Pakistaanse
iremier haalt
lit naar VS
VS en Cuba eens
over visserij
Algemene staking
treft Frankrijk
Gang naar stembus
sorteert weinig effect
Carter veroorzaakt
spanningen in NAVO
Grieken en Turken aangeklaagd
Verkiezingen
in Indonesië
n%
Russische Joden
Protest tegen plannen regering
Moskou waarschuwt
tegen Egyptische
inval in Libië
vragen Kremlin
om vergiffenis
Frankrijk gaat
olie boren voor
kust van Vietnam
Raad Europa: schending mensenrechten
Moboetoe zet
indbara's in tegen
Hbpstand in Zaïre
mjdag 29 april 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
-HS
ïajj
d LAMABAD (Reuter, AP) De Pakistaanse pre
ker Zoelfikar Ali Bhoetto heeft gisteren in een nau
welijks verhulde aanval de Verenigde Staten ervan
ischuldigd achter de tegen de Pakistaanse regering
irichte campagne van de oppositie te zitten.
lens een gezamenlijke zitting van
le Kamers van het parlement zei
wejpremier dat „er buitenlanders zit-
Ne) achter de agitatie van de opposi-
orlj in Pakistan" en dat de Pakistaan-
Hajnationale Alliantie (PNA), een uit
oigen politieke groeperingen be
ide partij, vanuit het buiten-
rijkelijk van geld wordt voor-
om de campagne tegen zijn be
id voort te kunnen zetten.
at is een massale, geweldige, ko-
isale internationale samenzwering
jen de islamitische staat Paki-
iaam," aldus Bhoetto. Volgens de pre-
ertjer wil een bepaalde mogendheid
ten val brengen omdat „Zoelfi-
'omr Ali Bhoetto de hechte rots en het
mimbool van kracht is in Pakistan."
j/M|s aan het eind van zijn toespraak
i viemde Bhoetto de Verenigde Sta-
iefi met name. „De voornaamste re-
waarom de bloedhondeh mijn
giDed willen is dat ik mij gekeerd
W(b tegen de politiek van de Verenig-
alsj Staten, die er tegen zijn dat Paki-
tus*n een opwerkingsfabriek voor
ontrnmateri^al van Frankrijk krijgt."
>mi» Pakistaanse premier zei dat hij
f zpschillende keren de verzekering
Nld gegeven dat hij niet van plan
geas kernbommen te maken, maar
ontt een bepaald land Pakistan
'ovéedzame toepassing van kernener-
•enè ontzegde.
üi
tendentieus
ioetto zei dat de PNA geld krijgt
de „supermacht" die in de Viet
namese oorlog aan de verliezende
kant stond, maar dat hij dat land
nog niet met name wilde noemen
omdat hij de betrekkingen met dat
land niet wilde verstoren. Eerder had
de Pakistaanse minister van buiten
landse zaken, Aziz Achmed, de Brit
se oproepmaatschappij BBC van
tendentieuze berichtgeving beschul
digd over de gebeurtenissen in Pa
kistan. Pakistan heeft officieel bij
Engeland hierover een protest inge
diend. Waarop de minister te horen
kreeg dat de BBC een onafhankelij
ke organisatie is. De BBC werd in
Pakistan veel beluisterd vooral na
dat de regering een censuur had in
gesteld op de binnenlandse pers.
De oppositie in Pakistan begon haar
campagne tegen Bhoetto na de ver
kiezingen van 7 maart, waarbij er
volgens de PNA op grote schaal ge
knoeid is door de Pakistaanse
Volkspartij van Bhoetto. De PNA
eist het aftreden van de premier en
het uitschrijven van nieuwe verkie
zingen. Er braken grote onlusten uit,
die aan honderden mensen het leven
hebben gekost. Bhoetto antwoordde
met het afkondigen van de staat van
beleg in de grootste Pakistaanse ste
den en met het achter slot en grendel
zetten van de overgebleven opposi
tie-leiders. Zoals vaker met binnen
landse moeilijkehden, schijnt de pre
mier nu -te proberen een buiten
landse vijand de schuld te geven om
zodoende enige eenheid en een ge
voel van nationale verbondenheid te
creëeren in het sterk verdeelde Pa-
volk.
Instituut voor strategische Studies
LONDEN (Reuter, ANP) Binnen de NAVO zijn nieuwe span
ningen ontstaan door de politiek van de Amerikaanse regering
van president Jimmy Carter. De onzekerheid en de irritatie van
de Westerse bondgenoten over het Amerikaanse beleid zal nog
toenemen. Naast de onenigheid over politieke kwesties als de
verkoop van kernmateriaal en wapens, bestaan er problemen
over het aanpakken van de voortdurende economische crisis in
de niet-communistische geïndustrialiseerde landen. Tot dit oor
deel komt het internationale Instituut voor Strategische Studies
in Londen in zijn „strategische jaaroverzicht van 1976".
De in Israël teleurgestelde Russische joden geven in Wenen een persconferentie
Eerste akkoord m 16 jaar
HAVANNA, WASHINTON (Reuter, AFP, AP) De Verenigde
Staten en Cuba hebben voor het eerst in 16 jaar weer een
akkoord bereikt. De tweeledige overeenkomt gaat over de afba
kening van de territoriale wateren en de visrechten tussen beide
landen.
(UPI) Een algemene 24-uursstaking bij de over
heidsdiensten en bedrijven in geheel Frankrijk heeft gisteren
jitüeleid tot beperkingen in de stroomvoorziening en bij het
acipenbaar vervoer. Duizenden werknemers gaven gehoor aan de
%>roep van de grootste twee vakcentrales de communistische
en de socialistische CFDT om te protesteren tegen het
frjtan van premier Raymond Barre om loonstijgingen dit jaar te
ozi?e
Jeperken tot 6,5 pet.
i^nder leiding van de leiders van de
vakverbonden, resp. Georges
leguy en Edmond Maire, trokken
rauaar schatting 50.000 stakers door de
traten van Parijs onder het roepen
an leuzen als „het plan-Barre bete
ent ellende, verlaging van de le-
ensstandaard en werkeloosheid" en
het systeem is verrot". De politie
linnwam niet tussenbeide,
il ei
ti öe staking viel samen met het be-
1 vtend worden van een stijging van de
boitosten van levensonderhoud in
lïiaart met 0,9 pet. Hierdoor wordt de
van Barre die ook minister van
ïrkinanciën is, tegen de inflatie in ge-
mriaar gebracht.
rgan de electriciteitsbedrijven en bij
oiet vervoer werd op grote schaal
nkqehoor gegeven aan de stakingsop-
i habep. Bij de spoorwegen liep slechts
mgeveer een kwart van de treinen,
prwijl als gevolg van wisselstakin-
jen niet meer dan 40 pet van de
tormale hoeveelheid stroom werd
jeleverd. Dit laatste dwong de direc-
V1ae van het Parijse openbaar vervoer
anipeer autobussen te laten rijden
ncejoordat de ondergrondse lange tijd
stilstond. In de stad ontstonden gro
te opstoppingen.
Het luchtverkeer ondervond weinig
hinder van de staking. De postbezor
ging was gisteren zeer gebrekkig, al
meldde de Franse PTT dat nog geen
30 pet van het personeel niet op het
werk was verschenen.
In de steenkoolmijnen staakte 40 pet
van de werknemers. In Parijs stapel
de het huisvuil zich op als gevolg van
de actie van de gemeentereinigers
om een maandelijkse toeslag van 100
frank (circa 50) af te dwingen. De
staatsomroep verzorgde voor radio
en televisie een minimum
programma zoals gewaarborgd bij
de wet.
De overeenkomst is het resultaat
van onderhandelingen die eind
maart begonnen tijdens het bezoek
aan Washington van Pelegrin Tor
ras, de Cubaanse onderminister van
buitenlandse zaken, en die afgerond
werden na de komst van zijn Ameri
kaanse collega Terence Todman
naar Havanna.
Bijzonderheden over de overeen
komst zijn niet direct bekend ge
maakt, maar waarnemers verwach
ten dat een regeling gevonden is
voor de elkaar overlappende territo-
riaale wateren voor de kust van Flo
rida en dat de Cubaanse vissers be
perkte rechten hebben gekregen te
gaan vissen in wateren binnen de 200
mijls-zone van de Verenigde Staten.
De slotfase van de besprekingen
voltrok zich in de grootste geheim
houding, maar diplomatieke kringen
in de Cubaanse hoofdstad zeiden dat
er „een gunstig klimaat en een goede
werksfeer heerste".Agemeen was
men verrast door de snelheid waar
mee overeenstemming werd bereikt
en de Amerikaanse onderminister
zei dat dit een eerste stap was in de
richting van volledige normalisering
van de betrekkingen met Cuba. De
verhouding tussen beide staten werd
beter toen Jimmy Carter president
van de VS werd Carter hief het ver
bod voor Amerikaanse burgers om
Cuba te bezoeken op, waarna drie
Amerikaanse Congres-leden, een
basketball-ploeg en een groep zaken
lieden de reis naar Cuba aan
vaarden.
Amerikaanse regeringsfunctionaris
sen in Washington hebben laten we
ten dat overwogen wordt in de Zwit
serse ambassade in Havanna een af
deling te vestigen die de Ameru-
kaanse belangen in Cuba moet be
hartigen. De Cubanen zouder een
gelijkwaardige diplomatieke verte
genwoordiging kunnen krijgen in de
Tsjechoslowaakse ambassade in
Washington.
CAIRO (AFP, DPA) De Sowjet-
Unie heeft in enkele Arabische
hoofdsteden door middel van een
diplomatieke nota gewaarschuwd
tegen Egyptische plannen tot „ge
wapende agressie" tegen Libië. Dit
schrijft het Egyptische semi-
overheidsblad „Al Achram".
Al Achram en enkele andere Egyp
tische kranten publiceerden de
tekst van dit vermeende memoran
dum. Moskou waarschuwt de Ara
bische wereld voor een „nieuwe
haard van spanning" die in het ge
bied zou ontstaan wanneer Egypte
zou besluiten tot een „militair avon
tuur" tegen het regime van de Li
bische sterke man, kolohel Moam-
mar Khaddaffi.
WENEN (Reuter) Een groep Jo
den uit de Sowjet-Unie, die naar
Israël geëmigreerd waren en thans
naar de Sowjet-Unie willen terugke
ren, heeft gisteren het Kremlin om
„vergiffenis" gevraagd voor het ver
laten van het geboorteland.
„Wij hebben ons volk en onze rege
ring beledigd. Nu kunnen wij niets
anders doen dan hun vragen om
vergiffenis en wachten en hopen,
dat zij ons inderdaad willen verge
ven", zo heeft een woordvoerder van
een „initiatief-comité voor Sowjet-
Joden in Oostenrijk" op een pers
conferentie in Wenen gezegd. Het
comité zegt 700 Sowjet-Joden in
Oostenrijk te vertegenwoordigen,
die naar de Sowjet-Unie terug willen
keren. Maar de Sowj et-regering
heeft hun totdusver inreisvisa ge
weigerd.
De persconferentie werd door een
ploeg van de Sowjet-televisie opge
nomen. Het comité heeft nog ver
klaard, dat de uit Israël terugge
keerde Joden in Oostenrijk slecht
gehuisvest zijn. Het comité heeft
een beroep gedaan op de Oosten
rijkse overheid de betrokken Joden
een menswaardig bestaan te ver
schaffen.
SANTA ANA, Californië Op een
kerkhof van het Californische Santa
Ana zijn 114 Amerikaanse slachtof
fers van de vliegtuigbotsing bij Te-
nerife begraven na een voor allen
bedoelde plechtigheid.
Het betrof passagiers van de
Panam-Boeing die na de ramp niet
meer persoonlijk konden worden
geïdentificeerd.
Volgens het rapport probeert de re
gering van Carter haar eigen doelein
den meer te profileren door ze af te
zetten tegen die van de vroegere
Amerikaanse presidenten Nixon en
Ford. Gezien de resultaten en de
doorwrochtheid van de Amerikaan
se buitenlandse politiek onder lei
ding van Henry Kissinger, is dat
volgens het instituut een ontmoedi
gende taak die andere regeringen
wel moest verwarren en irriteren.
Veel van de suggesties van de nieu
we regering op het gebied van de
controle op de bewapening zitten vol
met verouderde begrippen. De rege
ring Carter legt te veel nadruk op de
kwantiteit en te weinig op de kwali
teit van de bewapening, aldus het
instituut, dat de nodige vraagtekens
zet achter Carters benadering van de
rechten van de mens. In tijden van
ontspanning met het westen heeft de
Sowjet-Unie meestal de binnen
landse lijn wat strakker aangehaald,
aldus het instituut. Als presdient
Carter de Sowjet-Unie voor de keuze
wil stellen tussen voortzetting van
de ontspanning met het buitenland
óf het handhaven van een strenge
controle in het binnenland en het
Oostblok, dan zou Moskou ongetwij
feld voor het laatste kiezen, aldus
het instituut.
compromis
Volgens het Instituut heeft de toene-
PARIJS (AFP) Frankrijk en Viet
nam hebben hun laatste problemen
uit de wereld geholpen en over
eenstemming bereikt over samen
werking op economisch en industri
eel gebied. Een Franse olie
maatschappij en „Petro-Vietnam"
hebben gisteren een akkoord gepa
rafeerd voor onderzoek en exploita
tie van olie in een zone van 12.000
vierkanter kilometer ter hoogte van
de Vietnamese zuidkust.
De overeenkomst kwam tot stand
tijdens het bezoek van de Vietname
se premier Pham Van Dong aan
Parijs.
STRAATSBURG (ANP) Grie
kenland, dat onder het kolo
nelsbewind werd gedwongen
zich wegens schending van de
mensenrechten uit de Raad
van Europa terug te trekken en
pas na de val van de junta
opnieuw werd toegelaten, be
handelt nog steeds dienstwei
geraars op een manier die strij
dig is met de Europese conven
tie over de rechten van de
mens.
Op initiatief van het tweede kamer
lid Jan-Nico Scholten (ARP) heeft
een aantal leden van de assemblee
van de raad het ministerscomité ge
vraagd, een onderzoek in te stellen.
Volgens de mensenrechtenconventie
mag niemand worden gemarteld of
worden onderworpen aan vernede
rende behandeling of straf. In Grie
kenland worden echter dienstweige
raars tot langdurige gevangenis
straffen veroordeeld. Zij worden bij
vrijlating onmiddellijk opnieuw ge
arresteerd en veroordeeld. Dit kan
doorgaan tot hun vijftigste jaar,
wanneer zij niet meer in dienst
hoeven.
Het PvdA-tweede kamerlid Piet
Dankert heeft het martelen van poli
tieke gevangenen in Turkije aan de
kaak gesteld. De assemblee, aldus
Dankert, zou afbreuk doen aan zijn
eigen politieke rol het bepleiten en
garanderen van de rechten van do
mens en de burgelijke vrijheden
indien zij het stilzwijgen zou bewa
ren over wat in Turkije gebeurt. Vol
gens Amnesty International zijn er
in Turkije ongeveer 800 politieke ge
vangenen.
mende bezorgdheid over de uitbrei
ding van de Sowjet-strijdkrachten
de bereidheid in het westen om tot
een compromis over wederzijdse en
evenwichtige vermindering van
strijdkrachten in Centraal Europa te
komen, sterk verminderd. Enkele ja
ren geleden had Moskou wellicht
nog een voor het Oostblok voordeli
ge overeenkomst kunnen sluiten.
De Sowjet-Unie, waarvan het rap
port zegt dat het economisch niet
mee kan komen, op cultureel gebied
repressieve maatregelen neemt en
ideologisch steeds geïsoleerder
raakt, doet haar aanspraak op glo
bale macht en invloed in de eerste
plaats met militaire middelen gel
den. Het instituut signaleert een
voortdurend proces van militaire
modernisering door de Sowjet-Unie
„die op de meeste terreinen de Wes
telijke activiteiten schijnt voorbij te
streven". Het is geen plotselinge ver
hoogde inspanning, maar er is spra
ke van een tendens waarop de alge
mene verbetering van de betrekkin
gen tussen Oost en West in de jaren
zeventig geen invloed heeft gehad.
Vanwege het gebrek aan andere
pressiemiddelen zal de invloed van
de Sowjet-Unie vooral daar groot
zijn waar grote behoefte bestaat aan
wapens en andere militaire steun,
zoals in zuidelijk Afrika.
Door het succes van de partij in
Angola (MPLA) die de steun had
van de Sowjet-Unie en Cubaanse
troepen en het uitblijven van oplos
singen in Rhodesië en Namibië
(Zuid-West-Afrika) is de houding
van de zwarte landen veranderd.
Hun neiging steun te zoeken bij
Moskou en Havanna is, volgens het
jaaroverzicht, toegenomen (Het
rapport beslaat het jaar 1976 en
houdt nog geen rekening met de
Frans-talige Afrikaanse landen die
onlangs om steun vanuit het Wes
ten, met name Frankrijk, gevraagd
hebben.
Midden-Oosten
Over het Midden-Oosten zegt het
jaaroverzicht dat de Russische in
vloed daar het afgelopen jaar klein
gebleven is en dat Israëls onmiddel
lijke veiligheid zeker is. De Saoedi-
Arabische invloed In het Midden-
Oosten en daarbuiten is gestegen,
hetgeen gebleken is in de Libanese
crisis, de besluiten over de olieprij
zen van de OPEC en de Saoedische
acties in het gebied van de Perzische
Golf
Verder vinden de deskundigen in
Londen dat in China de gematigden
hebben gewonnen in de machts
strijd na de dood van partijleider
Mao Tse-toeng. Fundamentele ver
anderingen in de relaties tussen Chi
na en de Sowjet-Unie worden niet
verwacht.
Tenslotte constateert het jaarover
zicht maar weinig vooruitgang in
het tegenhouden van de versprei
ding van kernmateriaal. Wel staat
men wat dichter bij elkaar wat be
treft de waarborgen bij de export,
maar op het voornaamste terrein,
dat van wapencontrole tussen Oost
en West, is maar zeer weinig bereikt,
aldus het instituut in Londen.
ree
KeklNSHASA (Reuter, UPI, AP)
mnHet officiële Zaïrese persbureau
IrigAzap meldt dat Zaïrese valscherm-
;nktroepen gisteren met succes zijn
vfleergelaten achter de uit Angola in
vskde provincie Sjaba binnengevallen
verfnvasiemacht.
esUTot het gebruik van de parachu-
isten was besloten omdat de te-
ugtrekkende opstandelingen alle
verkeers- en spoorbruggen hadden
>pgeblazen toen twee weken gele
den het offensief begon van Zaïrese
lag ;n Marokkaanse strijdkrachten.
a
tieïVolgens Azap zijn honderd parachu
tisten neergelaten. Deze eerste para-
1 e' :hutisten hadden negen gevange-
len gemaakt, „wier sensationele
^^onthullingen de vernietiging van de
PHnvallers zullen verhaasten".
^^Azap meldt ook, dat president Mo-
ptJoetoe besloten heeft het aanbod
"jOot de levering van troepen van Soe-
r"Jpan. Oeganda en Centraalafrikaan-
nrz5e RePubliek te aanvaarden. Maar
leze troepen zouden in reserve ge-
houden worden in hun eigen landen
h totdat Zaïre zou besluiten, dat het
nodig heeft
°"jjlnmiddels heeft radio-Oeganda be
leend gemaakt dat president Idi
'i^lAmin al troepen naar Zaire heeft
jTgezonden Het zou gaan om een
^.zelfmoord bataljon" dat gisteren
van de luchthaven Entebbe naar
^aïre is vertrokken.
Van een medewerker
Direct nadat president Soeharto door het Volkscongres MPR voor een tweede ambtstermijn a,s
president van Indonesië was herbenoemd, werd de GOLKAR, de beweging die hem aan de
verkiezingsoverwinning had geholpen, omgevormd tot een partij met statuten en een huishoude
lijk reglement. President Soeharto benoemde een andere generaal Amir Moertuno tot
secretaris-generaal. Het ambtelijk apparaat en de strijdkrachten bleven als de van boven af te
leiden partij-instrumenten fungeren.
Het is daarom nu al te voorspellen,
dat ook bij de algemene verkiezin
gen van volgende week tenminste
een gelijk aantal stemmen als bij de
verkiezingen van 1971 op de kandi
daten van de GOLKAR uitgebracht
zullen worden. De partij
instrumenten kregen de opdracht
om vooral de loerahs dat zijn
gekozen dessahoofden zodanig te
bewerken dat zij plecithg beloofden
op de Golkar te zullen stemmen.
Vooral op het dichtbevolkte platte
land van het eiland Java stemmen
de mensen in de dessa nog altijd op
dezelfde mensen als hun loerahs.
Tegen loerahs die niet bereid zijn
van te voren te beloven op de Golkar
te stemmen, kunnen de ambtenaren
en militairen natuurlijk niet zoveel
doen. Maar na de verkiezingen kun
nen zij wanneer zij dat willen
deze loerahs toch altijd nog voor
allerlei problemen stellen. Bedrei
ging met zulke moeilijkheden achte
raf kan vaak het effect te weeg bren
gen, dat de loerah besluit toch maar
op de Golkar te stemmen om die
moeilijkheden te voorkomen.
Net als toen
Repressieve tolerantie is sinds het
Cultuurstelsel het Indonesische volk
ten behoeve van de Nederlandse
Handelmaatschappij en met behulp
van de inlandse hoofden na 1830
uitzoog, in Indonesië geen onbekend
begrip, betoogde onlangs een Indo
nesische historicus tijdens een semi
nar. Hij verdedigde de stelling dat
het huidige Indonesische bewind
van militairen en technocraten kan
worden vergeleken met het koloniale
Nederlandse bestuur onder de Gou
verneur-Generaals. „Alleen heeft de
Nederlandse Handelmaatschappij
nu plaats gemaakt voor multinatio
nale ondernemingen en de koloniale
ambtenaren voor bruine, neo-
kolonialen," zo vervolgde hij.
President Soeharto deed meer om
zijn bewind te verstevigen. Daartoe
beval hij eerst, dat alle politieke par
tijen die de Islam als politieke
grondslag bezitten, zich tot een grote
partij moesten verenigen. Hoewel hij
suggereerde dat een grote Islami
tische politieke partij veel meer in
vloed op het landsbestuur zou kun
nen uitoefenen, begrepen deze par
tijen wel dat een Islam-partij zoals
de president had voorgesteld, door
de religieuze verschillen een inner
lijk sterk verdeelde partij zou wor
den, niet in staat tot het voeren van
enige politiek.
De leiders van deze partijen konden
zich echter op een andere noemer
verenigen. E N ZO ONTSTOND DE
Verenigde Partij voor de Ontwikke
ling, de Partai Persatoean Pemban-
goenan PPP. Vervolgens beval presi
dent Soeharto de resterende politie
ke partijen van de katholieke en
protestantse partijen tot de nationa
listische Partai Nasional Indonesia
(van de vorige president Soekarno)
en de trotskistisch-communistische
Moerba-partij toe om ook te fuse
ren. De Democratische Partij van
Indonesië, Partai Demokrasi Indo
nesia (PDI) diende zich aan. Een
intern verdeeld samenraapsel, waa-
Een verkiezingsbijeenkomst van de Partai Persatoean Pembangoean,
rin de verschillende partijen een
grondige afkeer van elkaar hadden.
Geen wijzigingen
Met deze manipulaties bereikte pre
sident Soeharto uiteraard dat ook
bij zijn eventuele overlijden, een uit
Zijn naaste omgeving komende op
volger geen grote en principiële wij
zigingen in het te voeren regerings
beleid aan zou brengen. In vooral
jongere politieke kringen is dan ook
de vraag gesteld waartoe algemene
verkiezingen als die welke nu wor
den gehouden dienen wanneer het
Indonesische volk daarin niet de mo
gelijkheden wordt gegeven om voor
een ander, bijvoorbeeld meer op de
verbetering van de levensomstan
digheden van de bevolking gericht
beleid te kiezen.
Wie het zijn, zo betoogde een student
aan een der drie grote universiteiten,
die van deze gToots opgezette alge
mene verkiezingen zullen profi
teren?
En inderdaad, de regering heeft een
budget van 360 miljoen gulden ter
beschikking gekregen voor de orga
nisatie van deze verkiezingen. Er zijn
meer dan een miljoen mensen gemo
biliseerd om de bevolking tot het
uitbrengen van hun stem op te wek
ken. Op 300.000 stemkantoren kun
nen de meer dan 70 miljoen stemge
rechtigde Indonesiërs straks hun
stembiljet afgeven.
De vraag van die student is geen
ijdele vraag.
(Dil is hel tweede van een serie van
drie artikelen; gi*teren plaatsten wij
het eerste).
