gijzeling van kinderen gaat veel Zuidmolukkers te ver
Iverval op school
irliep in stilte
Zuidmolukkers ontevreden over commissie
Gijzeling
4;
rantie giro-betaalkaart
kr tweehonderd gulden
Hun vader heeft
zojuist een spaar
rekening geopend.
g over gevoelens bevolking Smilde
i^jwel geen contact met bezetters
Aponno verrast
door overvallen
proef met afschrijvingen
J
Fraaie speelboot voor
nieuwe Amro spaaixf
eerst m'n
Gcudffadïtf/e
opeten../
Beslag gelegd op
miljoen gulden
bestemd voor Cuba
24 MEI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Een deel van de Zuidmolukse bevolking i^Smilde is het niet eens met de gijzeling van
kinderen. Dat is dan ook het enige geschilpunt dat gisteren in de Zuidmolukse wijk te
ieren viel. Voor het overige was men het roerend eens dat de strijd voor de zaak van de RMS
lichtvaardige strijd is. De school waar de ruim honderd kinderen en vier onderwijzers
»ld worden, grenst direct aan de Zuidmolukse wijk.
B.^)ouw stond gisteren in de
'll^e zon in een niemandsland.
enik geen enkel geluid uit op,
later op de dag enkele scho
en vloekwoord dat het voed-
jrt naar de school begeleid-
^Ijde ene kant staat de blanke
'hg van Smilde, op een af-
lèhouden door politiemensen
'jnobiele eenheid. Aan de an-
nt de Zuid-Molukkers. Hun
s gisteren de enige waar de
S eenheid zich niet liet zien. In
°lere wijken waren de wegen
^aar de school als naar de
4ukse gemeenschap geblok-
door Jan Sloothaak
De emoties laaiden gisteren aan bei
de zijden vaak hoog op. De Zuidmo
lukse onderwijzeres die een groep
vrouwen rond zich verzamelde om
voor eten voor de schoolkinderen te
zorgen, wekte weerstand bij de jon
geren. Ze liet zich echter niet weer
houden. „Strijd is strijd, daar kom ik
niet aan, maar we vechten niet tegen
kinderen," riep ze woedend.
Soortgelijke geluiden kwamen ook
van enkele anderen. Onder hen Set
Persereron, schoonzoon van ds. Me-
tiary. „Laat ze de kinderen vrijlaten
en de onderwijzers alleen gijzelen."
vond hij. Persereron: „Elke strijd is
hard. Dat gijzelen van die kinderen
vind ik fout, maar dat pleit de Neder
landers nog niet vrij."
Volgens Persereron moet de Neder
landse regering nu eens ophouden
met beloften te doen zonder die na te
komen. De belofte bijvoorbeeld om
te proberen partijen rond de tafel te
brengen en dan achteraf te zeggen
dat dit een onhaalbare kaart is. „We
gaan deze week naar de stembus.
Het Nederlandse volk had de rege
ring via de politieke partijen duide
lijk moeten maken dat men onze
zaak steunt."
Zorg is er in de Zuidmolukse wijk
ook te bespeuren. Hoe wordt de ver
houding met de andere wijken, zul
len de ouders ooit bereid zijn hun
kinderen weer naar een school te
sturen samen met Zuidmolukse kin
deren, komen er geen wraakacties?
De laatste tijd was het vrij rustig.
Proviand
De school is enkele jaren geleden al
eens in brand geraakt en vorig Jaar
op koninginnedag werden er leuzen
op geklad. Ook de lagere technische
school in de nabijheid van de wijk,
werd onlangs geteisterd door brand.
Werk van Zuidmolukkers, zoals in
het dorp wordt gefluisterd? De Zuid
molukkers zelf schokschouderen als
erover gesproken wordt. Er is nooit
iets bewezen.
Als de Zuidmolukse vrouw, samen
met nog enkele vrouwen en de heer
Persereron, naar de school toegaan
om toestemming te vragen voor het
brengen van eten, klinken er scho
ten vanuit een raam. Desondanks
komt er toestemming, mits het eten
en drinken er binnen een half uur is.
Dat mislukt. Er wordt eerst gewei
gerd om het voedsel dan nog te
ontvangen. Daarna gebeurt dit
tenslotte toch. De Zuidmolukse
vrouw moet het er op haar eentje
naar toe brengen. Als het achter de
rug is, loopt ze huilend naar haar
huis terug.
Twijfels
Aan de andere kant van de school
staan veel ouders angstig bij elkaar.
Angst en emoties laaien af en toe
zichtbaar op. In de vroege morgen,
kort nadat het nieuws van de gijze
ling bekend werd, viel een vrouw in
zwijm. Een andere moeder wil graag
in de plaats van haar kind gegijzeld
worden. Een vader houdt Persere
ron aan en bepleit het vrijlaten van
de kinderen. „Dat wil ik ook wel,
maar ik mag van de politie geen
contact zoeken," zegt Persereron.
Dat contact wordt door de daders in
de school blijkbaar ook niet op prijs
gesteld Tegen de vrouw die het
voedsel brengt willen ze niet praten.
Lange tijd wordt getwijfeld aan de
motieven van de daders. Tot laat op
de dag weet niemand die. al wordt er
gefluisterd dat het erom gaat de
Molukkers die vorig Jaar gestraft
zijn voor de gijzelingsactie in de
trein van Bellen, vrij te krijgen.
'jk|
ad»
oke
verslaggevers
bijiïSMILDE De overval op de openbare basisschool aan de Schoolstraat in Bovensmilde,
eldfcd door vermoedelijk zes Zuidmolukkers, heeft zich volgens de omwonenden bijna
Jlfpos voltrokken. Sommigen omwonenden hebben van de actie gistermorgen even na
i M^n helemaal niets gemerkt, terwijl anderen wel een schot hoorden, maar'dachten dat dat
Erdtig was uit het bos of van een legeroéfening.
nde
»rliiFh001 bevonden zich gister-
jpg steeds 105 kinderen en zes
ijzers, die daar in gijzeling
gehouden. Onder hen be-
h ook het hoofd van de
le heer E. van der Vliet. Met
;ers in de school, die ligt in
Imolukse wijk van Bo-
is tot nu toe nauwelijks
geweest. Er werd alleen tus-
drie en drie uur toestem-
fgeven om eten en drinken
latete bren6en. maar over het
van de actie is nog niets
De gegijzelde kinderen en de zes
leerkrachten zitten aan de achter
kant van de school in twee lokalen,
die als overblijfruimte worden ge- Woede
bruikt. De lokalen liggen achter el
kaar met een kleine ruimte ertussen
en worden met de rest van het
schoolgebouw met elkaar verbonden
door twee loopdoorgangen die bijna
helemaal uit glas bestaan. Het glas
van deze doorloopgangen is afge
schermd met kranten en wit teken
papier. Ook de gordijnen in de loka
len zijn dichtgetrokken.
gebouwtje worden gegijzeld, te weer
houden van acties.
H^orgen ging het er aanvanke-
gal geëmotioneerd aan toe,
^irijke angstige ouders van
rllen de school wilden binnen-
Ti hun kinderen te bevrijden,
ize actie kon van de kant van
rk ie worden verhinderd. Vanuit
Dl begonnen de Zuidmoluk-
(chieten, maar hierbij raakte
Q gewond,
rgsi
;e H
osrr
land
Na het incident van de schietpartij is
het verder de rest van de dag betrek
kelijk rustig gebleven rond het
schoolgebouw, maar de gemoederen
van de bevolking van Bovensmilde
bleven verhit en de rijkspolitie die
eerder op de dag in actie moesten
komen om te verhinderen dat ouders
de school zouden bestormen, had
ook later de grootste moeite om va
ders van kinderen die in het school-
„Het is voorgoed afgelopen met de
Zuidmolukkers," aldus een vader
van wie twee dochters gegijzeld wor
den. „Op de een of andere manier
heeft men hier altijd nog begrip ge
had voor hun idealen, maar dit gaat
te ver. Onze kinderen hebben daar
niets mee te maken. De sfeer hier in
de buurt zal voor altijd vertroebeld
zijn. Als dit is afgelopen, zal het me
niet verbazen als we met z'n allen op
eigen houtje actie gaan onderne
men. Gewoon de hele boel in elkaar
slaan, zoals dat ook in Oosterwolde
is gebeurd."
Achter struikgewas bij de bezette school in Bovensmilde worden
leden van de mobiele eenheid van koffie voorzien.
De meeste buurtbewoners zijn er
van overtuigd dat de 105 kinderen
en zes onderwijzers worden gegij
zeld door Zuid-Molukkers uit de
zelfde buurt. „Ze zijn vanmorgen
gewoon vanuit hun woning de straat
overgestoken en de school in ge
stapt. Zo gaat dat tegenwoordig,"
aldus een huilende moeder. De ka
pers van de trein in Wijster (decem
ber 1975) kwamen eveneens uit de
nieuwbouwwijk van Boven-Smilde.
Gisteravond en vannacht hebben
van alle ouderparen een vader of
moeder gewaakt in de naburige
openbare bibliotheek, die als crisis
centrum is ingericht. Dit om een
onmiddellijke opvang van eventueel
bevrijde kinderen te waarborgen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Zowel Etty Aponno.
voorzitter van de Vrije Zuidmolukse
jongeren, als Otto Matulessy, vice-
voorzltter van de Zuidmolukse
christelijke jongeren-vereniging,
verklaarden gisteren volledig te zijn
verrast door de overvallen van
maandagmorgen.
„Ik weet helemaal niet wie de jon
gens zijn, die bij deze acties zijn
betrokken en ik weet ook niets
omtrent hun motieven. Op het mo
ment van de overval zat ik in de
trein uit Groningen die moest stop
pen, omdat er iets aan de hand was,
maar niemand wist uiteraard wat,"
aldus Etty Aponno. die verder nog
opmerkte dat er sinds de acties in
Wijster en Amsterdam eind 1975
niet veel was veranderd en zeker
niets opgelost. Otto Matulessy zei
geen commentaar te kunnen geven,
omdat hij nog nauwelijks ergens
van op de hoogte was. Ook hij ver
klaarde er geen idee van te hebben
wie er aan de overvallen op de trein
en de school deelnemen.
Ir. Manusama, president van de re
publiek der Zuid-Molukken liet in
een reactie op de acties van Zuidmo
lukkers in Onnen en Bovensmilde
weten het een „bijzonder tragische
zaak" te vinden en een „actie die
onze zaak helemaal geen goed
doet". Hij voegde daar verder aan
toe, dat het nog volstrekt onduide
lijk is welke groep Zuidmolukkers
de acties voert.
(ADVERTENTIE)
ize Haagse redactie
lam-
ien.
ig.) 1AAG De giro-betaal-
r. set van de postchèque- en
°.nst worden vanaf 1 juli
K Tjarandeerd tot een be-
en)tin tweehonderd gulden.
bed)969 bedraagt het gega
lde bedrag honderd
en:(
sinaj
jk- met de verhoging zal de
t'RIJng op postkantoren niet
am-ian een vast bedrag gebon-
m. Op postkantoren wordt nu
J- felkaarten alleen het vaste
riënban honderd gulden uitbe-
versfc verhoging van het gegaran-
KEPfcedrag is vooral gedaan om
>ort: de geldontwaarding sinds
l te passen.
>n: E
itrurro bePnt in iuni een Proe*
rt nonderdduizend giroreke-
flers in Haarlem en Den
•aarbij men nog slechts een-
week afschrijvingen aan de
Jhouders toezendt. Nu krijgt
cretlodig iedere dag de afschrij-
stis4>e PTT doet de proef omdat
eke Ininghouders gevraagd heb-
ni e minder vaak de papieren'
ïlus.kien te krijgen. Bijschrijvin-
nge#n wel iedere dag verzonden
^aarf orden,
ïterd
luP0ek
^Ontwikkelingen bij de PTT,
ke Je op de jaarlijkse persconfe-
gfteren werden meegedeeld:
a in
hetFaterstaat onderzoekt de
mogPe mogelijkheden van het
van twee kunstmatige
_^der-eilanden in de Noord-
r. een permanente straalver-
Jnet Engeland te verkrijgen,
j project, dat enkele tiental-
HTB0611611 guldens zal vergen,
_M twee kunstmatige eilanden
ÊN tte van ongeveer het voor-
m m'REM-eiland worden ge-
De straalzender-lijn zou
orden gebruikt voor televi-
)n, telefoon en telegraafver-
top-tien van die dag kan vernemen.
Tevens kan men de populairste
plaat van dat moment beluisteren.
Volgend jaar kunnen mobilofoon
houders in auto's net zoals thuis in
de auto een nummer draaien en een
gesprek tot stand brengen. Oproe
pen en „over- en sluiten" behoort
dan tot het verleden.
De PTT heeft alle 414 bedrijven
die beschikken over meeluisterap-
paratuur gevraagd al hun medewer
kers op de hoogte te stellen van de
aanwezigheid van het meeluister
toestel. Over dit toestel ontstond
begin dit jaar in de Tweede Kamer
onrust omdat sommigen in het ap
paraat, waarbij men onmerkbaar
gesprekken kan afluisteren, afluis
terapparatuur meenden te ont
dekken.
Goed nieuws voor nieuwe spaarders, want
als die tussen 9 mei en 10 juni bij de Amro Bank
een spaarrekening openen, kunnen ze een fraaie
duurzaam uitgevoerde speelboot aanschaffen voor
maar f 17,50.
Goed voor een fantastisch stuk vakantieplezier
voor de kinderen. En eigenlijk geen geld. Zeker als
u bedenkt dat tijdens deze periode elke nieuwe Amro
spaarder ook nog f7,50 spaarpremie krijgt bijgeschreven.
Overigens is deze premie één maand lang niet
opvraagbaar. De minimum inleg bedraagt f 15,-. Dus
snel aktie ondernemen. Want het zou kunnen zijn dat u
anders even op de boot moet wachten!
Nu bij elke Amro Bank.
door Ferry Mingelen
DEN HAAG „Onze poging om door de vorming van een overlegcommissie tot
een redelijk gesprek met de Zuidmolukkers te komen, heeft kennelijk niet het
effect gehad om deze acties te voorkomen," constateerde premier Den Uyl
gisteren teleurgesteld.
iO.OOtt
ort vfit
jaar denkt de PTT te
met een zogeheten „pop-
waar men net zoals bij de
g en het weerbericht de
Voor de voorzitter van die
bewuste commissie, prof. dr.
A. F. J. Köbben was dat ech
ter geen verrassing. Hij wist
vanaf het begin dat zijn com
missie daartoe niet in staat
zou zijn. „Alleen als je ge
makkelijk illusies koestert
zou je dat gedacht kunnen
hebben," zei hij ons gisteren
desgevraagd vanuit het
Haagse crisiscentrum, waar
hij bij de beleidsvorming be
trokken was. „Het is toch be
grijpelijk, dat zulke extre
men vanuit hun visie niet
veel zien in een praatcollege.
Met zo'n commissie zul je
extremen nooit gelukkig
kunnen maken," aldus prof.
Köbben.
Dat de Zuidmolukkers niet
gelukkig zouden zijn met de
commissie stond vanaf het
begin af aan vast. Dat bleek
in de bespreking die, na de
acties in Wijster en Amster
dam, op 17 januari plaats
vond tussen een kabinetsde
legatie onder leiding van pre
mier Den Uyl en een Zuid
molukse delegatie, geleid
door ir. Manusama.
Afwijzing
De eerste wensen van Manu
sama. erkenning van de pro
blematiek rond de Zuid-
Molukkers als een politiek
vraagstuk en bij buiging van
het Nederlandse buiten
landse beleid tot een positie
ve houding ten opzichte van
de nagestreefde vrije repu
bliek der Zuid-Molukken,
worden door Den Uyl zonder
meer van de hand gewezen.
„De Nederlandse regering is
bereid te erkennen dat de
Zuidmolukkers politieke ide
alen hebben. Zij kan die niet
delen en mag ze ook niet
steunen," zegt hij in dat be
raad. Den Uyl benadrukt dat
volgens de gewortelde opvat
tingen Nederland geen
rechtsgrond heeft bijvoor
beeld in de Verenigde Naties
het Zuidmolukse onafhanke
lijkheidsstreven te steunen.
Ook tegenover Indonesië kan
Nederland het Zuidmolukse
ideaal niet gaan steunen,
omdat, zegt Den Uyl, Neder
land dan de indruk zou wek
ken zich als voormalig moe
derland in te laten met za
ken, die terug te voeren zijn
op de vroegere positie van
koloniserende mogendheid.
Dat zou in strijd zijn met de
aanvaarding van het feit van
dekolonisatie.
Versimpeling
Op politiek gebied viel er
voor Manusama dus weinig
te bereiken. Den Uyl maakt
duidelijk waar wel wat aan
gedaan kan worden. Dat zijn
de communicatiestoornissen,
de fricties tussen de Neder
landse overheid en de Zuid
molukkers. in de hoop dat
dat een algemene sfeerverbe
tering, herhaling van de gij-
zelacties zal voorkomen.
„Het hoofdprobleem," zegt
Den Uyl, „bestaat daaruit
dat de Zuidmolukkers naar
middelen zoeken om hun
strevén naar een onafhanke
lijk RMS pregnant en krach
tig uit te dragen, waarbij men
botst op bepaalde grenzen en
op de houding van de Neder
landse overheid." Daarmee
versimpelde de premier de
zaak aanzienlijk, want het
sjreven der kapers was er na
tuurlijk niet alleen op gericht
hun idealen krachtig uit te
dragen, maar de verwerkelij
king ervan af te dwingen.
Manusama had de radicalen
in zijn achterban dus weinig
te bieden. Een Nederlands-
Zuidmolukse commissie die
als hoofdtaak heeft, zo bena
drukt Den Uyl. te onderzoe
ken hoe de Zuidmolukkers
hun idealen in overeenstem
ming met de rechtsorde kun
nen beleven, is het enige
concrete en voor het kabinet
ook enig mogelijke resultaat
van het gezamenlijke streven
„alles te doen om herhaling
van Wijster en Amsterdam te
voorkomen."
Commissie
De commissie wordt op 26
mei vorig Jaar ingesteld; vijf
Nederlanders en vijf Moluk
kers onder voorzitterschap
van prof. Köbben, vergadert
enkele keren en brengt ver
volgens op 24 november een
interimrapport uit. waarin
het voorstel van de commis
sie zichzelf uit te breiden tot
een permanent overlegor
gaan dat door de betrokken
overheidsorganen verplicht
geconsulteerd moet worden
in alle kwesties met een bin
nenlands politiek aspect, die
de Zuidmolukkers raken.
De ministerraad vindt dit
echter te ver gaan en besluit
op 23 december dat de com
missie alleen mag adviseren
in gevallen waarin de rege
ring door tussenkomst van
de vice-minister president
(Van Agt) daarom vraagt.
De besprekingen in de com
missie blijven plaatsvinden
ADVERTENTIE
in een ontspannen en open
hartige sfeer, zoals Köbben
had gemeld, er wordt ge
werkt aan verschillende rap
porten, er wordt, zeer recent
advies uitgebracht over het
probleem van de Zuid
molukse (para militaire) or
dediensten. maar in politiek
Den Haag is de belangstel
ling in het licht van de ko
mende verkiezingsstrijd, al
lang weer verdwenen Een
voorgenomen Kamerdebat
gaat niet door de leden van
de bijzondere kamercommis
sie blijken voor een deel
slecht op de hoogte van de
stand van zaken rond de
commissie als zij met de
eerste berichten uit Assen en
Boven-Smilde geconfron
teerd worden.
„Ik vind niet dat ons werk
mislukt is", zegt prof. Köb
ben nu. „De Zuidmolukkers
vormen een weinig invloe
drijke minderheid in ons
land. Zo'n groep wordt al
spoedig niet meer met vol
doende egards behandeld.
Daar kon de commissie wat
aan doen. Ons werk is een
kwestie van langere termijn
en er zijn kennelijk Moluk
kers die daarop niet willen
wachten.
het vers gebraden
10 minuten haantje var
Herman Kramer
Vervolg van pagina 1
commissie tot redelijk overleg te
komen met de Zuidmolukse ge
meenschap kennelijk geen effect
heeft gehad. „Het kan echter het
werk van enkelingen zijn, enkelin
gen die in staat zijn onze samenle
ving te ontwrichten", aldus de pre
mier.
De gijzelingsacties zijn als een vo.-
komen verrassing gekomen, want
noch de binnenlandse veilig
heidsdienst (BVD), noch de speciale
politieteams beschikten over enige
aanwijzing voor de acties, zo heeft
minister Van Agt verklaard.
Volgens hem zijn dit soort acties
alleen in eenpolitiestaat te voorko
men. Van alle Zuidmolukkers zou
dan de telefoon moeten worden af
geluisterd. Elke woning zou door
zocht moeten worden en elke Zuid-
molukker geschaduwd, „maar dat
kan niet en wij willen dit ook niet in
een rechtsstaat als Nederland," al
dus de bewindsman.
De beide terreuracties werden
maandagmorgen op vrijwel het
zelfde tijdstip uitgevoerd. Kort na
negen uur brachten enkele Zuidmo
lukkers door een ruk aan de noo
drem de trein tot stilstand op een
plaats bij De Punt in de gemeente
Vries. Hier stonden gemaskerde en
gewapende Molukkers klaar om in
te stappen. Vrijwel op hetzelfde
tijdstip drongen Zuidmolukkers de
lagere openbare school in Bo
vensmilde binnen. Daar bevonden
zich op dat moment 120 scholieren,
van wie de Zuidmolukse kinderen
werden vrijgelaten.
Van de ongeveer honderd reizigers
in de trein konden er ongeveer vijf
tig ontsnappen, onder wie de machi
nist en de conducteur. Passagiers
uit de trein, die konden wegkomen
verklaarden, dat het groepje trein
kapers bestaat uit zes Jongens en
een melsle.
Op verschillende plaatsen rondom
de gekaapte trein en de bezette
school zijn opvangcentra ingericht
om bij mogelijke vrijlating van
schoolkinderen, leerkrachten en
treinreizigers, medische, sociale en
psychologische hulp te bieden.
Daarnaast zijn er centra in Gronin
gen en Bovensmilde. waar familiele
den van de treinreizigers en ouders
van de kinderen uit de school zijn
opgevangen.
Rijkspolitie, leger, justitie en psy
chiaters zouden gebruik maken van
het draaiboek dat naar aanleiding
van de gijzeling bij Wijster is opge
steld
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Op één miljoen gul
den, die Nederland bestemd heeft
voor ontwikkelingshulp aan Cuba,
is beslag gelegd. Dat is met goedvin
den van de Haagse rechtbank ge
beurd door een vrouw wier man
werkzaam was als chauffeur van de
Cubaanse ambassadeur ln ons land
Toen de man vorig jaar overleed,
bleek dat de vrouw geen aanspraak
kon maken op uitkeringen krach
tens de AWW (Algemene Weduwen
en Wezenwet). Die uitkeringen zou
den over een periode van circa der
tig jaar één miljoen gulden belopen
De Vrouw meent, dat de republiek
Cuba haar het geld schuldig is.
De ontwikkelingshulp, waarop het
beslag rust. is geblokkeerd, totdat
de rechtbank het al dan niet „van
waarde verklaart Daarmee ver
klaart de rechtbank, of de vrouw
recht heeft op het geëiste geld. Vol
gens haar advocaat mr Oomen kan
al gesproken worden van „Cubaans
geld." zodra de Nederlandse rege
ring een bedrag reserveert als ont
wikkelingshulp voor Cuba. Op het
ministerie van Buitenlandse Zaken,
waar de deurwaarder enige dagen
geleden geweest is, twijfelt men er
sterk aan of de advocaat gelijk
heeft.
pap, het eten
