Overleg Parijs
stuk op energie
Turkije naar stembus in klimaat van geweld
Hassanisten gaan
winnen in Marokko
Rhodesië trekt zich terug
uit Mozambique
Rechten en vrijheden
in socialistisch kader
Toenadering Noord-Zuid was schijn
Drie agenten in
Ulster gedood
VS en Vietnam praten verder over steun
„Opdracht voltooid"
Beschietingen
Zuid-Libanon
duren voort
Leider Jusos
uit SPD gezet
Nieuwe grondwet Sowjet-Unie
Doodvonnissen
in Syrië
Nonnenprotest in
Tsjechoslowakije
Gematigd links moet fascisten uit regering stoten
ft M
VRIJDAG 3 JUNI 1977
BUITENLAND
T rouw/Kwartet7
door Nico Kussendrager
PARIJS Het Noord-Zuid gesprek is hier gisteren gesprongen
op het punt van de energie. De toenadering van de dag daarvoor
tussen arm en rijk bleek opnieuw slechts schijn te zijn.
Na een moeizame nacht doorver
gaderen was duidelijk dat de olie- en
ontwikkelingslanden geen „energie-
club" willen als niet eerst de indus
triestaten met echte, harde toezeg
gingen over de brug zouden komen.
Die zouden dan moeten gaan in de
richting van met name een
grondstoffenfonds (voor betere prij
zen), meer hulp en een schuldenrege
ling voor de derde wereld.
Het noordelijke, welvarende deel
van de wereld wilde volgens het
armlastige zuiden niet ver genoeg
gaan en daarom vertikten de olie- en
ontwikkelingslanden het akkoord te
gaan met een „energieclub". Het rij
ke westen is daarop zo gebrand, om
dat zo'n gespreksgroep (als hij er
gekomen was, binnen de Verenigde
Naties) een nieuwe „oliecrisis" moge
lijk zou kunnen hebben voorkomen.
Aanvankelijk leek het alsof de derde
wereld niet helemaal onwillig meer
was tegenover zo'n door de rijke sta
ten gewenste energiegroep. Met na
me Saoedi-Arabië en Iran voelden er
wel voor, wat overigens niet zo opval
lend was. Deze twee landen hebben
grote economische belangen in het
westen (aandelen) en willen daarom
het gesprek gaande houden.
Zonder
Toen het eindelijk toch bleek dat zij
daarin een aantal olie- en ontwikke
lingslanden niet konden meekrijgen
stelde het westen voor de energie
verder maar helemaal te vergeten.
De Nederlandse vertegenwoordiger,
staatssecretaris Laurens-Jan
Brinkhorst, wekte daarbij de indruk
dat desondanks andere aanbiedin
gen van de rijke landen op het punt
van grondstoffen en ontwikkelings
hulp overeind zouden blijven staan.
Een hoopvolle gedachtegang, die
door de Britse minister van buiten
landse zaken David Owen, zeker niet
gedeeld werd.
Hij zei dat nu met het uitblijven van
een beslissing over de energie of over
andere voorstellen geen uiteindelijk
besluit is genomen. Op het punt van
de grondstoffen hebben alle rijke
landen zich voor het eerst vastgelegd
dat er een fonds moet komen. Maar
nu de derde wereld het met de olie
laat afweten kunnen de industriesta
ten (met name West-Dultsland en de
Verenigde Staten) er nog steeds on
deruit. Verder is er een aanbod van
2,5 miljard gulden extra hulp voor de
derde wereld en ook daarover zei
Owen dat er nog geen uiteindelijk
standpunt is bepaald.
Voor wat hoort wat
Zeker is dat de rijke landen vasthou
den aan de gedachte „voor wat hoort
BELFAST (AP) Drie Noordierse
politieagenten zijn gisteren op een
landweg bij de plaats Stewarts town
in het graafschap Tyrone door onbe
kenden doodgeschoten, aldus is
door de politie bekend gemaakt
De politiemannen waren net met
hun auto voorbij een wegkruising
gereden toen twee gewapende man
nen uit het struikgewas de weg op
renden en het vuur openden op de
achterkant van de auto. Twee agen
ten vonden onmiddellijk de dood, de
derde overleed korte tijd later.
Het aantal personen, dat dit Jaar bij
de gewelddadigheden in Noord-
Ierland om het leven is gekomen, is
hiermee gestegen tot 71.
wat". Nu de derde wereld het westen
een hak heeft gezet door een energie
groep te blijven weigeren, slikken de
industriestaten allerlei aanbiedin
gen ijlings weer in. De derde wereld
kan daar van haar kant het „oliewa
pen" tegenover zetten. Nu al is door
Venezuela gedreigd met nieuwe
prijsverhogingen voor olie als de rij
ke landen niet tegemoetkomend
worden. De „voor wat hoort wat
gedachte" werd voortdurend door
Owen naar voren gebracht, toen hij
het had over het onderlinge verband
tussen de verschillende gesprekson
derwerpen. Dat verband is nu weg
door het uitblijven van een akkoord
over de energie. Hoezeer de ontwik
kelingslanden twijfelden aan de goe
de wil van de Industriestaten bleek
uit een uitspraak van een vertegen
woordiger van een der derde landen
die wat betreft de grondstoffen
praatte over een „pseudo-fonds"
waarmee de rijke landen probeerden
de OPEC (olielanden) te kopen.
De Franse president Giscard d'Es-
taing, die de conferentie (twee Jaar
geleden zijn voorstel) had zullen be
sluiten kon gisteren rustig in het
Elysée blijven. De ministers van de
verschillende landen reisden ont
moedigd naar huis en ondertussen
bleven de ambtenaren nog wat om te
werken aan een nietszeggende slot
verklaring die het gebrek aan voor
uitgang bij het Noord-Zuid gesprek
nog wat zou moeten verdoezelen.
PARIJS (UPI, Reuter) Vietnam
en de Verenigde Staten zijn gisteren
in Parijs aan een nieuwe onderhan
delingsronde begonnen over diplo
matieke betrekkingen. Na afloop van
de besprekingen werd gezegd dat er
vandaag verder wordt gepraat en dat
de sfeer goed was.
Bij de vorige ronde zijn de partijen
het op twee belangrijke punten eens
geworden. De Verenigde Staten*
hebben beloofd dat zij niet langer de
toetreding van Vietnam tot de Ver
enigde Naties zullen blokkeren.
Vietnam heeft van zijn kant toege
zegd meer werk te zullen maken van
bet verzamelen van inlichtingen
over de bonderden Amerikanen die
nog steeds als „vermist in Vietnam"
geregistreerd zijn.
Het grote twistpunt tussen Vietnam
en VS is nu de economische hulp die
de Vietnamezen van de Amerikanen
vragen. Vietnam beroept zich daar
bij op de afspraken die in 1973 bij het
opstellen van een vredes-akkoord
voor Vietnam zijn gemaakt. Sinds
het eerste officiële gesprek tussen
Vietnam en de VS begin vorige
maand is er over die economische
hulp een belangrijk document open
baar geworden. Dat is de brief die
president Richard Nixon in 1973
naar de Noordvietnamese regering
stuurde en waarin hij 3,25 miljard
dollar hulp toezegde voor de weder
opbouw van Vietnam. De huidige
Vietnamese regering vindt dat zij
aan deze harde toezegging (waaraan
verder geen voorwaarden waren ver
bonden) nog steeds rechten kan ont
lenen. De Amerikaanse regering
meent daarentegen dat alle akkoor
den van 1973 waardeloos zijn gewor
den doofdat ze niet zijn uitgevoerd.
De Amerikaanse onderhandelings-
delegatie in Parijs wordt geleld door
onder-minister Richard Holbrooke.
RABAT (Reuter, UPI) De „Hassanisten" maken een zeer grote
kans de verkiezingen die vandaag in Marokko worden gehouden
te winnen. De Hassanisten zijn onafhankelijke kandidaten,
trouwe aanhangers van de Marokkaanse koning, die de afgelo
pen weken een campagne hebben gevoerd voor „stabiliteit en
continuïteit."
In totaal doen negen partijen mee
aan de vandaag te houden verkie
zingen. Behalve de onafhankelljken
maken slechts twee partijen kans op
een redelijk deel van de zetels in het
264 leden tellende parlement, waar
van overigens slechts twee derde
deel rechtstreeks verkozen wordt.
Deze twee partijen zijn de Istiqlal, de
oude garde die de onafhankelijkheid
op de Fransen bevocht, en de Socia
listische Unie van de Volkskrachten
(USFP) die een duidelijk linkse
koers vaart. Deze belde partijen vin
den hun aanhang vooral onder stu
denten en intellectuelen in de grote
steden. De onafhankelijke kandida
ten, onder wie tal van ministers en
hoge ambtenaren, maken de beste
kansen op het platteland. Een kandi
daat van de kleine communistische
partij klaagde: „Hoe kunnen wij op
boksen tegen die onafhankelljken
die zeggen dat de koning aan hun
kant staat en die links en rechts
zakken meel en lamsboutjes uit
delen."
Sahara
De positie van koning Hassan lijkt
heel wat rooskleuriger dan die in
Jaren geweest is. De koning heeft de
kwestie van de 8paanse Sahara han
dig benut om een gevoel van natio
nale eenheid in Marokko in het leven
te roepen. Voor zijn politiek ten aan
zien van de voormalig Spaanse Sa
hara kreeg hij de steun van alle
partijen.
De strijd tegen het Pollsarlo-front
dat onafhankelijkheid wil van de
westelijke Sahara, duurt echter nog
steeds voort en slokt een groot deel
SALISBURY (UPI, Reuter) Rhodesië is begonnen zijn troepen
uit Mozambique terug te trekken. Gisteren al is de Mozambi-
kaanse stad Mapai, die enkele dagen was bezet, door de Rhode-
sische troepen ontruimd. Het opperbevel is Salisbury maakte
gisteren bekend dat de missie van de Rhodesische troepen over
de grens werd beëindigd omdat het gestelde doel was bereikt. De
militaire operatie heeft een stop van internationaal protest
geoogst, maar of dat bij de terugtrekking van de troepen een rol
heeft gespeeld is niet bekend.
Luitenant-generaal Peter Walls, op
perbevelhebber van de Rhodesische
strijdkrachten, zei dat de opdracht
om „wapen- en munitiedepots van
de terroristen te vernietigen" was
uitgevoerd. Hij noemde het vijfdaag
se offensief tegen Mozambique volle
dig geslaagd. De generaal ontkende
dat de Rhodesische troepen in ge
vechten waren gewikkeld met Mo-
zambikaanse eenheden. Volgens
hem hadden zijn mannen alleen con
tact gehad met „Rhodesische terro
risten".
Het officiële Mozambikaanse
persbureau meldde woensdagavond
dat het leger van Mozambique het
omstreden gebied volledig be
heerste. Het bureau maakte melding
van hevige gevechten tussen Mo
zambikaanse en Rhodesische troe
pen, die in het voordeel van de
eersten waren geëindigd. De Rhode
sische verklaringen dat er vier gue-
rilla-kampen waren opgeruimd wer
den van Mozambikaanse kant als
verzinsels afgedaan. Generaal Walls
onderstreepte gisteren dat het nooit
in de bedoeling van Rhodesië heeft
gelegen een deel van Mozambique
bezet te houden.
„Defensief"
Het Rhodesische optreden was zon
dagochtend vroeg begonnen met de
vernietiging van een guerrillakam
pement in Rlo Noeanetsl, 5 kilome
ter van de grens. Walls had gezegd
dat dit kampement diende als „be
langrijk administratief centrum".
Alle guerrillastrijders die men er
aantrof werden gedood, volgens
hem.
In het kampement werden ook docu
menten gevonden die wezen naar
een kamp buiten Mapai dat diende
als logistiek hoofdkwartier voor alle
guerrilla-operaties in het zuidoosten
van Rhodesië.
De twee andere bases waarvan is
gezegd dat zij zijn vernietigd, lagen
in Jorge do Limpopo en Madoelo
Pan. Volgens generaal Walls dienden
zij als opvangcentra voor recruten
uit Mozambique en uitgangspunt
voor opstandelingen met opdrach
ten ln Rhodesië. Volgens het militai
re opperbevel van Rhodesië zijn 32
guerrillastrijders gedood en is één
Rhodesische piloot om het leven ge
komen toen zijn toestel verongeluk
te bij de start van het vliegveld van
Mapai, onder onduidelijk gebleven
omstandigheden.
De Rhodesische minister van bui
tenlandse zaken, Pieter K. van der
Byl, wees woensdag kritiek uit het
buitenland op de inval ln Mozambi
que van de hand en zei dat het om
een „defensief optreden" was
gegaan.
TEL AVIV, BEIROET (UPI, AP,
Reuter) Grote stukken bouwland
ln het zuidelijk deel van Libanon
vatten gisteravond vlam na beschie
tingen tussen dorpen die door chris
telijke eenheden worden bezet en
dorpen die in handen zijn van linkse
en Palestijnse eenheden. Ook Is
raëlische artillerie zou zich ln deze
strijd hebben gemengd aan de kant
van de christelijke troepen.
Volgens een Israëlische krant is het
niet uitgesloten dat Israëlische troe
pen Zuid-Libanon zijn binnenge
trokken om de strijd met Palestijnen'
en linkse moslims aan te binden.
Eerder meldde het Volksfront voor
de Bevrijding van Palestina (PFLP)
dat 1000 Israëlische militairen het
dorp Kfar Choeba waren binnenge
vallen op anderhalve kilometer aan
de Libanese kant van de Israëlisch-
Libanese grens.
Een militaire woordvoerder in Israël
deelde echter mee dat er geen sprake
was van een Israëlische actie op Li
banees grondgebied. Het enige wat
het leger doet is de wegen in het
grensgebied controleren op mijnen.
Hij zei er niet bij aan welke kant van
de grens die wegen lagen.
Een Israëlische regering onder lei
ding van Likoed leider Menachem
Begin zal alle verplichtingen die de
vorige regering op zich genomen
heeft respecteren. De Llkoedlelder
heeft zich bereid verklaard aan een
vredesconferentie over het Midden-
Oosten deel te nemen.
In een door de Israëlische televisie
bekendgemaakte beleidsverklaring,
die bedoeld is als basis voor de be
sprekingen met de Democratische-
Beweging voor Verandering van Ji-
gal Jadin, wordt het voornemen be
vestigd om Israëlische nederzettin
gen te vestigen in de bezette ge
bieden.
De voorgestelde grondwet die mor
gen ln zijn geheel wordt gepubli
ceerd, bevat een serie garanties voor
de rechten en vrijheden van de bur
gers. Ze zijn echter wel in zodanig
kader geplaatst dat het uitoefenen
van deze rechten niet het socialis
tische Sowjet systeem mag schaden.
Het persbureau Nowosti deelde gis
teren mee dat de nieuwe grondwet
de Sowjet burgers onschendbaar-
BERLIJN (DPA) De leider van de
Jusos, de socialistische jongeren, de
30-jarige Klaus-Uwe Benneter, is
gisteren wegens „voor de partij na
delig gedrag" uit de Westdultse soci
aaldemocratische partij (8PD) ge
zet. Ongeveer twee en een halve
maand geleden was Benneter met
kleine meerderheid tot leider geko
zen. Een maand geleden werd Ben
neter geschorst. Hij wil nu tegen het
besluit ln beroep gaan. Benneter
vertegenwoordigt een linkervleugel
onder de Jusos die meer verzet te
gen het kapitalisme wil en het niet
eens Is met de politiek van de soci
aal-liberale regeringscoalitie ln
Bonn.
held van persoon, huls en vrijheid
van spreken, vergadering, pers, op
tochten en bijeenkomsten garan
deert. Ook de persoonlijke le
venssfeer van de burgers, telefoonge
sprekken en telegrammen, worden
bij de wet beschermd. Het ontwerp
van wet aanvaardt daarbij de stel
ling dat de burgers hun rechten en
vrijheden op een redelijke manier
behoren uit te oefenen, zonder het
socialistische systeem te benadelen.
De rechten en vrijheden worden na
melijk verleend ln overeenstemming
met de belangen van de werkende
klasse en met het doel het samenle
ven ln een socialistische ge
meenschap te verbeteren, aldus
Nowosti.
Open brief
Ruim vijftig Russische dissidenten,
onder wie de natuurkundige Andrej
Sacharow en ex-generaal PJotr Orl-
gorenko, hebben ln een open brief
aan het politbureau van de commu
nistische partij en aan de opperste
Sowjet aangedrongen op een alge
mene amnestie ter gelegenheid van
de invoering van de nieuwe
grondwet. Volgens de brief is het in
alle landen gebruikelijk dat be
langrijke gebeurtenissen vergezeld
gaan van een ruime amnestie, speci
aal voor politieke gevangenen. Een
dergelijke stap kan ook bijdragen
tot de vrijlating van politieke gevan
genen in andere landen, zo menen ze.
van de Marokkaanse begroting op.
Ook de aanzienlijke overheidssubsi
dies op de dagelijkse levensbehoef
ten slokken een belangrijk deel van
de begroting op.
Uitgewezen
MOSKOU (UPI, Reuter, DPA) Delen van de nieuwe grondwet
van de 8owJet-Unie, die de oude gaat vervangen die uit de tijd
van Stalin dateert, zijn gisteren bekend gemaakt. Russische
dissidenten hebben ln een brief aan het politbureau aangedron
gen op een algemene amnestie ter gelegenheid van de invoering
van de nieuwe constitutie.
Tijdens een afgelopen vrijdag ln Pa
rijs gehouden persconferentie ver
klaarden zeven door de Marokkaan
se regering uitgewezen Franse on
derwijzers dat de situatie in dat land
aanmerkelijk minder rooskleurig is
dan de Marokkaanse regering pro
beert voor te wenden. Ze verklaar
den te zijn uitgewezen omdat ze zich
niet zo neutraal zouden hebben op
gesteld als de Franse en Marokkaan
se regering van hen verwachtten.
Ze zelden dat Marokko zich in feite
in staat van oorlog bevindt door de
nog steeds voortdurende strijd tegen
het Polisario-front. In het zuiden van
Marokko vinden voortdurend ge
vechten plaats. De onderwijzers ver
telden dat een groot aantal van hun
leerlingen de laatste tijd naar het
front was vertrokken. Door de oor
logssituatie wordt iedere steun aan
de Marokkaanse oppositie gezien ais
landverraad, zo zeiden de uitgewe
zen onderwijzers, die zonder geld en
zonder papleren het land uitgezet
zijn.
Tijdens hun arrestatie waren dê on
derwijzers ook slecht behandeld.
Ook maakte een van hen melding
van de erbarmelijke omstandighe
den waaronder de Saharaanse bevol
king in het zuiden van Marokko ver
blijft. Ze leven in bidonvilles waar
iedere avond de Marokkaanse politie
binnenkomt om kinderen mee te ne
men. Deze kinderen worden enige
tijd vastgehouden en komen soma
zelfs niet meer terug.
DAMASCUS (Reuter) Zes leden
van een grope ring die er door Syrië
van is beschuldigd in opdracht van
Irak moorden en bomaanslagen in
Syrië te hebben gepleegd, zijn giste
ren in Damascus ter dood veroor
deeld.
Drie van hen werden bij verstek
veroordeeld. Voorts werden drie per
sonen tot levenslange gevangenis
straf met dwangarbeid veroordeeld
en kregen 15 beklaagden gevange
nisstraffen, variërend van één tot 15
jaar. Tweeëndertig personen werden
vrijgesproken.
Tegen het vonnis van het hof voor
staatsveiligheid is geen beroep mo
gelijk. Het moet alleen nog door de
president worden bekrachügd. Vol
gens het vonnis „waren de misdaden
voorbereid en gefinancierd door het
regiem ln Irak".
PRAAG Tegen de dreigende fei
telijke liquidatie van de kloosterge
meenschappen ln Tsjechoslowakije
hebben de oversten van groeperin
gen van mannelijke en vrouwelijke
religieuzen geprotesteerd.
De discriminatie van de kloosterlin
gen in Tsjechoslowakije is in duide
lijke tegenspraak met de slotverkla
ring van Helsinki en met de VN-
verklaring over de rechten van de
mens, aldus schrijven de oversten in
een memorandum aan het rege
ringsbureau voor kerkelijke zaken.
door James Dorsey
Twee dagen voor de parlementsverkiezingen ln Turkije is het politieke klimaat ln dat land
bijzonder geladen. Schietpartijen, bomaanslagen en pogingen tot moord zijn aan de orde van de
dag. De Hoge Verklezlngsraad ln het al geruime tijd door politiek geweld geteisterde Turkije heelt
al laten weten desnoods de strijdkrachten te zullen verzoeken de vrede ln het land te handhaven.
Turkije hoopt nu dat de verkiezingen zondag de vorming van een regering mogelijk zal maken die
eindelijk tegen de sleer van terreur en Intimidatie ten strijde kan trekken.
De verkiezingscampagnes zijn op
volle gang. In Istanboel wordt van
daag de verkiezingscampagne van
de Republikeinse Volkspartij (RPP)
van oud-premier Boelent Ecevit met
een grootse manifestatie afgesloten.
Voor deze manifestatie zullen enor
me veiligheidsmaatregelen worden,
getroffen. Sinds 1 mei toen 34 men
sen bij onlusten in de Turkse hoofd
stad werden gedood zijn de strijd
krachten, die gelegerd zijn in de
buurt van de grote steden in staat
van beperkte paraatheid.
Politieke waarnemers voorspellen
dat de sociaal-democratische partij
van Ecevit de verkiezingsoverwin
ning zal halen. Overal waar hij komt
stromen de mensen bijeen. Tiendui
zenden bezoeken de manifestaties
van de Republikeinse Volkspartij ln
het hele land. Maar tot vijf keer toe
werd er gepoogd om Ecevit, die ze
ven maanden lang premier was in
1974 toen het conflict op Cyprus ln
alle hevigheid losbrak, om het leven
te brengen. Nog deze week ontplofte
er vlak na de aankomst van de oud-
premier op het vliegveld van Izmir
een bom.
Geweld
De coalitieregering van premier Soe-
lelman Demlrel, wiens Gerechtig-
heidspartlj het land sinds 1973 re
geert samen met de fascistische Na
tionalistische Actie Partij (MAP) en
de extreem anti-Westerse en pro-
moslemse Nationale Reddingspartij
(NSP) van professor Erbakan heeft
het toenemende politieke geweld
niet kunnen Intomen. Vooral op de
universiteiten, waar de afgelopen
twee Jaar meer dan honderd mensen
het leven hebben verloren, spitst de
strijd zich toe tussen extreem rechts
en extreem links.
Vanzelfsprekend stelt rechts links
verantwoordelijk voor de geweldda
dige ontploffingen. De extreem
rechtse krant Tercoeman wist deze
week te melden dat de „Turkse Soci
alistische Revolutionaire Raad" op
een vergadering in Berlijn had beslo
ten een „strategie van spanning" te
volgen tijdens de verkiezingscam
pagne. Tercoeman, wiens betrouw
baarheid gerust in twijfel getrokken
mag worden, wist een fotocopie van
een 21 punten tellend „document"
van de vergadering ln Berlijn af te
drukken. In dit document wordt ge
steld dat de socialistische revolutie
in Turkije alleen kan worden doorge
voerd wanneer de Republikeinse
Volkspartij aan de macht komt.
„...Zodoende moet alles gedaan wor
den om de RPP aan de macht te
brengen, zelfs wanneer men zo ver
moet gaan als confiscatie van de
stembussen."
Mislukking
Aangenomen kan worden dat Ecevit
Soeleiman Demirel
bereid was Demlrel uit een politiek
dilemma te halen door toe te stem
men ln het houden van vervroegde
parlementsverkiezingen ln ruil voor
waarborgen dat de volgende rege
ring krachtig tegen het politieke ge
weld zal optreden. Immers zo zou
den belde politici er wel bij varen.
Demlrel, wiens regeringsperiode
niet alleen door het politieke ge
weld, maar ook door de enorme eco
nomische problemen in Turkije en
door de interne verdeeldheid binnen
zijn coalitie een mislukking werd
wilde zich enerzijds ontdoen van de
- Nationale Reddingspartij en vrees
de anderzijds de gevolgen van een
waarschijnlijk slechte oogst ln het
land. Ecevit hoopt door te hebben
bijgedragen aan de strijd tegen het
politieke geweld zowel bij gematigd
rechts als bij gematigd links meer
steun te kunnen verwerven.
Het aflossen van het huidige kabi
net zou een dergelijke bijdrage kun
nen vormen. Immers, terecht stelt
Ecevit de MAP van vlce-premler
Turkes verantwoordelijk voor de
terreur aan de universiteiten en voor
het provoceren van openlijke bot-
singen. Maar Demlrel is evenzeer
verantwoordelijk omdat hij telkens
weer de MAP de hand boven het
hoofd houdt. HIJ heeft duidelijk te
kennen gegeven na de verkiezingen
opnieuw met de fascistische MAP ln
zee te willen gaan. Wil men de pro
blemen ln Turkije werkelijk aan
pakken dan zal de partij van Ecevit
zondag de absolute meerderheid
moeten behalen. Voorlopig ziet het
er naar uit dat deze overwinning
inderdaad aan de RPP zal toevallen,
die ln 1973 net vijftig zetels ln het
450 leden tellende Turkse parlement
tekort kwam om het bestuur van het
land over te nemen. Wanneer een
dergelijke overwinning niet wordt
behaald dreigt Turkije opnieuw ln
handen te vallen van extremistische
rechtse politieke groeperingen.
Boeient Ecevit
Demlrel hoopt de Nationale Red
dingspartij van haar wlpfunctle bij
de coalitievorming te kunnen bero
ven. Deze partij, die de op twee na
grootste van het land is wil Turkije
beschermen voor de gevaren van de
verwesterlljklng. NSP-lelder Erba
kan propageert de terugkeer naar de
oude moslemse waarden en manier
van leven. Hij hoopt op de herleving
van de „geest die ons Istanboel deed
veroveren en op de opbouw van een
nationale Industrie. Zijn machtspo
sitie handig uitspelend door steeds
hardere eisen te stellen en door te
dreigen met een regeringscrisis wist
Erbakan zijn stempel te drukken op
het regeringsbeleid van de afgelo
pen vier Jaar. Reden te meer voor
Demlrel om te pogen zich via ver
vroegde verkiesingen van deze last
post te ontdoen. In theorie had de
N8P verboden kunnen worden om
dat het ln strijd met de Turkse
grondwet het wereldlijke karakter
van de Turkse samenleving aan
vecht. Maar gezien de onmogelijk
heid op basis van de verkiezingsuit
slag van 1973 een regering zonder de
N8P te vormen, had dit weieens het
Ingrijpen van de strijdkrachten kun
nen betekenen. De huidige militaire
leiders echter lijken zich ln eerste
Instantie niet werkelijk opnieuw ln
de politiek te willen storten.
Wanneer bij de verkiezingen op
nieuw een kablnet-Demlrel uit de
bus komt, waarin dan naar alle
waarschijnlijkheid ook weer de fas
cisten zitting zullen hebben gaat
Turkije een toekomst van nog meer
politiek geweld tegemoet. Dan zal er
ook geen sprake zijn van de noodza
kelijke sociale en economische her
vormingen. Burgeroorlog of machts
overname door de militairen, die in
de afgelopen zeventien Jaar twee
keer hebben ingegrepen behoren
dan wel degelijk tot de mogelijk
heden.
