habasj, de Palestijnen en de klassenstrijd
Zolang joden zich als zionisten beschouwen moet ik hen bestrijden
I I
NSDAG 11 MEI 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet PS 11 - RH 13
George Habasj, kinderarts en guerrillaleider neemt binnen de
llestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) een aparte plaats in. Ha-
isj en zijn Volksfront voor de Bevrijding van Palestina worden
Uien als de meest uitgesproken vleugel van het Palestijnse
irzet. Vreedzame oplossingen voor de problemen in het Midden-
osten leveren volgens hem niets op, ook niet voor het conflict
Bsen het Palestijnse verzet en de gevestigde Arabische regimes.
Ibasj is marxist-leninist. Slechts de revolutionaire strijd kan
tigens hem de problemen in het Midden-Oosten werkelijk oplos
sen. Toen in 1974 de PLO een diplomatieke koers begon te varen
en liet doorschemeren mogelijk een compromis te willen sluiten
trok het Volksfront zich terug uit de Uitvoerende Raad van de PLO.
Terwijl vrijwel alle Palestijnse commandogroepen hun politieke
doelen in het verleden onder meer door militaire acties nastreef
den kwam de beweging van Habasj herhaaldelijk door haar
spectaculaire militaire operaties in het nieuws. In 1971 met de
ontvoering van drie vliegtuigen naar een landingsstrip in de
Jordaanse woestijn, in 1972 door zich verantwoordelijk te stellen
voor de aanslag van drie leden van het Japanse Rode Leger op het
vliegveld Lod, vlakbij Tel Avlv en verleden jaar toen het in Israël
gearresteerde Bredase meis|e Ludwina Jansen verklaarde een
militaire opleiding van het Volksfront te hebben gekregen. In
Beiroet legde dr Habasj, die zelden bereid is een interview toe te
staan, aan onze redacteur James Dorsey uit, hoe hij de ontwikke
lingen in het Midden-Oosten bekijkt en hoe de problemen van dit
gebied het best kunnen worden opgelost, en waarom hij bepaalde
oplossingen afwijst.
or Habasj heeft de gedachte van
bevrijding van Palestina niet
een een geografische maar ook
i ideologische betekenis. ,,De
lestijnen in Jordanië of in Liba-
n staan niet rechtstreeks tegen-
er Israël of het imperialisme. Wij
an tegenover het bondgenoot-
lap tussen Israël en het imperia-
ne met inbegrip van de reactio-
ire krachten in de Arabische we
ll. Ik kan niet doorgaan met de
ijd van Palestina zonder mij ook
en de reactionaire krachten te
arom gaat volgens Habasj de
evrijding van Palestina via Bei-
it, Amman, Damascus en Cairo.
Palestina strijden wij niet
chts tegen daar gestationeerde
perialistische troepen zoals de
tse troepen in Zuid-Jemen of de
rtugese troepen in Angola. Wij
hten tegen de kolonialistische
nwezigheid zelf. Wanneer je wilt
erwinnen, wanneer je bijvoor-
eld de westelijke Jordaanoever
de Gazastrook wilt bevrijden,
rkelijk bevrijden, niet door mid-
van de Geneefse vredesconfe-
itie, dan mdbt je het Israëlische
er en de zionistische aanwezig-
d in Palestina verslaan. Dat is
nzeer moeilijke taak maar het is
logelijk. Het Israëlische leger is
ervuld met de zionistische ideolo-
le. Het zal zeer lang duren voordat
revolutionairen in dat leger hebt
kweekt. Maar in het Jordaanse
rer zullen grote delen door mid-
van politiek werk binnen de
ijdkrachten de kant van de revo-
e kiezen. Daarom is de zwakste
c niet onmiddellijk Israël, maar
1 van de Arabische landen die
omringen."
^^1 Vv
srde
idt
9.10
14 56
27.30
32.76
36.40
vraag waarvoor wij ons nu ge-
atst zien is: Kan enig deel van
lestina door middel van de Ge-
else vredesconferentie en op ba-
van resolutie 242 van de Veilig-
Jdsraad van de Verenigde Naties
23 66|jrden bevrijd? Het antwoord
Op is nee. Het meewerken hier-
betekent dat je een stukje Pa
tina krijgt in ruil voor de erken-
g van de Israëlische bezetting
i de overige tachtig procent van
estina. Het betekent dat je ge-
nilitariseerde zones tussen deze
at en Israël zult moeten accepte-
Het betekent dat je bepaalde
'den met Jordanië moet aan-
open Het betekent dat je je
>nd moet houden over de strate-
van Saoedi-Arabië en de overi-
reactionaire regimes. Het bete-
't dat wij geleidelijk aan onze
^^^rekkingen met de Sowjet-Unie
ce andere socialistische landen
moeten bevriezen."
nerikaan
ttom. in ruil voor een stukje
moeten wij alle imperialis
me plannen m dit gebied aan-
kden In ruil voor de terugver-
ng van een stukje land moest
de Egyptische president Sadat
nieuwe regels voor het buiten
landse kapitaal opstellen en moet
hij tegen de progressieve krachten
overal ter wereld strijden. Sadat
zelf zegt dat de mogelijkheden voor
een oplossing van de problemen
zich voor 99 procent in de handen
van de Amerikanen bevinden. Dit
betekent dat de oplossing voor 99
procent een Amerikaanse oplos
sing zal zijn, en dat is juist het
probleem. Wanneer je mij voor de
keuze plaatst van terugverkrijging
van de Sinaï-woestijn in ruil voor
de uitverkoop van Egypte aan het
imperialisme of een vrij en demo:
cratisch Egypte zonder Sinaï dan
kies ik het tweede. Ik zal dan wach
ten tot het probleem van de Sinaï
op een revolutionaire manier wordt
opgelost."
Klassenstrijd
kël
•abisch Hanoi
iarmeer je erin slaagt om niet
(leen als Palestijnen. maar als Pa-
(stijuen en Libanezen, als Palestij-
fcn en Jordaniërs, als Palestijnen
Syrië of als Palestijnen en
jyptenaren een van deze Ara-
sche staten te controleren, dan
je door een 'Arabisch Hanoi'
irden gesteund in de strijd voor
n werkelijke bevrijding van Pa-
itina. Bevrijding door vreedzaam
praat is onmogelijk. Er is maar
weg. Je moet een revolutionai-
partij hebben en een zeer breed
rat waarin alle krachten tegen
imperialisme, het zionisme en
aèl verenigd zijn. Een revolutio-
re basis is een voorwaarde voor
Palestijnse verzet om Palestina
kunnen bevrijden. Daarom moe
wij tenminste in een van de
lische staten eerst een over-
ing boeken."
een mini-staat
n Palestijnse mini-staat op de
or Israël bezette westelijke Jor-
anoever en in de Gazastrook kan
Igens Habasj. gezien het huidige
ichtsevenwicht niet de rol van
Arabisch Hanoi spelen.
fanneer je de vraag opwerpt of
1 deel van Palestina werkelijk
vrijd zal zijn, een werkelijke re-
ilutionaire basis zal zijn, dan is
antwoord nee omdat het past in
plan dat voor de Arabische
reld is opgesteld. Momenteel
irden wij niet met de vraag ge-
ïlronteerd of wij geheel Palesti-
of slechts een gedeelte van Pa
tina willen aanvaarden. Nie-
aid zou in principe tegen de be
iding van een vierkante meter
het grondgebied van Palestina
nnen zijn.
Habash meent dat het fout is om de
zaak alleen als een probleem van
grondgebied te beschouwen. Voor
hem is het ook een vraagstuk van
de klassenstrijd. Volgens hem
hebben wij in het Midden-Oosten
„tegelijkertijd met een nationaal
en een klasseprobleem te maken."
De reactionaire regimes bespelen
momenteel de nationale gevoelens
van het volk „maar als de zaken
eenmaal duidelijk worden, zullen
de massa's zich niet laten bedrie
gen. Tijdens de voedselrellen in
Egypte in januari zeiden de demon
strerende Egyptische massa's: Wij
willen een dergelijke overwinning
niet want in ruil voor de Sinaï ver
kiezen wij geheel Egypte. Maar wij
zijn niet bereid om geheel Egypte,
Syrië en Palestina te verliezen in
ruil voor een stukje land. Laat ons
nog eens vijf. tien, twintig jaar
wachten tot wij een werkelijke be
vrijding tot stand kunnen
brengen."
Ondanks het feit dat volgens Ha
basj Syrië, Jordanië en Egypte aan
het „imperialistische kamp verlo
ren zijn gegaan" kan het Palestijn
se verzet naar zijn mening een zeer
belangrijke rol spelen. „Wij geven
toe dat onze revolutie moeilijke tij
den doormaakt. Maar dit betekent
niet dat wij ons moeten overgeven.
Wij kunnen als katalysator funge
ren voor de revolutionaire krachten
in Egypte. Syrië, Libanon en Jorda
nië. „Met uitzondering van Jorda
nië gelooft Habasj dat dit de voor
naamste rol van het verzet in de
Israël omringende landen moet
zijn. In Jordanië ligt de situatie
anders want daar vormen de Pales
tijnen zeventig procent van de be
volking.
Reactionairen
Habasj beschuldigt de leiding van
de PLO ervan te geloven tegen Is
raël en het imperialisme te kunnen
strijden zonder tegelijkertijd de re
actionaire Arabische krachten aan
te pakken. Daarom ook heeft hij
alle pogingen om het Volksfront
ertoe te bewegen weer deel van de
Uitvoerende Raad van de PLO uit
te maken verworpen. „Het gaat ons
niet om het versterken van het poli
tieke programma, het gaat ons om
de vraag of dit het juiste politieke
programma is.
In het Midden-Oosten voltrekt zich
een zuiver imperialistisch program
ma. Willen wij er deel van uitma
ken, willen wij de kant kiezen van
de Arabische regimes of de kant
van de Arabische volkeren en de
uitvoering van dit plan tegenhou
den? Wanneer deze vraag juist
wordt beantwoord zullen wij weer
deel van de Uitvoerende Raad gaan
uitmaken.
Momenteel heeft de PLO een pro
gramma dat het imperialistische
proces van binnenuit meent te kun
nen bestrijden. Dat is naar onze
mening niet alleen fout maar ook
zeer gevaarlijk voor de toekomst
van onze strijd."
Terugkeer
Ondanks de felle kritiek van het
Volksfront op de PLO hebben Pa
lestijnse leiders gedurende de we
ken die aan het laatste Palestijnse
Nationale Congres vooraf gingen
alles in het werk gesteld om Habasj
ertoe te bewegen iemand in de Uit
voerende Raad af te vaardigen. De
terugkeer van het Volksfront is vol
gens Habasj van groot belang voor
de Palestijnse leiders vanwege hun
invloed bij de Palestijnse massa's:
„Onze Palestijnse massa's waren
nooit tijdens hun sinds 1917 duren
de historische strijd bereid om de
aanwezigheid van het zionisme in
dit deel van de wereld te aanvaar
den Ten tweede zal een mini-
Palestina de problemen van zestig
procent van het Palestijnse volk
door James Dorsey
Foto boven: Dr. Habasj zet met kracht zijn standpunt uiteen.
Onder: Onze redacteur James Dorsey (rechts) in gesprek met dr. George Habasj.
niet oplossen. De mini-staat zal de
problemen van één miljoen van de
drie miljoen Palestijnen oplossen.
Met andere woorden, tweederde
van het Palestijnse volk is tegen de
oplossing van het probleem door
middel van de stichting van een
mini-Palestina. Het bestaan van
een revolutionaire organisatie die
tegen deze oplossing strijd, vormt
een behoorlijke hindernis voor het
proces op dit ogenblik. Daarom wil
de men in de PLO dat wij weer deel
uit zouden gaan maken van de Uit
voerende Raad."
Tegenstelling
Het feit dat er verschil van mening
bestaat tussen PLO-leider Jasser
Arafat en bijvoorbeeld de Egyp
tische president Sadat, acht Ha
basj niet van zo groot belang. „Het
zijn kleine tegenstellingen binnen
het kader van de imperialistische
plannen. Slechts wanneer Arafat
zich van het huidige proces afkeert,
wanneer hij de strijd van de revolu
tie anders inricht en wanneer hij de
juiste politieke lijn voor de Pales
tijnse en Arabische massa's kiest,
kan het machtsevenwicht worden
veranderd." Volgens Habasj vormt
de as Riad-Cairo-Chartoem-
Damascus het reactionaire blok in
de Arabische wereld. Werkelijk re
volutionaire regiems staan hier
niet tegenover. „Wel is er een aan
tal landen, en let op mijn woorden,
die buiten dit blok staan. Dit zijn
Libië en Irak en tot op zekere hoog
te Algerije, Zuid-Jemen en So
malië."
Ook de Sowjet-Unie en de socialis
tische landen beschouwt Habasj
als vrienden. „Het is echter onze
pech dat de Sowjet-Unie het met
ons uiteindelijk doel niet eens is.
Ook dit is een bijzonderheid van de
Palestijnse bevrijdingsbeweging.
Maar de meningsverschillen met de
Sowjet-Unie zijn meningsverschil
len tussen vrienden. Wij moeten de
Sowjet-Unie bewijzen dat wij een
werkelijke anti-imperialistische
kracht zijn. Ik geloof niet dat de
Sowjet-Unie zich afzijdig zal hou
den wanneer in dit deel van de
wereld een werkelijk gevecht
plaatsvindt tussen de progressieve
en de reactionaire krachten.
Binnen de Palestijnse beweging-
wordt Habasj met de meest uiteen
lopende begrippen van utopist
tot fascist omschreven. Over één
ding zijn vele Palestijnse leiders
het echter eens: de opstelling van
het Volksfront is irreëel. Habasj
zelf meent dat „wij realistischer
zijn dan enige andere macht.
„Wanneer wie dan ook in de wereld
vrede in het Midden-Oosten wil
stichten, dan is een vrede zonder
een democratisch socialistisch Pa
lestina onmogelijk. Neem bijvoor
beeld het zionisme. Het zionisme is
een racistische Ideologie die een
zuiver Joodse staat wil. Dit streven
betekent dat zij op een bepaalde
manier tegen andere volkeren aan
kijkt. Er zal nooit een definitieve
vreedzame oplossing komen zon
der dat je je aansluit bij een pro
gressieve ideologie. Wij zijn de
meest realistische kracht omdat
wij de werkelijke voorwaarden
scheppen voor vrede in dit deel van
de wereld. Degenen die de huidige
voorstellen presenteren, denken in
termen van twee, drie of vier jaar.
Dit is onzin. Dit zal een oplossing
zijn voor de heersende klassen sa
men met het imperialisme. Dit zal
een oplossing zijn die gericht is
tegen de onderdrukte klassen, te
gen hun nationale belangen en te
gen hun klassenbelangen."
Confrontatiestaten
De huidige voorstellen om het
conflict in het Midden-Oosten op te
lossen zijn bedoeld om de Ara
bische nationale beweging in be
dwang te houden. De Arabische
confrontatiestaten (landen die Is
raël omringen) werken aan dit
proces mee. Het conflict tussen Sy
rië en de radicale Palestijnen „werd
ons opgedrongen. Wij wilden niet
tegen Syrië vechten. Maar toen zij
bepaalde overwinningen hadden
geboekt, gingen zij een aantal eisen
aan ons stellen. Wanneer ik op deze
eisen inga," aldus Habasj, „dan zou
onze revolutie niet meer onafhan
kelijk zijn. Laten wij aannemen dat
Je naar mij toekomt en zegt: ik wil,
hoe dan ook, jouw geweer. Mijn
geweer is voor mij mijn revolutie.
Ik zal de voorkeur geven om jou te
bestrijden voordat ik mijn geweer
moet afstaan, zelfs wanneer ik
maar vijf procent leans heb om te
winnen."
Ook joden
In zijn strijd voor een democra
tische socialistische Palestijnse
eenheidsstaat wil Habasj samen
werken met de anti-zionistische en
niet-zionistische krachten in Israël.
Er bestaat volgens hem een onder
scheid tussen het aanvaarden van
het bestaan van de staat Israel en
het aanknopen van betrekkingen
met anti-zionistische en niet-
zionistische krachten in dat land.
„Wij zijn niet tegen Joden, wij zijn
alleen tegen Israel als een uitdruk
king van de zionistische ideologie.
Ik hoop dat wij ooit eens de dag
zullen bereiken waarop een be
paald percentage van onze leden
progressieve joden zijn die nu in
Palestina wonen. Binnen tien jaar
zullen het Volksfront en de Pales
tijnse beweging bestaan uit Arabie
ren en Joden die voor hetzelfde
doel strijden. Dit is een historisch
proces. Radlkale veranderingen
voltrekken zich niet binnen één
twee jaar. Maar ik hoop dat een
behoorlijk deel van de «"den die ln
Israel leven, tot de cir.ciusie zal
komen dat het zionisme geen op
lossing van het joodse vraagstuk
vormt, dat het een werktuig is van
het imperialisme en dat hun belang
ligt in het samenwerken met de
democratische en progressieve
krachten in dit deel van de wereld."
Godsdienstige groep
Voor Habasj vormen de Joden
slechts een godsdienstige groep. Zij
zijn burgers van de landen waar zij
leven. „Dit is het principe waarop
wij betrekkingen met de Joden in
Palestina moeten aanknopen. Zo
lang zij zich als zionisten beschou
wen betekent dat automatisch dat
ik hen moet bestrijden. Er bestaat
geen andere mogelijkheid. Want
dit betekent dat zij zich bij vreem
de krachten moeten aansluiten
(het imperialisme, JD). Maar zodra
zij een werkelijk humane en pro
gressieve oplossing voor zich zelf
en voor de anderen zoeken, dan zijn
al onze problemen opgelost. Zolang
zij geloven dat zij een volk en geen
godsdienst zijn, betekent dat auto
matisch dat zij een reactionaire
kracht in dit deel van de wereld
zijn. Om het recht op een Joodse
staat te kunnen opeisen, moeten zij
de maronietische christenen in Li
banon en de Alawietische moslems
in Syrië dwingen om hun eigen
staten te stichten. En al deze op
godsdienst gebaseerde staten zijn
zonder meer reactionaire staten.
Het is hier dat wij van mening
verschillen met de niet-zionlsten
want zij geloven dat Je een staat
Israël kunt hebben zonder Zionis
me. Als Israël niet zionistisch zou
zijn, waarom zouden wij dan niet
kiezen voor de meest natuurlijke
vorm, de democratische socialis
tische Palestijnse staat."
Voorbijgaande fase
Het feit dat vele Israëli's zich zelf
als een volk beschouwen, ziet Ha
basj als een „voorbijgaande fase in
de geschiedenis, Zelfs wanneer je
stelt dat negentig procent van de
genen die nu in Israël wonen zich
als een volk beschouwen zeg ik dat
je dit niet mag los zien van de
geschiedenis van de Joden. In feite
moeten wij ideologisch onder de
joden in Palestina werkzaam zijn
om hen uit te leggen dat religie niet
voldoende basis is om een volk te
vormen. Zij hebben veel meer met
mij als Palestijnse Arabier gemeen
dan met een jood die in Zweden of
New York woont. Zij zullen een
punt bereiken waarop onze belan
gen parallel lopen en waarop hun
belangen niet liggen bij de kapita
listische joden in New York."
Gevraagd wat hij gemeen heeft
met een Nederlandse Jood die naar
Israël is geëmigreerd, antwoordt
Habasj: „Momenteel hebben wij
gemeen dat hij op mijn land in
Palestina woont. Ik ben geen ra
cist. Ik zeg niet tegen hem: ver
dwijn. Ik houd rekening met het
feit dat hij in Palestina woont en
zeg tegen hem: Je bent welkom.
Laat ons samenleven. Natuurlijk
mogen alle joden blijven. Wij zullen
samen een beschaving, een volk
opbouwen. Wij kunnen geen racis
ten zijn, wij strijden Juist tegen het
zionisme. Wij zouden nooit racisten
'kunnen zijn want wij weten wat
racisme is."
Ondanks het feit dat de laagste
sociale klassen in Israël het felst
anti-Palestijns zijn. ziet Habasj
juist in het feit dat de uit de Ara
bische landen afkomstige joden
„onderdrukt" worden „een stevige
basis voor een bondgenootschap
met hen". Habasj trekt een verge
lijking met de extreem rechtse Li
banese leider Camille Chamoen.
„Chamoen heeft nooit zelf een ge
weer in de hand genomen. Hij ge
bruikt de onderdrukte mensen. Het
zal tijd kosten om de mentaliteit te
veranderen maar door middel van
intensief ideologisch werk zullen
deze joden hun werkelijke klassen-
belangen gaan zien. Ik heb het niet
over morgen, ik heb het over tien
tallen jaren."
Mentaliteit
Habasj denkt deze mentaliteitsver
andering door middel van overtui
gingskracht te kunnen bewerkstel
ligen. Hij geeft echter wel toe dat
een vliegtuigontvoering de Pales
tijnen meteen tien Jaar in hun werk
terugwerpt. „U heeft gelijk. Wij
moeten hiermee rekening houden.
Wij moeten bij onze militaire acties
duidelijk onderscheiden tussen ac
ties gericht tegen zionistische in
stellingen en de heersende klasse
en tussen acties die het gewone
volk schaden. Maar vaak is het
moeilijk om de oorlogsvoering on
der controle te houden. WIJ zelf in
ieder geval hebben herhaaldelijk
verklaard dat wij met het ontvoe
ren van vliegtuigen al lang zijn
gestopt. Over het algemeen moet
inderdaad een duidelijk onder
scheid bij onze militaire acties wor
den gemaakt. Maar u zult wel be
grijpen dat dit niet altijd mogelijk
zal zijn."
Copyright Trouw: Dit verhaal of ge
deelten van dit verhaal mogen niet
zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever wor
den overgenomen.
