Manifestatie tegen oecumenische lauwheid
ISn
Zakrekenmachine
voor nieuwe spaarders.
ABN Bank
1
nr
Weer zendingsfeest
in Veenklooster
Vijftig jaar „Geloof en kerkorde"
Interview met
Johan Galtung
Kerkeraad: voorlopig geen voor
lichting over Midden-Oosten
Zolang de gijzelingen duren:
elke dag avondgebed in Bussum
VANDAA
VOORBIJGANG
T
PREDIKANT
5
f
OONDERDAG 26 MEI 1977
KERK
Trouw/Kwartet >er
door C. Michael de Vries
Vanavond begint in Lausanne (Zwitserland) de viering van het
feit dat vijftig jaar geleden de beweging Faith and Order''
(geloof en kerkorde) formeel begon met de eerste wereldconfe
rentie over dit thema In 1927 kwamen eveneens in Lausanne
ongeveer vierhonderd afgevaardigden uit 127 verschillende
kerken bijeen met het doel. ..vast te stellen, boven alle controver
sen. misverstanden en wederzijdse caricaturen uit, wat de ker
ken in werkelijkheid met elkaar gemeen hebben en waarin de
werkelijke verschillen bestaan". Men kan zeggen: niet meer, dus,
dan een inventarisatie. Vandaag de dag lijkt dat weinig, maar in
historisch perspectief was ..Lausanne 1927" een grote gebeurte
nis: na vele eeuwen van gescheidenheid was het dan eindelijk
mogelijk de bestaande verschillen althans te bespréken. In die
zin was de conferentie een teken van hoop.
Het was vooral aan twee anglikanen
te danken, dat het zover kwam.
Charles Brent was een anglikaanse
bisschop, die als zendeling in de Fi-
ilippijnen had ervaren, hoe de ge
scheidenheid van de kerken de ver
kondiging van het Evangelie in de
weg stond Al vanaf 1911 stond hem
een internationale bijeenkomst voor
ogen. waar kerkelijke vertegenwoor
digers zouden kunnen ingaan op vra
gen van geloof faith") en kerkelijke
ordening („order").
De eerste wereldoorlog vertraagde
ook van deze plannen de uitvoering,
•naar zelfs in die periode zette de
Amerikaanse advocaat Robert Gar
diner een omvangrijke correspon
dentie voort, teneinde de kerkelijke
leiders voor het plan te interesseren.
Hijzelf zou het resultaat van zijn
enorme inzet en toewijding niet
meer beleven.
Eerst in 1927 kon Charles Brent in
zijn openingstoespraak de deelne
mers voorhouden: „We zijn niet ge
roepen tot controversen, maar tot
een conferentie. een conferentie
's een middel om tot vrede te gera
ken. controverse een strijdmiddel.
Bij een conferentie hoort zelfverloo
chening. controverse leidt tot zelfo
verschatting.
Enorm effect
Lausanne 1927 heeft een enorm ef
fect gehad, en een essentiële bijdra
ge geleverd aan de oecumenische
beweging. (In 1948 is „Faith and Or
der" ondergebracht in de toen opge
richte wereldraad van kerken).
Wanneer nu omstreeks Pinksteren
van dit jaar de al aangeduide vierin
gen (met lezingen, een door de broe
ders van Taizé georganiseerde
pinksternachtwake, een via het Eu-
rovisienet uitgezonden kerkdienst in
de kathedraal, en een theologenbij-
lAVVCnTgNTtS)
Hervormd
Nederland
Deze week in Hervormd Nederland
o.a
Is de straal echt onveiliger ge
worden'
Hoe bereiken we de allerarmsten?
Begin stort Israel in isolement
Campagne tegen wapenhandel
hard nodig.
Bijbelse woorden niet herhalen
maar vertalen.
Ik abonneer mi| op HN vraag een
proefnummer
Naam-
Straal
Plaats
Tel. nr
Ab pri|S I 31.-- per hall|aar.
Zonder postzegel verzenden aan
Antwoordnummer 1776 Den Haag.
Bellen kan ook: 070 - 512111
HN is ook In de losse verkoop ver
krijgbaar TR 1 5
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
eenkomst) plaatsvinden, zal het
voornamelijk gaan om de vraag: Wat
nu? Wat is er in werkelijkheid be
reikt na die geweldige eerste impuls
van 1927° Zijnde verwachtingen van
toen in vervulling gegaan? Er is in
derdaad een verbazingwekkende
vooruitgang geboekt. Maar als het
gaat om de fundamentele proble
men. moet men constateren, hoe
weinig er ten diepste veranderd is.
Vanzelfsprekender
Op de creditzijde zijn drie punten
van belang. Ten eerste is de deelne
ming aan het oecumenische gesprek
zeer veel vanzelfsprekender en inten
siever geworden. In 1927 waren er
slechts enkele vertegenwoordigers
van de orthodoxe kerken aanwezig,
en dan nog voornamelijk uit de ker
ken „in ballingschap". Ze waren
randverschijnselen, die aan het eind
van de conferentie in een soort min
derheidsnota hun standpunten tot
uitdrukking brachten. Vandaag de
dag is het deelnemen van de ortho
doxen van geheel andere aard en
niet alleen getalsmatig.
Ten tweede was het in 1927 door de
toenmalige paus in de encycliek
„Mortalium animos" roomskatholie-
ke christenen verboden, zich met de
oecumenische beweging in te laten.
Ook hier zijn de verhoudingen gron
dig gewijzigd. Roomskatholieke the
ologen nemen als volwaardig lid deel
aan alle studies van de commissie
voor geloof en kerkorde.
Belangrijker nog is het derde punt:
de oecumenische horizon heeft zich.
ook op dit gebied, verbreed tot op de
Drie punten
Dr. Luas Vischer.
z.g. derde wereld. In 1927 zag men in
Lausanne bijna uitsluitend Europea
nen en Amerikanen (al maakten de
paar vertegenwoordigers van de ker
ken in India en China indruk op de
vergadering, toen ze erop wezen, dat
de meeste theologische geschillen de
vrucht waren van een westerse cul
turele ontwikkeling, waaraan ze in
hun landen geen boodschap had
den). Tegenwoordig echter zijn ver
reweg de meeste uit de zending ont
stane kerken onafhankelijk gewor
den. en ze nemen in volle omvang
deel aan de oecumenische beweging,
waarin de westerse kerken niet lan
ger het vanzelfsprekende centrum
zijn, met de rest als een soort satel
lieten daaromheen.
Samenvattend: alle confessionele
tradities zijn verenigd in de oecume
nische beweging: kerken uit alle
continenten nemen eraan deel. en
als gevolg daarvan is er inderdaad al
zoiets als een nieuwe, omvattende
gemeenschap van kerken.
Niettemin: het fundamentele pro
bleem is nog steeds hetzelfde: de
eenheid is nog steeds niet gereali
seerd. Nu, evenmin als toen, staan
de kerkelijke regels ons toe geza
menlijk het avondmaal te vieren,
ondanks de vérgaande theologische
overeenstemming, die er sinds 1927
bereikt is.
Integendeel: er is een tendens, zich
terug te trekken op de traditionele
confessionele stellingen. Vaker dan
vroeger hoort men spreken over „de
eigen identiteit", „de historische
wortels" en dergelijke. Het lijkt wel
of de kerken geschrokken zijn van
hun eigen oecumenische moed. Kort
gezegd: men vindt in het algemeen
dat de consequenties van de over
eenstemming maar door anderen
getrokken moet worden. De kerken
zijn wel op weg gegaan naar de
eenheid, maar ze blijven halverwege
staan en kijken bezorgd achterom
naar de afgelegde weg. in plaats van
naar voren te zien. Goed: we zijn
niet meer, als vijftig jaar geleden,
van de anderen gescheiden, maar we
zijn ook niet met hen in volle ge
meenschap. Triest!
Dr. Lukas Vischer, de directeur van
de commissie voor geloof en kerkor
de, wil daarom „Lausanne 1977"
zien als een manifestatie tegen de
oecumenische besluitloosheid en
lauwheid en als een oproep tot
besluitvaardigheid. Hij geeft zijn ar
gumentatie in drie punten (hij is
immers ook dominee!): „De we
reldraad heeft na jarenlange arbeid
drie documenten gepubliceerd,
waarin is samengevat wat er van
daag de dag gemeenschappelijk ge
zegd kan worden over avondmaal,
doop en ambt. De overeenstemming
over de essentiële aspecten van die
drie thema's is verrassend. Maar wat
doen de kerken er nu mee? Het is
niet voldoende, te constateren dat
de geschilpunten schriftelijk uit de
weg zijn geruimd. In de praktijk
zullen ze de proef op de som moeten
nemen en de volledige gemeenschap
met de anderen mogelijk moeten
maken. Maar uit de tot nu toe ont
vangen reacties op die documenten
blijkt niet, dat men een beslissende
stap wil doen. Nog steeds ziet bijna
iedere kerk zichzelf als het middel
punt: „de anderen moeten maar
naar ons toe komen!" Voor de ker
ken uit de hervormd/gereformeerde
traditie zou het bijvoorbeeld al een
heel stuk schelen, als ze eens wat
minder karig waren met de vierin
gen van het Heilig Avondmaal. In
vele gemeenten vinden die maar één
of twee keer per jaar plaats, meestal
als aanhangsel van de Woorddienst.
In de Schrift is daarvoor geen enkele
rechtvaardiging te vinden, maar de
ze avondmaalspraktijk bemoeilijkt
wél de gemeenschap met de andere
kerken.
Spanningen
Ten tweede zal men goed moeten
inzien, wat de betekenis is van de
politieke en culturele spanningen,
die momenteel voelbaar zijn. Het
streven van bv. Afrikaanse kerken,
om het Evangelie op Afrikaanse ma
nier uit te drukken, en de daarmee
verbonden vragen, zijn voor hen be
langrijker dan Europese theolo
gische tradities. Of denk aan de te
genstelling tussen de vertegenwoor
digers van Latijns-amerikaanse be
vrijdingstheologie en de theologen
uit de rijke landen. Veel mensen
betreuren dat soort dingen; ze vra
gen zich af, of het nog wel zin heeft,
de eenheid der kerken na te streven,
als de inmiddels bereikte resultaten
door dit soort wrijvingen teniet ge
daan dreigen te worden.aldus
Vischer.
Lukas Vischer ziet in die conflicten
een diepe zin: „Ze zijn het gevolg
van het feit dat er een nieuwe vorm
van universele gemeenschap op
komst is. De geschiedenis staat niet
stil, ze laat ons niet de tijd om het
eerst eens te worden over de proble
men, die we vanuit de geschiedenis
meeslepen. De eenheid zal vanuit de
gegevenheden van déze tijd gereali
seerd moeten worden. Dat levert een
tweede agenda op naast de klas
sieke agenda, waar de confessionele
verschillen op staan. Die tweede
agenda betreft de relatie van de
kerken t.o.v. de culturele en politie
ke vragen, en het getuigenis dat ze
daarin laten horen. Beide agenda's
moeten even serieus genomen wor
den. Dat betekent solidariteit met
kerken in andere omstandigheden
dan de onze, betoogt Lukas Vischer.
Samen getuigen
„Nog steeds kan men horen zeggen,
dat eerst de eenheid bereikt moet
zijn, voordat we als kerken ge
meenschappelijk getuigenis kunnen
afleggen. Dat is niet alleen ontoerei
kend, het is ook gevaarlijk. Het zou
n.l. betekenen, dat het Christusbelij-
den in de oecumenische beweging
voorlopig wordt opgeschort. Dan
wordt de verhouding van het geeste
lijke en het praktische engagement
verstoord. Maar de kerk heeft haar
oorsprong en haar kracht in het
Evangelie, en wanneer de kerken in
de oecumenische beweging zich wer
kelijk blootstellen aan de gegeven
heden van deze tijd, zullen er verras
senderwijs allerlei nieuwe aspecten
zichtbaar worden. Het Evangelie is
immers geen vastgelegd systeem,
maar een levende kracht. Het Evan
gelie is immers geen vastgelegd sys
teem, maar een levende kracht. Ie
dere generatie zal daarvan opnieu-
we rekenschap moeten afleggen, zo
als ons trouwens in de Eerste Brief
van Petrus wordt voorgehouden. De
oecumenische beweging is niet an
ders dan een dringende uitnodiging
aan alle kerken, die taak gezamen
lijk te aanvaarden." Tot zover Lu
kas Vischer.
Van een onzer verslaggevers
VEENKLOOSTER Ook dit jaar zal op tweede pinksterdag in
de bossen bij Veenklooster (Fr.) een groot zendingsfeest worden
gehouden. Vorig jaar trok deze gebeurtenis twintigduizend men
sen, een getal dat door geen enkele andere kerkelijke manifesta
tie gehaald wordt.
Dit zendingsfeest op tweede
pinksterdag in Veenklooster wordt
nu al voorde vijfde achtereenvolgen
de keer georganiseerd door het inter
kerkelijke comité „Dienst te Velde"
te Kollumerzwaag.
In de morgensamenkomst, die geleid
wordt door de hervormde legerpredi-
kant J. J. Poort, zal luitenant
kolonel A. M. Bosshardt van het Le
ger des Hells spreken over „Zending
hier en nu". In het programma is de
heie dag veel plaats ingeruimd voor
samenzang en muziek. Aan de geza
menlijke broodmaaltijd, tussen de
middag, is plaats voor 3300 deelne
mer?. Verder zal de gereformeerde
evangelisatie-predikant Jaap Zijl
stra uit Delfzijl spreken over „Ver
volg op Veenklooster".
evangelisatie-instanties de toezeg
ging, dat zij op korte termijn in hun
kerkelijke organen naar aanleiding
van de initiatieven die ontwikkeld
waren, zich beraden, wat gedaan kan
en moet worden om aan alle bereid
heid en enthousiasme tegemoet te
komen.
De NCRV zal maandagavond nog
een tv-program van het zendings
feest uitzenden. Daarvoor is een
vliegtuig gecharterd van Leeuwar-
Vignet van de Pinksterkrant
van Veenklooster.
den naar Hilversum, iets wat naar
men meent, nog niet eerder voor een
godsdienstig programma gebeurd is.
Zaterdagavond is er een volkszang
avond met bekende geestelijke lie
deren. Dan zal ook Nel Benschop uit
haar werk declameren.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De centrale kerke
raad van de Amsterdamse her
vormde gemeente is van oordeel dat
in afwachting van een gesprek tus
sen de betrokken partijen de voor
lichting over de problematiek van
het Midden-Oosten, zoals die nu ge
geven wordt door de BSJ (bedrijfs-
en schooljeugd, sectie van de her
vormde jeugdraad te Amsterdam,
onder de uiteindelijke verantwoor
delijkheid van de centrale kerke
raad) opgeschort dient te worden.
Een conflict was ontstaan, omdat de
BSJ wel samenwerkt met het Pales-
tina-comité en de werkgroep Israël
niet toelaat tot de BSJ.
De kerkeraad nam zijn besluit met
(ADVERTENTIE)
Permanent
Binnen het organiserend comité en
bij anderen leeft namelijk de wens.
een „evangelische werkge
meenschap" ten dienste van evange
lisatie in de drie noordelijke provin
cies op te richten. Zo zou
„Veenklooster" niet maar één dag in
het jaar blijven, maar tot iets perma
nents worden. De bedoeling zou niet
zijn een nieuwe beweging, maar pro
gramma's, instructieavonden en
-dagen voor evangelisatiewerkers,
spreekbeurten, verzorging van evan
gelisatie-manifestaties, zoals die in
Veenklooster. Een en ander in sa
menwerking met plaatselijke ge
meenten. Er zou hiervoor een eigen
gebouw moeten komen, een opvang
en pastoraal centrum.
Een team had zich hiervoor al be
schikbaar gesteld (o.a. Jaap Zijlstra
en Sipke van der Land) en het was de
bedoeling, dat komende maandag in
Veenklooster het feestelijke
startsein zou worden gegeven. De
voorbereidingen vergden echter aan
merkelijk meer tijd en moeite, dan
de initiatiefnemers hadden voorzien.
Het bleek niet mogelijk, binnen af
zienbare tijd met de kerken de nodi
ge afspraken te maken.
Toezegging
In de „Pinksterkrant", die ter gele
genheid van het zendingsfeest is uit
gegeven, doen G. J. Dijkstra, ds H.
Kuyk en ds F. N. M. Nijssen namens
de hervormde en gereformeerde
Van ren onzer verslaggevers
BUSSUM De raad van kerken te Naarden-Bussum houdt zolang de
gijzelingen duren, elke dag een avondgebed in de Wilhelminakerk aan het
Wilhelminaplein te Bussum. Deze samenkomst begint om kwart voor acht en
dutirl ren kwartier Dp instigatie van de raad van kerken werd dinsdagavond
en gebedsbijeenkomst gehouden en mede op aandrang van de deelnemers is
daarop besloten lot een dagelijhft avondgebed.
De ABN heeft een elektronisch rekenwondertje voor u
klaarliggen. Let op! Zo kunt u het bemachtigen: u opent
bij de ABN een spaarrekening. Daarop stort u een bedrag
van ten minste f50,-. De ABN stort op uw spaarrekening
dan nog eens f7,50. De:e spaarpremie moet u dan wel
minstens twee maanden laten staan. De zakrekenmachine
mag u echter meteen meenemen voor maar f 17,50.
Let wel: u hebt f7,50 gekregen en u betaalt f 17,50. Het is
beslist verstandig om er sne! bij te zijn, want dit aanbod
geldt zolang de voorraad stTekt. Stuur ons daarom snel
de bon. Of loop even binnen bij een ABN-kantoor.
Enkele spaarvormen van de ABN.
Er zijn nogal wat spaarvormen bij de ABN. U kunt sparen
met een spaarboekje of een gewone spaarrekening.
Daarnaast heeft de ABN nog twee verschillende Spaar-
Extra Rekeningen. Voor hogere rente. Bij deze rekeningen
worden opnamekosten berekend wanneer u spaargeld
opneemt. Dus die hogere rente is alleen aantrekkelijk als
u uw spaargeld enige rijd kunt laten staan. Welke spaar-
vorm u ook kiest, u kunt óók automatisch sparen
met het Salaris Spaarplan. Een vast bedrag, dat u
maandelijks kunt missen, wordt dan telkens overgeboekt
van uw salarisrekening naar de spaarrekening van uw keuze.
Kan het nóg gemakkelijker?
Bon voor spaarders.
Stuurt u mij meer informatie over sparen bij de ABN.
Ja, ik wil graag de zakrekenmachine, neemt u kontakt met mij op.
Dhr./Mevr./Mej.:
Straat:
Plaats:Tel.:
Heeft reeds een rekening hij de ABN: ja/neen
Zo ja, hij ABN-kantoor:
In ongcfrankeerde envelop zenden aan: Algemene Bank Nederland.
Afd. O.D. 50. Anrwixirdnummer 1555. Amsterdam.
a
eer
'lij'
zeventien tegen negen stemmen. De
voorstemmers waren geirriteerd
door de nonchalante manier waarop
de jeugdraad de kerkeraad behan
deld had en door de uitsluiting van
de werkgroep Israël. De tegenstem
mers waren bang. dat door die be
sluit het gesprek met de in de BSJ
samenwerkende actiegroepen onmo
gelijk zou worden.
De werkgroep Israël laat weten, dat
hij met het kerkeraadsbesluit op
zichzelf kan instemmen, maar te
leurgesteld is dat de kerkeraad niet
tot een principiële stellingname is
gekomen en niet openlijk de gang-
van zaken in de BSJ heeft afgekeurd.
Overigens verklaart de werkgroep
zich bereid tot het door de kerkeraad
beoogde gesprek.
Uit debus
Nu begint het natuurlijk pg
hebben misschien
verhoudingsgewijs kleine eer
verschuivingen mogen aanljj^
in de samenstelling van de'
Kamer, want in ons land ga*.f
veranderingen geleidelijk -j
misschien maar goed ook -
de verschuivingen dan begi
Het passen en meten en heiM-
geconfronteerd worden meten
grote woorden. Vooral datlT-
want daar heeft het ons niepgs
ontbroken. Vaak waren hete I
belachelijk grote woorden, f
wij zullen eens even. Wij zul
even de werkloosheid terugi
wij zullen eens even de crinf
tot staan brengen. Allemaal
zou onze „Hooft" bekroond!
Bralleput! Het doet me soni
denken aan een situatie voc
oorlog, dus al lang geleden.!"*-
gebeurde op een „bondsdag"*
forse dominee voerde in de i"at
zomerzaal het woord. Hij v#*-"
gehoor tot ongekende tempm(
aan. Op een bepaald mornet1™
hij zijn vuist, hij rekte zich i?fa!
riep: „wij zullen Toen fc
niets meer. Hij had in enthcP
een stap te ver naar achtere»
gedaan en verdween daardém
geheel uit het vizier. Hij zouSeï
meer. Natuurlijk krabbeldeiAï
het spreekgestoelte op om <fd€
vertellen wat wij dan zoudei
het klonk lang zo bezielend P™
meer. Ik heb zo 't vermoedei^
herinnering vanavond wel ej'
en daar tot herkenning zou I
leiden. Je kunt ook te veel v/
bescheidenheid uit het oog
verliezen. Maar laten we in i
geval hopen dat er iets goed J
bus" komt. Iets goeds voor t 1
En dan vooral voor hen die I
wereld op iets goeds wachte
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Schoonhoven'
Westland te Veen; te Sle
Kandel te Laren (Gld.).
Bedankt voor Oldebroel
Schimmel te Harderwijk.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Alkmaar (t.l
wijkgem. Huiswaard): R.>
Dronten.
Aangenomen naar Rc
Hillegersberg: A. L. Janse
te Monvallina (Italië).
EV. LUTH. KERK
Beroepeii te Wildervank-W
Nijmegen en te i
Enkhuizen: J. Melin,
Amsterdam, die het benv
Zaandam-Enkhuizen heel
nomen.
GEREF. GEMEENTEN j
Beroepen te Clifton (US4 I
Haaren te Amersfoort.
Kolonel Cox
Vanavond wordt in eelr
komst van het korps Aifj
West (Burgemeester Ve^\
neszlaan) de nieuwe chefj
van het Leger des Heils jS|
land met zijn vrouw offLj,
kom geheten. Hij wordt i^,
archie van het Leger defc,
tweede man in Nederlaag
commandant, commissioL
Verwaal. Kolonel Ron c
komstig uit Canterbury^
werd hij officier van het i
Heils. In Engeland deed
en evangelisatiewerk, hij L
de internationale kweekL
op het internationale hoo^
in Londen en hij was velj[g
allerlei functies actief in 11
Vanaf 1974 was hij chef;Zj
van het Leger des Heils in f
Ds. H. van de E£
Ds. H. van de Elskamp te
is op 86-jarige leeftijd ov<
gereformeerd predikant
in Koog-Zaandijk, Grol
versum en Bennekom.
lei
De Gereformeerde"
van Hengelo (Ce|
heeft een x
TWEETAL VACATt'
Zij zoekt op korte lenr(
die deze kerk mee willei
Gedacht wordt aan personen!
45 jaar met voldoende levertP1
Verwacht wordt veel belangsti
Jeugdwerk
Cathechese
Nieuwe pastorale werkf
Eveneens bereidheid lot s<
met de Hervormde wijkcoiU
De huisvesting is naar vrije
Nadere informatie kan verkri
bij: J. Geldof, Troelstrastraat
lo. fel 05400-19492
,tif
