tot aan de bittere, strijdbare, maatschappelij ke aanklachten. Door zesentwintig liederen heen, de toegiften niet mee geteld. Ze wordt uitstekend begeleid door vijf musici, die Weill, Eisler en de anderen geheel in zich hebben. De pianist, Krtschil, heeft, waar het nog nodig was, verschillende teksten op (andere) muziek gezet. Gisela May ls nog te beleven ln Den Haag, Diligentia, 4, en Rotterdam, Doelen, 5 Juni. En dan, Jammer ge noeg, niet meer. Zijn verdiensten bij de VARA liggen op het terrein van het gesproken woord, van welke afdeling hij mede werker was. Later werd hij sa mensteller en regisseur van diverse literalr-culturele rubrieken, onder meer de Staalkaart en Lettergrepen. de Tombe IMelse&co, registeraccountant», hebben 20 kantoren In Nederland. Oe sfeer op onze kantoren kan als bijzonder prettig worden omschreven. Men Is geen nummer In onze organisatie. Oe werkzaamheden zijn zo georganiseerd, dal er In kleine teams gewerkt wordt, waar binnen men een eigen verant woordelijkheid heeft. Oe variatie in te behandelen onderwerpen, resp. te adviseren kllénten is groot. Onze arbeidsvoorwaarden zijn zonder meer up-lo-. Me. Vestigingen te: Alkmaar. Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Baarn, Bergen op Zoom, Oordrecht, Ede, Eindhoven, Enschede, 's-Gravenhage, Haarlem, Leeuwarden. Leiden. Middelburg, Nijmegen, Rotterdam, Utrecht. Winterswijk en Zierikzee. Voor ons kantoor te Leiden zoeken wij een gevorderd assistent accountant, die in het bezit is van het Praktijkdiploma Boekhouden en studerend voor M.B.A.- S.P.D. of NIvRA. Deze opleiding is bijzonder geschikt voor een goede carrière op ons accountantskantoor, waarvoor wij u alle kansen willen geven Wij bieden uiteraard een afwisselende werkkring, een goed salaris alsmede een aantrekkelijke studie- en auto/reiskosten regeling. Uw sollicitatie dient u te richten aan ons kantoor te Leiden. Zoeterwoudsesingel 50 U kunt ons ook eventueel bellen voor een oriënterend gesprek. Vraagt u dan naar dhr. R. Dorrepaal. Telefoon: 071-144451. Klein kantoor in het Statenkwartier vraagt met spoed Vereist: - leeftijd 20-35 jaar, - gewend in teamverband zelfstandig te werken - kennis van steno strekt tot aanbeveling. Aangeboden: - volledige dagtaak; - rechtspositie volgens de rijksregeling, - salaris afhankelijk van opleiding, ervaring en bekwaamheid 8% vakantie-uitkering Aanmelding bij de UNIE yAN WATERSCHAP PEN, Statenplein 1, Den Haag, tel. 557000, toestel 5. Bij het openbaar gewoon lager onderwijs zijn mal Ingang van 1 augustus 1977 nog enkels vacatures te vervullen zowel in een volledige als in een gedeeltelijke betrekking. Alteen degenen die in het bezit zijn van een akte van bekwaamheid als onderwijzer!as) worden verzocht te inlichtingen worden verstrekt door de Gemeentelijke Inspectie van het Onderwijs, tel. 071 -t 45344 (ttt. 312). Sollicitaties met vermelding van vacaturenummer OND 529 zo spoedig mogelijk te zenden aan de afdeling Onderwijs der Gemeentesecretarie, Lelden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 15