grote liefde valt lelijk tegen
Parodie
Ivoor
film-
jkenners
S
Het venijn zit in de staart
'mU
Met King de natuur in.
1M PS [11®
V
Bestelbon
BLINDGANGERS
i*
ft jaw 5V
r£f*r» wm*
I.#*
3
F
Prolongaties en reprises
Prijs voor Annie
Romein Verschoor
120 pagina's,
147 kleurenfoto's.
Natuurzuivere
«UDAG
u
iUOAG 6 MEI 1977
Trouw/Kwartet
15
leioor w. Wielek-Berg
ien liefde tussen twee mensen die kapot gaat dat is een verhaal zo oud als de wereld, waard om
Bteeds nieuw verteld te worden. De kunstenaar kan uit eigen ervaring of uit die van zijn naaste
^omgeving putten, want wie heeft zoiets niet aan eigen huid of van nabij meegemaakt? En de
«-luisteraar of toeschouwer heeft vele momenten van herkenning, want ook hij weet er waarschijn-
jjlijk van mee te praten.
vereiste is, dat de verhouding wordt
onderbouwd: wij, de toeschouwers,
moeten ervan overtuigd zijn dat die
mensen van elkaar houden, althans
van elkaar gehouden hebben. Dat
heeft De Jong nagelaten. Het roze-
geur-en-maneschijn-scènetje aan
het begin is onnodige flut, er moet
tijdens de voltrekking van het von
nis worden geappelleerd aan wat
eens is geweest.
.Aangezien er in zo'n crisis-situatie
beel wat wordt af gewauweld en gelo
gen, geschreeuwd, gelachen om niet
te hoeven huilen en over het alge-
len weinig gezegd dat een derde
on zinnig in de oren klinkt, kan
kunstenaar wat zijn stijl betreft
ktisch alle kanten op: hij kan het
j het absurdisme zoeken en bij de
warte humor, bij realisme, natura-
me en melo-dramatlek (dat hoeft
*n scheldwoord te zijn). Als het
^enminste een verhouding van enige
mportantie betreft, anders kun je er
(stens een boulevard-klucht op
louwen.
klaar één ding moet, ondanks alle
iic 'ventuele gestamel en gezwam, dui-
Ldelljk zijn en blijven: dat het om iets
0U(,verschrikkelijks gaat. Er moet een
zijn van geween en knar-
sen der tanden- De langzame of snel-
werle ontwrichting van een liefdesver-,
dijl houding is hartbrekend, omdat ten-
ton minste één van de partners weet wat
ree|, hem of haar aan het einde te wach
tten staat: de pijn, de leegte, het
verlies van de identiteit. Er zullen
n d, misschien wel paren zijn, die opge-
a] wekt uit elkaar gaan, maar ze zijn zo
ene zeldzaam dat ze hun geld wel in een
Ge rariteitenkabinet kunnen verdienen,
van
b«
De jonge Nederlandse filmer Ate de
Jong (hij is vierentwintig Jaar en
maakte de titel-episode van het vier
luik „Alle dagen Feest") confron
teert ons met zo'n paar, Mark en
Danielle, dat na twee jaar samenwo
nen merkt dat het mis is. Danielle,
zelfstandiger en volwassener dan
haar partner, wil weg doch durft hem
niet in de steek te laten (of wil hem
voorshands niet in de steek laten,
want het zit zo, dat ze „met mekaar
niet deugen en van mekaar niet meu-
gen.") Mark, kinderlijken aanhanke
lijk, doet domme dingen om een ver
zoening te forceren. De film con
centreert zich op drie dagen, waarin
het conflict zich toespitst, mede om
dat Danielle zwanger is en het kind
niet wil.
Lofwaardige poging
Laten we beginnen pet vast te stel
len, dat Ate de Jong geprezen moet
worden omdat hij een zo weinig
spectaculair onderwerp heeft geko
zen. Het zou ook heel mooi hebben
kunnen worden, als hij tot zichzelf
was ingegaan, als hij zich had afge
vraagd wat mensen van zijn genera
tie en levensgewoonten doen en zeg
gen in zo'n situatie. Een allereerste
Eenvoud is (altijd, en zeker bij dit
onderwerp) waardevol, oppervlak
kigheid is uit den boze. En juist aan
die oppervlakkigheid heeft Ate de
Jong zich schuldig gemaakt door
zich niet (of onvoldoende) in te leven
in de personen en te blijven staan bij
het geval. Zijn gebrek aan inleding
(dat soms bijna schichtige vormen
aanneemt) heeft onmacht tot Inle
ving bij de toeschouwers ten gevol
ge: de wederwaardigheden van het
paar gaan je niet of nauwelijks aan
het hart.
Gerommel met stijlen Ansje Beentjes en Derek de Lin, in „Blindgangers"
We hebben gezegd, dat praktisch el
ke stijl gebruikt kan worden om zo'n
menselijk drama in kunstzinnige
vorm over te brengen, maar dat bete
kent niet, dat je alle stijlen door
elkaar kunt husselen. De Jong heeft
dat wel gedaan, het heeft hem aan de
moed (of aan het zelfvertrouwen)
ontbroken om zich bij één stijl te
houden, hij is modieus gaan huppe
len. Zo vinden we in „Blindgangers"
realisme, absurdisme en zwarte hu
mor, alles hudje mudje door elkaar.
Zwarte humor, nu ja Zodra de
buitenwereld in deze binnenhuisfilm
aan bod komt, wordt De Jong's on
macht pijnlijk duidelijk. De scène
met het komische middelbare
echtpaar, dat door Mark wordt opge
roepen om middels partnerruil zijn
verhouding te genezen (het idee!
Loopt er één Jongeman uit bijdetijd
se kringen ln Amsterdam rond die
zoiets engs zou doen. ook al komt hij
oorspronkelijk uit de provincie?)
maakt dat Je gaat spelen met de
gedachte, of Nederland misschien
toch een achterlijke provincie van
Duitsland is.
De inlas met de soldaat in het toilet
roept associaties op aan drugs en
Vietnam en verloopt in keuteligheid.
En natuurlijk moet er een ontmoe
ting worden gearrangeerd met een
masochistische feministeAlle
cüche's van het Jaar nul bij elkaar,
hoe verzin Je het?
Verzinsels
Dat is nunet ongeluk, de film maakt
de indruk van begin tot einde verton
nen te zijn. Natuurlijk is hij dat ook,
zoalS elke artistieke prestatie, maar
Je mag het er niet aan afzien. En bij
„Blindgangers" blikkert de con
structie van het doek. Enfin,
misschien volgende keer beter denk
je dan: soms lijkt het namelijk
eventjes net, of Ate de Jong het toch
zal leren.
Ansje Beentjes hoeft dat niet meer.
Ze heeft ook ln deze hoofdrol bewe
zen een voortreffelijke actrice te zijn,
die zelfs onverteerbare brokken
tekst een schijn van natuurlijkheid
weet te geven.
Amsterdam-City 2; Den Haag-Odeon;
Groningen-City, 14 jr.
trkt
Griezelfilms worden de laatste tijd meestal gekruid met meer dan een vleugje sex en magie. Wij
houden daar niet zo van, we zijn zeer gehecht aan het oude rechttoe-rechtaan sidderen. Maar
hoewel in „Carrie" van Brian de Palma bovengenoemde ingrediënten geenszins ontbreken, moet
tóch gezegd dat de film in het geheel niet slecht is ln zijn soort.
"ijDashiell Hammett's beroemde
i n. detective-roman „The Maltese
t tv Falcon" („De Maltezer Valk",
1930) is vijf keer verfilmd,
waarbij soms meer, soms min
der trouw werd betoond aan
trige en karakters. Verreweg de
beroemdste versie is John Hus
tons speelfilmdebuut uit 1941,
waarin Humphrey Bogart de
hoofdrol speelde als particulier
^detective Sam Spade, voor
rge,naar richtlijnen diverse myste-
■ng.rieuze cliënten op zoek naar de
Maltezer Valk een antiek klein-
ood van onschatbare waarde.
Hij is opmerkelijk goed getimed:
meer dan een uur lang kunnen we,
ook al weten we dat er onheil de film
broeit, nog geloven dat het verhaal
zich langs klassieke lijnen zal ont
wikkelen en het einde min of meer
gelukkig zal zijn. Want het lelijke
eendje Carrie, in het bezit van sproe
ten, dodelijke verlegenheid en een
voor driekwart krankzinnige moe
der, en dientengevolge het doelwit
van de sadistische spot van haar
klasgenoten, schijnt door het enige
„goede" meisje gered te worden.
Die staat haar vriend tijdelijk af om
Carrie haar eerste bal te laten bele
ven. Het wordt een Assepoesters-
sprookje, met een prachtige eigenge
maakte jurk, flatteus licht en uitver
kiezing tot koningin van het feest.
En hoewel we weten dat niet alles zo
rooskleurig is als het schijnt, zijn we
toch niet voorbereid op de barbaarse
wending die de film neemt. Carrie
neemt dolzinnig wraak voor een ver
schrikkelijke vernedering, en aange
zien ze over de gave van de telekine
se beschikt, gaat die wraak letterlijk
alle perken te buiten. Maar daarmee
is de film niet uit. Het publiek staat
nog een schok te wachten, een paar
seconden van zulke onverdunde
„horror", dat zelfs de meest ervaren
filmkijker moeite heeft niet met een
gil op te springen uit zijn stoel. Men
zij dus getipt en gewaarschuwd: wie
dergelijke dingen huiverend bemint
mag de film niet missen, wie ze
vreest moet maar liever wegblijven.
Amsterdam-Tuschinski I; Den Haag-
Passage, 18 jaar.
David Giler, regisseur en scenario-
jschrijver, kreeg in zijn tweede hoe
danigheid opdracht van een produ
cer, het klassieke thema te herschrij
ven. Hij vond het, niet ten onrechte,
een afgrijselijk idee en maakte, uit
bittere nood en bedreigd met
contractbreuk, tenslotte een bizarre
parodie, die wonder boven wonder
de goedkeuring van zijn werkgevers
kon wegdragen. Zijn amusante onzin
werd door hemzelf verfilmd onder de
titel „The Black Bird" („De Zwarte
Vogel") en het lukte om twee vetera
nen-acteurs uit de legendarische
cast van 1941 (Lee Patrick en Elisha
Cook) tot meedoen te bewegen.
In „Blackbird" zit Sam Spade jr., de
zoon van Humphrey Bogart om het
zo maar eens uit te drukken, na
dertig jaar nog steeds in zijn gamme
le kantoortje in San Francisco, om
zwetend en tranend zijn brood als
speurder te verdienen. Hij deugt niet
voor het vak: hij rommelt maar wat
aan. getreiterd en gedwarsboomd
door een dragonder van een secreta
resse, die hij niet kan ontslaan om
dat zij eens dertigduizend dollar aan
(ADVERTENTIE)
George Segal in „Blackbird"
zijn vader heeft geleend, die nog
steeds niet zijn afbetaald.
Ook hij wordt met zijn neus gedrukt
op de vreemde vogel (die trouwens al
meer dan dertig jaar bij hem in de
kast staat) en al blunderend weet hij
het geheel tot een catastrofaal einde
te brengen.
„Blackbird" is een werkje voor
filmgekken, die het grote voorbeeld
uit en ter na kennen, maar misschien
is de kring van belangstellenden in
Nederland intussen al uitgebreid,
omdat John Hustons „Falcon"
kortgeleden met veel succes in de
Amsterdamse Movies heeft ge
draaid. Het zal hun deugd doen te
vernemen, dat de grapjes voor ken
ners niet van de lucht zijn: hoofd
rolspeler George Segal parodiëert
met slingerende gang zijn illustere
voorganger op schitterende wijze; de
beroemde „dikke man" wijlen Syd
ney Greendstreet) uit het origineel is
vervangen door een Hongaarse lilli
putter in SS-uniform; Stephane Au-
dran speelt een Russische met een
diepe ziel en een verwarde geest en
ga zo maar door.
Sommige komische toespelingen
zijn niet te vertalen; als bij het noe
men van de naam „Spade" alle in het
vertrek aanwezige negers opstaan,
moet men weten, dat „spade" een
Amerikaanse scheldnaam is voor ne
ger. Maar ook al valt er wat onder
tafel, er blijft genoeg malligheid
over. Best een aardige film, voor ie
dereen trouwens.
Amsterdam - Studio K, 14 jr.
L'Affiche Rouge. Prachtige film van
Frank Cassenti over een ver
zetsgroep in de oorlog, waarbij het
verleden bijna onmerkbaar in het
heden overgaat. De gehele week in
Filmhuis Rotterdam.
Frederick Wiseman retrospectief.
Vier films van een van de grootste
sociale documentaire filmers van
onze tijd. Van 6 tot en met 8 mei
Zleneraa Oktopus, Amsterdam.
Neem het als een man, mevrouw.
Aardige film over de bewustwording
van een vrouw van vijftig, gekruid
met humor, gemaakt door een col
lectief. 6 mei Filmhuis Breda.
Casanova. Fellini's nieuwste film
waarin de legendarische vrouwen
veroveraar wordt voorgesteld als
een seksmachine ln een decor vol
bizarre en barbaarse fantasie. De
gehele week ln Calypso,
Amsterdam.
Rosemary's Baby. Klassieke griezel
film van Roman Polanski, gemaakt
naar het boek van Ira Levin. De
gehele week in Rlvoli, Amsterdam.
Cria Cuervos. Indringende film van
de Spaanse regisseur Carlos Saura
over een kind dat een verbond sluit
met de dood. De gehele week in De
Uitkijk, Amsterdam.
Jour de Fête. Tati's charmante
speelfilmdebuut uit 1947, ln een
nieuwe, handgekleurde versie. De
gehele week ln City 3, Amsterdam.
The Go-Between. Film over Engels
landleven aan het eind van de vorige
eeuw en een liefdesgeschiedenis,
waarin een kind een grote rol speelt,
geregisseerd door Joseph Losey.
Vrijdag- en zaterdagnacht City 4.
Amsterdam.
Der aufrechte Gang. Uitstekende ar
beidersfilm van de Duitse regisseur
Christian Ziewer. 11 t.e.m. 14 mei
Filmhuis Eindhoven; 6 mei De bak
kerij, Castricum; 7 mei Filmhuls
Warmenhuizen; 8 mei Filmhuls Den
Helder.
Jonas. Aardige tragi-komedie over
hedendaagse mensen en hun kleine
Idealen van de Zwitserse regisseur
Alain Tanner. 6 en 7 mei Filmhuis
Nijmegen.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Het bestuur van
de Stichting Dr. J. P. van Praag-
prijs heeft besloten deze tweejaar
lijkse prijs ditmaal toe te kennen
aan de schrijfster en historica dr.
Annie Romein-Verschoor (82) voor
haar hele werk, dat deels tot stand
gekomen is ln samenwerking met
haar in 1962 overleden man prof. dr.
Jan Romeia De prijs zal op het
congres van het Humanistisch Ver
bond op 14 en 15 mei in Zwolle,
worden uitgereikt.
De Dr. J. P. van Praag-prijs, die ln
1969 werd ingesteld, wordt om de
twee jaar toegekend aan iemand die
door zijn of haar werk de humanis
tische gedachte heeft verspreid.
De eerste keer werd de prijs ver-
leend aan Amnesty International,
daarna aan dr. A. L. Constandse en
vervolgens aan 8lmon Carmlggelt.
40 jaar na het verschijnen van de
beroemde King Atlas, brengt King nu
een boek dat u met meer kennis van de
natuur wil laten genieten.
Bladert u even mee:
Alle bomen in het bos. Een wandeling
in het waterland, met zijn knotwilgen
en rietpluimen. De boeiende flora en
fauna van duinen en Waddengebied.
De natuur vlakbij, dus wat in en om het
huis groeit en bloeit. De grote en kleine
waterbewoners. Zoveel om kennis mee
te maken - op vele kleurrijke pagina's.
Hoe krijgt u het prachtige en leer
zame King Natuurboek in uw bezit?
Eenvoudig genoeg: door betaling van
f 12,95- u kunt daarvoor een betaal
cheque of giro-overschrijving
gebruiken - plus precies zeven King-
kopjes, die u ons via onderstaande
bestelbon opstuurt. Het sparen van de
King-kopjes is gemakkelijk (op elke rol
staat er een).
Zend mij binnen weken het
King Natuurboek af 12,95.
Adres
Plaat*
Het bedrag van f lïjl/i betaal ik
0 per bijgesloten ingevulde en
ondertekende Postgiro-overschrijving,
t n v.lonnema B V Snerk, nr KIM J.ï
0 per bijgesloten ingevulde en
ondertekende Groene Betaalcheque
of Kurocheque
Hokje dal van
toepassing u
zwart maken.
(m blok letters s v p
Dr/e bestelbon, voor/ien van 7 King-
kiipjcs. in een gesloten al* brief
gelrankeerde envelop samen met
ingevulde cheque ol Postgiro--over
m hnjving. opsturen aan Kingfabrieken
'loonema B.V, Postbus 201Snerk
