Nog vier kleinere partijen
3
Ria Beckers:
PPR heeft
grote invloed
D'66: vierde
richting in
de politiek
Bakker
(CPN):
Daar wil ik
niet bijhoren
PSP sluit
blok met de
CPN niet uit
„Ook belangrijke taak
als we in oppositie
gaan"
Terlouw: idee van drie
stromingen heeft
afgedaan
Van der Lek: kans
op linkse
meerderheid klein
m
DAG 14 MEI 1977
OPINIE
23
Nederlandse politiek
steeds meer
stromen land te
len. PvdA, CDA en
voeren de
ntoon. Het geluid
3e kleinere partijen
Si nauwelijks
ord. Wat is hun
llscled op de grote
'2'ek, wat proberen zij
ireiken?
vraag legden onze
■mentaire
ilsciteuren Ferry
)pvjelen en Gerard van
ial Vulpvoor aan de
sakkers van de
de 'n kleinere partijen,
ïur. de Tweede Kamer
Wegenwoordigd zijn.
■le week zaterdag
beerden wij de
v<oorden van de
scannen van DS'70,
^s, GPV, Boerenpartij
en KPN. Vandaag is
/oord aan mevr. R.
;ers (PPR), J.
>uw (D'66), M.
;er (CPN) en B. van
tak.ek (PSP).
ien I
tussen hen blijken
meningsverschillen
staan, maar over
/00ding zijn ze het
ijk eens: de
lenileling van de
'J^rlandse politiek (zo
I bestaat) is een
ite zaak. De
eurnunist Bakker vreest
;ecpor hem afgewezen
forming alleen maar
"rsterken door deel te
sn aan een serie
srekken zoals in
rtV Van hem dus
in een korte uitleg
om hij niet meedoet,
ind is dat de
munisten hopen op
Samengaan van alle
e partijen in een
t volksfront, een
i,h\chte die ook door de
gesteund wordt.
'ijpelijk in dit verband
it opvallende lonken
-^SP-lijsttrekker Van
.ek naar de PPR.
soonlijk wil hij, zo
k uit ons gesprek,
een fusie met de
'e^alen niet uitsluiten.
ëeckers beantwoordt
^liefdesbetuiging
er met een kille
lering.
De PPR-Lijsttrekker Ria Beckers
vraagt zich af in hoeverre de drie
deling van de Nederlandse politiek ge
stimuleerd wordt door de pers. „Soms
heb je wel eens de indruk dat de pers
bepaalde dingen beweert, die pas later
werkelijkheid worden, omdat iedereen
dan van die beweringen uitgaat. Als
het inderdaad naar een opdeling in
drie blokken toegaat, dan is dat een
gevaarlijke ontwikkeling voor de poli
tiek. De invloed van de mensen op de
politiek wordt daardoor steeds minder,
ze herkennen zichzelf moeilijker in gro
te partijen. Die partijen hebben teveel
aandacht voor de macht en te weinig
voor de inhoud van het beleid".
Volgens Ria Beckers staat het buiten
kijf dat de PPR grote invloed heeft, op
de PvdA en op het kabinetsbeleid.
„Wij zitten vaak met de linkervleugel
van de PvdA op één lijn, maar omdat
we een afzonderlijke partij zijn, wordt
er meer naar ons geluisterd. De samen
werking met de PvdA geeft de PPR
juist in belangrijke zaken, een naar
verhouding grote invloed."
Die invloed is volgens haar niet ver
dwenen nu de PPR niet zal meewerken
aan een kabinet met het CDA, terwijl
de PvdA die mogelijkheid wel open
houdt. „Ik verwacht niet dat er een
PvdA-CDA-kabinet komt, zolang de
PvdA vasthoudt aan de keiharde af
spraken die ze nu eist. Ofwel het CDA
weigert die afspraken en dan zitten we
met de PvdA weer op één lijn na de
verkiezingen, in een progressief kabi
net of samen in de oppositie, ofwel de
PvdA laat die eisen vallen en dan zou
de PPR na de verkiezingen toch heb
ben besloten niet mee te doen aan een
kabinet van PvdA met CDA".
De PPR-lijsttrekker houdt geen reke
ning met de mogelijkheid dat het CDA
die PvdA-elsen na de verkiezingen in
willigt. „Dat zou kiezersbedrog zijn".
Grote taak
Maar ook indien de PPR onverhoopt
toch alleen in de oppositie zou gera
ken, ziet zij nog een belangrijke taak
voor haar partij. „Of het nu in de
regering of in de oppositie is, ik zie als
belangrijkste functie van mijn partij
het betrekken van mensen bij de poli
tiek. We moeten mensen duidelijk ma
ken wat de oorzaken zijn van de huidi
ge grote problemen op het gebied van
werkloosheid, economische groei, en-
ergieschaarste etc. Met die mensen
moet je naar oplossingen zoeken,
concrete voorstellen uitwerken. Op die
manier word je nooit een randver
schijnsel in de politiek.
De tijd werkt wat dat betreft in ons
voordeel. De PPR heeft jaren geleden
al problemen aangeduid die toen nog
buiten het vizier van de meeste men
sen lagen. Men lachte toen bijvoor
beeld over onze ideeën om windmolens
voor energie-opwekking te gebruiken,
nu wordt het wetenschappelijk onder
zocht. De mensen worden gevoeliger
voor andere oplossingen. Je moet dui
delijk zijn om mensen actief te maken.
Compromissen met de PvdA kunnen,
ik geef het toe, die duidelijkheid ver
troebelen. Maar als je alleen maar dui
delijk wil zijn, misken je dat je als
klein groepje niets kan veranderen,
daar heb je veel mensen voor nodig,
daarom moet het allemaal stapje voor
stapje, dat kost veel tijd.
De grote problemen die op ons af ko
men, dwingen links tot samenwerking.
Wij sluiten in de toekomst ook samen
werking met de CPN niet uit, alhoewel
de programmatische verschillen nog
veel te groot zijn om dat voor de ko
mende regeerperiode al mogelijk te
maken.
PSP
Met de PSP zijn in de praktijk de
verschillen minder groot, maar een be
langrijk principieel verschil blijft be
staan. „Wij willen vanuit de bestaande
situatie werken. Zij wachten totdat
hun voorwaarden vervuld zijn, eerder
willen ze niet regeren. Dat verschil
werkt ver door. Een bundeling met
alleen de PSP betekent dat de PPR
zichzelf met alle ideeën over hoe het in
de toekomst zou moeten, voorlopig
uitschakelt. Ik geloof in regeren; als we
al in de oppositie terechtkomen, zal
dat niet voor lang zijn", aldus de
PPR-lijsttrekker Ria Beckers.
„Tot voor kort zag het er inderdaad
naar uit dat in Nederland de drie
hoofdstromingen socialisten, chris
ten-democraten en liberalen het po
litieke gezicht van Nederland zouden
gaan bepalen, maar sinds de verkie-
zingsenquétes de nieuwe spectaculaire
groei van D'66 duidelijk maken is dat
niet meer zo. D'66 is de vierde richting
in de politiek," zegt de lijsttrekker van
deze kennelijk herboren partij, dr. Jan
Terlouw vol overtuiging.
Hij geeft toe dat die overtuiging bij
hem ook pas sinds kort de kop heeft
opgestoken. Toen hij in het vorige na
jaar bekend maakte zich uit de poli
tiek te zullen terugtrekken wist hij niet
beter of Nederland was overgeleverd
aan het drie-stromingen-stelsel.
„Maar sinds we onze onafhankelijk
heid hebben uitgeroepen van één van
die drie stromingen, de PvdA, zijn we
pijlsnel omhoog gegaan. De mensen
hebben kennelijk gewacht tot ze hoor
den dat we weer een onafhankelijke
partij zijn, met een onafhankelijk pro
gramma, niet vastgeknoopt aan de
Partij van de Arbeid." aldus Terlouw,
eruit concluderend: „Dat drie-
stromingen-idee heeft dus afgedaan."
Wat is dan precies die vierde stroming
van D'66? „Ik noem het vernieuwd-
liberaal, of links-liberaal, of vrijzinnig-
democratisch. Pragmatisch? Nee. dat
woord heeft afgedaan, werd ook nooit
goed begrepen We hebben dan wel
geen vast beginsel, maar we hebben
wel degelijk een ideologie. In een paar
woorden samengevat: Het versterken
van de democratische gezindheid van
de bevolking. Een samenleving wordt
volwassener naarmate zij democra
tischer is, dat betreft de houding van
mensen tegenover elkaar, tegenover
andere samenlevingsvormen, en ook
de houding van politieke partijen te
genover elkaar."
Enorm werkterrein
Wat dat laatste betreft ligt er voor
Terlouw en de zijnen zo meent hij
zelf een gigantisch werkterrein
braak. „Ik vind dat er een niet-gezond
democratisch klimaat heerst in de hele
Nederlandse politiek. De politieke par
tijen zijn niet open," aldus Terlouw,
toch bewust het woord „oneerlijk" om
zeilend, hetgeen ook past in de sfeer
van ethische politiek die hij wil bedrij
ven. „De PvdA zegt dan wel open hoe
ze de zaken in Nederland geregeld wil
hebben, maar eist tegelijkertijd van
het CDA dat ze dat niet doet. Het CDA
maakt een crisis om vervolgens te roe
pen dat er eigenlijk niets aan de hand
is, en de WD heeft een handelwijze
waarop het toch gehanteerde etiket
„liberalisme" niet past."
Bij D'66 dénkt men er niet meer over
om na de verkiezingen politieke in
vloed te gaan aanwenden via een van
de vier hoofdstromingen. „Als we sterk
genoeg uit de verkiezingen komen, en
alles wijst daarop, dan is dit een poli
tieke richting die zelfstandig kan wor
den uitgebouwd. We gaan dan ook vrij
de onderhandelingen over de kabi
netsformatie in."
Ondanks alle onafhankelijkheid is
Terlouw niet onduidelijk waar zijn par
tij in het politieke krachtenveld wil
staan: „Het CDA moet kiezen en uit
spreken of ze met links of met rechts
wil samenwerken. De macht van het
midden door die vraag open te houden
is geen heldere houding. En wat ons
betreft kiezen ze dan voor een voort
zetting van de huidige regeringscombi
natie, met D'66 erbij."
„De stupide mallemolen gemanipu
leerd door Bonn en Straatsburg, daar
voel ik geen moer voor". Aldus de
mening van CPN-fractlevoorzltter en
lijsttrekker Marcus Bakker over de op
zet van deze pagina. Bakker meent dat
bij het uitgaan van het grote drie-
blokkenstelsel in de Nederlandse poli
tiek in een val getrapt wordt „waar ik
niet in wens te trappen."
„Ik ben tegen dat Duitse model, waar
na ook in Straatsburg in de Europese
politiek van uitgegaan wordt", stelt
Bakker als we hem om een kort ge
sprek vragen om de positie van zijn
partij uiteen te zetten in het politieke
krachtenspel, dat vooral sinds de
totstandkoming van het CDA voorna
melijk een driedeling herbergt.
„Ik voel daar geen mallemoer voor. een
pagina met de restverzameling van die
drie blokken, met Koekoek enzo, daar
wil ik niet bij horen".
Volgens Bakker is het geheel onterecht
om uit te gaan van de driedeling in de
Nederlandse politiek: „Dat gaat zo,
eerst fok je het idee op dat die drie
blokken er zijn, vervolgens zijn ze er
ook inderdaad en kun je er van uit
gaan".
„Nee, de afdeling Kindergarten, waar
in ik me dan een beetje boos moet
gaan maken op dat Duitse schema, ik
voel er niets voor", aldus Bakker, er
vergoelijkend aan toevoegend: „overi
gens helemaal niet omdat het Trouw
betreft, hoor".
„De PSP heeft niet veel invloed op de
kabinetsformatie behalve als er een
linkse minderheidsregering (niet ver
kieslijk) of een links meerderheidska
binet wordt geformeerd", zegt PSP-
lijsttrekker B. van der Lek. De PSP
sluit samenwerking met de CPN om
aan een linkse meerderheid te komen,
in het geheel niet uit. „In de bestuurs
praktijk is de CPN niet zo'n linkse, in
veel opzichten zelfs een vrij conserva
tie partij. Ook de opvattingen over
democratie zullen nog wel wat moei
lijkheden geven. Maar voor een rege
ring van links heb je de CPN en haar
aanhang nodig."
De kans dat er de komende jaren een
linkse meerderheid ontstaat, acht Van
der Lek echter klein. In regeringssa
menwerking met andere, niet-linkse
partijen, ziet hij niets. „Als Je werkelijk
wat wil veranderen, heb Je een linkse
regering nodig, dan moet Je wachten
totdat links de meerderheid heeft. Alle
mensen die Jammeren dat de zwakken
in de samenleving dan in de kou blij
ven staan, hebben ongelijk. Rechtse
kabinetten, zoals van De Jong en Bies-
heuven, blijken ook best goede dingen
te doen voor die zwakkeren, als de
druk van de linkse oppositie en de
vakbonder maar sterk genoeg is. Wat
dat betreft is er niet zo'n groot verschil
in beleid tussen die kabinetten en het
kabinet Den Uyl. Al die kabinetten
proberen correcties op het kapitalis
tische systeem door te voeren, zonder
dat systeem zelf overboord te zetten.
De crisis in het kapitalisme wordt met
kapitalistisch maatregelen bestreden,
maar omdat daar sociaal-democraten
aan meewerken, wek je het misver
stand dat dat nu socialisme is. Het is
een vreemde pretentie socialistische
dingen te willen doorvoeren als de
meerderheid in ons volk niet socialis
tisch is. Dat is zelfs ondemocratisch."
Van der Lek ziet als een belangrijke
taak voor de PSP „met enorme
vasthoudenheid" andere, socialistische
oplossingen voor de sociaal-
economische problemen, maar ook een
ander beleid op het gebied van vrede
en veiligheid, aan de PvdA voor te
houden. „De PPR heeft die voor
beeldfunctie naar de PvdA ook.
Luis en steekvlieg
De vraag is of wij niet tot een combina
tie van PSP-PPR zouden kunnen ko
men. De „luis-in-de-pels-functie" van
de PPR gecombineerd met de
„steekvlieg-functie" van de PSP, dat
zou een gemakkelijk te presenteren
alternatief voor de PvdA op links zijn.
Het zou kunnen beginnen met fractie-
samenwerking, maar, alles op zijn tijd,
ook fusie van de partijen wil ik niet uit
sluiten. Ik heb altijd betreurd dat het
bij de uittreding van de christen
radicalen uit de christelijke partijen,
niet tot een dergelijke radicaal-
socialistische ontwapeningspartij is
gekomen. In deze combinatie, die over
igens een persoonlijk idee van mij is, ik
zeg dit niet namens de partij, zou de
PPR een wat meer fundamentele basis
krijgen, terwijl het ook voor de PSP
heel nuttig zou zijn. Sommige groepen
in de PSP hebben de neiging, nu we al
zolang in de oppositie zitten, zich te
bevredigen met dogmatisch Jargon en
daarbij revolutionaire concepten te
omhelzen, die weinig met de politieke
praktijk te maken hebben. Als Je in de
politieke werkelijkheid staat, moet Je
niet al te dogmatisch denken. De PPR-
inbreng kan ons ervan weerhouden in
al te revolutionair marxistisch vaar
water terecht te komen, want daar
moet ik weinig van hebben", aldus Van
der Lek.
