Het jaaroverzicht
van ds. K. J. Schaafsma
Wat zouden Van
Kruisinga van dit
Agt, Aantjes en
boek zeggen?
Wendingnummer over
boek van Verkuyl
Oostduitse kerken
laken militarisme
Bisschop en
synodepraeses bezig
met bijbelgebruik
Namibische kerkleiders
willen vertrek Z.-Afrika
if
VANDAJf
Voorbijgang
OINSDAG 24 MEI 1977
KERK
Trouw/Kwartet
door A. J. Klei
Het pas uitgekomen jaarboek 1977
van de gereformeerde kerken, dat
in de krant van gisteren
aangekondigd stond, is een
officiële uitgave van deze kerken
en niet een propagandageschrift
van het confessioneel gereformeerd
beraad Het is. dunkt me goed dit
even vast te stellen, omdat het ir.
dit jaarboek opgenomen
jaaroverzicht van ds K J
Schaafsma de indruk wekt. dat het
genoemde beraad het enige goud is
wat er blinkt In de gereformeerde
kerken.
Het proza van de heer Schaafsma is
over het algemeen weinig
opgewekt van aard. hij klaagt op
menige van de 22 hem toebedeelde
pagina 's over de gang van zaken en
ontwikkelingen in zijn kerken,
maar het confessioneel
gereformeerd beraad komt niet in
't zicht, of hij gaat over op een
alleszins geestdriftige
supporters toon.
Opgewonden beschrijft ds
Schaafsma hoe vol het was op een
door het beraad belegde
samenkomst in Zwolle: „Men had
hoogstens 3 a 400 mensen
verwacht, maar het aantal
bezoekers lag tussen de 900 k 1000.
De grote zaal van de IJsselhal was
tot in de verste hoeken gevuld.'"
Alsjeblieft! En nog is verslaggever
Schaafsma niet uitgepraat. Hij
meldt ademloos dat na een referaat
..zeker een 100 schriftelijke vragen
(werden) ingediend" en hij besluit
deze tevreden paragraaf aldus:
„Bemoedigend is het dat zoveel
mensen, ook jongeren, een diepe
interesse tonen in wat er omgaat In
de kerk en bereid zijn zich er voor
in te zetten."
Nu gun ik het confessioneel
gereformeerd beraad een stadion
vol met belangstellenden en zijn
referenten wens ik wel duizend
schriftelijke vragensteliers toe.
daar niet van, maar leg dit
enthousiasme van ds. Schaafsma
eens naast zijn knorrigheid jegens
mensen die de C van CDA en CNV
kritisch wensen te bekijken, ..wat
in de prakrijk vaak betekent dat
men links georiënteerd is."
De aandachtige lezer merkt dat
links georiënteerd-zijn al
voldoende is om het misnoegen van
de heer Schaafsma te wekken, over
links-zijn praat hij maar niet eens.
Alweer: ik gun het CDA en het CNV
alle gereformeerden als lid, daar
niet van, maar je kunt met
evenveel recht ln een dergelijk
jaaroverzicht opmerken dat het
..bemoedigend is dat zoveel
mensen, ook Jongeren een diepe
interesse tonen in" het
functioneren van het vaak ?o
gemakkelijk gebruikte woord
„christelijk" en juist déórom op dit
punt zo kien zijn. omdat zij
doodsbenauwd zijn voor misbruik
van de naam-met-een-hoofdletter.
Begrijp me wel, ik begeer geen saai
jaaroverzicht, dat geschreven is in
zó'n behoedzaam-neutrale toon dat
Je er bij in slaap valt. Maar nu de
DS. K. J. SCHAAFSMA
gereformeerde kerken, of ze 't leuk
vinden of niet, modaliteiten
kennen, moeten ze zich bedienen
van een kroniekschrijver die de
kunst verstaat om met weglating
van eigen oordeelvellingen, een
levendig beeld te schetsen van een
jaar lang gereformeerd wel en wee.
Ook is denkbaar dat in een
dergelijk jaarboek een bijdrage
opgenomen wordt, waarbij
vermeld staat dat de schrijver zijn
persoonlijke mening weergeeft. In
dit laatste geval zou men best ds
Schaafsma kunnen nemen, want
dit weet heel goed wat er te koop is.
De nauw verholen beschuldigingen
en het nauw verholen ongenoegen,
waarvan het besproken jaarverslag
getuigt, horen echter niet in een
officieel jaarboek thuis. Het geeft
een aantal kerkleden het gevoel
van: daar hoor ik niet bij en ze
willen er bij horen, heus.
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG In een geheel aan het boek van prof. dr. J. Verkuyl
over de dialoog met het marxisme gewijd nummer van het
maandblad Wending zegt de Delftse academiepredikant ds.
Rochus Zuurmond dat het niet voldoet aan de gangbare eisen
van degelijkheid en betrouwbaarheid.
Ds. Zuurmond legt de vinger op een de hier weergegeven vorm veel in de
GORLITZ De synode van de
evangelische kerken in Oost-
Duitsland heeft haar bezorgd
heid uitgesproken over de „ver
regaande gewenning aan het
leger, bewapening, militaris
tische opvoeding en de mili
tair-politieke infiltratie in be
langrijke gebieden van het
maatschappelijk leven".
Verder heeft de synode op haar ver
gadering in Görlitz de wens uitge
sproken, dat de gesprekken tussen
kerk en staat over het samenleven
van christenen en niet-christenen in
een communistische samenleving in
tensiever zullen worden. Zo zouden
jonge christenen bij hun onderwijs
niet langer gediscrimineerd mogen
worden. Ook zouden afspraken tus
sen kerk en staat niet gesaboteerd
mogen worden door plaatselijke
overheden.
De bisschop van Oost-Berlijn.
Albrecht Schönherr, die algemeen
president is van de synode, noemde
het een groteske toestand, dat de
politieke ontspanning geen zichtba
re gevolgen heeft voor de ontwape
ning. Ook kritiseerde hij de discrimi
nerende houding van de Oostduitse
staat tegenover dienstweigeraars,
die plaatsvervangende dienst doen
in bouweenheden. Deze jonge men
sen mogen niet verder studeren.
Bisschop Schönherr zei verder be
zorgd te zijn over de hoge gevange
nisstraffen. die worden uitgedeeld
aan absolute dienstweigeraars. Dat
zijn Jonge mannen, die ook de
plaatsvervangende dienst in de
bouweenheden weigeren. De evange
lische kerken van Oost-Duitsland
zien de absolute dienstweigering als
een van de mogelijkheden tot chris
telijk vredesgetuigenis, aldus Schön
herr. De kerken zijn overigens wel
dankbaar voor de mogelijkheid, die
de Oostduitse staat biedt door de
zogenoemde bouwsoldaten. Hier
voor willen de kerken blijven
opkomen.
De kritiek van de evangelische ker
ken op de Oostduitse staat neemt
overigens niet weg. dat de kerken
bereid zijn om te werken binnen het
communistisch systeem. Acht mil
joen protestantse christen zijn al
dus Schönherr bereid, hun geza
menlijke verantwoordelijkheden op
zich te nemen, zowel op politiek ge
bied. als op maatschappelijk terrein
en ongeacht de ideologische ver
schillen. De Oostberlijnse bisschop
keerde zich tegen Oostduitse chris
ten, die liever het land willen verla
ten. dan ln een atheïstische maat
schappij te moeten leven.
reeks onjuistheden en slordigheden.
In het boek citeert prof. Verkuyl
Marx en Engels, maar ook de theo
loog Karl Barth volgens Zuurmond
onjuist. De omvangrijke literatuur
opgaven van het boek staan volgens
de Delftse predikant vol onnauw
keurigheden.
Ds. Zuurmond mist ln Verkuyls boek
een serieuze behandeling van de dia
loog met Nederlandse marxisten.
,„Het boek is niet alleen ondialo
gisch, maar ook ondialectisch", zegt
ds. Zuurmond. „Dat verklaart
misschien waarom er zoveel histo
rische onjuistheden in het boek
staan en waarom Verkuyl zo veront
waardigd is wanneer men hem daar
op wijst. Er ls bij Verkuyl een absolu
te voorrang voor de idee, i.e. zijn
idee. De feiten moeten het niet in
hun hoofd halen het daarmee oneens
te zijn. Ze spelen geen werkelijke
rol".
Ds. Zuurmond geeft in zijn artikel
ook inhoudelijke kritiek op het boek
van Verkuyl. De Marx-kenner pro
fessor Ger Harmsen uit Groningen
sluit zich bij deze kritiek aan. Vol
gens hem bereidt Verkuyl geen dia
loog, maar een confrontatie van twee
wereldbeschouwingen voor. „Twee
gesloten denkkaders staan op ab
stracte wijze, dat wil zeggen op puur
ideologisch niveau, tegenover el
kaar. Met geen van belde kan men in
filosofie, de wetenschap en de poli
tiek beginnen". Harmsen veronder
stelt dat prof. Verkuyl dit doet „om
een discussie over de expliciet chris
telijke politiek ln Nederland (CDA
en. CNV) te vermijden".
Typerend vindt Harmsen het, dat
prof. Verkuyl Marx' oordeel over het
christendom in de eerste plaats
weergeeft aan de hand van een aan
haling die Marx ln 1847 haalde uit
een lasterlijk boek van Daumer,
waarin gezegd werd dat christenen
mensen offerden en bloed dronken.
„Waarom opent Verkuyl zijn be
schouwing met dit verhaal?", vraagt
Harmsen. „Het ls duidelijk: omdat
het Verkuyl om laster en niet om
enig begrip en informatie gaat." „De
bekende predikant F. J. Krop placht
in de jaren van de Russische revolu
tie te vertellen dat men ln de Sowjet-
Unie kinderlijkjes uit blik at. Is het
billijk om daarnaar het christendom
te beoordelen?"
In hetzelfde Wending-nummer krijgt
prof. Verkuyl de gelegenheid zich
tegen de bedenkingen van Zuur
mond en Harmsen te verweren. De
Amsterdamse hoogleraar zegt hierin
onder meer toe dat hij bij een vol
gende druk van zijn boek een aantal
aanvullingen zal opnemen. De aan
merkingen van ds. Zuurmond noemt
prof. Verkuyl muggenzifterijen.
Van een onzer redacteuren
WINDHOEK De vier hoogste kerkelijke leiders uit Namibië
hebben zich met een memorandum tot de vijf westelijke leden
van de Veiligheidsraad gericht, waarin zij zeggen dat de overgro
te meerderheid van de zwarte bevolking van hun land vurig
wenst dat de Zuidafrikaanse bezetting verdwijnt.
zoals in Zuid-Afrika en zij pleiten
voor het houden van vrije verkiezin
gen onder internationaal toezicht als
een manier om een vreedzame en
democratische machtsoverdracht te
verwerkelijken.
De geschorste Franse aartsbisschop Marcel Lefebvie omstuwd door zijn
volgelingen bij het verlaten van de ,Sint-Nicolaas-van-Chardonnet-kerk in
Parijs, waar hij zojuist het sacrament van het vormsel heeft toegediend aan 140
kinderen. Lefebvre droeg er de mis op, ondanks een uitdrukkelijk verbod van
aartsbisschip Marty van Parijs. Het kerkgebouw wordt al drie maanden bezet
gehouden door volgelingen van Lefebvre.
De kerklijke leiders, onder wie de
beide lutherse bisschoppen De Vries
en Auala en de anglicaanse en
rooms-katholieke gezagsdragers,
pleiten er voor dat er geen regering
zal worden gevormd op basis van de
overeenkomst in de constitutie
vergadering in de Windhoeker
Turnhalle. Deze vergadering mist
volgens de vier elke representatieve
betekenis. Zo'n regering zou alleen
kunnen blijven bestaan met hulp
van Zuid-Afrika.
De vier kerkleiders spreken zich uit
tegen de vorming van Bantoestans
De kerkelijke leiders klagen dat de
Zuidafrikaanse bezetters van Na
mibië een uitgebreide propaganda
voeren tegen de bevrijdingsbewe
ging Swapo, en tegen de kerken. Dit
verhindert niet dat de steun voor de
Swapo onder de bevolking en de
haat jegens de Zuidafrikanen toe
neemt.
STEMADVIES
Morgen is het zover. Nog ea.Q
laatste venijnigheden. vlioe
afgevangen, standpunten
uiteengezet, ernstige vern j,
aangehoord en dan gaan o
stembus. Eerlijk gezegd vil!,
daad zelf altijd een afknaj
schoollokaal met kinderpi
aan de muur. .alsof het een
en dan die monotone stem n,
naam en het nummer van
Voordat je het weet sta je
buiten en is het gebeurd.
iemand om je te bedankenje]
laatste natuurlijk helemai aJ
Niemand hoeft ons te bedi
Het is inderdaad een gewei
dat we zo in vrijheid onze c
kunnen uiten.
De vraag van het stemadvj 1
en daar aan de orde. Het wf J
bepaalde mensen kwalijk
dat ze een stemadvies uitl
Niet zelden door mensen
anders doen. Ik denk dat
bovengenoemde vrijheid
Natuurlijk staat het ieder
om een ander het stemmer
bepaalde partij aan te radi
Dominees maken op die re
uitzondering. Ik geloof nie
juist handelen door dit s
(althans gedetailleerd) ii
geven, maar daarbuiten b
dezelfde rechten als anderf
Hun advies heeft dan ook c
waarde. Een advies van eei
Nederlander die ook meedr2
dagen las ik ergens: de biJNJ
geen stemadvies. Bedoeld^
uit de bijbel is niet direct aL
op welke partij men stemie
Een christelijke partij? Mr1,
blijft de vraag: welke? Erri"
partijen die op een of ande
aanspraak maken op
„christelijkheid". Onderliep
het vaak bijzonder oneens?*
elkaar die „christelijkheid'^
bestrijden. Op zichzelf zegi
etiket dus blijkbaar nietaTF
zou er dus op aankomen wf*
zelf, mits men wil leven bij',
woorden van God. van het£!
beslissen en handelen van"
bepaalde partij denkt. Dal6'
mogen we elkaar advisere{
moeten we elkaar evenzeefiV
volwassen mensen vrij lat«
die gemeenschap waar wei
neiging hebben elkaar te
controleren. 1
r 5
door ir. J. van der Graaf
Men leest soms boeken, waarvan men zich bij elke regel kan
afvragen wA4r men het beweerde al eerder las. Zo is het nooit
met een boek van dr W. Aalders. Zo is het zeker niet met zijn
laatste boek „Theocratie of ideologie".
DEN HAAG Vertegenwoordigers
van de twee grootste kerken ln ons
Und hebben de raad voor contact en
overleg betreffende de bijbel (de
RCOB) gevraagd twee nieuwe onder
werpen in studie te nemen. De
bisschop van Rotterdam, mgr. A. 8i-
monis vroeg een antwoord te zoeken
op de vraag hoe moderne mensen in
1977 duidelijk gemaakt kan worden,
dat de bijbel ook een boek voor hen
is. Ds. G Spilt, voorzitter van de
hervormde synode, vroeg in de ko
mende bijbelweek. die gehouden
wordt van 9 tot 15 oktober, de na
druk te leggen op de bevordering
Onze adressen.'
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9 Rotterdam
Tet. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel. 05200-17030
van de hulsgodsdienstoefening,
waarin bijbellezen en gebed een
plaats hebben.
Deze vragen werden gesteld tijdens
een beleidsconferentie in Den Haag.
De conferentie werd bijgewoond
door leden van de RCOB en verte
genwoordigers van de moderamina
van synodes en besturen van de ker
ken. die bij de raad zijn aangesloten.
Ook de nieuwe direkteur van de ka
tholieke bijbelstichting, pastoor dr.
H. C. Laan. legde een studieonder
werp op tafel. Hij wil dat de RCOB
een studie maakt over de wijze
waarop in Nederland de bijbel wordt
gelezen.
De RCOB (voorzitter drs. N. K. van
den Akker te Den Boach). die tien
Jaar geleden werd opgericht, wordt
nu gevormd door veertien kerken en
geloofsgemeenschappen, die varië
ren van de r.k. kerk tot de broe
derschap van pinkstergemeenten,
vier bijbelorganisaties, waaronder
het Nederlands bijbelgenootschap
en de katholieke bijbelstichting, en
drie organisaties, die zich bezighou
den met het bijbelgebruik.
Tijdens de vergadering bleek, dat de
RCOB in Nederland nog tamelijk
onbekend is. De RCOB is de laatste
maanden onder meer in het nieuws
gekomen door een voorstel om een
gemeenschappelijke jaarorde voor
de zondagse Schriftlezing in te voe
ren. Deze is aangeboden aan en in
principe aanvaard door de Neder
landse raad van kerken Ook heeft
de RCOB een oecumenische verta
ling opgesteld van het „Onze Vader",
die door alle kerken is aanvaard voor
gebruik in gezamenlijke diensten.
Ik aarzel niet dit boek een magi
straal boek te noemen. De meesle
pende stijl, die Aalders doorgaans
heeft en die noopt tot gescherpt kri
tisch lezen, wordt ln dit boek getem
perd door een nuchtere betoogtrant,
ontleend aan het strakke, Juridische,
haarfijn ontledende formuleren van
Groen van Prinsterer, voor wie dit
boek een eresaluut wil zijn. Niet eer
der werd de geestelijke nala
tenschap van Groen zó eigentijds
vertaald en nieuw Ingedragen in de
theologische, maatschappelijke en
politieke ontwikkelingen van onze
tijd. Het is daarbij niet minder dan
een frontale confrontatie met de ide
ologieën, vanuit stellingen, die histo
risch bepaald zijn.
Nalatenschap
Men kan zich afvragen waar thans de
geestelijke nalatenschap van Groen
bewaard wordt Is het daar waar de
politiek evangelisch of evangelisch
geïnspireerd heet? Groen's stelling
was immers: tegen de revolutie het
evangelie? En van hem geldt im
mers: een staatsman niet, een evan
geliebelijder? Wie Aalders' boek
leest komt niet te haastig tot een
conclusie. Men kan op z'n minst zeg
gen. dat met Groen en Aalders'
boek is daarvan een duidelijke be
vestiging de breuklijn is gegeven
tussen confessionele en niet-
confessionele politiek. Maar men
kan zich ook afvragen en dat
wordt uit Aalders boek eveneens
duidelijk of met Oroen niet de
breuklijn is aangegeven binnen de
confessionele politiek, in concreto
ook binnen het CDA. Het zou inte
ressant zijn om b.v. van Van Agt.
Kruisinga en Aantjes onafhankelijk
beoordelingen van Aalders' boek te
lezen en ook een eigentijdse uitwer
king van Groen's these „tegen de
revolutie bet evangelie". Aalders
plaatst deze these namelijk midden
in de eigen tijd. midden ln de perma
nente revolutie, het voortdurend
proces van verandering in het heden,
waarin woorden als bevrijding in
naam van het evangelie op veler lip
zijn.
Twee lijnen
Twee forse lijnen bepalen het boek
van Aalders. Groen's uitspraak: Er
staat geschreven en er is geschied. En
Groens nadruk op het droit divin,
het goddelijk recht. Wat het eerste
betreft, „er staat geschreven", daar
van zegt Aalders: „dat is voor Groen
het anker der ziel, dat hem als Gods
Waarheid aan het hart werd toege
past en ln zijn hart de wederliefde
wekte tot Hem, die de zijnen het
eerst heeft lief gehad." „Het is voor
hem het absolute en eeuwige begin
sel, de Openbaring Gods, die hem
zich deed aansluiten bij de secte, die
in de wereld altijd en overal tegenge
sproken wordt." (verg. Hand 28 vs
22). In die Waarheid wist Oroen zich
verbonden met de Réveilkring in de
vorige eeuw maar ook met het gewo
ne volk, „met de bewoners van het
platteland en de arme hut. wier
trouw en vroomheid meer de rugge-
graat der mensen zijn, dan de rijke
en aanzienlijke en geruchtmakende
stadbewoners." In het openbarings
karakter van het „er staat geschre
ven" ln het feit, dat dit Woord van de
Andere Zijde komt, ligt Groen's af
grendeling tegen elk stelsel, elke
leer, elke theologie, elke ideologie,
die het evangelie of de naam evange
lisch gebruiken om wat de mens
zichzelf aan nonnen, regels of stellin
gen schept te legitimeren, te wet
tigen.
En in de uitdrukking 'Er is geschied'
ligt de afgrendeling naar hen. die de
geschiedenis als zodanig een plaats
geven in de heilsgeschiedenis, een
functie op weg naar het heil, naar
het Rijk dat komt. Voor Groen is
namelijk pas écht geschiedenis, lie
ver Historie, wat met de Openbaring
mee getuigt, wat een bevestiging is
van het Woord. De Heilige Geest
bevestigt immers het Woord door
tekenen die erop volgen (Marcus
16,20). Wat mag zó dan de naam
historie hebben? De Bijbel zelf. met
daarin geopenbaard de schepping,
de val, de uittocht uit Egypte, de
wetgeving op de Sinaï. de terugkeer
uit de ballingschap. Kruis. Opstan
ding, Pinksteren. Maar dan ook de
kerk. de sacramenten, de belijdenis.
En wat dit laatste betreft dan ook de
geboorteacte van de Nederlandse
natie, die met de geboorte van de
Gereformeerde Kerk hier te lande
hoort het de nachtwaker, die regel
matig zijn rondgang doet, zodat de
slapeloze aan diens terugkeer de
uren tellen kan
Afgrendeling
Dr. W. Aalders
gegeven is en dus ook verweven is
met de belijdenis. Wordt daarom de
belijdenis afgeschaft dan is in feite
de band met de historie doorgesne
den en verdwijnt de identiteit van
kerk en natie.
Niet alles wat zich in de geschiede
nis aandient mag de naam historie
hebben in het licht van de Openba
ring. De geschiedenis is vaak het
kerkhof van volken, rijken en cultu
ren. zegt Aalders met Augustinus,
naar wie hij vanuit Groen lijnen
terugtrekt.
Het tweede, waarvoor Aalders aan
dacht vraagt, is als gezegd het
goddelijk recht. Góds recht zal
centraal staan. Dat is de grondslag
voor alle waarheid en recht. Besef
van het goddelijk recht ontspringt
ook aan het overpeinzen van de wet.
wat vaak meer verstaan wordt door
'de nederigen' dan door de hoog-
moedigen van de menselijke rede.
Aalders zegt met de oudtestamenti
cus L. Kohier bij Psalm 1 in
De Hebreeuwse mens: „Bijna door
alle psalmen ruist het gebed van
hen, die de in zomer en winter even
lang durende nachten te lang valt
om ze geheel door te slapen. Dan
klinkt, onopgemerkt door de huisge
noten die er sinds lang aan gewend
zijn. het prijzen en danken, het kla
gen en vragen als een zacht murme
len vanuit de huizen op straat. Daar
Het is duidelijk, dat het boek van
Aalders met deze hoofdlijnen een
forse confrontatie is met niet-
christelijke en onder christelijke
vlag verschijnende ideologieën, die
vaak volstrekt intolerant staan te
genover het verleden, in het bijzon
der tegenover de historie, die met de
Openbaring mee getuigt. Het bijbels
kennen, als kennen met het hart
(mystiek, bevindelijk kennen) is ver
vangen door de oppermacht van de
rede met ontkenning van openba
ring, goddelijk recht en scheppings-
gerechtigheid. In dat verband be
steedt Aalders aandacht aan den
kers en theologen: Rousseau, Kant,
Hegel, Marx (met zijn geloof in de
geschiedenis als revolutionair heils-
proces), Nietsche, Cohen, Ro-
zenzweig, Barth, Miskotte en verte
genwoordigers van de maatschap-
pij-kritische theologie.
Er zouden bij dit boek ook kritische
vragen te stellen zijn, b.v. of Aalders
niet te gemakkelijk elementen uit
het Griekse denken (Plato) meebe-
trekt in de met de Openbaring mee
getuigende historie (het verweer te
gen hen, die thlms niet-christelijke
verschijnselen mede positief duiden
in het heilsproces wordt daarmee
dunkt me verzwakt); of als de schrij
ver pleit voor een christelijke filoso
fie (wat is dat naast de theologie?);
of als Aalders dunkt mij toch te
weinig zich heeft op wat Psalm 33
zegt: Alles moet hem eren. Welke
theocratische duiding mag dit nü
hebben?
Maar ik houd het er liever op, dat dit
boek een spiegel van de tijd is bij
het licht van de historie. Waard om
driemaal gelezen te worden, een
maal nog aan de vooravond van 25
mei. Misschien zal driemaal lezen
scheepsrecht zijn ln de herstructure
ring van de confessionele politiek.
Een boek voor confessionele en
doorgebroken politici, voor boeren,
burgers en buitenlui. Het meest
Groeniaanse boek naar de dood van
Groen, zei H. Algra.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK jci
Beroepen te Arnhem: Gi
Arnemuiden; te Bergsi
(toez.): C. van Andel te H—
Genderen: A. A. A. Prosrr
te Utrecht; te St Annaiand r
land te Veen.
Aangenomen naar Winters"
J. R. Ort te Leeuwarden;
versum: H. P. Venema te
Bedankt voor BennekomJ
den te Harderwijk; voor s
ven: H. Harkema te St P^,
voor Dirksland: (toez.) G. i
Papendrecht; voor I
Heemskerk: J. Visser j
Stadskanaal.
GEREF. KERKEN iz
Beroepen te Amsterdams
B. Borreman te Emmen.
Benoemd (m.i.v. 1 aug.) lA
godsdienst aan de chr. sch 1
te Amsterdam-Oost: J. Oj^j
te Hilversum die deze
heeft aangenomen.
Aangenomen naar Oenkë^
Mulder te Daarle. die bedJ9'
UI rum; td
Bedankt voor Uithuizen:
te Birdaard; voor Klazinal
v.d. Molen te Maasdijk r
GEREF. KERKEN (VRIJng
Beroepen te Rotterdam-Jar
van Dooren te Hattem.
Bedankt voor AXC
Harderwijk; voor
Urban te Goes-Bn
CHR. GEREF. KERKEttec
Beroepen te Amersfoort: d
te Rozenburg. i t
Bedankt voor Woerden: B
te Bussum.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor 's-Graveir
voor Den Haag-Centrurr
Haaren te Amersfoort.
Be:
na
Janos Kadar
Bic
Janos Kadar, partijsccretltx
Hongaarse communistis4>e
zal volgens diplomatieke tni
Rome op 8 of 9 juni e rr
brengen aan paus Paulus.ldc
jaren zijn de betrekkingeBn
r.-k. kerk en de HongaarJYo:
aanmerkelijk verbeterd
sinds 1974, toen de in bat-g
levende kardinaal Mindi
primaat van de Hongaars
vangen werd door kardirf
Vanaf 1975 mocht de kerf
godsdienstonderricht gf
kinderen en Jongeren in
kerkelijke gebouwen, het£a
1959 nagenoeg onmog'le
geweest.
ADVERTENTIE
Ir. J. van der Graaf, algemeen secre
taris van de Geref. Bond in de Ned.
Herv. Kerk, bespreekt Theocratie ol
ideologie van dr. W. Aalders, uitgave
J. N. Voorhoeve, Den Haag, 304 pag.
ƒ39,-.
HONGAARS CENT»»
IN VIANEN ii
Enig ontmoetingscentrum
voor mensen afkomstig uit
om hen met het evangelie
Jeugd- en bejaardensamenkt
dagscholen, catechisaties,
conferenties enz
Het centrum kostte 250 000
We hebben nog een tekort vfit
Kunt u ons oog helpen?
Ons girono. 3615 t.n.v. Penn.
Geest. ver*. Hongaren.
Utrecht.
lng
