'Ik kom als een teamlid'
Netty Michels,
Gezien Roosendaal:'Ik verloste 400Angolezen'
Spaarrentetot
KUNST
schilderes van het simpele leven
Het geheim dat
je deelt met
Sandeman.
Permanent
harpcentrum
Enige Nederlandse vroedvrouw in Angola
DINSDAG 3 MEI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
/im Polak, als nieuwe burgemeester van de hoofdstad:
door Haro Hielkema
AMSTERDAM Wim Polaks kinderen en goede vrienden zeiden afgelopen weekend tegen de
versbenoemde burgemeester van Amsterdam: „Die eigenschappen, die ze jou toedichten, heb je
helemaal niet. Dat kan je niet waarmaken."
De commentaren op de benoeming van de staatssecretaris van binnenlandse zaken tot burge
meester van Amsterdam hebben nauwelijks ruimte voor kritiek open gelaten. En al lang voordat
minister-president Den Uyl de hoofdstad geluk kon wensen met „deze zeer evenwichtige, rustige
en hoogst deskundige burgemeester", werd al met een veelbelovend vingertje naar de oud
journalist, oud-wethouder en oud-locoburgemeester gewezen.
damse bevolking, maar ik hoop te
gelijk dat men ons ook een beetje
een eigen leven toestaat. Ik wil
graag aanspreekbaar wezen. Maar
ik herinner me daarbij wat de vroe
gere wethouder voor de volkshuis
vesting, Elsenburg, eens zei: „Ik kan
niet naar de Stadsschouwburg gaan,
want in de pauze komen er tien
mensen naar me toen met hun
woonproblemen." Ik zal vaak naar
het Concertgebouw gaan, maar ik
hou in de koffiekamer geen spreek
uur: Je hebt toch een beetje recht op
je eigen leven. Ik ga natuurlijk niet
in vermomming, maar ik hoef niet
zonodig overal herkend te worden:
ik wil veel wandelen in de stad, ik
wil op de tram staan en al dat soort
gewone dingen doen. Voor mijn
vrouw komt daar nog wat bij: van
zelf zullen wij in deze baan samen
het werk moeten doen, maar ze is al
zo lang geëmancipeerd dat ze zelf
graag wil uitmaken wat ze wel en
wat ze niet doet."
Een vertrouwenscommissie uit de
gemeenteraad noemde Polak una-
i niem als de beste opvolger van dr. I.
Samkalden. Radio en televisie put
ten zich de afgelopen dagen uit in
het verzamelen van meningen over
de nieuwe eerste man van de hoofd
stad: een „peetvader", een man met
een vuist, iemand die tegenstellin
gen weet te bundelen en lijn brengt
in het beleid, hij moet van mensen
houden, in eenvoudige straatjes te
vinden zijn. moedig zijn, sportiviteit
tonen, vasthoudend zijn, zich laten
zien als een kind van Tromp en De
l Ruyter. Polak zélf vrijdagavond te
gen een journalist, die hem al met
„burgemeester" aansprak: „Ach, la
ten we maar gewoon doen!"
„De verwachtingen zijn erg hoog, dat
heb ik in het weekend wel gemerkt",
stelt Polak vast. „Dat is geweldig
bemoedigend. En je wordt er tegelijk
ook wel een beetje bang van. Het is
nog de vraag of ik aan al die profiel
beschrijvingen beantwoorden zal.
Maar als men het steeds over mij
heeft: dit werk kan alleen maar in
teamverband gedaan worden. Het
gaat niet alleen om de burgemeester,
maar om het samenspel binnen b. en
w. en binnen de raad. Het gemeente
bestuur moet je zien als een kanaal,
waardoor allerlei krachten gebun
deld kunnen worden. Een gemeente
bestuur moet zijn voedingsbodem
bij allerlei positieve krachten in de
stad en daarbuiten vinden."
Inventarisatie
Voor Polak, die bestormd wordt met
de vraag wat hij allemaal zal gaan
aanpakken, wanneer hij het roer van
Samkalden heeft overgenomen, is
het dan ook een uitgemaakte zaak
dat niet de burgemeester de priori
teiten bepaalt, maar het gemeente
bestuur. „Mijn eerste bezigheid zal
het inventariseren zijn van wat er in
Amsterdam aan de hand is: een
soort boedelbeschrijving, kijken wat
er op tafel ligt en waaraan gewerkt
moet worden. Dat is geen formali
teit, maar een werkprogram. Het
idee dat je komt aanstormen en zegt:
'Jongens, opzij fk ben degene die
nou aangewezen is' vergeet dat
maar, zo werkt het niet. Ik kom in
Amsterdam werken als een „primus
inter pares" dat is trouwens ook al
weer een plechtig woord, laat ik zeg
gen. gewoon, als lid van een team. Ik
heb natuurlijk voor mezelf wel wat
noties, wat dingen waarin je je wilt
verdiepen. Maar dat had ik vier jaar
geleden toen ik staatssecretaris
werd. ook."
Verbondenheid
Toen Polak in 1971 de zieke burge
meester Samkalden een half jaar
vervangen had, liet hij duidelijk
merken geen zin te hebben in een
permanente betrekking als burge
meester van Amsterdam: „Het was
een geweldig zware Job, die dusda
nig hoge eisen aan je stelt, dat ik
niet het gevoel had me daaraan
bloot te moeten stellen. De beweeg
redenen om het nu, zes Jaar later
toch te doen, zijn moeilijk te geven.
Wij hebben erg lang geaarzeld: het is
een complex van factoren, waarom
het uiteindelijk toch 'ja' is gewor
den: dat was in februari. Het zijn
eigenlijk bekende slagwoorden: het
is de uitdaging, het is de verbonden
heid met de stad en het is een beetje
eerzucht."
Het burgemeestersambt en zeker
met de ver uitdijende problemen
is voor Polak een uitdaging: „Als die
problemen me zouden afschrikken,
zou ik er niet aan beginnen. Maar je
kijkt tegen een complex van zaken
aan, niet tegen afzonderlijke pro
blemen. Het is daarnaast een gevoel
van verbondenheid, niet omdat ik in
Amsterdam geboren en getogen
ben. Dat is onzin: Amsterdammer
word je niet door geboorte. Iemand
die een paar jaar in Amsterdam ge
woond heeft, die wordt ook Amster
dammer. Het is bij mij de verbon
denheid met de mensen in de stad!'
Een van de zwaarste eisen, die aan
het echtpaar Polak worden gesteld
wanneer ze na 15 Juni hun woning in
de Lomanstraat verruilen voor de
ambtswoning aan de Herengracht,
betreft hun privacy. „Ik wil me
graag openstellen voor de Amster-
Contacten
Wim Polaks activiteiten zullen zich
zeker richten op een verbetering van
het imago, dat Amsterdam heeft.
„Ik geef wél graag prioriteit aan
goede contacten met Den Haag, met
de provincie, met de omliggende ge
meenten en in Amsterdam zelf met
allerlei maatschappelijke groepen
als het bedrijfsleven, de vakbewe
ging en de culturele sectoren. Door
veel aanwezig te zijn, hoop ik op
dezelfde wijze contact te hebben als
in mijn wethoudersperiode, toen ik
financie'yn en kunstzaken be
heerde."
Gold Polak in het inmiddels demissi
onaire kabinet-Den Uyl als een warm
pleitbezorger voor de hoofdstad (hij
heeft een belangrijke rol gespeeld in
de onderhandelingen tussen Amster
dam en de hoofdstad over de finan
ciële situatie van de gemeente: „Bin
nen het kabinet had ik een Amster
dams bordje op mijn revers"), op zijn
nieuwe post zal Polak in Den Haag
blijven hameren op meer steun voor
Amsterdam. „Het zullen pleidooien
moeten zijn, waar de andere partij
Zorg
ADVERTENTIE
Simpkins
Sandeman. ï\)rt en Sherry
cVerbuqt-cDe QröfccMerkgn
iets mee kan doen. We mogen niet
het onmogelijke vragen. Maar ander
zijds zeg ik ook na vier Jaar Haag
se ervaringen dat de Amsterdam
se problemen nog onvoldoende on
derkend worden als nationale pro
blemen. Er wordt nog teveel gerede
neerd: Ze zouden in Amsterdam zus
of zo moeten doen. Door de eeuwen
heen bestaan er trouwens tegenstel-,
lingen tussen Den Haag en wat men
zei „de republiek Amsterdam".
Amsterdam had al in de 17de eeuw
een „eigen verhouding" met Den
Haag. Ik denk dat aan die verhou
ding nog steeds het een en ander te
verbeteren valt. Heel anders dan bij
voorbeeld het geval is met de relatie
Amsterdam-Rotterdam, die tien Jaar
geleden een controverse heette. Dat
speelt nu niet meer. Ik ben één van
die Amsterdammers, die erg veel be
wondering hebben voor Rotterdam.
Ik denk dat de Rotterdammers kri
tischer zijn op hun binnenstad dan
ik. Dat neemt overigens niet weg dat
er over Amsterdam ook best een
verschrikkelijk positief verhaal te
schrijven is. WIJ zullen de rest van
Nederland moeten laten zien wat er
de laatste Jaren allemaal gedaan is.
We hebben wel kritiek op de stads
vernieuwing, maar toch is er op dat
terrein ontzettend veel werk verzet.
Dat mag best naar buiten komen."
HOORN In het Westfries Museum
in Hoorn is momenteel (tot 5 Juni)
een tentoonstelling van werk van
Netty Michels. Zij kwam in aanra
king met de schilderkunst door de
schilders die het hotel van haar va
der bezochten in Beek (Achterhoek)
waar zij in 1919 werd geboren. Ze
vond het allemaal prachtig wat die
schilders maakten. Korte tijd heeft
ze les gehad aan de Vrije Academie
in Eindhoven, maar directeur Smis-
saert zei al gauw tegen haar: hou jij
ermaar mee op. JIJ moet gewoon je
eigen dingen blijven maken."
Dat heeft ze toen maar gedaan. En
die eigen dingen, die eigen, wat pri
mitieve weergave van de dagelijkse
dingen en gebeurtenissen, vindt men
terug in de schilderijen die ze sinds
een kleine twintig Jaar maakt. Schil
derijen waarin veel terug te vinden is
van wat als karakteristiek kan gel
den voor de ntïeve schilderkunst in
het algemeen: het grotendeels ont
breken van perspectief en schaduw
werking ongecompliceerd kleurge
bruik en een onbevangen, bijna kin
derlijke voorstelling van zaken.
„Haar doekjes zijn een droomwereld
waarin het weldadig is zich te verlie
zen" schreef eens H. R. Roeterink. de
huidige directeur van het Mau-
rltshuis in Den Haag. En W. A. Braa-
sem. directeur van het Westfries Mu
seum waar nu een verkoopexposltie
is van 45 werken van Netty Michels
vindt: „Zij schildert zoais een voge.
zingt
Ja zelf eens gaan kijken. Het m.-
suem is open maandag tot en met
zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en 's
zondags van 12.00 tot 17.00 uur.
Toch zal de openbare onveiligheid in
de hoofdstad de heer Polak met veel
zorg vervullen. „Onderbezetting van
het politie-korps is," aldus de man
die de leiding straks op zich zal moe
ten nemen, „een van de belang
rijkste problemen, die het handha
ven van de openbare orde bemoeilij
ken." Maar niet alleen het aantal en
de kwaliteiten van de agenten die
nen een verbetering te ondergaan,
ook wil Polak de mogelijkheden on
derzoeken politiemensen op hun
posten te wisselen om zo de man uit
de Warmoesstraat een tijdje ergens
anders te laten werken."
Wim Polak zal na 15 Juni proberen
onpartijdig te werk te gaan. „Ieder
een mag best weten dat ik lid van de
PvdA ben, maar als er in de PvdA-
fractle controverses zijn, dan moet
de fractie die primair zelf oplossen.
Niemand zou het toch ook van mij
accepteren als ik me ging bemoeien
met moeilijkheden binnen de CDA-
fractie. Je moet ieder zijn eigen ver
antwoordelijkheid laten. Je kunt Je
als burgemeester niet alle sores van
de stad op Je nek nemen."
Netty Michels: De begrafenis van Opa
KERKRADE In het gebouwen
complex van de vroegere abdij Rol-
duc te Kerkrade wordt een perma
nent harpcentrum ingericht met
concertzaal, leslokalen en logeermo-
gelljkheid. De Stichting Internatio
naal Harpcentrum Nederland werkt
hierin samen met de grote Ameri
kaanse harpfabriek Lyon and Healy
uit Chicago.
Het is de bedoeling regelmatig
harpcursussen te organiseren en er
tevens een harpfabriek onder te
brengen. De directeur van Lyon and
Healy, Henning Christiansen, komt
binnenkort naar Kerkrade om een
aantal medewerkers uit te kiezen die
een opleiding in Chicago zullen
volgen.
Phla Berghout die sinds 1975 met de
jaarlijkse Internationale Harpweek
van Queekhoven (Breukelen) naar
Zuid-Limburg is verhuisd, is erg in
genomen met de inrichting van een
permanent harpcentrum in Kerkra
de. In het vervolg zullen de harpwe-
ken ook op Rolduc worden gehou
den. Dit Jaar vindt dit evenement,
voor de achttiende keer, plaats van 1
tot 10 augustus.
Verleden Jaar waren er 130 deelne
mers uit 22 landen. Phla Berghout
verwacht dit Jaar een nog grotere
belangstelling. Zij is de initiatief
neemster tot deze harpweken waar
van de achttiende nu wordt georga
niseerd door de Stichting Interna
tionaal Harpcentrum, waarvan Me
vrouw Berghout uiteraard zelf lid is.
ADVERTENTIE
JL De rente die wij vergoeden op spaargelden, loopt
van 4% voor dagelijks opvraagbare tegoeden, tot 8'/*% voor
onze Vaste Termijn Spaarrekening 16 jaar vast). Vraag bij een
van onze kantoren ook eens naar ons spaarpapier aan
toonder dat, afhankelijk van de gekozen looptijd, een rente
geeft tot 8'/4%.
NEDERIANDSCHE MIDDENSTANDS8ANK
door Huib Goudriaan
AMSTERDAM De enige Neder
landse vroedvrouw die in Angola
werkt, is even overgewipt naar Ne
derland. De 26-jarige Gezien Roo
sendaal zegt, na een jaar ervaring
met het ter wereld helpen van Ango
lese baby's: „Ik verloste ongeveer
veertig keer per maand, vierhon
derd Angolezen totaal." Begin 1976
uitgezonden door het Medisch Ko-
mitee Angola, deed ze haar werk
met zo'n plezier, dat ze na een korte
vakantie op 20 mei weer voor
minstens een jaar teruggaat.
Het Medisch Komitee besloot in de zomer
van 1975, in overleg met de verzetsbewe
ging MPLA, artsen en verpleegsters uit te
zenden naar Angola, dat in november 1975
onafhankelijk werd Reeds voordat de Cu
banen in de voormalige Portugese kolonie
kwamen, had het Medisch Komitee een
goede relatie met de medische dienst van
de MPLA. De Portugese doktoren vertrok
ken en de gezondheidszorg in wording van
de nieuwe volksrepubliek, die bijna veertig
keer zo groot is als Nederland, stelde hulp
zeer op prijs.
Minister
In een interview niet een vertegenwoordi
ger van het Medisch Komitee (gepubli
ceerd in een brochure van het Komitee) zei
Mario Afonso de Almeida, minister van
volksgezondheid van Angola: „We hebben
van sommige organisaties al medische
hulp ontvangen tijdens de laatste fase van
de strijd van de tweede nationale bevrij
dingsoorlog in 1975.
In dit verband moet gezegd worden dat het
Medisch Komitee Angola al artsen en ver
pleegkundigen gestuurd heeft vóór de on
afhankelijkheid. Na de onafhankelijkheid
hebben we belangrijke steun gekregen van
de socialistische landen.
In het bijzonder van Cuba. dat ons een zeer
belangrijke steun op medisch gebied heeft
gestuurd, zoals artsen en middenkader op
het gebied van de gezondheidszorg.
Ook de hulp van Algerije is van belang.
Verder hebben Bulgarije en Joegoslavië
artsen gestuurd en bovendien hebben we
aanbiedingen gekregen uit andere socialis
tische landen als Roemenië, de Sowjet-
Unie en OostrDultsland om artsen te zen
den". aldus de Angolese minister van
volksgezondheid. Het doel van zijn poli
tiek formuleerde de minister als volgt:
„de gezondheidszorg naar de massa bren
gen en niet de massa laten zoeken naar een
gezondheidszorg."
Vraag aan Gezien Roosendaal: het Medisch
Komitee draagt een marxistisch, in elk geval
socialistisch karakter. Ben je naar Angola
gegaan uit ideologische overwegingen, of uit
idealistische, wellicht religieuze ach
tergronden?
„Uit idealisme vind ik een beetje Florence
Nlghtingale-achtig klinken, maar ik zou zo
gauw ook geen ander woord weten. Nee, ik
vind .idealisme' een naar woord. In leder
geval ben ik er niet heengegaan vanuit een
godsdienstige achtergrond en ook niet
vanuit een marxlstische-leninistische ach
tergrond. Ik ben gewoon gegaan om te
helpen: ik was een beetje moe van geld
storten en van het afgrijselijk vinden dat
we hier brood met beleg eten en dat die
anderen niet eens een boterham hebben.
Na een Jaar daar voel ik me nu ook heel
betrokken bij de ontwikkeling. Voordat ik
naar Angola ging was ik trouwens al bij
zonder geïnteresseerd in de ontwikkeling
van Afrika met al zijn vrijheidsstrijd. Ook
die belangstelling was een reden voor mij
om met het Medisch Komitee te gaan
praten, toen ik hoorde dat ze een
vroedvrouw zochten."
Laten de Angolezen merken dat ze zich
bevrijd voelen van het Portugese juk of
Gezien Roosendaal in Angola; rechts op de foto de eveneens door het
Medisch Komitee uitgezonden arts Jarl Chabot.
ervaren ze de Cubanen weer als een bezet
tende macht?
.Ik weet niet hoe de sfeer was voordat
Angola onafhankelijk werd, maar iedereen
is nu enthousiast over wat er allemaal
gebeurt. De laagste klassen van de bevol
king zijn erop vooruitgegaan en de mid
denklassen accepteren dat. Er is geen
dwang, het is een vrije samenleving en de
mensen leiden niet dat grauwe en grijze
bestaan, zoals in Nederland wel wordt
gedacht.
De mensen zien dat er hard wordt gewerkt
om het land weer op de been te krijgen:
scholenbouw. vaccinatie-campagnes,
vastgestelde prijzen en geen waanzinnig
hoog opgejaagde prijzen op de zwarte
markt. Er zijn geen luxe artikelen te krij
gen, vlees is er ook niet elke dag. maar het
is niet zo dat de mensen honger lijden.
Wat de aanwezigheid van de Cubanen be
treft, het is mij nooit opgevallen, dat er
sprake is van enige wrevel over hun aanwe
zigheid bij de Angolezen. Angola heeft zelf
die hulp gevraagd en de Cubanen geven
echt hulp: ze leiden technici op en artsen.
Alles is erop gericht dat de Angolezen
zichzelf leren helpen. De militairen zijn al
grotendeels terug naar Cuba. De hulp is nu
technisoh, maatschappelijk en medisch;
vooral dat laatste is heel omvangrijk."
Wat voor soort socialisme ontwikkelt zich in
Angola?
„Ideologisch zijn ze zelfstandig. Van Rus
sische invloed heb ik bij voorbeeld niets
gemerkt. Ik heb geen Rus gezien
De Angolezen zullen een eigen soort socia
lisme ontwikkelen. De mensen wordt we
liswaar een socialistische ideologie bijge
bracht via de krant, via de radio, maar het
is niet zo dat ze een cursus socialisme
moeten volgen. Het gaat allemaal heel
natuurlijk. Er is een Jeugdbeweging
waarvan het lidmaatschap niet verplicht is
er is een vakbond, een vrouwenbewe
ging. Er wordt heel veel over de politiek
gepraat de politiek is verweven met het
dagelijks leven gepraat, maar dat de men
sen geïndoctrineerd worden, dót geloof ik
niet. Velen, die vroeger tegen de MPLA
waren, zijn nu ervoor omdat ze zien hoe
goed het gaat. Hierdoor gaan ze ook de
socialistische theorie aanvaarden."
Heb je iets gemerkt van de guerrilla
beweging tegen de MPLA die zich UN1TA
noemt?
„Er is een heel kleine groep, die vanuit
Zuid-Afrika het land binnenvalt. Deze
groep heeft nauwelijks steun van de bevol
king en doet niet anders dan in kleine
dorpjes de mensen uitmoorden en zich dan
weer snel terugtrekken. De UNITA pleegt
laffe aanslagen op burgers, die zich niet
kunnen verdedigen; van een burgeroorlog
is geen sprake."
Heb je vooruitgang gezien op medisch
terrein?
„Toen ik in het ziekenhuis van Dalatando
kwam was het er stil. maar nu barst het uit
zijn voegen van de drukte De mensen
waren niet aan gezondheidszorg gewend.
Ik had een spreekuur voor zwangere vrou
wen: ik begon in september met acht vrou
wen per week te ontvangen, in december
waren dat er veertig per week en in maart
waren het er honderd per week De vrou
wenbeweging heeft actie gevoerd voor het
onder controle houden van zwangere vrou
wen en overal bekendgemaakt dat vrou
wen in ziekenhuizen kunnen bevallen De
algemene gezondheidstoestand van de be
volking is redelijk, maar het voedsel is te
eenzijdig: gebrek aan groente, te weinig
vlees, wel weer vis. We geven nu voedings
adviezen, terwijl de mensen eigen tuintjes
aanleggen.
Mis jc daar cultuur, comfort, voel je het ah
een opoffering?
„Er zijn daar best wel dingen die ik mis.
maar als ik straks, op 20 mei terugga, zal lk
niet met tranen in de ogen in het vliegtuig
stappen Ik voel het leven daar niet als een
opoffering. Mijn salaris krijg ik van de
Angolese regering en dat is wel minder dan
ik in Nederland zou verdienen, maar daar
staat tegenover dat inwoning en maal
tijden gratis zijn. Voertaal is het Portugees
en daar heb ik geen moeite mee Trouwens,
als ik het zo vreselijk zou vinden, zou ik
niet teruggaan."
