5)hn Vorster zet zich tegenover VS ilippijnse arts bleef platteland trouw Openbaringen over omkopingen in VS Bom ontploft in Madrid voor aankomst Mondale dan woedend op buurlanden Gevallen helicopter ■re taal aan vooravond ontmoeting Mondale Onderzoek op borstkanker wordt beperkt van onze correspondent Beurscommissie geeft reeks rapporten vrij Krant maakt een atoombom Baskische staking geëindigd Ruzie in EG-raad Dr Flavier klopt in Nederland aan om steun OAG 18 MEI 1977 ■;llllH=M«g|» Trouw/Kwartet apn eestN (Reuter, UPI) De Zuidafrikaanse premier John Vorster zal zich morgen ïo5 onderhoud met de Amerikaanse vice-president Walter Mondale niet de Les an« lezen. Via een interview en diplomatieke kanalen heeft hij duidelijk utkt dat hij van de Verenigde Staten geen bevelen zal aanemen. Zuidafrikaanse bronnen in j nyal Vorster de Amerikaan aan Ne(|tand proberen te brengen le invoering van een (zwart) in Zuid-Afrika ld en communisme zal lei- gelooft dat vragen eri5wart bestuur hetzelfde is als dupni geweld," aldus een Zuld- n uise diplomaat in Wenen. Hij jvertuiging te hebben dat in(dit standpunt „in duidelijke 3k gn Mondale zal voorleggen. ,aear. rraaggesprek met een Oos- ,-en krant zei Vorster deze |e fat de Verenigde Staten zich 12 riten mengen in interne Zuid- aangelegenheden. Hij zei sseerd te zijn in de Ameri- standpunten, maar legde er I* uk op dat de VS niet het Zuid-Afrika voor te hoe het zijn bestuur wenst ken. Mondale komt vandaag aan in de Oostenrijkse hoofdstad. De beide heren beginnen donderdagmorgen aan hun eerste ronde van besprekin gen. In totaal hebben ze minstens .zeven uur de tijd voor elkaar. Namibië Op ander niveau besprak Andrew Young gisteren Afrikaanse zaken tij dens de VN-conferentie in de Mo- zambikaanse hoofdstad Mapoeto. De ambassadeur had enkele infor mele ontmoetingen met Afrikaanse leiders. De meeste aandacht trok zijn gesprek met Sam Noejoma, de leider van het bevrijdingsfront voor Namibië, de SWAPO. Noejoma gfjidt als een radicaal leider en hij sfcaat zeer kritisch tegenover de Ameri kaanse en Britse pogingen om liings diplomatieke weg een oplossing te vinden voor de problemen in zuide lijk Afrika. Na afloop van de ontmoe ting zei Yount „Wij zijn begonnen enkele van onze communlcatiejpro- blemen op te lossen. Wij hebben af gesproken contact met elkaalr te houden". Noemoja zei: „Ik kan*niet zeggen dat ik gelukkig ben, want Namibië is nog niet vrij. Maar het gesprek met Young was nuttig." WASHING50N (Reuter) Het Amerikaanse Nationaal kankerinstituut heeft artsen aangeraden, het routine- onderzoek met röntgenstralen naar borstkanker te beperken tot vrouwen ouder dan vijftig jaar. Dat zal waarschijnlijk een eind maken aan het onder zoek dat miljoenen jongere vrouwen geregeld lieten uit voeren. De wijziging in de richtlijnen volgt op de kritiek zowel van wetenschappelijke zijde als van publieksgroepen. Het is niet onaannemelijk dat bij jon gere vrouwen, bij wie naar ver houding minder gezwellen voorkomen, de massaal ge bruikte röntgenstraling op de lange duur meer kanker ver oorzaakt dan zij op korte ter mijn opspoort. Dat bezwaar geldt niet voor individueel röntgenonderzoek waar concrete motieven voor zijn. NEW YORK De Amerikaan se commissie voor het beurs en geldwezen (Security and Exchange Committee, alge- kort SEC) heeft gisteren een aantal rapporten vrijgegeven over de omkooppraktijken van Amerikaanse bedrijven. Het vrijgeven van deze rapporten is een gevolg van een nieuwe wet die het Amerikaanse zakenleven tot gro tere openbaarheid verplicht. Bij de beurscommissie ligt nog een hele reeks rapporten over omkoperijen die de komende weken achter elkaar gepubliceerd zullen worden. De voorzitter van de commissie heeft in een vraaggesprek met de New York Times voorspeld dat de onthullingen in deze rapporten het komende jaar regelmatig ruimte op de voorpagi na's van de Amerikaanse kranten in beslag zullen nemen. Lockheed In de Verenigde Staten wordt op dit moment het meest uitgekeken naar het document over Lockheed, de vliegtuigindustrie die met haar kui perijen al veel deining heeft veroor zaakt. Vandaag zal het document, dat door een onafhankelijke onder zoekscommissie is opgesteld, aan een speciale raad van commissaris sen van Lockheed worden voorge legd. Volgens de nieuwe regels zal Lockheed dit rapport voor 18 Juni moeten openbaren, maar de leiding van de onderneming doet momen teel van alles om de gegevens bin nenshuis te houden. De directie heeft allerlei regeringsinstanties be naderd met het verzoek hun Invloed aan te wenden bij de beurscommis sie en op die manier publicatie te voorkomen. Lockheed heeft onder meer het ministerie van buiten landse zaken en de inlichtingen dienst CIA bewerkt met als argu ment dat de onthullingen over de omkoperijen schadelijk zouden zijn voor de internationale betrekkingen en de veiligheid van de staat Bekend is dat er in het Lockheed- rapport tenminste 150 regerings functionarissen worden genoemd, die steekpenningen hebben aange nomen. Die 150 komen uit vijftien verschillende landen, waaronder Ne derland, Saoedi-Arablë. Japan. Ita lië, de Filippijnen, Indonesië en Co lombia. Gezien de ijver van Lockheed om publicatie te voorkomen wordt aan genomen dat het rapport gegevens bevat, die bij eerdere onderzoeken nog niet bekend zijn geworden. De verwachting is dat de beurscommis sie niet zal zwichten voor de druk van Lockheed en dat er op 16 Juni heel wat mysteries zullen worden onthuld. getffront id dreet zich bi^ deze stoere teal «teund door een hecht «ae,nt. Daar ligt precies de be- van de Amerikaanse rege- blanke minder- Rhodesië en Zuid- Hoe meer druk gaan uitoefenen op Zuid- JJoe strijdvaardiger de blanke aai)eid zich daar zal gedragen, jnerikaanse pers is de rege- ■ter er de laatste tijd herhaal- oor gewaarschuwd dat een houding tegenover van de aldaar. De Amerikaanse re- eeft daarom feitelijk nog aan dat het ongenoegen ik id-Afrika zou kunnen wek- )it„ t enige incident dat er tussen J'-.onden is geweest betrof het dat de Amerikaanse VN- slfdeur Andrew Young aan Jrika wil gaan brengen. De b fjkaanse regering was woe- er de manier waarop dat voorbereid, maar het J alle schijn van dat Youngs bpJn ook niet de goedkeuring Amerikaanse regering had. is gisteren in alle stilte uit esburg naar Wenen vertrok- LONDEN (Reuter) In opdracht van het Engelse dagblad Daily Express is een atoombom vervaar digd, om nog eens te demonstreren dat een dergelijk project op basis van openbare literatuur en zonder bijzondere hulmiddelen mogelijk is. •Het draagbare model ontbeer de maar twee essentiële onderdelen: het plutonium en de chemische' explosieven die de kernreactie op gang brengen. Maar in zijn gisteren verschenen ar tikel deed de Express ondernemen de lezers wel de geschikte plaats op rijksweg A9 in Schotland aan de hand, waar een bending plutonium onderschept zou kunnen worden. De Daily Express-bom is intussen" veiligheidshalve weer vernietigd, nadat hij bekeken was door de be jaarde natuurkundige prof. Joseph Rotblat, die in de oorlog in Amerika meewerkte aan de eerste atoom bom. Zijn commentaar: Ik be schouw mezelf niet meer als deskun dige op dit gebied. Maar wanneer ik over tien jaar in de regering zou zitten en door terroristen een derge lijk ontwerp krijgen voorgeschoteld, dan zou ik weinig zin hebben om met duizenden mensenlevens te gokken. Die periode van tien jaar houdt ver band met de naar verwachting toe nemende mogelijkheden om onge- ^nerirtjriutonium MADRID (AP, UPI, Reuter) Vlak nadat een bom ln het Amerikaanse culturele centrum ln Madrid explodeerde, is de Amerikaanse vice-president Walter Mondale voor een eendags bezoek ln de Spaanse hoofdstad aangekomen. 0 U|S, (AP, Reuter) De president van Soedan, Jaafer Noemeiry, heeft zich gisteren krachtig te o'd tegen de Sowjet-Unie en twee buurlanden van Soedan: Ethiopië en Libië, pp een indmferentie in Parijs zei Noemeiry dat hij zich bedreigd voelt door de concentraftie van ete<Che militairen in Ethiopië en Libië. var het noordelijk deel van Ethiopië. In het verleden heeft de Soedanees wel eens bemiddeld tussen het bevrij- diingsfront van Eritrea en de rege ring van Ethiopië. Nu zei hij dat Eritrea bij de Ethiopische staat was „ingelijfd met schending van duide lijke en herhaalde beslissingen van de Verenigde Naties". t delde de pogingen van de Sow- lag i om invloed te winnen in 16.(,Zij gebruikt al haar gewicht Ika politiek te overheersen,' oemeiry. Hij beschuldigde de van „een nieuwe vorm van 21 fanialisme" en riep de gema- conifrikaanse landen op hierte- Mi blok te vormen, dei doihard in zijn oordeel over de re ciran Ethiopië. „Het spijt mij ten zeggen dat de huidige regering volkomen on- inenhoed van de strategische stalden van Moskou is komen en Vi," aldus Noemeiry. Hij be- rolledige steun aan de onaf- (kheldsbeweging in Eritrea, Uil De Libische leider Khadaffi kreeg van Noemeiry toegevoegd dat hij van Libië een stuk speelgoed in de handen van de Sowjet-Unie had ge maakt. De Soedanees zei dat er in Libië een heel netwerk van militaire bases en opslagplaatsen bestaat, dat rechtstreeks door Russische militai ren wordt beheerst en dat de Russen ook de moderne !Libische luchtmacht onder hun i directe controle hebben. Deze troepencon centratie heeft Libië prak:U.sch her schapen in een Russische.) kolonie, aldus Noemeiry. „Khadd,affi, die eens de ambitie had om da-' leider te worden van de Arabische 4 /ereld, is nu niets meer dan een dfa structief element die verdeeldheid a aait tus sen de Arabische en Afrika] inse lan den", zo hekelde Noemeirj»;. I Zijn uitval naar zijn buren is een duidelijk bewijs dat de spanningen in dit deel van Afrika oplopen. Het gebied is internationaal g;isien van groot belang gezien de strategische ligging aan de Rode Zee. Op het helikopterveld van een New Yorkse wolkenkrabber gebeurde maandagavond een ongeval dat aan vier mensen het leven heeft gekost. Een grote helikopter zakte door zijn landingsgestel en viel om juist op het moment dat passagiers bezig waren in te stappen. Drie mensen werden gedood door de draaiende wieken. Een vrouw werd op de zestig verdie pingen lager gelegen straat gedood door een vallend stuk metaal. Het ongeval gebeurde op het platte dak van het Panara-gebpuw in het centrum van Manhatten. Op de foto boven: de omgevallen helikopter; foto hiernaast; het Panam-gebouw. Bij zijn aankomst in Madrid gisteren verklaarde Mondale dat de Verenig de Staten blij zijn met de vorderin gen die Spanje maakt in de richting van de opbouw van de democratie in dat land. Mondale ontkende dat zijn bezoek juist enkele weken voor de parlementaire verkiezingen neer komt op een inmenging in de bin nenlandse aangelegenheden van Spanje, vanaf het vliegveld van Ma drid vertrok Mondale rechtstreeks naar de officiële woning van de Spaanse premier Adolfo Suarez. Te genover verslaggevers verklaarde Mondale dat zijn besprekingen zich voornamelijk zouden concentreren op de democratische hervormingen in Spanje en op de mogelijkheid dat Spanje toe zou treden tot de Navo en de Europese Gemeenschap. Aange nomen wordt dat Spanje officieel om lidmaatschap ln beide organisaties zal vragen vlak na de verkiezingen op 15 juni. In een anoniem gesprek met het Spaanse dagblad El Pais werd ver klaard dat de clandestiene beweging GRAPO verantwoordelijk was voor de bomaanslag op het Amerikaanse culturele centrum. Bij die aanslag werd alleen de portier van het centrum licht gewond. ORAPO, of tewel Antifascistische Verzetsgroep van de 1ste October, wordt ver antwoordelijk geacht voor het doodschieten van een aantal politie agenten en het ontvoeren van twee vooraanstaande Spaanse politici verleden Jaar. Volgens de politie is deze beweging uiteengevallen na de bevrijding van de ontvoerde politici en de arrestatie van de ontvoerders. In Baskenland is gisteren het meren deel van de stakende Baskische werknemers naar het werk terugge keerd. Daarmee is een periode van vijf dagen van stakingen en protes ten geëindigd. Deze hadden ten doel vrijlating van politieke gevangenen af te dwingen. De protesten waren tevens gericht tegen het hardhandi ge politieoptreden. De belangrijkste vakverenigingen in Baskenland had den tot beëindiging van de protesten opgeroepen omdat de voortdurende onrust de eerfate vrije verkiezingen ln Spanje volgende maand ln gevaar zouden brengen. De stakers hebben in vergadering besloten om de oproep van de vak bonden op te volgen. Maar tevens besloten zij om volgende week op nieuw te gaan staken wanneer de Spaanse ministerraad, die vrijdag bijeen komt, geen recht gedaan heeft aan hun els tot het verlenen van amnestie aan alle politieke ge vangenen. Ook de burgemeesters van 65 steden in Baskenland hebben laten weten dat zij hun functies zou den afstaan wanneer de politieke gevangenen niet voor 24 mei op vrije voeten zouden worden gezet. BRU8SEL (ANP) In de vergade ring van Europese ministers van landbouw is gisteren een vinnig de batje gevoerd, waarbij de Europese commissaris Tugendhat er nogal van langs kreeg. De Brit Tugendhat heeft enkele weken harde kritiek geuit op het landbouwbeleid van de EG, dat volgens hem sterk bepaald wordt door de boerenbelangen en de gemeenschap handen vol geld kost. Verschillende ministers bleken zich daar aan gestoten te hebben en eis ten nu van Tugendhat dat hij zijn woorden terug nam. De Brit wilde eventuele beledigingen wel inslik ken maar hield zijn kritiek we) staande. ga itvol ;n sjohan ten Hove aan) m5>pijnse arts dr Juan Fla- ook een kleine beweeglijke i widie vol enthousiasme oert over de landbouw- ^"keiingsprojecten ln de utr)rovincie Cavite, op het lijke Filippijnse eiland Tijdens het gesprek hij de ene lange filters!- ia de andere op, die dan JJJ1 met lange kegels in de ^JJjwegsmeulen, zonder dat egefcen trek van neemt. Hij vimlet te druk met praten, rranigen en uitleggen. Hij is eMoek in Utrecht, bij de Jtrkelijke Coördinatie J Issie Ontwikkelingspro- (ICCO), een organisatie k€i^i inzet op het gebied van ontwikkelingssamenwer- Djiet de derde wereld. 3"J%rige arts heeft geld nodig r™ in ontwikkelingswerk onder Jte lagen van de boerenbevol- zijn provincie Cavite. Hij ,e tJ de ICCO een gewillig, maar lg- i oor. Het Is geen Instantie die h nacht ijs gaat en wel dege- I weten hoe de projecten ln Zitten, wat de doelstellingen vooral wie er uiteindelijk be- pt van de geboden hulp. >ffie gebracht wordt en IC- verker en Azlë-speciallst Leeuwen suiker begint uit jzegt Flavier: „Geef mij maar suiker, dat Is goed voor wnle", roet ln zijn achter set idee dat de suiker wel uit de Filippijnen Dr Flavier ls 16 jaar bezig met landbouwontwikkeling in de centra le hooglanden van de Filippijnen. In die tijd ls er veel veranderd in de aanpak van de problemen. „In het begin waren we met een groep en thousiastelingen bezig, wij werkten hard en wij voerden de projecten uit. Zodra we een dorp verlieten, stortte het werk in elkaar. Wij hadden de mensen afhankelijk van ons ge maakt. De ontwikkelingswerker bleef ook een buitenstaander. Hij was opgegroeid in de grote stad. had een goede opleiding en werd niet of nauwelijks opgenomen ln het dorpsleven. Later hebben we dat ver anderd. We breidden het werk zoda nig uit dat de ontwikkelingswerker wel gedwongen werd hulp te vragen van de dorpelingen en samen te wer ken met de leiders van de ge meenschap. We gingen op zoek naar een methode waarin het onwikke- iingswerk het werk van de dorpelin gen zélf werd. Daarvoor is opleiding en scholing noodzakelijk, maar het moest dan wel hün school worden en niet de onze. We zetten een volksschool op, waarin de nadruk kwam te liggen op landbouwverbete- ring. Maar het moest een echte school van het volk worden. We vroegen welke cursussen er gege ven moesten worden. Wij hadden zelf een groot aantal cursussen in gedachten, variërend van rijstbouw, varkensteelt tot en met taalonder wijs, en het opzetten van coöpera ties. Zij voegden er echter aan toe: Filippijnse geschiedenis, landher vormingen, wettelijke regelingen voor coöperaUes en geschiedenis van Filippijnse leiders van boerenaf komst. De cursussen zijn nu zeer flexibel en kunnen gewijzigd worden. Een be langrijke vraag was: Wie gaat het allemaal betalen. In het verleden be taalden wij vrijwel alles uit fondsen. Maar dat kweekt afhankelijkheid. De mensen zijn arm, majar moeten toch een deel van de "posten zelf dragen. Dat willen ze ooi C. Het blijft dan meer hun eigen ven L'.enste. De dorpssamenleving stuuurt enkele mensen naar de schooft en het transport en de voeding uw de leer lingen wordt gezamenlijk opge bracht. Wij zorgen voorf de nodige onderwijsfaciliteiten en de leraren. Argwaan Argwanend vragen wij wie er dan wel de cursussen volgd k de zonen van de leiders? En wie rijn dan wel de leiders van het dorp, Ms het soms de traditionele elite? i Flavier: „In de Filippl.ft ise dorpen heb Je naast de gekozep legale lei ders de traditioneel geëerbiedigde en gewaardeerde leiders. Je hebt de één nodig als tussenper fcoon met de officiële lokale autorit hiten en de ander om het vertrouwen te winnen van de bevolking. Tussfen beide be staan vaak conflicten, waar Je tus sen door moet laveren. Maar belde heb Je ze nodig. De leiders zijn vaak wel boeren die op groi |»d van goede resultaten in de landbc kiw de nodige aanzien hebben gekreg en en dus wel mensen die vatbaar z Ijn1 voor ont wikkelingsplannen. 1 „Maar ook de mensen d'le relatief al rijker zijn dan de rest <2n er vaak op uit zijn hun positie te versterken", zo werpen wij tegen. f>%Vaar ligt de solidariteit van deze leid ers? Zijn zij de mensen waar de ar Dien het van moeten hebben?" Dr Flavier begrijpt 013 ze argwaan volkomen. „Tien Jaar «gleden werd er ln onze provincie een.: landhervor mingsproject doorgedrukt, ondanks de tegenwerking van ijjke landhe ren. De boeren kregen ujlgen stukjes grond. Maar er kwam ra'.ets van te recht, omdat de mensefn niet vol doende waren voorbereid op het be heren van een eigen stuk grond. Ze wisten van financiële zaken niets af, hun produktie liep spaak, van pro duceren voor een markt hadden ze nog nooit gehoord. Binnen de kortste keren liep het project mis. Na verloop van tijd was er van de landverdeling niets meer over. De boeren waren de rechten op hun grond door allerlei manipulaties al weer kwijt geraakt. Wat wij willen is deze mensen zoda nig opleiden dat ze er klaar voor zijn hun ontwikkeling in eigen handen te nemen. Dat ze een nieuwe sociale macht gaan vormen die zich kan verweren tegen de plaatselijke rijke elite." Vertrouwen „Nu de vraag, wie er meedoet aan de cursussen. Dat maakt de dorpssa menleving uit. Zij brengen gezamen lijk het geld bij elkaar en sturen enkele mensen naar de school. Het dorp zelf selecteert ze, en dat is bijzonder belangrijk. Als de man de cursus gevolgd heeft, moet hij de opgedane kennis Immers doorge ven. Het dorp investeert ln deze man. De mensen zoeken dus iemand waarin ze vertrouwen hebben. Dit hele proces van selectie is van groot belang. Men wordt als het ware ge dwongen de problemen in het dorp naast elkaar te leggen, ze af te we gen en dan te beslissen welke men sen welke cursussen moeten gaan volgen om deze problemen op te lossen. Mensen sluiten een sociaal contract als ze iemand naar de school sturen. Want het land en het vee van zo iemand blijft achter. De dorpssa menleving zorgt daar dan voor. De leerling komt als onderwijzer terug en de mensen staan hem bij wijze van spreken al op te wachten. HIJ Wegen Spoorwegen moet het waar maken. Voor wat hoort wat Natuurlijk houden wij als school zo'n man ln de gaten. HIJ moet suc ces hebben om geloofwaardig te zijn. Hij krijgt beter zaaigoed en mag dan de rest van de boeren laten zien dat een stevige vergroting van de oogst mogelijk ls. En dat ls moge- Regering Hoe staat de Filippijnse regering er tegenover? Flavier. „WIJ krijgen steun in die zin dat men ons niets ln de weg legt. Men ls geïnteresseerd ln ons werk en op het gebied van planning schake len we lokale leiders ln. Financieel krijgen we geen hulp en wel om de volgende redenen. Ze hebben geen geld genoeg en ten tweede willen we het niet meer. Vijf Jaar terug kregen we geld. Wij vroegen of er voorwaar den aan vast zaten. Ze zeiden van niet. Wij zeiden: Prachtig, kom maar met Je geld. Maar drie dagen daarna kwamen ze met een lijst van dorpen. Mooie lijst, zelden we, maar wat moeten wij er mee. .Wel, ziet u, dit zijn de dorpen waar we bij de laatste verkiezingen verloren hebben •We zelden: ,Dank u, u kunt wel gaan en u mag uw geld houden! Wij laten ons niet voor politieke karretjes spannen." Waarom bent u uitgerekend in Ne derland. Flavier „ICCO-medewerker Johan Maurice heeft de Filippijnen be zocht en onze projecten gezien en hij was er zeer positief over. Verder heb ik grote bewondering voor de Neder landse manier van werkenisatle-hun organisatie-talent en hun ontwikke ling." Hoe komt een arts verzeild in landbouwontwikkeling? Flavier ,Jk kom zelf uit een zeer arm gezin. Ik heb het allemaal mee gemaakt. Zo'n twintig Jaar terug be sloot ik al terug te keren naar het platteland. Het trieste ls dat mijn jaargenoten op de universiteit alle maal in de steden of ln het buiten land zijn gaan werken. Die zitten nu in Manila of de Verenigde Staten miljonair te worden." Wat gaat de ICCO doen? Bram van Leeuwen: „Het gaat de molen ln, verschillende mensen moeten er over oordelen vooc een uiteindelijke beslissing valt" HU heeft er wel vertrouwen la De ICCO bekijkt het „welwillend" zoals dal beet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7