[gin wil Jadin in
kabinet
farter wil wapenwedloop ter zee beperken
Anonieme directeur
Leyland voor BBC:
omkoopverhaal waar
Gaulle
ïh Parijs
wilde graaf
als opvolger
VIETNAM VECHT NOG
Vorster
'Uonale regering van de baan
buitenland
JDISCHCOMITÉ NEDERLAND -VIETNAM
POSTGIRO 1090400 AMSTERDAM
Industieel
in Baskenland
Scotland Yard nu ingeschakeld
ontvoerd
De zomerhitte
in de hand
Overstromingen in Frankrijk
Angola beticht Zaïre en
Zuid-Afrika van aanvallen
Dtscheepse marine-activiteit in Indische Oceaan te voorkomen?
21 MEI 1977
V i f
♦f: I fl<
Trouw/Kwartet
die
jv, (Reuter, UPI, AP, AFP) De nieuwe premier van Israël Menachim Begin is bereid het
I te hervormen als op die manier de Democratische beweging voor verandering tot
ea« aan een regering met de rechtse Likoed en de religieuze partijen kan worden bewogen,
claeft dit in vraaggesprekken laten blijken,
r h
de pQii^ig^ met betrekking tot de
bezette gebieden en de betrekkingen
met zowel de Verenigde Staten als
de Arabische landen.
premier zal komende
vja het joodse wekenfeest
over de vorming van een
iet hervatten. Begin gaat
el3jberen de beweging van
igal Jadin in de regering
se"|it om de regering een zo
infelijke basis te geven. Het
duidelijk geworden dat
|g van nationale eenheid,
die onmiddellijk na de
_jn Likoed zei te wensen, er
kunnen niet deelne
men regering met de Li-
jjrojdaarde Simon Peres, de
t»n de verslagen Arbei-
^donderdagnacht.
in heeft Begin nog een
pn anderhalf uur gehad
ieen gesprek dat ging over
rond de defensie en de
a se politiek van Israël. Na
I het overleg zei B.egin af
h de wens om de Arbei-
in een regering met zijn
«halen. De voornaamste
*jt verschil van inzicht over
0(
De nieuwe premier heeft gezegd dat
hij bereid is om persoonlijk met de
Arabische landen over vrede in het
Midden-Oosten te gasan onderhan
delen. Op deze wijze wil ik laten zien
geen man van de harde lijn te zijn,
aldus zei de premier.
Genève
In een reactie op berichten dat de
Sowjet-Unie en de Verenigde Staten
streven nasar hervatting van de Ge-
neefse topconferentie in de herfst
van dit jaar zei Begin dat hij bereid
is de Israëlische delegatie te lelden.
In Genève zal ik „Israël vertegen
woordigen. de zionistische beweging
en de beweging voor de bevrijding
van het Joodse volk." De gedachte
dat vredesbesprekingen vrijwel on
mogelijk zouden zijn geworden on
der een „harde" regering in Israël,
e ll
V J (UPI) - Wijlen de
president Charles de
iifieeft in de tweede helft
B, jaren zestig de graaf
j irijs afstammeling
laatste Franse keizer
'e jd in emst beschouwd
ex| natuurlijke opvolger.
jkt uit het boek „De
i (afgebroken ambtster
men de president" van de
j 1st Philippe Saint-
In het boek. dat han-
at,br de politieke en per-
;e betrekkingen van de
jl wordt verwezen naar
irek tussen De Gaulle
aaf van Parijs op 6
1966, waarin de presi-
hebben gezegd: „Als
iationale tragedie ge
it jij me opvolgen. Jij
jn de enige twee man-
n lê sterk genoeg zijn om
van Frankrijk te
behartigen. „In de ja-
emrna ging De Gaulle ech-
felen aan de capacitei-
de graaf en toen hij in
diarad stelde hij geen op-
volger aan. In de daarop vol
gende strijd om het Franse
presidentschap kwam de voor
malige premier Georges Pom
pidou als overwinnaar uit de
bus.
De passage over het verzoek
aan de graaf is daarom interes
sant omdat het gerucht al ja
ren de ronde deed. In het boek
wordt nu voor het eerst uitge
breid en met enige autoriteit
van het gesprek gewag ge
maakt. De schrijver heeft De
Gaulle regelmatig onder
vraagd en toen onder meer uit
zijn mond opgetekend: „we
hebben van Frankrijk een ko
ninkrijk gemaakt, maar dan
een gekozen, niet een erfelijk
rijk. Als de graaf in 1940 had
meegedaan in de strijd tegen
de Duitse overheerser zou hij
de leider van Frankrijk zijn
geworden." De graaf van Pa
rijs verkoos echter een bal
lingschap zonder activiteiten
en mocht daarom pas in 1950
naar Frankrijk terugkeren.
Tij'
i hi
ADVERTENTIE
lier
n,
ëgen tuberculose en
laria Daarvoor is geld
Uw geld Ook voor
inrichting en bevoor
rading van het Nederlandse
ziekenhuis in VietNam.
Blijf VietNam dus
helpen.
wees Begin af. Niet Israël, maar de
Arabische landen hebben zich
steeds star opgesteld en geen
duimbreed grondgebied willen prijs
geven. aldus de Likoed-leider.
In een ander interview kondigde hij
een herziening aan van de positie
van de grote vakcentrale Hista-
drouth. De vakcentrale moet zich
beperken tot het behartigen van de
belangen van de werknemers, en
niet tevens grote ondernemingen
onder haar beheer hebben. Die com
binatie van vakbond en werkgever
in de Histadrouth is een „ramp voor
het land". Begin sprak ziich uit voor
verplichte arbitrage in arbeidscon
flicten.
Sadat
President Anwar Sadat van Egypte
heeft verklaard, dat de verkiezingso
verwinning van het Likoed-blok in
Israël een verrassende ontwikkeling
geweest mag zijn maar zeker niet
een ernstige, omdat Likoed-leider
Begin „niet anders is dat premier
Rabin".
De Egyptische president keerde te
rug van een Arabische topconferen
tie in Saoedi-Arabië, waaraan behal
ve Egypte, Saoedi-Arabië en Syrië
hebben deelgenomen.
Volgens Sadat zal de Saoediara-
bische kroonprins Fahd volgende
week president Carter inlichten over
„de gemeenschappelijke standpun
ten van Egypte. Saoedi-Arabië en
Syrië" over de situatie in het Midde
n-Oosten na de uitslag van de
dinsdag gehouden verkiezingen in
Israël.
Op de topconferentie in Saoedi-
Arabië is, zo zei Sadat, „volkomen
overeenstemming" bereikt over de
situatie in het Midden-Oosten. Naar
Sadat meent, houden de VS de
meeste troeven in handen wat het
Midden-Oosten aangaat. Aan de an
dere kant was de voornaamste be
slissing aan de Arabieren.
LÖNDEN (Reuter, UPI, AP) Een niet met name aangeduide
directeur van een Leyland-vestiging heeft gisteren in een pro
gramma van de Britse omroep de BBC verklaard dat het
autoconcern inderdaad „speciale betalingen" doet om in het
buitenland contracten te krijgen.
(ADVERTENTIE)
MADRID (AFP) De bekende Bas-
kische industrieel Javier Ybarra y
Berge is in de Baskische stad Bilbao
ontvoerd door mannen die zich als
verplegers hadden vermomd. Ybar
ra is voorzitter van de raad van
bestuur van de machinefabriek
Babcock Wilcox, en uitgever van
een krant in Bilbao. Hij is ook bur
gemeester van Bilbao, lid van de
Cores en voorzitter va de provinciale
assemblee van Biskaje geweest. Hij
was ook bestuurslid van Franco's
nationale beweging.
Volgens het Spaanse persbureau
Europa Press wordt de Baskische
afscheidingsbeweging verantwoor
delijk geacht voor de ontvoering. De
ETA voert de laatste weken weer
een hevige campagne voor amnestie
voor politieke gevangenen.
De berichten in de Daily Mail, dat
met onthullingen over vermeende
omkooppraktijken van British Ley
land Groot-Brittannië in rep en roer
heeft gebracht, zijn volgens dit ka-
derlld van het grootste autoconcern
in Engeland „waarschijnlijk voor 90
procent jlst". De Leyland-directeur
stelde tegenover de BBC dat derge
lijke praktijken gangbaar zijn in tal
van ondernemingen in Groot-
Brittannië en daarbuiten om met
name in het Midden-Oosten en Afri
ka contracten te krijgen. Hij meende
dat deze „handelsmethoden" niet
moeten worden verboden omdat an
ders British Leyland niet meer in
staat zal zijn te concurreren op de
buitenlandse markten.
De Britse openbare aanklager heeft
gisteren Scotland Yard, de Britse
recherche, opdracht gegeven een on
derzoek in te stellen naar het betalen
van steekpenningen door Leyland.
De Daily Mail bracht gisteren na de
onthullingen van donderdagmorgen
nieuwe aspecten. Na ontkenningen
van zowel de kant van Leyland als
van de National Enterprise Board,
de regeringsinstantie die de gelden
voor het staatsbedrijf beschikbaar
stelt, dat er geen brief bestaat, waa
rin NEB-voorzitter Lord Ryder de
leiding van het bedrijf tipt over om
koopmogelijkheden bracht het mas
sablad gisteren een fotokopie van de
brief. Gezien enkele opvallende fou
ten wordt echter betwijfeld of de
brief echt is. Zowel Ryder als Ley
land ontkenden ook gisteren het be
staan van het epistel.
Aanklacht
De directeur van B.ELGIE VAN
Leyland. de van Roemeense af
komst zijnde Joseph Beherman
heeft besloten een aanklacht in te
dienen tegen de Daily Mail, omdat
hij er gistermorgen van is beschul
digd één van degenen te zijn, die
steekpenningen had aangenomen.
Volgens de Mail, die naast Beher
man, een Iraakse zakenman met
precisie aanduidde, zou de Roe
meense Belg een bedrag van 175.000
gulden hebben ontvangen. Beher
man heeft de beschuldigingen met
klem van de hand gewezen. „Ik ver
dien 14.000 gulden per maand. U
denkt toch niet dat ik voor een luttel
bedrag van 125 gulden per afgezette
wagen mijn carrière in de
waagschaal zou stellen", aldus Be-
herman, die bang is dat de affaire
een politieke afrekening is tussen de
Conservatieve en de socialistische
partij in Engeland.
In Conservatieve kringen is gisteren
enigszins laconiek gereageerd op de
onthullingen van de Daily Mail. De
schaduwminlster voor economische
zaken sir Keith Joseph zei in het
lagerhuis dat er in verschillende lan
den nu eenmaal verschillende han
delspraktijken bestaan en dat dit
nog weieens problemen geeft. De
Daily Telegraph, een blad dat veelal
op gelijke lijn zit met de oppositie
merkte op dat het onmogelijk is
handel te drijven zonder tussenper
sonen, die nu eenmaal bemidde
lingsgeld eisen.
GENERAL^) ELECTRIC
AIRCONDITIONING
U LANDRÉ - MIJNSSEN BV
Visseringweg 40, Diemen, Postbus 187
Tel. 020-904911 (Mat/mVr.)
coupon, voor meer informatie
zenden aan Landré-Mijnssen B V.
Antwoordnummer 20.
Diemen
(een postzegel is niet nodig)
woonplaats
«MA
Vervolg van pagina l
Bij overstromingen als gevolg van zware stortbuien in het zuidwesten van Frankrijk zijn zeker vier mensen
omgekomen. In een groot gebied in de Pyreneeën werd het wegverkeer tussen Frankrijk enSPa")e do°r zware
sneeuwval, aardverschuivingen en overstromingen onderbroken. Van de Atlantische tot de Middellandse-zeekust
richtten de zwaarste overstromingen in dit gebied sedert 1934 ernstige schade aan oogsten en boomgaarden aan. Op de
foto: de watervloed nabij Perpignan.
„Ik heb het recht
te vragen dat de wereld vertrouwt
dat wij in een zeer ingewikkelde
samenleving ons best doen om
rechtvaardigheid te stichten voor ie
dere bevolkingsgroep in ons land,"
vond Vorster.
Op twee punten heeft Mondale wel
iets bereikt bij Vorster. Dat betreft
in de eerste plaats Rhodesië. De VS
en Engeland werken samen aan een
plan dat tot een (zwart) meerder-
heidsbestuur in Rhodesië moet lel
den vóór eind 1978. Mondale kon
gisteren vertellen dat Vorster daar
mee instemt. Dat maakt de positie
van de blanko premier van Rhode
sië, Ian Smith, een stuk zwakker.
Aan de andere kant zullen de VS en
Engeland de grootste moeilijkheden
niet bij Smith maar bij de zwarte
leiders ontmoeten. Zij moeten op
een of andere manier bereid zijn
mee te werken aan een overgangsre
geling die tot de vrije verkiezingen
van volgend jaar Rhodesië kan be
sturen. De medewerking van
Vorster aan het Rhodesië-plan heeft
daarom geen grote directe gevolgen.
Verder heeft Vorster ingestemd met
het voornemen van een westerse
„contactgroep' voor Namibië. Het is
de bedoeling dat diplomaten van de
VS, Canada, Wet-Duitsland, Frank
rijk en Engeland nog voor het eind
van deze maand een gesprek hebben
met de Zuldafrikaanse regering.
Daarbij zullen dan de Zuldafrikaan
se plannen om Namibië naar
zelfbestuur te leiden ter tafel ko
men. Namibië wordt nu nog be
heerst door Zuid-Afrika. Zuid-
Afrika heeft al toegestemd in afhan
kelijkheid voor Namibië, maar heeft
daarvoor zijn eigen plan, waarbij
een sterke Zuidafrikaanse Invloed
veraekerd blijft.
De praktische gevolgen van
Vorsters toezegging om over Nami
bië verder met de westerse landen te
gaan praten zijn nog niet te over
zien. Het lijkt er op dat Vorster de
ontwikkeling redelijk in de hand
denkt te kunnen houden. De confe
rentie met het westen betekent in
elk geval dat rechtstreeks onder
handelen met de bevrijdingsbewe
ging SWAPO nog niet aan de orde
komt. In dat licht bezien heeft
Vorster alle reden om zonder wrok
op zijn eerste ontmoeting met de
nieuwe Amerikaanse regering terug
te zien.
LISSABON (Reuter, UPI) De Por
tugese communistische leider Alva-
ro Cunhal heeft zijn plaats in de
nationale vergadering, het Portuge
se parlement, opgegeven om meer
tijd aan partijzaken te kunnen be
steden.
LOEANDA (UPI) Angola heeft
zuid-Afrika en Zaïre er van beschul
digd Angolese dorpen te hebben
aangevallen. In totaal zouden vier
dorpen zijn aangevallen. Daarbij
kwamen zeven Angolese militairen
om het leven. Drie van de getroffen
dorpen liggen In de enclave Cablnda,
het uiterste noorden van Angola.
Het vierde ligt in het zuiden, dichtbij
Namibië.
„Opnieuw hebben de strijdkrachten
van een lid van de Organisatie voor
Afrikaanse Eenheid, samen met de
troepen van racistisch Zuid-Afrika
de Angolese volksrepubliek aange
vallen. Ons wordt een oorlog opge
drongen die wij niet willen, maar die
wij ook niet vrezen," aldus de verkla
ring van het Angolese ministerie van
buitenlandse zaken. Er stond verder
in dat de Zalrezen met grondtroepen
hadden aangevallen, terwijl Zuid-
Afrika een helikopter had gebruikt.
Inmiddels heeft een in Cabinda ope
rerende bevrijdingsbeweging de ver
antwoordelijkheid op zich genomen
voor de actie tegen de drie dorpen ln
dat gebied. Een woordvoerder van
de organisatie die streeft naar de
afscheiding van Cabinda, zei dat de
dorpen waren aangevallen door gu
errilla-eenheden. Hij zei dat er 37
Cubanen en Angolezen waren ge
dood. In het zuiden, waar het vierde
dorp ligt, Is een andere guerrillabe
weging actief. Deze bestrijdt het so
cialistische bewind dat sinds eind
1975 in Angola heerst. Zuid-Afrika
heeft de Angolese beschuldiging dat
Zuidafrikanen het dorp hadden aan
gevallen bestempeld als „onzin".
ictor Zorza
r Hstel van de Amerikaanse president Carter om de Indi-
Jjeaan te demilitariseren is misschien wel het meest
de dat hij het Kremlin gedaan heeft. Als dit voorstel
«dird wordt, kan het als voorbeeld gaan fungeren voor
(jke overeenkomsten in de rest van de wereld.
wedloop op zee is, zoals de
•■^voor conventionele bewa-
het algemeen, veel duurder
edloop in strategische wa
ne SALT-akkoorden voorzien
10 beperkingen van het aan-
en dat een land mag heb-
r«f. >ms ook over de kwaliteit
■naketten Maar er bestaat
lie beperking op conventio-
ens.
JN
ilin heeft bepaald niet en-
30 gereageerd op het voorstel
er. Maar Moskou en Wash-
jn in ieder geval wel over
een een gezamenlijke werk-
f 30>p te zetten over dit
e. De Sowjet-Unie heeft er
op aangedrongen om van
he Oceaan een vredeszone
er»*1 Het Kremlin voelt zich
lod gekwetst dat Carter nu het
profijt trekt van een idee
jjcou in het verleden al zo
Krtleit heeft. Als Carters voor-
8%daad propaganda is. wat
rouse voorstel zeker was,
het Kremlin goede reden
J* ferd te voelen. Maar als het
'30 lerieus bedoeld is en dat
ktlet te zijn te oordelen naar
4J ïesprekken roet functiona-
1 Washington dan moet
*>lin er meer aandacht aan
besteden dan het momenteel schijnt
te doen.
Olie
De Sowjet-Unie verdenkt de Vere
nigde Staten ervan dat zij. zonder
rekening te houden met Carters pu
blieke opmerkingen, er met alle
macht op uit zijn hun militaire aan
wezigheid in de Indische Oceaan te
versterken. Dit is volledig in strijd
met de verklaringen die het Witte
Huis over de demilitarisering van
het gebied heeft afgelegd, aldus een
bericht dat werd uitgezonden door
radio-Moskou. Het Pentagon (het
Amerikaanse ministerie van defen
sie) probeert een keten van marine-
en luchtmachtbases in de Indische
Oceaan te vestigen, zo deelde
persbureau Tass mee. Deze „siniste
re plannen" moeten de Verenigde
Staten in staat stellen druk op de
omliggende landen uit te oefenen.
Veelbetekenend wordt daaraan toe
gevoegd dat de Verenigde Staten
zich op deze manier toegang zullen
verschaffen tot de natuurlijke
hulpbronnen in deze buurt, in het
bijzonder de olievoorraden.
Deze opmerking is veelbetekend in
het licht van een onlangs verschenen
studie van de CIA (de Amerikaanse
inlichtingendienst) die in de toe
komst een olietekort vooreiet voor
de Sowjet-Unie. Het Sowjet-com-
mentaar op de motieven van andere
landen heeft vaak veel onthuld over
wat Moskou zelf bezighoudt. De Ver
enigde Staten hebben geen marine
basis in de Indische Oceaan nodig
om zich toegang te verschaffen tot
de oliebronnen. Aanwezigheid van
de Amerikaanse marine wordt pas
noodzakelijk als de Sowjet-Unie een
poging wil doen om de toegang tot
de olie te beletten.
Momenteel koopt de Sowjet-Unie
geen olie in het buitenland afgezien
van kleine hoeveelheden in Irak. In
de toekomst zou de Sowjet-Unie wel
eens belang kunnen krijgen bij toe
gang tot buitenlandse olievelden.
Een Sowjet-vloot in de Indische
Oceaan zou dan een heel belangrijke
rol kunnen gaan spelen.
China
In al deze gevallen wordt een wapen
wedloop ter zee onvermijdelijk: zo
wel wanneer de Sowjet-Unie er ls om
de olie-aanvoer naar het Westen af
te snijden, als om de olietoevoer
naar eigen land veilig te stellen, als
ook om druk uit te oefenen op de
oliestaten om aan Moskou olie te
leveren. De 8owjet-Unle heeft ech
ter ook andere legitieme verdedi-
gings belangen in deze streek. De
generale staf van de 8owJet-Unie,
die lange tijd zeer ernstig rekening
hield met de mogelijkheid van een
oorlog met China, weet dat een Chi
nese aanval op de Transsiberische
spoorweg het oosten van de Sowjet
republiek van centraal Rusland kan
afsnijden. De Indische Oceaan blijft
G Amerfc*ans« basis
Britst basis
Pttrottumbronntn
"Pijpleidingen
De olie-voorraden ten opzichte van de Indische Oceaan.
dan de enig mogelijke omweg om
het oostelijk deel van de Sowjet-
Unie vanuit de Zwarte Zee van voor
raden te kunnen voorzien.
De Verenigde 8taten zijn sedert het
einde van de Jaren veertig ste a*
met drie kleine schepen ln de Indis
che Oceaan aanwezig geweest. Maar
in de afgelopen Jaren ls dit aantal
gegroeid door bezoeken van grotere
vlooteenheden. Inclusief vlleg-
kampschepen. De Sowjet-Unie be
gon in 1968 haar marine in de Indis
che Oceaan te stationeren. Er zijn
daar nu ongeveer vijftien schepen,
waarvan vijf oppervlaktevaartui
gen, twee onderzeeërs en enige be
voorradingsschepen. Maar aantal
len vertellen niet het hele verhaaL
De Sowjet-Unie en de Verenigde
Staten zijn bezig met de opbouw
van faciliteiten die een grootscheep
se aanwezigheid van de belde grote
mogendheden ln de Indische Oce
aan mogelijk moet maken, indien
daartoe besloten wordt. De Verenig
de Staten hebben een marine- en
luchtmachtbasis Ingericht op Dlego
Garcia, dat heel strategisch in het
centrum van de Indische Oceaan
ligt. De 8owJet-Unle beschikt over
marinefacllitelten ln 8omalië, Irak,
Aden en andere landen die aan de
uiteinden van de Indische Oceaan
liggen.
Zij en wij
In belde landen zijn tal van krach
ten aan het werk die de regeringen
ln deze richting willen duwen. Aan
belde kanten luidt de redenering dat
„zij" zijn begonnen en dat „wij"
ervoor moeten zorgen dat we niet
achterop raken. Het voorstel van
president Carter wijst er echter op
dat er ook tegendruk wordt uitgeoe
fend. Ook ln de 8owJet-Unie was er
een teken van onderlinge onenig
heid over deze kwestie toen partij
leider Leonid Breznjew voor het
eerst ln 1971 voorstellen deed ter
beperking van de bewapening ter
zee, waarbij hij met name de Indis
che Oceaan noemde.
Herhaalde onderzoeken van Ameri
kaanse diplomaten brachten echter
geen substantiële antwoorden naar
bulten.
De 8owjet-admiraal, 8ergeJ
Gorsjkow, de opperbevelhebber van
de marine, schreef een serie histo
rische artikelen waarin hij een aan
val deed op wapenbeheerslngsover-
eenkomsten ter zee. Dit wekte de
Indruk dat Breznjew op dit punt
door de marine was verslagen. Toen
de tweede man van de generale staf,
generaal Nlkolaj Ogarkow, later een
artikel schreef ter verdediging van
het standpunt van Breznjew, zag
het er naar uit dat de onderlinge
strijd tussen de verschillende leger
onderdelen, die ln zoveel landen
voorkomt, ook naar de 8owjet-Unle
was overgeslagen. Generaal Ogar
kow ls Inmiddels stafchef geworden.
Als Gorsjkow en hij het onverhoopt
niet eens zijn op dit punt dan zal de
maarschalk Ogarkow ls Inmid
dels ook gepromoveerd het niet zo
moeilijk meer vinden om zijn Inzich
ten over die van de admiraal te laten
prevaleren.
De regering Carter staat er zeker
niet om te springen om met de Sow-
Jet-Unie een wapenwedloop ter zee
te beginnen. Oaat de Sowjet-Unie
echter door met de opbouw van haar
vloot ln de Indische Oceaan dan
zullen de Verenigde Staten het er
zeker niet bij laten zitten. Een over
eenkomst over de beperking van het
aantal marineschepen van zowel de
Sowjet-Unie als de Verenigde Sta
ten komt wel niet helemaal bij de
complete demilitarise ring die nu Ls
voorgesteld door Carter, maar het
zou een begin kunnen zijn.
