Roemenië koestert onafhankelijkheid
n eeuw geleden kwam een eind aan de Ottomaanse overheersing Linke op de tribune president en mevrouw Ceausesci
MAFHANKELU
De wordingsgeschiedenis
er dan 2000 jaar
ug in historie
Trouw/Kwartet
21 MEI 1977
BUITENLAND
-I -ï j j i De viering ven het onefhankelllkheldefeest werd
In de vijfde eeuw voor Christus maakte Herodotus voor het eerst
gewag van het bestaan van de Getae (later door de Romeinen
Daciers genoemd).
Zij verweerden zich in dc vierde eeuw voor Christus met succes
tegen de legers van Alexander de Grote en later ook tegen
Romeinse veroveraars.
Onder keizer Trajanus slaagden de Romeinen er in de tweede
eeuw na Christus in, het land der Daciërs te veroveren met
troepen uit het gehele Romeinse rijk.
In de tweede helft van de derde eeuw zag Rome zich genood
zaakt, zijn troepen naar het meende tijdelijk uit de
provincie Dacia terug te trekken. Slechts een klein deel vertrok,
de rest bleef.
Tussen de vierde en de dertiende eeuw maakte de Daco-
Romaanse bevoldng kennis met invasies van nomadenvolken,
als Germanen, Vandalen, Gothen, Slaven, Hongaren, Turken
en Tartaren.
Het Romaanse karakter van de Daco-Romaanse bovolking bleef
ondanks alle invloeden van buiten bewaard, ook in de taal die
voornamelijk op het Latijn was gebaseerd.
In de tweede helft van de veertiende eeuw begon het Ottomaan
se (of Turkse) rijk, genoemd naar sultan Osman, zijn invloed
naar het noorden uit te breiden.
Het verzet van de Romaanse bevolking deed de Tut4ten echter
afzien van een veroveringsoorlog. In ruil voor jaarlijkse bijdra
gen kon het Romaanse gebied een grote mate van zelfstandig
heid behouden.
Pogingen om een politieke unie tot stand te brengen in het
gehele gebied van het oude Dacia, slaagden slechts in Walla-
chije, Transylvanië en Moldavië.
Aan het eind van de zeventiende eeuw begon de Turkse macht
te verminderen. Zwakke Ottomaanse regeringen gaven het
Romaanse gebied Oltenia aan Oostenrijk en vervolgens ook
Bockowina, het noordelijke deel van Moldavië. Tsaristisch
Rusland lijfde in 1812 Bessarabië, het oostelijke deel van
Moldavië in.
In het begin van de negentiende eeuw leidde het vredesverdrag
van Adrianopel er toe dat de Russen Romaanse gebieden
bezetten om de Turken te dwingen, hun zware oorlogsschulden
te betalen.
De Romaanse revolutie van 1848 leek het begin te zijn van een
nieuwe periode, waarin een eind zou komen aan vreemde
overheersing. Onder druk van de tsaar grepen Turkse troepen
echter in. Zij trokken over de Donau, terwijl Russische eenhe
den naar Boekarest oprukten.
Na de Krimoorlog werd bij het verdrag van Parijs een eind
gemaakt aan dc Russische protectie". Een deel van zuidelijk
Bessarabië werd opnieuw bij Moldavia gevoegd.
Het Ottomaanse rijk behield dc soevereiniteit over de Romaanse
gebieden, maar hun politieke status werd door de grote Europe
se mogendheden gegarandeerd.
Ondanks verzet van enkele van deze mogendheden vormden
Moldavië en Wallachije een personele unie, die gezien moet
worden als het geboortecertificaat van de moderne Romaanse
staat: Roemenië.
Dat was twee jaar voordat Italië een nationale eenheid werd en
12 jaar voordat Bismarck na de overwinning op Frankrijk het
Duitse rijk zou stichten.
Na het uitbreken van de Russisch-Turkse oorlog nam Roemenië
op 9 mei 1877 zijn kans waar: het nam deel aan de strijd en de
Kamer van afgevaardigden in Boekarest proclameerde de natio
nale onafhankelijkheid.
Bij het Verdrag van Berlijn (1878) kreeg Roemenië internationa
le erkenning. Het kreeg Dobredsja, een oud Roemeens gebied
tussen de Donau en de Zwarte Zee, terug maar moest het
zuidelijke deel van Bessarabië weer aan Rusland afstaan.
Een groot deel van het oorspronkelijke Daco-Romaanse gebied
bleef echter deel uitmaken van de Oostenrijks-Hongaarse dubbel
monarchie (Transylvanië met Crisina en Maramures, Banat en
Boekowina).
Tijdens de Eerste wereldoorlog werd het grootste deel van
Roemenië (de hoofdstad Boekarest inbegrepen) door Hon
gaarse, Duitse, Burlaarse en Turkse troepen bezet.
De afloop van deze oorlog was gunstig voor Roemenië: Bessara
bië, Boekowina, Banal en Transylvanië werden toegevoegd aan
de rompstaat, die in 1877 nationale onafhankelijkheid had
verworven.
Bij het uitbreken van de Tweede wereldoorlog verklaarde
Roemenië zich neutraal, maar moest het toezien hoe de Sowjet-
Unie zicb meester maakte van Bessarabië en noordelijk Boeko
wina.
Duitsland en Italië dwongen Roemenië bij het Dictaat van
Wenen op 30 augustus 1940 een groot deel van Transylvanië af te
staan aan Hongarije.
Kort daarna greep generaal Ion Antonescu in Roemenië naar de
macht. Hij zou vier jaar lang als dictator regeren, in welke
periode hij nauw met de Duitsers samenwerkte.
In juni 1941 dwong Duitsland hem, aan de oorlog tegen de
Sowjet-Unie deel te nemen. Op 23 augustus 1943 zetten Roe
meense patriotten hem af en keerde het leger zich tegen de
Duitsers, die prompt Boekarest bombardeerden.
Na de oorlog kreeg Roemenië het deel van Transylvanië terug
dat het in 1910 aan Hongarije moest afstaan. De Sowjet-Unie
behield echter de door haar in hetzelfde jaar veroverde ge
bieden.
J. den Boef
et op het eerste gezicht wat vreemd aan dat een
Is Roemenië, waar na de tweede wereldoorlog
lel een streep onder het verleden werd gezet,
ind veel aandacht besteedt aan het telt, dat het
ir geleden onafhankelijk werd. Waarom, zo zou.
ch kunnen afvragen, zoveel belangstelling voor
torlsch feit uit een periode, die toch gekenmerkt
oor feodale toestanden ln een land; waar thans
ununlstlsche partij heer en meester is?
iwt men echter de sl-
faarln Roemenië zich
Jaar bevindt, dan ligt
voord op de vraag naar
arom bijna voor de
nno 1977 zijn het niet
ten. die de nationale
kelijkheid van het
dreigen, maar veroor-
t Sowjet-Unie waar-
Roemenen eigenlijk de
cste betrekkingen zou-
eten onderhouden
ipannen sfeer. Welis-
fstaat er geen direct
dat Moskou zal probe-
it militaire middelen
lië zijn wil op te leg-
lar het luchtafwuerge-
tondom het vliegveld
ekarest duldt er toch
nlnst op, dat men ln de
nse hoofdstad wat dat
liet helemaal gerust ls.
Jaren ls in Roemenië
nlljke streven van de
"Hlnle om de Oosteuro-
nmunistisch geregeer-
en naar haar hand te
en nationale obsessie.
naar de betrekkingen
•frote buurman krijgen
een direct antwoord,
.Tnen in Boekarest zo-
^^gelijk wil vermijden
jodlg de spanning te
-n. Wil men een idee
van wat tussen belde
gaande ls, dan moet
irtdurend letten op de
e wijze, waarop van
nse zijde de proble-
wordt benaderd. Men
s het ware tussen de
por lezen van hetgeen
'n7en en gezegd wordt.
jansrecht
egering, ln
vele hon-
"94 K
i ai
an^vitelten ter gelegen-
Q het 100-Jarig bestaan
tmenlë als onafhanke-
O^le waren niet opgezet
tftemonstratie tegen de
ntiJnie. Daarvoor waren
Ctiee 1 georganiseerd als
«ff er Roemeense aange-
tUd, waarin de wor-
schiedenls van het
i uifrd uitgebeeld. Partij-
in president Nlcolae
icu gaf op de dag van
siflg (9 mei) een uitvoerig
te overzicht dat enke-
7 (Buurde. Hij deed dat ln
amenlijke zitting van
Itrale comité van de
hlstische partij, het
Int en de reg
gheld van
genodigden uit bln-
bultenland.
gert.
der hoogtepunt was 's
ln het „23 augustus-
11" van Boekarest een
..volksparade", begin-
let de komst van de
se legioenen, die zich
l bezetters gedroegen,
tij zich definitief ln het
^clërs (de oorspronke-
rolklng van Roemenië)
de gebied vestigden.
Imelnen vermengden
K de Daciërs, welger-
Felen te gehoorzamen
r Rome terug te keren
*den zelfs een harde
fgen de troepen die hen
Me wilden roepen. Aan
lenging van de Daclër-
Hg met deze Romeinen
het land, dat later de
menië zou krijgen,
lonale entiteit het
'an zijn bestaan.
drukkelljke herlnne-
ie an gebeurtenissen die
het begin van onze
Ing afspeelden, heeft
flige Roemenië niet al-
dig om de eigen bevol
kt haar grote mlnder-
-fcS
thet
(foerr
lion a
Tr
adi
OPPERVLAKTE: 237.500 km!.
heldsgroepen nationaal
zelfbewustzijn bij te brengen.
ZIJ ls vooral bedoeld voor de
genen ln het Sowjetblok
zoals bepaalde historici ln de
Sowjet-Unie die Roemenië
als een kunstmatige staat be
schouwen en haar be
staansrecht ter discussie stel
len. Ware dit laatste niet het
geval geweest, dan zou de vie
ring van 100 Jaar nationale on
afhankelijkheid zeker een an
der karakter hebben gehad.
De afwezigen
Typerend voor de festiviteiten
van vorige week was het feit,
dat er geen wat men noemt
vooraanstaande staatslieden
aan deelnamen, zelfs niet uit
de andere communistische
landen ln Europa. Ook de par
tijleiders uit deze staten schit
terden door afwezigheid en de
officiële delegaties uit de Oos-
teuropese landen vertegen
woordigden, deden er op de
massale bijeenkomst van 9
mei, die volledig in het teken
van de grote rede van Ceauce-
scu stond, het zwijgen toe. Al
leen Roemeense afvaardigin
gen voerden het woord voor
dat de president aan zijn his
torische exposé begon.
De mogelijkheid bestaat dat
de Roemenen wel van plan
zijn geweest om Leonid
Breznjew en de andere Oost-
europese partijleiders uit te
nodigen, maar dat de Russl-
che partijchef er de voorkeur
aan gaf, voor de eer te bedan
ken. Waarschijnlijk heeft ook
Nlcolae Ceauseacu en zijn
echtgenote Elene temidden ven In
klederdracht geetoken kinderen.
Op grootscheepse wijze heett Roemenië vorige week het
teit gevierd, dat het honderd jaar geleden een onafhanke
lijk land werd. Daarbij stond In feite de gehele wordings
geschiedenis van het land op de voorgrond. Men gaat In
Roemenië niet minder dan 2050 jaar terug In de Europese
historie om aan te tonen dat de Daciërs toen reeds een
gecentraliseerde, onafhankelijke staat vormden. Met de
komst van de Romeinse legioenen in het begin van onze
jaartelling, die tot een versmelting van twee beschavingen
leidde, begon een tase in de geschiedenis van wat wij
thans als de Roemeense natie kennen, welke het ont
staan van een nieuw volk te zien gat. In de loop der
eeuwen wist het zich te handhaven temidden van talrijke
invasies. Het duurde echter tot 1877 voordat een deel van
het door de Daco-Romanen bewoonde gebied als de
rompstaat Roemenië onafhankelijk werd en een eind
maakte aan de Ottomaanse (Turkse) overheersing. De
onafhankelijkheidsstrijd, die op 9 mei 1877 begon en
ongeveer een half jaar duurde, wordt door de Roemenen
aangegrepen om duidelijk te maken, dat zij ook in f977
bereid zijn om voor hun onafhankelijkheid Ie vechten.
nele, diepgewortelde
vriendschap tussen belde
volken".
Uitvoering stond Ceausescu
stil bij de verrichtingen van de
Roemeense troepen, die ln
1877 van het noorden uit over
de Donau waren getrokken
om op het grondgebied van
Bulgarije aan de strijd tegen
de Turkse strijdkrachten deel
te nemen, een strijd die onge
veer een half Jaar duurde: „Bij
de bestorming van de vestin
gen van Plewna, in de gevech
ten bij Griwltza, Rahowa en
Smyrdan en ln andere veldsla
gen hebben de Roemeense sol
daten een onvergelijkbare hel
denmoed bewezen en daarmee
de glorierijke tradities van
Rovlne, Calugarenl en Vaslui
voortgezet en opnieuw de gro
te deugden van ons volk, zijn
bekwaamheid om met het wa
pen ln de hand de grondrech
ten, de vrijheid en de onafhan
kelijkheid te bevechten".
Ceausescu citeerde voorts de
Italiaanse revolutionair Oart-
baldl, die over de verrichtin
gen van de Roemeense mili
tairen zet „De nakomelingen
van onze oude legioenen de
Roemenen strijden thans
heldhaftig aan de oever van de
Donau voor hun onafhanke
lijkheid. Het UJkt mij goed.
bijval te laten horen uit de
hoofdstad van de oude wereld
en geheel Italië voor onze
waardevolle verwanten". Gro
te en langdurige bijval oogstte
Ceausescu toen hij de woor
den ln herinnering bracht, die
de bevelhebber van de Otto
maanse legers bij Plewna. ge
neraal Osman Pasja, na zijn
overgave sprak: „Ik capituleer
met mijn leger en stel mij in
handen van het jonge en dap
pere Roemeense leger"
Boodschap
Ceausescu beperkte zich ech
ter niet tot het verleden, maar
trok ook conclusies voor de
toekomst. „De moeilijkheden,
die ons volk overwinnen
moest, bewijzen evenals de
overwinningen die het op be
slissende ogenblikken van zijn
bestaan behaalde zonder
twijfel dat een volk door niets
en niemand op de knieën kan
worden gedwongen, als het
vastbesloten ls de vader
landse grond, zijn vrijheid en
onafhankelijkheid te verdedi
gen en niets te schuwen om
zijn onaantastbare rechten te
handhaven en een waardige
plaats onder de zon te be
vechten".
„De historische ervaring van
ons volk bevestigt de on
aantastbare waarheid, vol
gens welke iedere staat die
een politiek van overheersing
en onderdrukking voert en die
de elementaire rechten van
andere volkeren veracht en
met voeten treedt, hoe sterk
hij op een gegeven ogenblik
ook mag zijn en over hoe grote
macht hij ook moge beschik
ken. tenslotte toch tot neder
laag, ineenstorting en verdwij
nen veroordeeld ls. De mens
heid heeft ln haar duizenden
Jaren oude bestaan grote en
machtige rijken gekend, die
andere volken overvielen en
onderdrukten, maar die tenge
volge van de taaie en moedige
strijd van deze volken voor
altijd van de aardbodem zijn
verdwenen", aldus Ceausescu.
„De geschiedenis", aldus een
veelzeggende conclusie van de
Roemeense leider, „bevestigt
op een machtige wijze de
juistheid van de algemeen gel
dende these, die door de we
tenschappelijke materlalls-
tisch-dialectische theorie van
het marxisme op de voor
grond ls geplaatst dat een
volk. hetwelk andere volken
onderdrukt, niet werkelijk vrij
en heer ln eigen land kan zijn
en dat het zich niet geheel in
de verworvenheden van de be
schaving verheugen kan". In
de situatie, waarin Roemenië
zich thans bevindt, had Ceau
sescu zijn boodschap niet dui
delijker kunnen overbrengen.
viering heeft aangestuurd, die
niet verstoord zou kunnen
worden door degenen die ach
ter de onafhankelijkheid van
Roemenië een vraagteken
zetten.
Lovende woorden
In dit verband ls het voorts
opvallend dat Ceaucescu ln
zijn lange redevoering betrek
kelijk weinig aandacht be
steedde aan de rol die het tsa
ristische Rusland speelde in
de strijd tegen de Turken, wel
ke de Roemeense volken ln
Wallachije en Moldavië ln
staat stelde, hun onafhanke
lijkheid te bevechten. Na ge
wag te hebben gemaakt van
het feit dat Roemeense legers
„zij aan zij met de Russische
legers gestreden en hun bloed
vergoten hebben", citeerde
Ceaucescu slechts lovende
woorden van tsaar Alexander
II en Grootvorst Nikolai aan
het adres van de Roemeense
troepen om vervolgens na
druk te leggen op de „tradltio-
de omstandigheid dat Roeme
nië aan de belangrijkste verte
genwoordigers van de weste
lijke landen eveneens Invita
ties had moeten of willen ver
strekken, ln dit opzicht een rol
gespeeld. Of misschien heeft
Roemenië zelf laten blijken,
dat het van de viering een
nationale zaak wilde maken
om allerlei complicaties te
vermijden.
Hoe dan ook, er moet een goe
de reden geweest zijn die er
toe geleid heeft dat Breznjew
en andere communistische lei
ders niet bij de festiviteiten ln
Boekarest aanwezig waren.
Die reden had alles te maken
met de aard van de feestelijk
heden: de viering van de onaf
hankelijkheid van het huidige
Roemenië, een feestelijke her
denking, die de leider ln het
Kremlin gezien de al vele
jaren bestaande spanningen
niet met vreugde kan heb
ben begroet. Anderzijds ls het
niet denkbeeldig dat de Roe
meense leiding bewust op een
