Saoedi's: geen
olie-embargo
Roemenen
naken van
Ie nood
ien deugd
Coalitieregering
^raël dichterbij
Young waarschuwt zwarte
leiders voor geweld
Tja,daar sta je dan...
midden in een vreemd land
meteen kokende motor.
Positie Brezjnew
sterker geworden
>igin wordt weer beter
'Moeilijk hen te overtuigen'
Shell helpt
Shell helpt de autokosten
drukken. Ook op vakantie.
Reden vertrek Podgorny onbekend
JDJAK, McCLOUD
£*1 HET LEVEN
=AN ALLE DAG
RDAG 26 MEI 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
AVIV (DPA, UPI, Reuter) De nationalistische Likoedpar-
He bij de vorige week gehouden verkiezingen de grootste
j van Israël werd, is gisteren op de hoofdpunten van het
clSJd tot overeenstemming gekomen met de Nationale Regi-
e Partij. De leider van de Likoed, Menachem Begin, die in
ligt vanwege een hartkwaal, moet volgens zijn
volledig in staat worden geacht de leiding van een nieuwe
igscoalitie op zich te nemen.
lationale Religieuze Partij
en de Likoed zijn het gisteren
geworden over het buiten-
beleid, het defensiebeleid en
itiging van Joodse nederzettin-
de door Israël bezette weste-
fordaanoever. Het akkoord zou
lerkomen, dat de Westbank in
;eval niet zal worden afgestaan
Palestijnen in het kader van
desregeling. Voorts valt niet
achten dat nog zal worden
•fd naar een verdere seculari-
(verwereldlijking) van de staat
Met de nieuwe democratische
uwingsbeweging van Jadin
n be de Likoed nog geen over-
oew*femming kunnen bereiken. De-
en ttij is bereid tot concessies aan
abieren op de westelijke Jor-
90 «ver.
n van de leider van de Li-
Menachem Begin, hebben ver
dat hij volledig in staat moet
geacht leiding te geven aan
lalitieregering. Begin zal begin
ide week zijn politieke activi-
hervatten.
tëfcsche president Katzir ver-
Ie gisteren dat iedere toekorn-
regering van Israël zal streven
red) een blijvende vrede in het Mid
week
den-Oosten. Het is van het grootste
belang dat de positie van Israël niet
verzwakt wordt en dat we voldoende
uitgerust zijn om ons tegen agressie
te verdedigen, aldus de Israëlische
president. Het gebeurt hoogst zel
den dat Katzir zulke politiek gela
den uitspraken doet. De positie van
de president is voornamelijk repre
sentatief.
Vredesplan
Het invloedrijke dagblad Ha&retz
meldde gisteren het bestaan van een
Amerikaans vredesplan voor het
Midden-Oosten dat voorziet in een
terugtrekking van Israël uit de be
zette gebieden, de vestiging van een
waarschuwingssysteem voor troe
penbewegingen en de legering van
een neutrale vredesmacht op de
Westbank. Wel zouden er een aantal
grenscorrecties moeten plaats vin
den ten gunste van Israël. Deze cor
recties zouden met name de Gaza-
strook betreffen.
Het bestaan van het Amerikaanse
vredesplan werd onthuld door de
journalist Matti Golan, die zijn in
formatie in het verleden al regelma
tig uit lekken in de officiële kanalen
haalde. Zijn rapporten bleken als
regel zeer betrouwbaar.
De kaarsjes ontbraken gisteren op de feesttaart voor de jarige Joegoslavische president Josip Broz Tito, die gisteren 85
werd. De top van de communistische partij, de regering en het leger kwamen gisteren hun felicitaties aanbieden aan de
man die nu al veertig jaar de dienst uitmaakt in Joegoslavië. Ook uit het buitenland bereikten de president tal van
gelukwensen. Naast de jarige president diens 53-jarige echtgenote, Jovanka.
LONDEN (REUTER, UPI, AP) De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Andrew
Young, vindt het moeilijk de zwarte Afrikaanse leiders ervan te overtuigen dat geweld niet de
enige weg meer is naar vrijheid en onafhankelijkheid.
(ADVERTENTIE)
voor
rtW
weer
Irani
wei
ert
ïenii
voo
e de
Bod
n, Vi
erna
evol
oorn
oens
iden
des
3Ud8
)ordJ
erna
Autopech is normaal al
vervelend, maar tijdens de vakantie
in het buitenland weet je je vaak
helemaal geen raad. Neem bijv.
een kokende motor. Veel mensen
weten niet hoe ze dat kunnen
voorkomen, laat staan wat ze eraan
moeten doen als 't gebeurt.
Neem daarom „Shell helpt,
deel 2" mee als u op vakantie gaat.
Daarin staan een aantal handige
tips om autoproblemen onderweg
te voorkomen en op te lossen. Dat
kan u een hoop narigheid en veel
extra uitgaven besparen.
Nog geen boekje omvangen? Vraag er
dan even naar bij een Shell verkooppunt.
j. dce!2
Zonderaut^«"«"
op vakantie.
Kokende motor? Zet de motorkap open en laat de motor een kwartiertje
afkoelen. Draai dan mei 'n doek de radiatordop 'n klein stukje open en wacht tot
alle stoom is ontsnapt. Daarna de motor weer starten en langzaam kleine beetjes
water bijvullen. Als u 'n gesloten koelsysteem heeft kijk dan in 't tnstrukticbockje.
„Ik heb hen niet overtuigd de gewa
pende strijd op te geven en dat heb
ik ook niet geprobeerd. Maar ik heb
wel gepoogd hen te laten inzien dat
de onderhandelingen van de kant
het Britse ministerie van buiten
landse zaken en de Verenigde Staten
een alternatief vormen." zo zei
Young in Londen.
Hij heeft de afgelopen weken een
safari gemaakt door Ivoorkust, Libe
ria, Ghana, Gabon, Mozambique,
Zambia en de Soedan en bracht te
vens een omstreden bezoek aan
Zuid-Afrika. In Mapoeto, de hoofd
stad van Mozambique, woonde
Young een conferentie van de Ver
enigde Naties over zuidelijk Afrika
bij.
Zuid-Afrika
Zijn bezoek aan Zuid-Afrika noemde
Young, sprekend met journalisten
terwijl zijn vliegtuig boven de woes
tijn vloog, het hoogtepunt van zijn
trip. Hij was zeer te spreken over zijn
contacten met Zuidafrikaanse za
kenlieden „omdat je één groep in de
Zuidafrikaanse samenleving moet
vinden die redelijk wil zijn." Young
zei zeer gespannen te zijn geweest
tijdens zijn ontmoeting met zwarte
studenten in Johannesburg zondag
„omdat ik wist dat ik met mensen
sprak die morgen dood kunnen zijn."
De Zuidafrikaanse regering poogt
achter de namen van zijn ge
sprekspartners te komen, volgens
Young. Ik heb ze hen opzettelijk niet
gevraagd, zo zei de VN-ambassadeur,
die verder liet weten dat zich onder
zijn gehoor twintig rechercheurs van
het bureau voor staatsveiligheid be
vonden.
Britten koloniaal
De omstreden ambassadeur wierp
bij aankomst in Londen opnieuw
olie op het vuur met een aantal felle
uitlatingen. Zo zei hij dat in Groot-
Brittannië en oude koloniale menta
liteit nog steeds bestaat, en dat de
Russen en Zweden racisten zijn. Be
gin dit jaar beschuldigde Young
Groot-Brittannië van racisme, een
uitlating die hij later terugnam. Ook
had hij kritiek op de Britse aanpak
van de problemen in zuidelijk
Afrika.
Nu zei Young dat minister van bui
tenlandse zaken David Owen niet
opgepord hoeft te worden omdat hij
erg gedreven is. Hij noemde Owen
een „nieuw soort Brit. Ik hoop dat
hij tenminste niet gevangen zit in
die oude koloniale mentaliteit. Die
is hier nog erg sterk".
In het vliegtuig zei Young dat ieder
een, hij zelf ook, racist is, „want het
is de erfenis van een ieder die in deze
eeuw is geboren. Maar de ergste
racisten in de wereld zijn de Russen,
want zij hebben geen enkele erva
ring opgedaan omtrent het oplossen
van problemen die daarmee samen
hangen".
Over de rassenverhoudingen in Zwe
den zei Young in antwoord op een
vraag: „De Zweden hebben een ideo
logie die hen erg humaan en liberaal
doet zijn, maar wanneer puntje bij
paaltje komt heeft de zwarte het er
te verduren zoals die in Queens (het
Newyorkse stadsdeel waar men zich
zijn ras ten zeerste bewust is.
Israël voorbeeld
De Verenigde Staten hebben vol
gens Young naar alle waarschijn
lijkheid het meeste gedaan aan het
overwinnen van het racisme, maar
van Israël moet de wereld leren hoe
men met verschillende culturen
naast elkaar kan bestaan. „De Israë
liërs doen in tien jaar waar wij een
eeuw voor uittrekken", zei hij.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Het lijkt waarschijnlijk dat de Sowjet
partijleider Leonid Breznjew president Podgorny medio
volgende maand als president opvolgt. Voor het vertrek van
de president uit het politbureau, dat gisteren onverwacht
werd bekend gemaakt, is tot dusver geen enkele reden
opgegeven.
Oosteuropese leiders hebben nog
met geen woord gereageerd op
het bericht van het vertrek van
Podgorny uit de troika die de
Sowjet-Unie bestuurt. Volgens
westelijke waarnemers in de Oos
teuropese hoofdsteden kwamen
het bericht, dat gisteren met twee
regels in de Prawda werd gemeld,
voor de communistische leiders
als een volslagen verrassing. Er
wordt rekening gehouden met
een mogelijke herziening van de
betrekkingen tussen Moskou en
de overige landen in Oost-Europa.
Aanwijzing voor deze herziening
is de benoeming van Konstantin
Roesakow tot secretaris van de
communistische partij. Roesa
kow, die ambassadeur van de
Sowjet-Unie in Mongolië is ge
weest, geldt als een vertrouweling
van partijleider Leonid Brezjnew.
De 68-jarige Roesakow geldt als
een man van de harde ideolo
gische lijn. Hij volgt de 48-jarige
Konstantin Katoesjew op die
weggeschoven is naar de post van
vertegenwoordiger van de Sow
jet-Unie bij de Comecon, de Oost
europese tegenhanger van de Eu
ropese Gemeenschap.
Belgrado
Het nauwer aanhalen van de on
derlinge banden in Oost-Europa,
waartoe regelmatig bijeen
komsten van hoge partij- en rege
ringsfunctionarissen van Oost-
Europa plaats vinden, houdt ver
band met de tweede fase van de
Europese Veiligheidsconferentie
die op 15 juni in Belgrado begint.
Hier zullen tussen Oost en West
de resultaten van de conferentie
van Helsinki besproken worden.
Een andere aanwijzing dat de hui
dige verschuiving binnen de Sow-
jet-top een versterking van de po
sitie van partijleider Breznjew be
tekent is de benoeming van Yew-
geni Tiazjelnikow tot hoofd van
de propaganda-afdeling van het
centrale comité van de commu
nistische partij. Deze 49-jarige Ti
azjelnikow hield op het laatste
partijcongres in februari een rede
die de zeer veel lof voor Breznjew
bevatte
De portretten van Podgorny en
de andere hoge leiders waren gis
teren niet verkijgbaar in Mos-
kou's grootste boekhandel, waar
ze anders in grote hoeveelheden
verkrijgbaar zijn. Alleen dat van
partijleider Breznjew was voor
handen
Grondwet
De belangstelling van de politie
ke waarnemers gaat momenteel
vooral uit naar de tekst van de
nieuwe grondwet die momenteel
in voorbereiding is. Men verwacht
dat deze tekst een verzwaring zal
geven van de tot op heden tame
lijk ceremoniële en representatie
ve functie van president. Ook dit
kan een aanwijzing zijn voor een
versterking van de positie van
Breznjew.
President Podgorny zou in de af
gelopen tijd regelmatig kritiek
hebben uitgeoefen op het binnen
landse economische beleid. Hij
zou Breznjew ervan hebben be
schuldigd niet in staat te zijn de
tekorten weg te werpen Ook zou
de industriële produktie beneden
peil zijn gebleven, volgens Pod
gorny
Door het vertrek van Podgorny
zou Breznjew zich hebben willen
ontdoen van de kritiek op zijn
binnenlands beleid. Door het
wegpromoveren van Katoesjew
naar de Comecon zou de partijlei
der willen proberen de Oosteuro
pese landen, die steeds meer de
neiging vertonen een wat onaf
hankelijker koers te gaan varen,
weer op zijn lijn te krijgen.
Het wachten is op de eerste pu
blieke verklaringen in de Sowjet-
Unie over het vertrek van Podgor
ny voordat er definitief inzicht
verkregen kan worden over de
politieke draagwijdte van deze
beslissing.
WASHINGTON (AP, UPI) Saoedi-Arabië 8 's werelds grootste
olieleverancier zal geen embargo tegen de Verenigde Staten
afkondigen om een regeling in het Midden Oosten af te dwingen
Eerder deze week liet Egypte weten dat het oliewapen wel zal
worden gebruikt als de nieuwe Israëlische regering blijft weige
ren bezet Arabisch gebied terug te geven.
De toezegging dat er geen olie
embargo zal komen werd gedaan
door de Saoedi-Arabische kroon
prins Fahd in gesprekken met de
Amerikaanse president Jimmy Car
ter. Saoedi's en Amerikanen liggen
elkaar politiek steeds beter in hun
gezamenlijke anti-communistische
stellingname, terwijl Saoedi-Arabië
ook steeds meer economische belan
gen in het westen krijgt. Het heeft
geen behoefte investeringen daar in
gevaar te brengen door een nieuwe
olieboycot die een economische te
ruggang teweeg zou kunnen
brengen.
d (2.31
(2.30),'
7.00*
>f
Voor zover ik weet bestaan er tussen
Saoedi-Arabië en ons geen geschil
len". zo zei Carter na afloop van het
tweedaagse bezoek. Hij liet weten
dat er over olieprijzen is gepraat
zonder in bijzonderheden te treden
maar verzekerde dat er niet met
een embargo is gedreigd
De uitlating en van de Egyptische
minister van buitenlandse zaken
Fachmi dat de Arabische landen
niet zouden aarzelen het oliewapen
opnieuw te gebruiken was volgens
Carter een verkeerde weergave van
wat hij had gezegd of bedoeld
pelt
i
r J. den Boef
De toevallige bezoeker van
Roemenië, die zich van te
voren niet speciaal heeft la
ten voorlichten over wat er
in dat land allemaal mag
(of niet mag) komt al gauw
tot de ontdekking dat
om een voorbeeld te noe
men niet alles wat een
Westers of zo men wil kapi
talistisch karakter heeft,
verboden terrein is.
Het is vanzelfsprekend dat aan
dit verschijnsel geen overdreven
waarde moet worden gehecht,
maar het is toch wel even een
eigenaardige ervaring als je op
je hotelkamer de tv aanzet en
dan plotseling met het stemge
luid van Kojak wordt ge
confronteerd. Later merk je dat
ook de Newyorkse sheriff
McCloud regelmatig op het Roe
meense beeldscherm verschijnt
en dat de Flintstones en de pro-
dukties van Walt Disney vaste
onderdelen zijn van het in
zwart-wit uitgezonden tv-
programma.
Kojak en McCloud kunnen de
Roemeense kijkers moeilijk op
het verkeerde pad brengen.
Eerder zal de misdaad die zij elk
op hun manier bestrijden een
indruk van het leven in de Ver
enigde Staten geven, die niet erg
aanlokkelijk is. Niettemin zege
viert telkens het recht en onwil
lekeurig vraagt men zich af, wel
ke invloed op den duur films als
die van Kojak en McCloud op
jong en oud in Roemenië zullen
hebben. Ook de Roemeense au
toriteiten zullen het antwoord
daarop vooralsnog schuldig
moeten blijven.
Blijkbaar neemt men in Roe
meense leidende kringen de on
vermijdelijke bijverschijnselen
van de vertoning van Ameri
kaanse films, die slechts van een
Roemeense ondertiteling zijn
voorzien, op de koop toe. Eén
van die verschijnselen is zonder
twijfel dat de Roemenen (en met
name de jongeren) zich gemak
kelijker dan vroeger vertrouwd
kunnen maken met de Engelse
taal. Dat dit mogelijk is, moet
als een opmerkelijk feit worden
gezien in een land, waar bijvoor
beeld het Russisch geen ver
plicht vak (meer) is.
Vrijheidslievend
Het is duidelijk dat deze overwe
gingen slechts kunnen leven bij
degenen die Roemenië bezoe
ken in de wetenschap, dat zij
onvermijdelijk geconfronteerd
zullen worden met een maat
schappelijk systeem, dat het
hunne niet is. Dat geldt ook voor
Roemenië, waar de communis
tische partij het voor het zeggen
heeft en niet van plan is, de
leiding uit handen te geven. Dit
laatste zou overigens niet eens
mogelijk zijn, omdat het voor de
Sowjet-Unie aanleiding zou
kunnen zijn om zoals in 1968
in Tsjechoslowakijke in te
grijpen.
De vrees voor deze mogelijkheid
heeft met name sinds de dra
matische gebeurtenissen in
Tsjechoslowaklje het karak
ter van de Roemeense samenle
ving voor een belangrijk deel
bepaald. Langzaamaan lijken
de meeste Roemenen zich in het
onvermijdelijke te hebben ge
schikt. Niet alleen omdat zij niet
verlangen naar omstandigheden
als die. waaronder Tsjechen en
Slowaken moeten leven, maar
ook omdat zij er zelf belang bij
hebben om de levensvoorwaar
den in hun land in de gegeven
situatie zo goed mogelijk te
maken.
Tegen deze achtergrond be
schouwd, valt het dan op dat de
vrijheidslievendheid van de
Roemenen in het leven van alle
dag tot uiting komt en niet al
leen blijkt uit hun bewogen ge
schiedenis. Zij kennen ongetwij
feld hun beperkingen, maar
wekken bepaald niet de indruk
onderdanige mensen te zijn, die
met alles en iedereen rekening
moeten houden om niet in moei
lijkheden te komen. Voetgan
gers trekken zich weinig of niets
aan van toeterende automobilis
ten en op hun beurt hebben de
bestuurders van de talrijke au
to's niet de neiging om snel
ruimte te maken voor grotere en
snellere wagens.
Uiterlijkheden, zal men zeggen
en niemand zal het tegenspre
ken. Maar ook als zodanig zijn
zij niet zonder belang, omdat zij
ergens toch iets verraden van
wat onder de oppervlakte kan
leven. Het is een mentaliteit,
waarmee rekening moet worden
gehouden, zoals dat overigens in
vrijwel alle Oosteuropese lan
den het geval is. Temidden van
die landen neemt Roemenië
echter een bijzondere positie in.
omdat het als enige een (vroeger
ondenkbaar) grote mate van on
afhankelijkheid bezit, waarvan
het voortbestaan helaas geen
vanzelfsprekendheid is.
geen avonturen
De Roemeense bevolking lijkt
veel begrip te hebben voor de
positie waarin haar land ver
keert. Hoe algemeen de opvat
ting is dat het voortduren van
een belangrijk stuk onafhanke
lijkheid niet door politieke
avonturen in de waagschaal
mag worden gesteld, valt voor
een buitenstaander moeilijk te
beoordelen. Wel leeft het besef
dat met het verspelen van de
onafhankelijkheid niemand in
Roemenië is gediend. Hetgeen
weer niet wil zeggen dat men de
huidige situatie als onverander
lijk heeft aanvaard.
Er lopen ook in Roemenië men
sen rond die weigeren politieke
beperkingen als onontkoom
baar te accepteren en van hun
hart geen moordkuil maken.
Evenals Russen, Polen en Tsje-
choslowaken beroepen zij zich
op het slotakkoord van Helsin
ki, dat bijna twee jaar geleden
ook door Roemenië werd onder
tekend. De positie van de Roe
meense dissidenten is echter
moeilijk te vergelijken met die
van de activisten in Polen en
Tsjechoslowakije, waar bijzon
der dramatische gebeurtenissen
tot spontane reacties leidden.
Hiermee wil niet gezegd zijn dat
de Roemeense dissidenten geen
enkele reden hebben om kritiek
te uiten op de gang van zaken in
hun land. Het feit echter dat zij
geen rekening wensen te houden
met de precaire situatie waarin
het land zich bevindt, heeft er
toe geleid dat zij slechts in zeer
kleine kring gehoor hebben ge
vonden. Dat is de politieke reali
teit van het Roemenië van van
daag dat zich ook al zou de
partijleiding het willen geen
experimenten kan veroorloven.
Politieke moppen
Dit alles betekent niet dat de
bevolking zich niet durft uiten.
In openbare vervoermiddelen
wordt zo werd mij verzekerd
in talrijke moppen openlijk
de draak gestoken met vooraan
staande figuren in partij en re
gering. Tegen deze vorm van kri
tiek wordt niets ondernomen,
waarschijnlijk omdat zij als uit
laatklep een belangrijke functie
heeft. De meeste moppen zou
Roemenië meent dat een belangrijk stuk onafhankelijkheid zou
worden verspeeld door politieke avonturen. Daarom houdt het ook de
contacten met de Sowjet-Unie. Hier Ceausescoe (rechts) en de
Russische partijleider Brezjnev tijdens een ontmoeting in Moskou.
den overigens tot in de hoogste
kringen worden doorverteld.
Ook over de SowjetrUnie wor
den heel wat moppen verteld. Zo
zou partijchef Leonid Brezjnev
nog al eens zijn toevlucht heb
ben gezocht tot wat men zeer
vrij vertaald het „weermanne
tje" zou kunnen noemen, dat de
weerspannige Roemenen tot de
orde moest roepen. In 1970 en
1975 zouden de zware overstro
mingen. waardoor Roemenië
werd geteisterd, daar iets mee te
maken hebben gehad. De
aardbevingen van dit jaar zou
den volgens de mop even
eens bedoeld zijn geweest om de
Roemenen mores te leren.
Ook een deel van de Sowjet-
Unie werd echter door
aardschokken getroffen. Toen
Brezjnev zich hierover beklaag
de. kreeg hij van zijn „weerman-
netje" te horen, dat hij per abuis
een oude landkaart had ge
bruikt. Op die kaart maakte het
getroffen gebied onder de naam
Bessarabië nog deel uit van
Roemenië. In het begin van de
Tweede Wereldoorlog werd het
bij de Sowjet-Unie ingelijfd en
daar maakt het nu nóg deel van
uit. En dat zit de Roemenen nog
altijd niet lekker.
