3 Golf van kritiek op CDA De tekening van een lezer BINNENLAND Gereformeerde synode S FLEUR OP Provinciale wapenschouw van het GPV Perikelen met de temperatuur DICHTBIJ iVEBDEH de geschiedenis in cartoons fluitje vergissing gul hij doet 't weer WOENSDAG 11 MEI 1977 Trouw/Kwartët Opnieuw staat de gereformeerde sy node in de startblokken voor een ,^/fkweejaarlijkse zittingsperiode. Blij- [kens het agendum staat ook ditmaal Wr een indrukwekkend aantal punten op het program die verband 4^! houden met het belijden van de |T|gereformeerde kerken. Hierin komt ~^de bezorgdheid tot uitdrukking, die in deze kerken heerst, dat de een heid van belijden wel eens tot het erleden zou kunnen behoren. In ^«4 het verleden leidde zo een vaststel- zn 1 ling tot het uittreden of het uitwer- £\)|pen van dissidenten. Met alle ge- fj weid trachten de gereformeerden de herhaling van zo een traumatische geberutenis te voorkomen. Met alle geweld betekent in kerktaal om gezet met een voorrdurende dis cussie. Alle bezwerende woorden kunnen echter niet voorkomen dat het visioen van een kerk met één belijden steeds verder achter de ho- inzon verdwijnt. Formeel is het ene belijden er nog wel, maar praktisch zijn de gereformeerde kerken de weg van alle grotere kerken in ons land gegaan en in modaliteiten op- J gesplitst. Men kan dit betreuren en trachten het visioen van de eenheid in belij den met enkele reuzenpassen in te halen, bijvoorbeeld door een éénpa- rig geloofsgetuigenis te formuleren, waarin de kerk zjch als geheel zou kunnen terugvinden. Dan zal ech- ADVERTENTIE ïgd ten bloemengroet bij tegenspoed. Fleurop Interflora staat ervoor in. Koninginnegracht 135. Den Haag. Uw Fleuropbloemist accepteert Y'n WV geschenkbon als bloemencheque. ter, naar wij vrezen, de verdeeld heid eerst goed duidelijk worden. Beter ware, het feit van de plurifor me kerk thans te aanvaarden als een gegeven en op basis hiervan het dringende kerkewerk aan te vatten. De Zwolse gastheer van de synode, ds. J. H. Kappers, wijdde in zijn welkomstwoord gisteren reeds enige aandacht aan de urgente behoefte een pastoraat te ontwikkelen voor gemengd gehuwden In Zwolle trouwden van de 67 gere formeerde bruiden en bruidegom- men er vorig jaar maar liefst 42 met niet-gereformeerde partners. Er is geen enkele reden, aan te nemen dat Zwolle op dit punt in ons land tot de uitzonderingen behoort. On derzoek heeft aangetoond dat het gemengde huwelijk een zeer be langrijk lek is van het kerkelijke ledenbestand Het verdwijnen uit een kerkregister is niet slechts een administratief gebeuren. Het gaat gepaard met pijn Het is echter de vraag of deze pijn voldoende voelbaar is voor de steeds be jaarder wordende synode. De pijn betreft niet henzelf en zelfs niet hun kinderen, maar hun klein kinderen. Terwijl de meeste groot vaders nog vaak geboeid worden door het visioen van een kerkge meenschap la 1880 verdwijnen hun kleinkinderen geruisloos uit de kaartenbakken van 1980. Men zal van ons niet horen dat bejaarden niet in staat zouden zijn, de problemen van vandaag met wijsheid en voortvarendheid aan te vatten. Maar men mag zelfs van synodeleden niet het onwaarschijn lijkste verlangen. Gelukkig zullen de synodeleden tijdens deze zit tingsperiode spreken over de werkwijze van de synode. Hun wordt bij die gelegenheid de kans geboden éénmaal over hun eigen schaduw heen te springen en vast te stellen hetgeen voor velen buiten de synodale kring reeds vaststaat, dat een synode anno 1977 niet meer kan toestaan een zodanig vergadersche ma op er na te houden dat alleen een bepaald type dominee en ge pensioneerden er zich in kunnen voegen. door Bert de Jong AMSTERDAM Een verkie- zingssamenkomst van het GPV (Gereformeerd Politiek Verbond) moet eigenlijk in een kerk of een van de aangrenzen de zalen worden gehouden. Voor de bezoekers van zo'n bij eenkomst in Amsterdam was maandagavond de plaats wat onwennig; het gebouw De Hoeksteen met een bioscoop achtige entree en filmaankon digingen. In zo'n huis worden in de regel geen psalmen (oude berijming) gezongen zoals het programma van deze avond vermeldde. Maar de grote zaal. volgehangen met de Oranje-affiches, gaf het veilige gevoel toch goed terecht te zijn ge komen. In de pauze echter was men voor het kopje koffie aangewezen op de pub. die voor de helft in beslag werd genomen door de wekelijkse kaartclub. Het begin van de bijeenkomst was ook wat onwennig. Om acht uur. het tijdstip van beginnen, was het getal van 100 bezoekers nog niet bereikt. Er zaten hoofdzakelijk vrouweh in de zaal wat één van de organisatoren deed opmerken: „Het lijkt hier wel een vrouwenvereniging". Dat was wat anders dan de beoogde „provin ciale wapenschouw voor Noord- Holland". zoals de voorzitter de bij eenkomst noemde Hij kende echter zijn pappenheimers en stelde het begin tien minuten uit. Het resultaat: een opkomst van 180. De organisatie had voor deze wa penschouw echter gerekend op 400 bezoekers. Dat was nog een beschei den schatting in vergelijking tot de ruim 1000 man, die de PvdA-collega van Verbrugh, de demissionaire mi nister-president Den Uyl, een week eerder in hetzelfde gebouw aan de Jan van Galenstraat had getrokken. Na de pauze, toen de zaal een lege aanblik gaf. gaf de voorzitter weer blijk van een strategisch inzicht. „Laten we gezang 24 (oude bundel) zingen", stelde hij voor, „bij het laatste couplet is iedereen wel weer binnen Het klopte Op het Oranje-programma stond al Verbrugh (midden) en Jongeling (rechts) in gesprek met onder meer Kamervoorzitter Vondeling. leen het eerste vers afgedrukt. Maar de volgende coupletten klonken niet aarzelenden De bezoeker van de GPV-vergaderingen neemt zijn kerkboekje nog mee en haalt dat op tijd tevoorschijn. De klank Lijsttrekker Verbrugh is Jongeling niet. Niet dat iemand dit luid zei. Je voelde het wel haast denken. Ver brugh heeft een enigszins scherpe stem en praat wat monotoon. Maar zijn betoog heeft bepaald niet min der inhoud. Verbrugh doet meer politieke uit spraken en je zult hem niet wat bij Jongeling wel eens het geval kon zijn op een neiging tot demagogie betrappen. Schutte, de nummer twee op de lijst, zei wel dingen die goed in het gehoor lagen, maar hij was soms wat lang van stof. Het leverde hem een ver maan van de voorzitter op Hoe dan ook. het kon niet uitblijven dat een oudere bezoeker het toch hardop zei: mijnheer de voorzitter, waar blijft de bezieling? Het rode gevaar loeit over Amsterdam Ver brugh verontschuldigde zich en zei. dat hij toch het nodige had gezegd over het gevaar van het communis me. dat door het kabinet De Uyl- Van Agt niet werd onderkend Voor de bezieling wees Verbrugh naar het nationaal appèl dat zater dag in Utrecht wordt gehouden en waar Jongeling ook zou spreken. De klank van de stem van de vroegere lijsttrekker werd daar in Amster dam gemist. Wat Verbrugh zei over het dreigende communisme loog er niet om:,.Na weer vier jaar regeren door Den Uyl zouden in 1981 niet weer in even grote vrijheid verkiezingen kunnen worden gehouden. Den Uyl treedt volgens de lijsttrekker van het GPV veel te argeloos op tegenover het Eurocommunlsme. Er zouden in Ne derland Oostdultse toestanden ont staan. In zijn verhaal van een half uurwijst Verbrugh uitvoerig op het vreselijke gevaar uit het oosten. De verhou ding Noord-Zuid wordt niet ge noemd. Alleen komt Zuid-Afrika ter sprake en Verbrugh vraagt begrip voor het Vorster-regiem. dat geen prooi mag worden van het commu nisme Als men over Zuid-Afrika spreekt, heeft men het alleen over de rassenproblemen en niet over dat van de culturele verschillen. Het is op dit punt. dat de lijsttrek ker wordt aangevallen. Dat gebeurt als er gelegenheid wordt gegeven tot vragenstellen. Dan staat er een rijtje jonge bezoekers achter de micro foon. die in de zaal is geplaatst. Voor mij is dat de verrassing van de avond Een GPV-vergadering heeft veel weg van een ARP-vergadering van jaren terug. Ineens staat hier ook een Arjos opgesteld om te vragen. Het is niet mis. Verbrugh en Schutte hebben hun spreektijd hoofdzakelijk gebruikt voor kritiek op het kabinet, de PvdA. de WD en vooral het CDA. maar veel minder over het GPV zelf Er komen vragen uit een. ik zou haast zeggen andere denkwereld Geeft U eens een visie op de ont wikkelingssamenwerking Noem eens wat positieve dingen over het kabinet Den Uyl Is het OPV een belangenvereni ging voor het gereformeerde volk? Het lijkt er soms veel op Als een voorstel in de Kamer neer komt op meer ontwikkelingshulp in de derde wereld en meer werkloos heid in Nederland wat kiest u dan0 En over het racisme Weet de heer Verbrugh. dat de culturele strijd in Rhodesië haast gelijk is aan de rassenstrijd? Dat gebeurt onder de onwettige blanke minderheidsregering in dat land Wat denkt de heer Verbrugh over de Surinamers hier? Het antwoord hierop is. dat de Suri namers (de lijsttrekker wijst op woontoestanden in Rotterdam) zich hier cultureel moeten aanpassen Contra CDA De verkiezingsbijeenkomst van het GPV wordt vooral gekenmerkt door een ongekende kritiek op het CDA In de keurig verzorgde persmap van het GPV ligt een papier, dat ver meldt dat niet alleen de ARP en de CHU niet meer bestaan maar even min de christelijke beginselen in de politiek De sprekers doen het deze avond nog eens dunnetjes over. Schutte, met zijn 37 Jaar de Jongste van de eerste vier kandidaten op de lijst, begint direct al: Aantjes is gelukkig dat de abortus geen verkiezings thema is, maar hij effent de weg naar een nieuw compromis Voor ons zijn abortus en euthanasie een verkiezingsthema bij uitstek Passieve euthanasie wordt door het CDA niet afgewezen. Heeft de God van leven en dood hierover dan niets meer te zeggen? In de serie Impressies I van verkie- f zlngsbljeen komsten, die wij vóór 25 mei pu bliceren, vandaag het Gereformeerd Politiek Ver-1 bond (OPV). Het CDA is minder dan een optel som van ARP. CHU en KVP De leden, bestuursleden en ook de Ka merleden hoeven niet meer christe lijk te zijn Het is een open partij Een groep homofielen, die een ad vertentie plaatsten, werd door Aan tjes en Van Agt op hun wenken bediend De machteloosheid van het CDA komt tot uiting in de vaagheid van de grondslag en in de compro missen Schutte maakt eerst een vriendelij ke indruk maar als hij spreekt is zijn stem snijdend Verbrugh zegt. dat het CDA zijn program heeft ver schoven van de dienst van God naar de dienst aan de gemeenschap Het CDA is een verdeeld huls Je kunt er verschillende kanten mee op. Het CDA. zegt Verburgh is ver doofd en bevangen door een diepe slaap Daarom mist het de kraeht het communisme buiten de grenzen te houden Wat het GPV dan wil? Verbrugh zegt: Bouwen aan een bloeiei ri derland, om God daarvoor te danken Toch CDA Hoe moet daar politiek aan gewerkt worden. Verbrugh zegt het meeste te zien in een extra parlementair kabi net met het CDA als kern. In dit kabinet worden dan acceptabele fi guren uit VVD en PvdA opgenomen, die door het CDA worden getole reerd. Plotseling wordt het zo aange vallen CDA toch een belaiv r ke plaats toegewezen om aan d>e komst van Nederland te werken Na het zingen van psalm 147 6 at Verbrugh voor in dankgebed Een verkiezingsbijeenkomst, en lat geldt ook voor deze van het GPV. roept altijd een aparte sfeer o^ Bij de uitgang van de zaal worden enke le Jonge vragenstellers gevraagd te helpen alles op te ruimen. HetOran Je behang moet worden verwij derd. Straks komen er andere affi ches te hangen Dat is een realiteit In de zaal er naast staan strak in het gelid een honderd examentafeltjes met een koffiekopje erop en evenzo veel stoelen erachter. Met het oog op de volgende dag. Ook dat is een barre realiteit. Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859. Amsterdam. Naam en adros aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. HET WEER door Hans de Jöng De laatste twee zomers in Ne derland zijn warm geweest. Der gelijke zomers zijn voor ons land feitelijk geen afspiegeling van het „gemiddelde gebeuren". Er zijn deze eeuw herhaaldelijk pe rioden geweest, waarin Oceaan depressies een nat en koel stem pel op het zomerweer drukten. De kansjes verregenden en voor al na de laatste oorlog ging de teleurgestelde Nederlander de zon opzoeken aan de Costa del Sol. bij het Gardameer of ergens tussen de Oostenrijkse bergen. Gerekend vanaf het begin van de temperatuurwaamemingen te Utrecht in 1848 is juni 1923 de alierkoudste all-round zomer maand geweest, wanneer gelet wordt op de gemiddelde dage lijkse maximumtemperatuur. Dit is een maatstaf voor de warmteproduktie overdag. De nachten blijven buiten beschou wing. In die bewuste kille juni maand werd een uitkomst niet hoger dan 16.1 graad Celsius be rekend. De absolute uitschieter was 21.5 graden Celsius. In to taal kwam het kwik maar twee maal boven de 20 en 18 maal boven de 15 graden. Dus bleef het op niet minder dan 12 juni dagen kouder dan 15 graden. In de maanden daarvoor had de natuur zich als volgt gedragen: mei gemiddeld 2.5 graad te koud, april 0.7 graad te warm. maart bijna 2 graden te warm. De kalender wees dat voorjaar 19 mei aan toen in de zuidelijke zandgebieden de aren in de win tertarwe verschenen; op 24 mei was het in de noordelijke zandgebieden zover Op 16 juni verschenen in de zuidwestelijke kleigebieden de aren in de zo- mergerst. op 19 juni in de noordelijke. Hoe anders was dat allemaal in .1558. In eigenhandige aantekeningen van Gemma van Burmania, ge vonden op het laatste blad van een bijbel, gedrukt te Antwer pen in 1532, vroeger bewaard in de bibliotheek van het Athe neum te Franeker staat te lezen: „Anno 1558, den 26sten april, begon de garst op Burmaniaterp te Ferwerd, reeds in de aar te komen; iets hetwelk bij mensen heugenis tevooren niet is ge schied". Een oud door Schelte- ma gevonden rijmpje leert: „Wanneer de rogge tirig te velde staat, dan is zij op den 12den mei in de aar" Weerrapporten van gisteren 17 uur Temperatuurgegevens uit dat genoemde jaar 1558 zijn er niet Pas in 1694 werd, aldus Musschenbroek te Leiden voor het eerst instrumenteel waarge nomen, voorshands alleen met e£n barometer. Of de toen waar genomen extreem lage stand van 710 millimeter kwikdruk (946 millibaar) wel juist is ge weest valt te betwijfelen maar is niet meer na te gaan. In de kronieken van oudere da tum komen al windgegevens voor zoals een reeks van 1669 tot 1729 door een zekere Kaeskoo- per te Koog aan de Zaan. maar die bepaalde de windrichting op de gis. Geregelde weerkundige waarnemingen deed de Leidse Hoogleraar Wolferdus Senguer dus van 1 februari 1697 tot eind 1698. In 1705 beginnen Andela te Franeker en Cruquis te Delft De eerste reeks is bijna geheel verloren gegaan. Cruquis bleef waarnemen tot zijn dood. Vol gens ir. A. Labrijn mag hij als de vader der klimatologie in Neder land worden beschouwd. In ons land zijn bruikbare tempera- tuurreeksen vanaf 1706 beschik 'baar (begin in Delft), wind 1700 (Amsterdam) neerslag 1725 (Delft) en luchtdruk 1728 (Utrecht). Uit het buitenland zijn oudere reeksen bekend bijv Parijs sedert 1670 temp Amsterdam zwaar bew 13 De Bilt zwaar bew 13 Deelen zwaar bew 14 Eelde regen 11 Eindhoven regenbui 15 II Den Helder geheel bew Rotterdam zwaar bew 14 Twente zwaar bew 14 Vliaslngen zwaar bew 11 Zd Limburg zwaar bew 14 Aberdeen regenbul 13 Athene licht bew 20 Barcelona onbewolkt 19 Berlijn regenbui 17 Bordeaux hall bewolkt 24 Brunei half bewolkt 14 Frankfort zwaar bew 13 Oenève zwaar bew 13 Helsinki zwaar bew 11 Innsbruck zwaar bew 17 Klagenfurt half bewolkt 18 Kopenhagen onbewolkt 25 Lissabon zwaar bew 19 Loc a mo zwaar bes 17 Londen zwaar bew 10 Luxemburg onbewolkt 28 Madrid onbewolkt 22 Malaga licht bew 20 Mallorca zwaar bew 15 München half bewolkt 18 Nice regen 7 Oslo geheel bew 17 Parijs half bewolkt 19 Rome zwaar bew 18 Split regenbui 10 Stockholm onweer 18 Wenen geheel bew 11 ZOrtch onbewolkt 4 Casablanca onbewolkt 22 Tunis half bewolkt 20 HOOOWATER DONDERDAG 12 MEI Vliaslngen 10 47-23 17. Harlngvlietsluizen 10 40-23 27. Rotterdam 12 57, Scheveniri gen 11 «6. Umulden 1 10-13 41. Den Helder 2 52 15 52. Harllngen 5 40-18 22. Delfzijl 19 20 30 [onder redactie van Loes Smit FRANS. Wat gebeurde er de laatste vijf jaar in de Nederlandse politiek? Wie de belangrijkste gebeurtenissen in krantenknipsels uit die Jaren bij elkaar zoekt, komt tot minstens één onhandelbaar dik plakboek Een van de ..buitenmodel munteen heden". die Opland anno 1965 op Europa's vasteland signaleerde. Een cartoon uit het boek ..Buitenlandse Zaken". vol, maar waarschijnlijk tot veel meer. Wie bij een tekenaar van politieke prenten te rade gaat, is veel beter uit. houdt in elk geval meer ruimte in de boekenkast over. Een tekenaar moet in één prent en vrijwel altijd in beperkte ruimte net zoveel zeggen als een schrij vend verteller in een hele kolom of nog meer. Bovendien kun Je (vaak tenminste) om zo'n prent meer la chen of huilen dan om een uitvoerig verhaal. Wie het op de geschiedenis in car toons wil houden, treft het: bij de Amsterdamse uitgeverij De Har monie is zojuist „Sint Joop en de draak" verschenen, met ruim 70 politieke prenten die Opland de laatste vijf Jaar voor De Volkskrant tekende Niet dat al die cartoons chronologisch op een rijtje gezet zijn; terwille van de duidelijkheid in de politiek heeft Opland ze zo gerangschikt, dat een plaat van fe bruari 1973 rustig achter eentje van juli 1975 kan staan. Voor begin en eind van deze vijf Jaar geschiedenis derdjarige Groene Amsterdammer In deze bundel vind je de be langrijkste gebeurtenissen van na de oorlog terug: de oprichting van de Verenigde Naties bijvoorbeeld, de eerste reis naar de maan. het einde van het Franco-tijdperk, de bouw van de Berlijnse muur. Viet nam, de val van Nixon. en wat de grote mogendheden verder sinds de laatste wereldoorlog van de vre de in de wereld terechtgebracht hebben. Twee niet te verwaarlozen docu menten. waarvan het eerste (Sint Joop dus) 12,50 en het laatste 19,90 kost. men 20.000 francs 10.000) waard waren Op weg naar de politie ont moetten ze een collega, die van dezelfde onbekende zestig briefjes van honderd francs 3000 in ont vangt genomen had. De Franse po litie is nu op zoek naar de myste rieuze gulle gever. Niet dat die geen geld mag weggeven, maar de poli tie wil wel graag eerst weten, waar de onbekende ai dat geld vandaan haalt. Een prent die Opland in februari 1973 voor de Volkskrant tekende. De KVP helde toen nog over naar links", verduidelijkt hij, daarbij letterlijk Frans Andriessen in het midden latend. Terwijl zowel het linkse als het rechtse kamp aan hem trekt, roept Andriessen vertwijfeld naar Biesheuvel: „Harder Barend!" zijn twee nieuwe „Oplands" ge bruikt: stuift Sint Joop aanvanke lijk nog stevig in het harnas met vooruitgestoken lans en vol goede moed voorwaarts, roepend: waar is dat adderengebroed?, aan het eind van zijn latijn is hij zijn pantser voor het grootste deel kwijt en is zijn plek gebroken; zelf marcheert Sint Joop geslagen, maar niet vèr- slagen en geheel ongebroken naar het morgenrood, een spandoekje „voor een rechtvaardiger wereld" in de hand. Een veel langere periode beslaat „Buitenlandse Zaken", ook een uit gave van De Harmonie en ook gete kend door Opland Een vrij complete geschiedenis van wat er in dertig Jaar op politiek terrein (ver) buiten onze grenzen gebeurde, gezien door de bril van Opland en eerder gepubliceerd in de nu hon „Hier is jullie loon", sprak een on bekende heer vanuit zijn dure rode sportwagen tegen een stuk of wat werklui, die in Ronny, een plaatsje in de buurt van de Franse stad Metz. een hapje eten op een hout vuurtje zaten te wannen Omdat de arbeiders de man nog nooit gezien hadden en bovendien hun loon een week tevoren al gekregen hadden, vonden ze zowel man als medede ling een beetje gek. Ze vertelden hem dat ook. waarop de man wre velig „graag of niet" riep en een dikke enveloppe ln het vuur wierp Toen de werklui, toch wel nieuwsgierig, later de restanten van de envelop uit het vuur visten, bleken daar min of meer verkoolde bankbiljetten ln te zitten, die sa B1J het versturen van de oproe- plngskaarten aan kiesgerechtigden schijnen altijd weer foutjes te moe ten worden gemaakt. Bij elke ver kiezing wordt er hier of daar ln het land wel een baby voor te vol aan gezien. of een kleuter. In Arnhem is ditmaal een ander soort vergissing gemaakt daar hebben, heeft Het Vrije Volk ontdekt, ambtenaren van de burgerlijke stand een ge trouwde vrouw weer alleen laten zijn en haar zus met haar man laten trouwen. De namen van de zusters waren op de oproepingskaarten verwisseld, zodat de echtgenoot in eens een heel andere vrouw had althans ln de verklezingsregisters van Arnhem. De fout is snel her steld en de zusters kunnen gewoon gaan stemmen Het zou eigenlijk ook wel te veel gevraagd zijn als er met die miljoenen namen en adres sen niet één vergissing gemaakt werd; zo volmaakt is niemand Er zijn al honderden alarmsys temen voor bejaarden bedacht, de meeste nogal technisch, maar me vrouw Deurloo uit Den Haag heeft er iets heel simpels op bedacht een snerpend fluitje, bevestigd aan het ondergoed „Waar de bejaarde ook valt", schrijft ze. „het is altijd bij de hand Wel even uitproberen of de buren het kunnen horen Ook han dig in het bejaardencentrum, want wie garandeert dat Je precies onder de bel valt?" Deze lezeres is blijkbaar sterk in het uitdenken van praktische tips Na het zien van een plaatje in de krant, waarop een beveiliging voor herenportemonnees tegen zakken rollers stond, vond ze ook een veilig plekje waar vrouwen hun geld kun nen bergen „In beide schoenen een briefje van honderd (of meer, of minder) en in de beurs alleen wat wisselgeld" De Big Ben doet het weer: voor het eerst in negen maanden slaat de 118 jaar oude klok ook weer op het kwartier Al sinds vorige zomer sukkelen technici met de Big Ben die ineens mankementen ging v- tonen die aan metaalmoeheid te wijten bleken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5