krijgt inzinking Inks Frankrijk kibbelt over program Basken verstoren de rust in Spanje sjinsen houden ïiemene staking VS zullen alles doen voor zwart meerderheidsbewind bezorgd over slecht aanzien Geen hoger beroep voor medewerkers van Nixon zyferwegen p;?aket Campagne Suarez bedreigd Ambassadeur Young over Zuid-Afrika Acht doodvonnissen uit China gemeld °ic„ 24 ME 4 MEI 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet Is h rt. wil een Israel zien dat als anti communistisch bolwerk een voor post van de vrije wereld zal worden. q IV (AP, UPI, Reuter) De toekomstige Israëlische terminologie van Begin, de „bevrijde nd [ormateur Menachem Begin heeft na zijn hartaanval gebieden De Likoed is ervan over- wP maanden geleden een inzinking gehad. Hij is in de tuigd dat de inlijving van Judea en 'gaa hartbewaking van een ziekenhuis in Tel Aviv opge- Samaria in Israël de vrede in het K Midden-Oosten dichter bij brengt. Bovendien zo stelt de partijdient de va annexatie van de2e gebieden de be stir1 BeSln' Schlomo Lanldao ginnen de coalitiegesprekken. Het langen van het vrije westen. Begin enkele dagen voor obser- vraagstuk van de Palestijnen zal een J"4 41 Jet ziekenhuis in Tel Avlv belangrijke rol spelen in de bespre- 1Hij was opgenomen toen kingen tussen de Likoed en de De- va ïl goed voelde na ee*1 daB mocratische Beweging voor Veran- Sctische agenda. Begin zou dering van Jigal Jadln. Terwijl de aag opnieuw een Joodse Likoed de in 1967 bezette westelijke ag op de door Israël bezet- Jordaanoever als „bevrijd gebied" ke Jordaanoever gaan be- beschouwd is Jadln bereid ln het ""ljn inzinking deed twijfel kader van een vredesovereenkomst hij persoonlijk in staat met de Arabieren territoriale conces- nieuwe coalitieregering sies te doen. de inzinking van Begin Ehrllch verklaarde gisteren dat het an - nog veel te vroeg is om te speculeren over de opvolging van Begin als lei der van de Likoed. Naast Ehrllch zou jder leiding van" Simcha °ok Ezer Weitzman, nummer vier op tweede man van de Li- d® verkiezingslijst van de Likoed, leider van haar verkiezingscampag ne en voormalig commandeur van de Israëlische luchtmacht voor de op volging van Begin in aanmerking komen. Weitzman die getipt wordt als toekomstige minister van defen sie verklaarde gisteren desgevraagd: „Niemand is onvervangbaar. Begin zelf gelooft dit." WASHINGTON (Reuter)—Het Ame rikaanse Opperste Gerechtshof heeft gisteren afwijzend beschikt op een verzoek om een behandeling in hoger beroep van John Ehrlichman, Bob Haldeman en John Mitchell. Deze drie voormalige naaste medewerkers van oud-president Richard Nixon wer den op 1 januari 1975 wegens hun aandeel in de pogingen om het Water- gate-schandaal in de doofpot te stop pen, veroordeeld tot gevangenisstraf fen tussen de 30 maanden en acht jaar. In hun beroep hadden zij gesteld dat zij geen eerlijk proces hadden gekre gen als gevolg vn alle publiciteit rond- om het schandaal, dat de rechter in hun proces, John Sirica, bevooroor deeld zou zijn geweest en dat de man die het meest wist over hun rol in de Watergate-zaak, Nixon, niet als getui ge was gehoord. Nixon die in augustus 1974 gedwongen was als president af te treden, werd destijds om ge zondheidsredenen niet opgeroepen als getuige. Ehrlichman had gesteld dat hij net zo min zijn verdediging had kunnen voeren zonder Nixon, als een Shakcspeare-gezelschap een voorstel ling van „Hamlet" zou kunnen geven zonder Hamlet zelf. Hoe de rechters van het Opperste Gerechtshof over het verzoek van het drietal hebben gestemd, werd niet meegedeeld. Alleen werd gezegd dat opperrechter William Rehnquist niet aan de behandeling van het verzoek heeft deelgenomen, omdat hij inder tijd bij het ministerie van justitie werkte, toen Mitchell minister was. Ehrlichman, Haldeman en Mitchell hebben 25 dagen de tijd om het Op perste Gerechtshof te vragen hun ver zoek nog eens in overweging te ne men. Van de drie is Ehrlichman de enige die op eigen verzoek aan het uitzitten van zijn straf is begon nen. De andere twee bevinden zich tegen storting van een borgsom op vrije voeten, in afwachting van de afhandeling van hun zaak in hoger beroep. echtse Likoed blok voor treffen voor de vorming ne? 1 io°)ieuwe coalitieregering in igene die als de toekomsti- van financien wordt ge- n iei i.t irde het vier-man sterke blnet van de Likoed in een legen hoteL Vandaag be- Ketting (UPI) Paul Wamke, de e onderhandelaar van le Staten met de Sowjet- iperking van de wapen- ïft gisteren geen com- len geven op berichten lerikaanse regering zou de ontwikkeling van de stop te zetten. Berichten trschenen in het laatste een Amerikaans tijd- ike zei gisteren in Brus- deze berichten niet kon of ontkennen. De VS ;id zijn de ontwikkeling ;raket stop te zetten in ssische beperkingen bij :eling van de Backfire- irper en het totaal aantal Ondertussen is meh in Israël open lijk geschrokken van de vijandige reacties op de overwinning van Li koed leider Begin. Vooral het feit dat Begin als een „terroristenleider" wordt omschreven vanwege zijn deelname aan en verantwoordelijk heid voor terroristische acties voor de stichting van de staat Israël is hard aangekomen. Minister van bui tenlandse zaken Jigal Allon heeft alle Israëlische ambassades opge dragen om tegen dit soort omschrij ving in de westerse pers te strijden. Om het slechte aanzien van de partij op te poetsen'gaat de Likoed binnen kort een propagandacampagne op touw zetten in de Verenigde Staten en West-Europa. In deze campagne wil de Likoed uitleg geven aan haar opvattingen voor de toekomst van de bezette gebieden oftewel in de Van een onzer redacteuren AMSTERDAM De gespannen situatie ln Baskenland dreigt een illusie te verstoren De Spaanse premier Suarez wil de indruk wekken dat zijn politiek een garantie biedt voor vreedzame democratische veranderingen. Dat beleid heeft hij tot inzet van de verkiezingen gemaakt, maar het dreigt nu verstoord te worden door hetgeen er in Baskenland gebeurt. ime: f t [lui 1 a3(Reuter) Frankrijk staakt vandaag algemeen 24 uur jte staking zou weieens de grootste werkonderbreking et Jfijs sinds het arbeiders- en studentenoproer van 1968. t zullen niet rijden en er zal geen of weinig post worden bezorgd. Het leven in Beiroet lijkt 2ich te normaliseren. Voor hoe lang moet worden afgewacht. Ondertussen zijn echter de werkzaamheden in de haven van de Libanese hoofdstad hervat. LOESAKA (AP, UPI, Reuter) De Amerikaanse ambassadeur Brittanniè en de Verenigde Staten bij de Verenigde Naties, Andrew Young, heeft gisteren in Zambia het „volledig eens" over de wijze verklaard dat de VS al de hun ter beschikking staande methoden "aai°P e™ zwart meerderheidsbe- zuUen gebruiken om de regering van Zuid Afrika te duwen in de m0« ^rden Mbmeht114 richting van een zwart meerderheidsbewind. worden gebracht. Mondale zei verder dat ondanks ten kunnen uitleveren. *«*«5 «TPf1"* wijzigingen De demonstraties en stakingen van de afgelopen tijd laten zien dat er grote ontevredenheid heerst onder de Basken. Er zijn nog weinig aan wijzingen geweest dat de greep van de centrale regering op deze regio verslapt. Het merendeel van de Bas ken leeft voor zijn gevoel ook na de dood van generaal Franco nog steeds in bezet gebied. Ontvoering ■n<f, die wordt gesteund door ererfaties d*e variëren van ui- ang! tot gematigd, dreigt het -jpjeven geheel stil te leggen, iden hebben voor hun sta- >1 een voedingsbodem ge- het algemene ongenoegen 0p jer Raymond Barres beste- hetfkingswetgevmg en de ^werkloosheid. Ruim vijf m|rknemers zijn bij de bon- De jteedoen aangesloten. Zij de jiordigen ruim een vijfde oikifheel aan Franse werkne- >ij O! iullen graag of niet moe- Vi, omdat de staking het ïlijk maakt hun werk te ideren zullen meedoen iteit. I treft de industrie, het rervoer, het onderwijs en voorziening. i hebben besloten niet te !niSÜ, de meeste banken zul- aenc^delijk dicht blijven, de de Parijse ondergrondse De twee grootste vakorganisaties, de communistische Confederation Ge nerale du Travail (CGT) en de uiterst, linkse confederation Frangaise du Travail (CFDT), organiseren van daag massale protestmarsen tegen het regeringsbeleid in Parijs en de andere grote steden. De zwaar beproefde coalitie van gaullisten, centristen en republikei nen waar president Valery Giscard d'Estaing mee regeert, doet of haar neus bloedt. Woordvoerders in Barres departe ment beperken zichzelf tot de veron derstelling dat de werkonderbreking van vandaag „niet veel meer dan een vlam in de pan" zou zijn. De staking zal de eerste sinds 1964 zijn waarbij alle zes grootste vakver bonden hun leden op één en dezelfde dag hebben opgeroepen tot het neer leggen van het werk. Waarnemers menen dat dit de meest vergaande uitspraak van Young met betrekking tot zuidelijk Afrika tot nu toe is. De Zambiaanse president Kaoenda toonde zich over Youngs opmerkingen verheugd maar maakte tegelijkertijd duidelijk dat hij het niet eens is met de nadruk die Young legt op de vreedzame manier waarop het meerderheidsbewind in Zuid-Afrlka aan de macht moet komen. Kaoenda liet gisteren doorscheme ren dat hij Zambiaanse troepen naar Rhodesië zou sturen wanneer Rho- desische strijdkrachten zwarte Rho- deslsche nationalisten op Zambi- aans grondgebied zouden willen aan pakken. De Zambiaanse leider ver klaarde gisteren verder dat premier Smith van Rhodesië drie keer heeft willen aftreden maar door premier Vorster van Zuid Afrika hiervan weerhouden werd. Vorster, zo had Kaoenda uit betrouwbare bron ver nomen, zou westelijke steun voor zijn plannen voor de onafhankelijk heid van Namibië willen hebben. In dien Vorster deze steun zou kunnen krijgen, zou hij Smith aan het wes- Terug in het Zuidafrikaanse apartheidsbe- leid, Vorster „onvoorwaardelijke steun" toezegde voor overdracht in De Amerikaanse vice-president Wal- 1978 van het bewind in Rhodesië aan ter Mondale is ondertussen naar ®er> zwarte meerderheidsregering en Washington teruggekeerd om aan voor stappen die tot een dergelijk president Carter verslag uit te bren- bewind in Namibië zouden leiden. In gen over zijn besprekingen in Euro- ®en gisteren verschenen vraagge- pa. Mondale lichtte gisteren de En- sprek verklaarde Vorster dat Monda- gelse regering ln over zijn besprekin- 1® hem niet onder druk had gezet om gen vorige week in Wenen met het rassenbeleid van Zuid Afrika te Vorster. Volgens Mondale zijn Groot wijzigen. De acties en demonstraties van de Basken spitsten zich de laatste tijd toe op de vrijlating van de laatste Baskische politieke gevangenen. In dit kader past de recente ontvoering van de 63-jarige industrieel Javier de Ybarra y Berge, die ten tijde van Franco een vooraanstaande politie ke positie innam. De verantwoorde lijkheid voor deze ontvoering is in middels opgeëist door de linkse Bas kische nationalistische beweging ETA. In een gisteren uitgegeven ver klaring zei deze beweging dat de ontvoering gezien moet worden als een daad van verzet tegen de bezet tende macht. De strijd tegen de rege ring in Madrid zal doorgaan zolang deze de rechtvaardige wensen van de Basken voor volledige onafhanke lijkheid niet beantwoordt. Het communiqué van de ETA dat gisteren, drie dagen na de ontvoe ring van Ybarra, werd uitgegeven, reageerde niet op de tegemoetko- ETA, die strijdt voor volledige auto nomie, heeft echter aangekondigd geen genoegen te nemen met de aangekondigde vrijlating van de ge vangen Basken. De Baskische poli tieke gevangenen worden namelijk vrijgelaten op voorwaarde dat ze zich in het buitenland vestigen als politiek vluchteling en de ETA vindt dit onaanvaardbaar. Ze heeft aange kondigd daarom de strijd, ook met geweld, te zullen voortzetten. De linkse nationalisten onder de Bas ken zijn echter niet volledig eensge zind over de te volgen koers. Een gedeelte van hen bepleit stopzetting van de gewapende strijd en deelna me aan de politiek door middel van de EIA, de politieke partij die wat betreft het nationalisme en de ideo logie het dichtst bij ETA staat. Eve nals de ETA bepleit de EIA volledi ge onafhankelijkheid voor Basken land. Overigens doet de EIA niet mee aan de komende verkiezingen. De laatste 23 politieke gevangenen hebben inmiddels bij monde van hun advocaat de regering gevraagd hen vrij te laten en naar het buiten land te laten gaan. Onderhen bevin den zich ook de vroegere ETA- leider, Jose Ignacio Mugica die ln 1975 werd vastgezet en Eva Forest, de vrouw van de Spaanse toneel schrijver Alfonso Sasstre. Ondanks deze vrijlatingen die de mende stappen die de Spaanse rege- J*°mende dagen hun beslag zullen ring aan het adres van de Basken kruS®0 2a) de rust ln Baskenland heeft gedaan. De Spaanse regering volledig terugkeren. Een deel besloot namelijk afgelopen vrijdag janBas^sche nationalisten zal de laatste 23 Baskische politieke ge- de strlJd te*en Madrid blijven voort vangenen vrij te laten. De eerste vijf zetten Madrid zal eerst concrete TAa?0(Tninn>nn PEKINO(AFP) - In SJengJang, hoofdstad van de provincie Liao- ning ln het noordoosten van China zijn deze maand acht mensen ter dood veroordeeld. Een van hen werd veroordeeld wegens het luisteren naar een „vijandelijk radiostation" en het stichten van een „contrarevo lutionaire partij". De doodvonnis sen zijn volgens betrouwbare bron nen in Peking op 10 mei aangekon digd op officiële aanplakbiljetten in Sjengjang. Een van de acht terdoodveroor- deelden kreeg zijn doodstraf met een proeftijd van twee jaar. De ver oordeelden Zijn tussen 20 en 30 jaar oud. De aanklachten betroffen in hoofdzaak moord, verkrachting en diefstal. Een 24-jarige verdachte zou de op richter zijn van een „Chinese revolu tionaire partij", waarover verder niets bekend is gemaakt. Voor zijn arrestatie zou hij geprobeerd heb ben naar de 8owjet-Unie te vluch ten. Mogelijk is met het „vijandelijk radiostation" ook een Russische zender bedoeld. Een 39-Jarige ver oordeelde was volgens de aanplak biljetten al sinds 1958 ln het bezit van een „contrarevolutionair blad". zijn zondag ln België aangekomen waar ze als politiek vluchteling een onderkomen kunnen krijgen. De Spaanse regering zoekt momenteel naar landen waar de overige politie ke gevangenen kunnen worden on dergebracht. Genoemd zijn Zweden, Venezuela en Algerije. De gematigde politieke partijen in Baskenland hebben zich tevreden getoond met de maatregelen van Su arez. Zowel de Baskische Nationalis tische partij (PNV) als socialisten en communisten hebben gezegd dat ze aan de nationale verkiezingen van 15 mei mee zullen doen, wat de tevre denheid onderstreept. ETA De politiek-militaire vleugel van de toezeggingen moeten doen voor een toekomstige autonomie voordat ze hun strijd staken. Dergelijke toezeggingen stuiten echter op hevig verzet van de aan hangers van generaal Franco die binnen het leger nog een belangrijke stem hebben. Pas na de verkiezin gen van 15 juni zal de regering in samenspel met het nieuwe parle ment maatregelen kunnen nemen die beantwoorden aan de nationalis tische aspiraties van de Basken. Wijziging van de grondwet en tal van andere wetten is daarvoor no dig. Suarez kan hooguit hopen dat hij met de vrijlating van de laatste politieke gevangenen tenminste tot 15 juni een beetje rust in zijn land gekocht heeft. gt>' i inh| iraai til ffjert van Panhuis iderjf— partijen in Frankrijk zijn vorige week begonnen met hét bijstellen van hun ge- ippelijk programma. van het overgenomen bedrijf uitstip pelt en de controle daarover van de geldschieters overgaat naar de volksvertegenwoordiging. De com munisten vinden dit maar niets en volgens hen mag dit zeker geen nati onalisatie heten. Zij willen dat de staat alles overneemt en dat alleen kleine en middelgrote aandeelhou ders een redelijke vergoeding voor gederfde Inkomens krijgen. De grote aandeelhouders, meestal beleggings maatschappijen en eigenaren van andere bedrijven, krijgen geen centi me. De links-radicalen eisen boven dien dat de bepaling wordt ge schrapt dat de helft van de werkne mers ln een bedrijf de beslissingsbe voegdheid heeft over het al dan niet vragen om een nationalisatie. Wantrouwen Hoe beide grote partners ln de Unie elkaar in wezen voor geen cent ver trouwen blijkt uit de rel. die over dit gemeenschappelijk programma losbrak, vlak voor Mitterrand het als gewichtig beschouwde televisie debat met premier Raymond Barre zou houden. De communisten kwa men ln hun partijkrant l'Humanlté met een begroting van de kosten, die uitvoering van het program met zich zou brengen. Die begroting was vol strekt absurd. De werkgevers zouden 254 miljard frank ongeveer 180 miljard gul den op tafel moeten brengen om de minimumlonen tegen 1980 met 40 procent te kunnen verhogen. Om de werknemers met 60 jaar te kunnen jsten, communisten en calen, die samen de Unie vormen hebben sinds zij a van uitgangspunten oornemens op 27 juni kenden geen enkele wij- ibracht in het 188 pagi- document. Daar ko- de strijd begint voor de trkiezingen van volgend et nodig het Programme loudelijk en cijfermatig aan de nieuwe situatie, rekening zullen gezien krijk voortgaande gel ig allerlei maatregelen ;osten en bovendien zijn ten over enkele be-» iderwerpen ln de afgelo- veranderd. Het bijstel- beleidsdocument is be- een vier uren durende ebbeïtie van de drle leiders: ^tterrand voor de socialis- Marchais voor de com- Robert Fabre voor de radicale partij. De drie iet slot daarvan akkoord ing van een vijftien le- erkgroep vijf uit elk lartijen die de komen- 'er een nieuwe tekst van ima zal gaan onderhan- juli komen Mitterrand, i Fabre weer bijeen om 'e tekst vast te stellen. le v eek lal ïmel schi Soetflcste kwestie waarover ^^hming moet worden be* .cilisatie hi* •emeste reikt vormt tevens de ruggegraat van het gemeenschappelijk pro gramma, namelijk de nationalisatie- politiek. In het oude document, de versie- 1972, wordt gesteld dat het gehele bank-, verzekerings- en kredietwe zen alsmede Frankrijks negen groot ste particuliere ondernemingen door de staat moeten worden overgeno men. De communisten willen nu dat daaraan de staal-, olie- en automo bielindustrie worden toegevoegd maar Mitterrand en in zijn kielzog Fabre is daar fervent tegen omdat hij vreest dat een massale nationali satie een deel van de kiezers zal afschrikken, net op een ogenolik dat het linkse blok de beste kansen heeft sinds veertig jaar om het bewind van een nlet-linkse regering over te nemen. Zeer verdeeld zijn communisten en socialisten ook over de wijze, waarop bedrijven moeten worden genationa liseerd. De socialisten menen dat er zo weinig mogelijk staatsgelden moeten verdwijnen in de vorm van schadeloosstellingen en het econo mische brein van de partij Jacques Attali heeft daar het volgende op gevonden: de aandeelhouders verlie zen van de ene dag op de andere hun stemrecht maar blijven wel dividen den ontvangen. Bovendien kunnen de aandeelhou ders hun waardepapieren vrij op de beurs verhandelen. Wat verandert is dat de staat in het vervolg het beleid pensioneren, de pensioenen te kun nen verhogen en om 2,4 miljoen nieuwe arbeidsplaatsen het dub bele van het huidige aantal werklo zen te scheppen zijn nog eens honderden miljarden guldens nodig. Bij dit alles gaan de communisten ervan uit dat de nationale groei in Frankrijk in enkele Jaren wordt ver dubbeld tot zes procent. De socialis ten zijn woedend geweest over deze actie van de communisten, die be doeld zou zijn om Mitterrands posi tie als natuurlijke leider van de Unie te ondergraven. Mitterrand nam in het televisiedebat dan ook in alle toonaarden afstand van de commu nistische publikaties maar het spreekt vanzelf dat het evengoed prijsschieten was voor premier Barre. Ondanks de ruziesfeer, die er mo menteel bij de linkse partijen is, zijn er ook programmapunten, waarover men, vaak tot verbazing van politie ke waarnemers, tot elkaar is geko men. De belangrijkste daarvan zijn de politiek met betrekking tot de Europese samenwerking en de de fensie. De communisten hebben tot voor kort afwijzend gestaan tegen de Europese Gemeenschap, dit in tegenstelling tot de socialisten, die Europees zijn ingesteld. De commu nisten verzetten zich dan ook tegen Franse deelname aan de recht streekse verkiezingen voor het Euro pese Parlement, evenals de gaullis ten. Dit gezamenlijke optreden van links en rechts bedreigde het hou den van deze verkiezingen. De com munisten zijn enige tijd geleden echter „omgegaan" en staan nu op het standpunt dat er verkiezingen kunnen worden gehouden als de be voegdheden van het parlement en in feite van de Europese instellingen als geheel maar niet worden uit gebreid. Het is een pro-Europees be leid dat zo op de praktijk gericht is dat het nog vele onzekerheden in zich blijft dragen. Defensie Treffender is de beleidsombuiging van de communisten waar het gaat om de defensie. In het ge meenschappelijk programma van 1972 verketteren socialisten en com munisten het zogeheten atoom zwaard, de kernwapenpolitiek waarmee Frankrijk zijn onafhanke lijkheid zegt te willen verdedigen. Bovendien keerde het programma zich tegen proeven met en de aan maak van kernwapens. Dat beleid behoort nu tot het verleden. Vorig jaar hebben de socialisten haar in feite afgezworen al is dit nog niet zwart op wit vastgelegd en begin deze maand gingen ook de commu nisten overstag. Ze aanvaardden niet alleen de nucleaire politiek maar zijn er zelfs voorstander van geworden ook de ontwikkeling van nieuwe wapens voort te zetten. Zo ver zijn de socialisten nog niet gegaan. Het enige verschil is de functie van het atoomzwaard. De socialisten richten haar duidelijk in de richting van het oosten en zijn dan ook voor stander van een Atlantische verbon denheid tussen Frankrijk en de overige Westerse landen, inclusief de Verenigde Staten. De communis ten willen een onafhankelijke Fran se defensie met het zwaard na?r alle kanten gericht. De kemphanen van links broederlijk bijeen: (van rechts aO Marchais, Fabre en Mitterrand. Deze dingen kunnen links Frankrijk echter niet tot een hecht blok sme den. Daarvoor is er ook te veel on derling wantrouwen. Als Mitterrand een uitlating doet is Marchais er als de kippen bij om hem af te zwakken en omgekeerd. Op het ogenblik zijn het echter met name de communis ten, die geprikkeld zijn. Niet onbe grijpelijk want in 1972 waren zij het nog die in de Unie van Links de dienst uitmaakten. Nu zijn de socia listen dc grootste partij geworden en is Mitterrand de leider van links Frankrijk. Dat niet iedereen hem die status ln dank afneemt getuigt het optreden onlangs voor de tv van Marchais. Toen de interviewer hem vroeg of Mitterrand het goed deed zweeg hij twaalf lange seconden en mompelde toen: „ik zit na te den ken. Die vraag had ik niet ver wacht." Marchais had niet duidelij ker kunnen zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7