GOED EN KWAAD
Een beetje Leger des Heils-achtig
J NV
Over de gevolgen van een heimwee
VANDAAG
ZATERDAG 7 MEI 1977
KERK
Trouw/Kwartet
door prof.
dr. G. Th. Rothuizen
Hoe mooi waren ze, die oude mensen, hoe eenvou
dig, hoe zuiver .hoe sereen lijkt me hun leven:
geen modder, geen draaikolken.
Virginia Woolf
Eigenlijk <d.w.z. volgens het
boekje) had ik een ongelukki
ge jeugd moeten hebben. Bij
het uitbreken van de oorlog,
mei 1940. was ik veertien en
mijn jeugd speelde zich dus af
gedurende bezettingstijd Ik
verloor prompt mijn beste
vriend Hij mocht dan nog zo
aardig zijn (en dat was hij),
zijn vader (ook aardig) was
opperhoofd van de NSB in
Zeeland en dat kon je niet
langer maken
Met ons gezin liep het volkomen in
het honderd Een broer en een zwa
ger raakten krijgsgevangen voor de
rest van de oorlog, een andere zwa
ger werd gegijzeld, een zuster zat in
het concentratiekamp, weer een
andere zuster en broer werden als
..ongewenst persoon" verbannen
uit de stad van hun inwoning, de
rest verloor ai hun huisraad
Tot overmaat van ramp stierf mijn
moeder in 1942. nazes jaar verlam
mlng Ik hield er een fijne maar
duidelijk vereenzaamde vader aan
•ver. benevens een aantal huis
houdsters, die bij mij geen goed
konden doen Op het gymnasium
wenste de rector, in zijn klassieke
toren schuilend, ver boven de par
tijen te blijven staan Zwarte theo
logie zou tegenwoordig zeggen uni
verseel is neutraal en neutraal is
heulen met. en ze heeft gelijk De
rector (ook al aardig) was dus (out
Je rammelde in Zeeland niet direct
van de honger, maar trek had je
altijd. Van enig uitgaansleven was
geen sprake, allengs werd de pro
vincie hermeUsch afgesloten en
wanneer Je in de bus naar school
niet op Je woorden paste, was je er
vies bij. De trein kon altijd bescho
ten worden. Thuis stonk het op de
eerste verdieping altijd naar prui
sisch leer vanwege de eeuwig inge
kwartierde officier en vijand, die
mij graag toeblafte dat zijn over
winning zeker was Huiswerk werd
niet zelden gemaakt bij noodver
lichting en met de visite erbij. Mijn
eerste Helde verliep ongelukkig,
niet omdat ik een blauwtje liep,
maar na een jaar nog wel liet
lopen en dat Is weinig minder erg
Voeg bij dit alles dat het om een
gereformeerde jeugd ging. d w.z
dansen door de week was er even
min bij als fietsen op zondag, maar
wel tweemaal naar de kerk en daar
tussendoor twee lezingen op de jon
gelingsverenlging en men zal het
kunnen begrijpen en billijken wan
neer ik zou hebben ómgezlen. zo
niet in wrok. dan toch wel in onbe
hagen Nogmaals: volgens het
boekje of de boekjes zouden daar
voor redenen genoeg zijn geweest
God in Londen
Niets is minder waar. Mijn herinne
nngen aan de oorlogstijd in het
algemeen en mijn gereformeerde
opvoeding in het bijzonder zijn
overwegend die aan een of andere
oergezelligheid en van een verba
zingwekkende intimiteit, in alle va
riaties van het kruipen in de bijbel
op de verenigingsuren en avonden
tot een stiekeme zoen in de zwaar
verduisterde trein Een vrijage in
de duinen <na 1943 helaas onmoge
lijk) tot het huiswerk maken in de
kamer het waren evenzovele hol
letjes tegen het geweld Het leven
moet van een hartverwarmende
eenvoud geweest zijn. Reductie
werd tot concentratie Ik acht het
mogelijk, dat deze eenvoud een
heel speciale oorzaak had. Iedereen
«vond Je en dacht je) wist
haarscherp wat goed was en wat
kwaad Dèt lag (als we de VPRO-
uitzending over de jaren twintig en
dertig mogen geloven», bij alle el
lende tóch ai ..heerlijk vast" Maar
deze vastigheid scheen in de oorlog
haar climax en bekroning gevon
den te hebben God zat in Londen,
de Duivel in Berlijn, alleen dode
Duitsers waren goede Duitsers en
zelfs fervent ongelovigen als Jac
ques Bloem konden niet nalaten te
dichten
Aan de geallieerde vliegers:
Engelengelijk moeten die wij heten.
Die. gezeten tusschen gerichte
vleugels
Onbewogen dan door te zijn ge
rechten
De ondergang tartten.
En zij zegenden de gespleten aarde,
Met de heilige bommen van de ver
delging
Onbeschaamd
Er was wel oorlog, maar er waren
dus geen problemen. Achteraf
hoorde Je. dat maagzweren verdwe
nen als sneeuw voor de zon en
algemeen is bekend, dat het eerst
vrede moet worden, alvorens men
sen weer gaan talen naar depres
sies, wanhoop en suïcide, zó „ver
eent" de strijd. Het enige probleem,
dat wij in ons gezin ooit kenden,
was de vraag of we het door een
vriendelijke inkwartiering afgescho
ven prachtige wittebrood moes
ten opeten of weggooien
Ik ben mij bewust thans onbe
schaamd te praten over mijzelf
Want er leefden in dezelfde tijd
natuurlijk ook goede Duitsers. Die
trich Bonhoeffer bv was er zo een
en die had het niet gemakkelijk
met goed en kwaad. Die schreef
,.De grote maskerade vap het
kwaad heeft alle redelijke begrip
pen op losse schroeven gezet Voor
hem had de duivel ..de gestalte
aangenomen van het licht, van het
goede" en hoe'. En hij zag voor
ogen. hoe mensen „het kwade tole
reerden om groter kwaad te vermij
den" en daarbij uit het oog verlo
ren. dat „het grotere kwaad dat zij
vermijden wilden het grotere goed
zou kunnen zijn". En hij schrijft
van zichzelf en de zijnen „Wij wa
ren de zwijgende getuigen van
slechte daden, wij zijn door de wol
geverfd* wij leerden de kunst te
veinzen en te spreken met dubbele
tong zware conflicten maakten
ons murw. misschien zelfs cynisch
zijn wij nog bruikbaar1"
Dat wil zeggen, in dezelfde tijd. dat
ik de duidelijkheid van goed en
kwaad leerde omarmen, leerden
anderen ermee kappen. Bonhoeffer
sprak voor zijn eigen illegaliteit.
Maar sprak hij niet voor alle illega
liteit1 Dit was ook de tijd. dat jon
gens. nauwelijks ouder dan ik. en
soldaat, op het slagveld leerden,
dat alles wat hen altijd als kwaad
verboden was (liegen, bedriegen,
plunderen en doden) voor het mo
ment verdiende goed genoemd te
worden en in ieder geval gedaan.
Maar wat wist je daarvan op je
zestiende of wat wist het merendeel
van de bevolking ervan, hoe „er
gens" een goede .kameraad, ver
klikker geworden, werd geliqui
deerd en dat Presserzijn verschrik
kelijk boek over de ondergang der
joden zou besluiten met de zin
..Om te leven moest elke overleven
de iemand verraden door hem in de
steek te laten"? Dat mijn „duide
lijkheid" omsingeld werd door een
huiveringwekkende tragiek, waar
in goed en kwaad hopeloos ver
strengeld lagen, ik wist het niet.
Verloren onschuld
Die duidelijkheid leek na de oorlog
voorgoed voorbij (al zou zij nog
even doorsudderen: gingen wij niet
duidelijk Indlë bevrijden, verdien
de Noord-Korea niet duidelijk ver
nietigd?) Dat go)d over de hele li
nie. Brief Encounter is een duidelij
ke anti-overspel film. Toen hij
laatst nog eens werd vertoond
sprak een recensent van „verloren
onschuld" en ik vrees, dat hij gelijk
had. Tegenwoordigd draaien wij
Kisses at Fifty. Goed en kwaad
verstrikken zich tot in de huiska
mers Daar praten wij met elkaar
over de vraag of het goed is 25
miljoen kinderen in India van de
hongerdood te redden, in de zeker
heid dat we over 25 jaar 125 miljoen
kinderen te voeden hebben. Wij le
ven bij gratie van wapenen, die we
missen kunnen noch gebruiken, ge
bruiken noch missen. Zijn zulke
wapenen goed of kwaad of rest ons
slechts de duidelijkheid van de
krankzinnigheid1 Dat mensenon-
rechtcn moeten sneuvelen in de
strijd om de mensenrechten is dui
delijk. Maar niet hoeveel mensen
rechten er daarbij mogen inschie
ten. Is de medische macht een goed
of een kwaad? En hoeveel versla
ving mag een mens zichzelf en zijn
cultuur gunnen om te „overleven"?
Vanuit al deze onduidelijkheden
werd nu ook het mes gezet in de
duidelijkheid van de oorlog. Waren
de bombardementen op Dresden
bevrijding of gewoon moord? Was
het laatste middel om onze
landgenoten uit de Japanse con
centratiekampen nog op tijd de
vrede te bezorgen (de Bom); niet
ook het eerste middel ons allen op
te zadelen met de ramp van een
koude oorlog? En ik zei het al.
illegalen bleken (ook) verraders en
verraders (ook) illegaal en was een
..goede" Nederlander niet door
gaans een „laffe" Nederlander1
Dwz. betekende aped handelen niet
doorgaans een mooi woord voor
niets doen?
Beter of slechter?
Het is in dit klimaat, dat de jeugd
onder ons vandaag achttien wordt.
Zij worden gemarteld noch opge
jaagd en permitteren zich een vrij
heid. die de oorlogsjeugd (hun va
ders en moeders) verbijstert, irri
teert en ook Jaloers maakt (dat
„hokt" maar samen of het niets is
etc.)
Voor deze reactie is onvoldoende
reden. Ze hebben het beter, ze heb
ben het ook slechter, gemakkelij
ker maar ook moeilijker dan wij
De „helderheid" van het leven on
der de bezetting schampt af op hun
problematiek, maakt daar kortslui
ting mee en het heeft totaal geen
zin hen met de daarbij behorende
pedagogiek, laat staan heroïek ach
ter de vodden te zitten. Hoogstens
vermogen wij enig begrip, enige ja
loezie te wekken bij hen voor de
zedelijke nostalgie, het heimwee
waarmee wij ouderen terug kunnen
dromen naar de dagen, dat God
gewoon in Londen zat, de Duivel in
Berlijn en alles eenvoudig leek.
goed goed was en kwaad kwaad en
daarmee uit naar het scheen (het
Tekening van Otto Dicke uit „Wij waren er ook bij", het
oorlogsboek-voor-jongeren van Gertie Evenhuis (uitg. Van Goor
Zonen, Den Haag).
motto van Virginia Woolf werd ge
schreven in Londen. 1940!)
Verbrande schepen
En misschien, dat zij de jongeren
van vandaag dan op hun beurt
ook enig begrip mogen wekken
t.a.v. een duidelijkheid, die zij (bij
alle morele puzzelsxnenen veroverd
te hebben? Zodat de óngecompli-
ceerdheid van goed en kwaad toch
ook weer niet voorgoed voorbij lijkt
en hier en daar in een zelfs verras
send helder licht komt te staan! Zó
zelfs dat opnieuw mensen bereid
zijn ervoor in gevangenissen te
gaan. gemarteld te worden, te ster
ven en zelfs te laten sterven.
Wat veel jongeren vandaag ons
proberen duidelijk te maken, dat is
dat het best eens mogelijk zou kun
nen zijn, dat God zijn voor ons zo
ingewikkelde en verre hemel en de
Duivel zijn ingewikkelde en verre
hel opnieuw verlaten hebben om
hun intrek te nemen op aarde. De
laatste bijv. in Pretoria en Moskou.
Santiago en de Sahel. De eerste op
Robbeneiland, de Goelagarchipel,
bij de ondergrondse van Chili en in
de rijke landen.
Wie zichzelf ook maar een beetje
serieus genomen heeft in oorlogs
tijd. wie toen ook maar een beetje
geloofd heeft in een enigszins dui
delijk verschil tussen goed en
kwaad, die zal er goed aan doen dat
ook nu te doen. Of hij verdient op
verschrikkelijke wijze uitgelachen
te worden door het nageslacht, dat
toch niet toevallig zijn nageslacht
is.
Zo gezien is het niet zo. dat de
moraal van vandaag die van vroe
ger uitsluit. Juist wie de ethiek van
vandaag (en het is de ethiek van de
jeugd van vandaag) niet in grote
trekken aanvaardt en daarbij de.
schijnduidelijkheid en de uitwas
sen van haar stellirtgname op de
koop toeneemt zoals wij dat ook
altijd gewild en gevraagd hebben
voor het tijdvak 1940-1945 die
heeft alle zedelijke schepen achter
zich verbrand. Wie het wel doet, hij
heeft ergens vrede
Prof. dr G. Th. Bolhuizen is hoogle
raar in de ethiek aan de theologische
hogeschool van de gereformeerde
kerken te Kampen.
door A. J. Klei
Aan de kerkdienst in het
ziekenhuis, waar ik ten
gerieve van de gemeentezang
het harmonium beroerde,
werkte een jeugdkoor mee.
dat bij 't uitgaan luidkeels
„Ik wandel in het licht met
Jezus" zong. begeleid door
een ritmische gitaar. Hoe
vin-je dat?, vroeg iemand, en
ik zei: een beetje Leger des
Heils-achtig
Nu tk me vandaag geroepen acht
iets over het Leger des Heils te
schrijven, omdat het morgen
negentig jaar geleden is dat het zijn
arbeid in ons land begon, besef ik
dat mijn antwoord eigenlijk
typerend is voor de houding van
heel watt kerk )mensen tegenover
het heilsleger: genegenheid op een
afstand
Zo n opwekkingslied ln marstempo
hoeft van mij niet. het verbleekt bij
welke psalm ook. maar daarom
gooi ik het nog met weg. want er
zijn jongeren en ouderen die er wat
aan hebben. En dan zeg Je ervan
een beetje Leger des Hells-achtlg
Je waardeert het. maar met voor
jezelf Je zou je nooit bij het Leger
des Heils aansluiten, maar „ze doen
veel goed" en als ze met De
Strijdkreet langskomen, schud je
nooit van nee
Ovengens Is met dat pnjzende .jze
doen veel goed" de kennis omtrent
het Leger bij velen bekeken
Kapitein D C Verpoorte van de
voorlichUngsdienst kan daar
sterke staaltjes van vertellen en hij
doet dat ook. als hij me rijdt naar
majoor J Verhagen, die verbonden
is aan de kweekschool van het
heilsleger in Amstelveen Deze
laatste is me door de commandant
als gesprekspartner aangewezen, ik
kan ln het streng hiërarchisch
geleide Leger met zomaar iemand
aanschieten voor een praatje'
In het kantoor van de heer
Verhagen gaan we er nog even op
door Heilssoldaten staan nog vaak
te boek als soepuitdelers met een
vroom traktaatje onder de arm
Dat het Leger op uitgebreide
schaal en met beroepskrachten aan
maatschappelijke hulpverlening
doet. ontgaat blijkbaar de
doorsnee-Nederlander En de
opnchting van het eigen
dat het heilsleger voor 't merendeel
bestaat uit „gewone" mensen. Je
treft bij het Leger niet gauw
vertegenwoordigers van de
geestelijke en maatschappelijke
bovenlaag aan. Dit in tegenstelling
tot. bijvoorbeeld. Engeland, waar
burgemeesters en vakbondleiders
die aangesloten zijn bij het Leger
des Heils. geen uitzondering
vormen.
Wij doen aan bijbelstudie, niet aan
theologie, verklaart majoor
Verhagen, we luisteren naar wat
Gods Woord ons te zeggen heeft
voor het leven van alledag. Ik meen
dat je daarbij de theologie niet
buiten de kweekschool)deur kunt
houden. Majoor Verhagen vertelt
dat een ethische commissie van het
Leger zich buigt (onder meer) over
het vraagstuk van de homofilie en
ik beweer opnieuw, dat je hierbij de
theologie niet kunt uitschakelen.
De heer Verhagen geeft het half toe
en knikt enigszins opgelucht,
wanneer ik vervolgens vaststel dat
ook de hiërarchie van het Leger
meebrengt dat (eventuele)
discussies niet naar buiten komen
de besprekingen van de ethische
commissie vinden binnenskamers
plaats, we zullen alleen horen wat
het resultaat is. Een perstafel is
contrabande.
De oorspronkelijke methodistische
prediking van het Leger is
verkleurd. Je vindt niet meer de
felle tegenstelling tussen de nogal
nadrukkelijk beschreven
heerlijkheden van't eeuwig, zalig
leven tegenover de al even concreet
beschreven ellende van het
hellevuur, gevolgd door de
dringende oproep om nü te kiezen
Tegenwoordig klinkt de opwekking
om Christus als Koning van je
leven te kiezen. Want wie dat doet.
vindt zijn eigenlijke bestemming,
en wie dat nalaat, beantwoordt niet
aan zijn bestemming. En het mooie
is dat deze opwekking bij het Leger
niet vergezeld gaat van tobberig
gedebatteer over horizontalistisch
en verticalistisch. En daarom,
dunkt me. laat het jubilerend Leger
des Heils de ernst van deze keus
helderder zien dan de kerk veelal
doet.
Morgenochtend zendt de IKON de (jubileum)samenkomst van het Leger des Heils uit, die
gehouden wordt in de korpszaal aan de Gerard Doustraat in de Amsterdamse Pijp- Dit is de oudste
vergaderzaal van het Leger in ons land. en Johan Braakensiek maakte deze tekening van een der
eerste samenkomsten in de Gerard Doustraat.
DE FAMILIE VAN JEZUS
Het verhaal gaat verder De
„naastbestaanden" hebben een
poging gedaan om Jezus „te halen'
Volgens hen was hij in een vreemde
ban geraakt. Hij leefde in een wereld
die hen onbekend was. waarin Hij
zijn eten zelfs liet staan Dat was
abnormaal in hun ogen. Zo kan een
mens niet leven. Hij moet zichzelf
niet vergeten Daaruit heeft zich een
hele dlskussie ontwikkeld over de
vraag hoe Hij dan „bezeten" zou
kunnen zijn. zoals de
schriftgeleerden beweerden. Nu
gaat het verhaal verder Het gaat nu
over zijn moeder en zijn broers, die
Hem door een ander laten roepen.
Waarom doen ze 't zelf niet1 Het
bericht komt door Zie uw moeder
en uw broeders staan buiten en
zoeken U Dat lijkt een echte zaak
En dat zal t ook geweest Zijn. Echte
bezorgdheid om dezé zoon en broer
die zulke ongekende wegen gaat
Hoe zal Hij dit weten te waarderen?
Het gezin is toch een goede zaak En
je moet toch bij elkaar blijven. Het
verhaal is kort verteld We horen
geen overwegingen en gevoelens
worden niet vermeld Daardoor
komt Jezus' antwoord wat abrupt
over. Hij vraagt wie dat zijn. z'n
moeder en broeders, 'tls haasteen
rhetorische vraag, want meteen
daarop lezen we dat Hij om Zich
heen ziet en andere mensen
aanwijst en die zijn familie noemt
Zijn familie bestaa* uit die mensen
die de wil Gods doen. Die zijn mijn
broeder en zuster en moeder. Gezin
en familie zijn goede zaken Zonder
huwelijk, liefde en vriendschap zijn
mensen als „vensterloze nomaden",
als los zand, als knikkers in een zak
Maar er gaat iets boven dat alles uit.
Het zijn waardevolle levensvormen
die we hebben opgenoemd Maar
zonder inhoud zijn ze leeg De
inhoud is „het doen van de wil van
God". Je aan de afspraken houden,
die vol belofte en hoop zijn En
zonder dat zijn zelfs die kostbare
vormen holen waarin mensen
tevergeefs schuil en schut zoeken
tegen de huilende wildernis van de
vervreemding. (Markus 3. vers 31-35)
Beroepingswerk
NED. HERV. KF.RK
Beroepen te Bleskensgraaf E M
Bakker te Nieuwerkerk a.d. IJssel;
te Maartensdijk b.w.i.w W J
Lamfers, kand. te De Bilt.
Bedankt voor Geldermalsen ttoez.):
P van Die te Wolfaartsdijk
GEREF. KERKEN
Beroepen te Capelle a.d. IJssel:
Medema te Nijensleek.
GEREF. KERKEN VRIJG
Beroepen te Lelystad: P. J. Trimp,
kand. te Kampen.
Bedankt voor Zoetermeer J. de Wolf
te Winschoten.
D^flboekennieuws
Dr. Rudolf Boon
ONTMOETING MET ISRAEL
Het volk ven de Thora
200 blz.. geb 27,75
.Dit boek zouden alle dominees moeten
lezen' Er» allen die zich willen verdiepen m
Israels gedachienwereld aldus Evangelie
en Israel
Dr. Rudolf Boon
HET CHRISTENDOM OP DE
TOCHT
Een onderzoek naar de opkomst van hel
West-Europese Atheïsme
258 blz.. 29.95
Een boeiende sludie die velen kan helpen
de besiri|ders van hel chnstendom beier te
leren verslaan om zo mei de auteur een
begin ie kunnen maken mei een
..antwoord' aan hei atheïsme
Dr. J van Raalt<>
DE PUINHOOP VAN HET CHRIS
TENDOM ALS TEKEN VAN HOOP
104 blz 12.25
Oe auteur komt tot een verrassende visie
op de toekomstmogeii|kheden van de kerk
Prof. Dr. J. Firet
HET AGOGISCH MOMENT IN HET
PASTORAAL OPTREDEN
3e druk. 388 blz 47.50
Dti boek biedt een geweldige hoeveelheid
materiaal en is daardoor een stimulans
voor alten die pastoraal bezig zi|n
Verkrijgbaar m de boekhandel
vormingscentrum in Lunteren voor
de bezinning op dit beroepsmatige
werk was geen gebeurtenis, die de
voorpagina haalde
Merkwaardig eigenlijk, dat je het
Leger zo weinig tegenkomt Neem
nu die bezinning Daarbij gaat het
erom. dat de laatste van de drie
S-en, waarmee vanouds het
optreden van het heilsleger werd
getypeerd: soup, soap en salvation
tsoep. zeep en redding), dat redden
van zielen niet in de verdrukking
komt Welnu, de kerken kennen het
probleem van wat dan heet de
veralgemening van het
maatschappelijk werk en ze
discussiëren over al dan niet
„gevulde algemeenheid", maar het
Leger hoor je niet in het debat
Nog een paar dingen Her en der
vertoont de traditionele
bijbelopvatting scheuren Wordt
het fundamentalisme van het
Leger des Heils nooit
aangevochten? Je verneemt er
nooit over Sinds jaar en dag
kunnen de kerken niet meer om de
kwestie van de homofilie heen. aan
rapporten en geschriften geen
gebrek. Gaat dit aan het Leger
voorbij? Je merkt er althans niks
van In de kerken bloeit naast een
zeker activisme ook zoiets als een.
laat ik zeggen.
opwekkingsmentahteit op. In
roomse en calvinistische kerken
wordt vrolijk geklapt op het ritme
van een gul meegezongen
opwekkingslied. Wat vindt het
Leger daarvan1 Vaart het er ook
wel bij? Je weet het niet
Majoor Verhagen en kapitein
Verpoorte horen mijn opsomming
aan. Om met mijn laatste vraag te
beginnen, ik ontdek dat zij geen
van beiden „kind van het
regiment" zijn, dat wil zeggen dat
hun ouders geen heilssoldaten
waren. De heer Verhagen is van
gereformeerde komaf en de heer
Verpoorte is hervormd geweest
Majoor Verhagen was negentien,
toen hij overging naar het Leger
Hij wilde wat doen. maar in de kerk
werd meer gepraat dan gedaan, tot
in de evangelisatiecommissie toe
HIJ denkt dat hij. als hij vandaag
negentien was. waarschijnlijk m de
kerk zou blijven omdat daar nu
plaats is voor jongelui, die letterlijk
met het evangelie de straat op
willen Hiermee geeft hij tegelijk
antwoord op mijn vraag: naarmate
de kerk meer ruimte biedt voor
verschillende manieren van
geloofsbeleving, zal er minder
behoefte zijn om het elders, in dit
geval: bij het Leger des Heils. te
zoeken
Intussen ziet majoor Verhagen een
blijvend verschil niet over 't hoofd
geklap en een combootje in de kerk
zijn versiersels, een extraatje, iets
bovenop de normale kerkdienst,
maar bij het Leger behoort het tot
het wëzen van de samenkomst.
Klappen, spontaan getuigen het
is in ons ingebakken, zegt majoor
Verhagen
Hiermee komen we op de andere,
door mij aangeroerde punten. Bij
het Leger hebben ze niet zo'n
behoefte aan theologische
overwegingen en vandaar dat je
van deze kant geen „inbreng" kunt
verwachten in actuele theologische
discussies of in discussies, waar de
theologie een stevig woordje
meespreekt, hetgeen in ons land
meestal het geval is Er komt bij
THEOCRATIE
OF IDEOLOGIE
HU DILEMMA
VAN Lf IRJlDKiH
OtRlsri Mf! II)
Dezer dagen verschenen:
Dr. W. Aalders
THEOCRATIE OF IDEOLOGIE
Het dilemma van de huidige christenheid
306 blz.. gebonden 37,50
De auteur heeft de stormachtige ontwikkelingen van de laatste jaren in
kerk en universiteit, staa't en maatschappij van nabij meegemaakt. In
dit boek laat hij zien hoe de fundamentele waarheden van de Reformatie
en het Réveil dreigen verloren te gaan. De grote vraag vandaag is:
waar vindt het confessionele geloof nog een huis om in te wonen sinds
de ideologische doorbraak in de kerk. in de christelijke school en -in de
christelijke politieke partijen heeft plaatsgevonden. Tegenover de ..diep-
insnijdende veranderingen" past niet langer argeloosheid en naïviteit.
Vanuit Groen tracht de auteur de roeping van de hedendaagse christen
heid aan te geven. Dit rijke boek is van groot belang voor allen die met
bewogenheid en bezorgdheid aanzien dat de invloed van het christen
dom tanende is. vooral ook door de ondergraving en aanvallen op de
fundamentele waarheden van de zijde van het moderne denken, dat
niet ophoudt met zijn pogingen binnen de kerk gestalte te krijgen
Juist in deze dagen van verkiezingsstrijd en discussie over het ethisch
reveil een belangri/k boek. dat allen die de confessionele partijvorming
verdedigen een hart onder de riem steekt.
Verkrijgbaar in de boekhandel
UITGEVER!) 3. N. VOORHOEVE - DEN HAAG
