Belgen lopen niet warm joor verkiezingen laire bombardeert Zambia Spaanse leger morrend akkoord lloboetoe profiteert van angst van anderen Ethiopië en Soedan twisten Protest tegen Concorde Betrekkingen tussen twee landen op dieptepunt behoudende regiems willen stabiliteit in Zaïre tERPAG 14 APRIL 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet bUSSEL Wie zo hier en ar de belangstelling peilt et lain de Belg voor de algemene tatie rkiezingen van komende iehandag krijgt de indruk dat rde r gestaag voorstromende bi di orjaarsregen hem nader „ven n het hart ligt dan de stem- 2 ge isstrijd. e vod ït pit d enkele verkiezingsbijeen- wljk mst in het Vlaamse of het Waal stand iedere avond een weinig boeiend ARC rtret van een politieke partij en Boesm discussie met haar aanvoerder ;enoi de BRT, de Vlaamse variant van n H ontmoetingsomroep NOS, of de ie ge 'B. de Waalse variant en dan 2-11 eft men z'n portie wel weer ge el. Zelfs de kranten kunnen nau- lijks warm lopen voor de dingen. p t staan te gebeuren. „De verkie- igsstri jd is al weer voorbij voor ze idsc! ed en wel is begonnen", klaagde eylia gin deze week de Standaard, een 'stel uit die de degelijkste politieke ngel schouwingen brengt en wiens do< mmentator Manu Ruys door po- dei lek België met égards wordt be- ,eedi ndeld. slotl cl ?en ii to gebeurtenis heeft gelukkig nog 2-0 v »or leven in de brouwerij gezorgd, en rel, en het kon niet anders of in gi i moest in het wespennest Brus- zorg plaatsvinden. Overijse. een afscl ornamelijke Vlaamstalige ge- lan! tente met zogeheten „facilitei- ksp n" voor de Franstaligen in het r te ld-oosten van de hoofdstad, was plaats van handeling. Het coile- van burgemeester (de CVP-er enatus Brankaer) en schepenen een brede coalitie van christen- afdel mocraten. socialisten en libera- striji i had eind vorige week beslist. Vali t verkiezingsaffiches, die niet Tiarc ildeden aan de taalwetten, dus jeBofet tweetalig waren, niet op de 'meentelij k borden mochten wor den aangeplakt. Een raadslid voor de Brusselse liberalen besloot zich van het verbod niets aan te trekken en toog zondag met plakpot, ladder en biljetten naar de borden en begon. Halverwege de actie werd de han del in beslag genomen en raadslid Eric Boswick ging op de bon. Nu gaat zo'n nieuwtje als een lopend vuur door de gelederen van de taai militanten in Brussel en het kwam zo ook bij de FDF, het democra tisch front van Franstaligen. Dit FDF, dat in een aantal Brusselse gemeenten bij de raadsverkiezin gen van oktober de meerderheid verwierf en in het algemeen de hoofdstad tot „FDF-stad" maakte, krijgt een waas voor de ogen als ergens wordt opgetreden tegen de Franstaligheid Dus toog de beruchte FDF-er en burgemeester van Schaerbeek. Roger Nols, de man die vorig Jaar met geweld tot tweetaligheid op het gemeentehuis moest worden gedwongen, met nog een aantal mi litanten naar Overijse om te plak ken. Dat gebeurde op paasmaan dag. Toen de affiches er op zaten, werden ze er door de Overijse ge meentewerkers met voortvarend heid weer afgehaald. De aanplak borden begonnen belangrijker te worden dan toespraken en pro gramma's en dinsdag togen de Waalse christen-democraten van de PSC en de Brusselse liberalen naar Overijse, maar ook hun plak- actle kon niet worden voltooid. In tussen is de beer goed los. De FDF heeft eerst na een emotio nele bijeenkomst minister Michel van binnenlandse zaken laten we ten hoe schandelijk ze het optreden van die CVP-burgemeester, dit laatste nog eens benadrukt, wel vinden en de leider van de geestver wante Waalse taai-partij Ras- semblement Wallon (RW), Gende- bien, heeft een verklaring van eerste minister Leo Tindemans en het aftreden van de lauw reageren de minster geëist. Bovendien heb ben de Franstaligen verklaard dat ze zich niets zullen aantrekken van „de grillen van een ultra- flamlngantische burgemeester" en de activiteiten van de FDF zullen intensiferen. Heisa Kennelijk geschrokken van zoveel heisa, zal het bestuurlijk college van Overijse vandaag bekijken of hun besluit nog kan worden ge handhaafd. Overigens is een zelfde kwestie nu ook gaan spelen in Mol, bij Antwer pen, waar de RW met een Fransta lige lijst uitkomt ten behoeve van de Walen, die er in de Molse kerncentrale werken. Ook hier wil de overheid verbieden, maar of dat na Overijse nog gebeurtTemid den van de aanplakbiljetten waar op de Franstaligen roepen dat Brusselaars eigen baas zijn, de Volksunie dat er waarborgen voor de Vlamingen moeten komen en dat het gedaan is met geven en toegeven en de communisten een bestrijdend „genoeg" laten horen, tegen twee handen, die een nieuw gat in een broekriem trachten te trekken, werken de propaganda- afdellngen van de politieke par tijen. Bij de CVP, die met de slogan „Meer dan ooit Tindemans" werkt bijvoorbeeld, wordt de publiciteit verzorgd door een aantal be roepskrachten. Geadviseerd door een reclame-psycholoog werkt de ploeg via een basisschema dat te allen tijden klaar ligt. In gevallen van een onverwachte campagne, zoals nu, kan meteen volgens plan worden gewerkt. door Bert van Panhuis Overigens is volgens een medewer ker van het secretariaat van de CVP ook daar de sfeer vrij mat, heel anders dan bij de gemeente raadsverkiezingen. De aandacht is de afgelopen dagen bij de CVP ge heel gericht op de tv, waar men zoveel mogelijk télégenleke figuren als GVP-lelder Tindemans en par tijvoorzitter Wllfrled Martens laat optreden. Niet alleen de grote par tijen timmeren aan de weg, ook de kleintjes roeren zich, in de meeste gevallen zonder hoop een of meer van de kamerzetels te bemach tigen. Milieu De belangrijkste drie zijn de Revo lutionaire Arbeiders Liga (RAL), de Amada (Alle macht aan de arbei ders) en de Ecologen, een groep, ontstaan na het succes van een milieubeschermers bij de gemeen teraadsverkiezingen in Frankrijk. De RAL zet zich vooral af tegen de socialistische BSP en zegt op ter mijn een echte arbeidersregering aan de macht te willen brengen. De RAL geldt als trotskistisch en ligt overhoop met de eveneens op het arbeidersfront opererende Amada, die maoïstisch heet te zijn. Ook Amada ijvert voor een revolutio naire arbeidersregering en heeft als bijzonderheid nog in de program ma's staan dat de rijkswacht moet worden vervangen door volksmili ties. Beide groepen verwachten geen ze tels. Dat doet wel de verzameling milieubeschermers, die in Wallonië als „Wallonië écologie", in Brussel Ecolog en in Vlaanderen als AGA- LEV (Anders Gaan Leven) optreedt. In Brussel winnen we ze ker één zetel, is het optimistische standpunt van de ecologen. Maar het ls best mogelijk; wie had enkele maanden geleden het grote succes van de Franse milieubeschermers verwacht? Ruim 4 duizend mensen, bewoners van huizen in de onmiddellijke omgeving van Kennedy-airport de belangrijkste luchthaven van New York hebben gisteren gedemonstreerd tegen landingsrechten voor het supersonisch vliegtuig de Concorde. Op de bijeenkomst in een middelbare school In Cedarhurst luisterden de demonstranten naar toespraken van Britse en Franse medestanders. KHARTOEM (AFP, UPI) Soedan heeft officieel een Ethiopische klacht verworpen over een Soedanese militaire-inval In Ehtiopië. Soedan zegt op zijn beurt, dat Ethiopische troepen Soedanees gebied zijn binnengedrongen om Eritrese guerrillastrijders te achtervolgen. iAKA/KINS J ASA (Reu- j)\JPI, AP) De Zambiaan- ig heeft verklaard dat ?se militaire vliegtuigen in afgelopen week twee keer nbiaans grensgebied heb- i gebombardeerd. Daarbij len gewonden onder zieken- jJspersoneel en werd schade i Ha igericht. ng it lym| irdag vielen twee Zaïrese straal- iterd imenwerpers het dorp Sjingam- ial e p Mangango in het noordwesten op dat grenst aan de Zaïrese provln- Sjaba (voormalig Kantanga) opstandelingen strijden. Maan- rs v werden bommen gegooid op het d 1 üeziekenhuis van Kaleni-heuveL tri ictionarissen van het Zambiaan- denninisterie van defensie en van de lgheidsdienst zijn naar het Dsgebied vertrokken om de situa- op te nemen. Zamblaanse krant Daily Mail gisteren over de eerste aan- 7oi van een onafhankelijke Afri- Snc ue staat op Zambia, terwijl pre- ^■"it Kenneth Kaoendo zijn Zaïre- mbtgenoot een telegram heeft iurd om hem van de toestand op igte te stellen, Gisteravond is ie Zaïrese delegatie In Zambia aan- iu omen om het incident met presi- ijkit Kaoenda te bespreken. Franse vliegtuigen hebben gisteren opnieuw militair materieel uit Ma rokko overgevlogen naar Zaïre. Vol gens goedingelichte kringen zal de luchtbrug, onderhouden door tien Franse „Transall" machines, vrijdag of zaterdag een eind nemen. De-Ma rokkaanse troepen in Zaïre, gezon den om president Moboetoe bijstand te verlenen in diens strijd tegen de Katangese gendarmen, bereidden zich woensdag In Kolwezi voor op feitelijke gevechtshandelingen. Vol gens zegslieden zal het Marokkaanse contingent uiterlijk dit weekeinde volledig operationeel zijn. De solda ten van dit expeditielegertje op definitieve sterkte 3000 man heb ben voor hun vertrek een extra handgeld gebeurd en krijgen gedu rende hun verblijf In Zaïre het dub bele van de normale soldij. De regering van Angola heeft Frankrijk gewaarschuwd dat de ge vechten In Zaïre zich niet mogen verspreiden naar Angola. „Helder en krachtig verklaart de volksrepu bliek Angola dat zij zal weten hoe zij moet optreden tegen elke en buiten landse agressie (Jegens haar grondgebied) «van welke kant deze ook komt. Frankrijk zal verantwoor delijk zijn voor alle gevolgen die zijn krankzinnige daad ln de toekomsti ge betrekkingen tussen belde lan den zou kunnen hebben", aldus het protest. Het was dinsdag door de Angolese onder-minister van bui tenlandse zaken, Roberto de Almei da, aan de Franse zaakgelastigde ln Loeanda overhandigd. In de nota werd scherpe kritiek geleverd op de Franse militaire steun aan de rege ring van Zaïre. Verantwoordelijk In een interview met de Dally Tele graph ln Londen heeft president Mo- boetoe van Zaïre de Sowjet-Unie verantwoordelijk gesteld voor de In vasie in de provincie Sjaba. „Het heeft er de schijn van dat de Russen proberen een veiligheldsgordel ron dom Zaïre te leggen", aldus Moboe- toe. „Telkens wanneer wij moeilijk heden hebben met onze buren zitten de Russen er achter. Zij doen dit al zeventien Jaar", zei hij. De Zaïrese president oefende kritiek uit op Andrew Young, Amerikaans ambas sadeur bij de Verenigde Naties, die volgens hem theorieën koestert die ln strijd lijken te zijn met die van minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance. Moboe toe zei dat Van ce hem een brief had gestuurd waa rin hij schreef dat de Verenigde Sta ten hem niet ln de kou zouden laten staan. Young heeft daarentegen vol gens hem gezegd dat het er weinig toe deed of de Afrikaanse landen marxistisch werden, zolang ze maar handel dreven met de Verenigde Staten. In een boodschap van William Eteki- Mboemoea, secretaris-generaal van de Organisatie van Afrikaanse Een heid (OAE), die haar zetel ln de Ethi opische hoofdstad heeft, verklaart het Soedanese ministerie van bui tenlandse zaken, dat de Ethiopische bewering „volkomen ongegrond en van nul en gener waarde" is. De Soedanese boodschap is een antwoord op een klacht van Ethiopië bij de OAE over Soedanese agressie tegen noordelijke en westelijke pro vincies van Ethiopië, „waar Soeda nese troepen met tanks en artillerie contra revolutionaire krachten steunen". In de Soedanese boodschap worden eerdere Soedanese beschuldigingen herhaald volgens welke Ethiopische grondstrijdkrachten en vliegtuigen Soedanese militaire en andere gebie den aan de grens met Ethiopië heb ben aangevallen. Dit was de afgelo pen maanden gebeurd. De Ethio pische strijdkrachten achtervolgden Eritrese guerrillastrijders, die vech ten voor de onafhankelijkheid van 'de Ethiopische provincie Eritrea. Soedan meent, dat Ethiopië herhaal delijk Soedanese pogingen, te be middelen in het Eritrese conflict, heeft getorpedeerd. Soedan vindt, dat Ethiopische troepen een „vernie tigingsoorlog" blijven voeren tegen Eritreers met het gevolg, dat hon derdduizenden Eritreers de wijk na men naar Soedan, gevolgd door dui zenden „Ethiopische vluchtelingen". Na de televisietoespraak van de Ethiopische staatsleider Mengistoe van dinsdagavond zijn de betrekkin gen tussen Ethiopië en 8oedan wel op een zeer laag pitje komen te staan. Hij sprak van „agressie tegen Ethiopië door naburige reactionaire krachten en door het imperialisme". Hij doelde daarmee duidelijk op Soedan. Opmerkelijk ls dat Ethiopië haar aanvallen alleen maar lanceert op de Soedanese leiders. Mengistoe noemde de Soedanese president Noemelry en de zijnen fascisten, ti rannen. marionetten en imperialis ten. De Ethiopische leiders noemen het Soedanese volk „onze broeders die beschermd moeten worden tegen de onderdrukklne van Noemelrv". De „revolutionaire leiders" van Ethi opië houden kennelijk de deur nog op een kier open, voor het geval zich in de binnenlandse politiek in Soe dan belangrijke wijzigingen moch ten voordoen. Zij denken daarbij kennelijk aan de vele mislukte staatsgrepen die tegen president Noemelry zijn uitgevoerd. MADRID (Reuter, UPI) De Spaanse legerleiders hebben zich ondanks bedenkingen neergelegd bij het besluit van de regering- Suarez tot legalisering van de communistische partij. Volgens het bureau Europa Press heeft de opperste raad van het leger verklaard, dat hij weliswaar niet gunstig staat tegenover de beslissing en er een zekere weerzin tegen koes tert, maar dat hij „om redenen van vaderlandsliefde en plichtsbesef te genover het land" het genomen be sluit toch aanvaardt Daaraan wordt de mededeling toegevoegd, dat het leger „volkomen eensgezind ls bij de verdediging van de eenheid van het land, de nationale vlag, de kroon en de goede naam en de discipline van het leger". Volgens hooggeplaatste kringen in Madrid is de verklaring zoals die door Europa Press woensdag werd gepubliceerd, „zon der twijfel echt". Premier Adolfo Suarez van Spanje tracht ondertussen de onenigheid ln de Spaanse marine te sussen nadat minister van marine aangelegenheden Gabriel Pita de Velga zijn ontslag had ingediend naar aanleiding van de wettelijke erkenning van de Spaanse commu nistische partij. Uit regeringskrin gen ls vernomen dat de ministers van leger en luchtmacht er door Sua rez en koning Juan Carlos van zijn afgebracht het protest van de admi raal te ondersteunen. Uit militaire bronnen ls vernomen dat de regering zoekt naar een opvolger van de 68- Julge conservatieve admiraal, die een bewonderaar en aanhanger was van wijlen generaal Franco. De staf- Minister Pita de Veiga ontslag genomen chef van de marine, admiraal Carlos Buhigas, zou zijn genoemd als de nieuwe minister maar de regering zal het ontslag van De Veiga waarschijnlijk pas openbaar maken nadat zij een opvolger heeft gevon den. Koning Juan Carlos zou de voorkeur geven aan admiraal Fran cisco J. de Elizalde, commandant voor het Middellandse-Zeegebied. De Elizalde heet een koningsgezinde liberaal. Om verdere moeilijkheden te voor komen, heeft de Spaanse communis tische partij gisteren iedere viering van de wettelijke erkenning achter wege gelaten. Wel begon een drie daagse vergadering van het centrale comité van de communistische par tij, maar de vergaderplaats werd ge heim gehouden. Nico Kussendrager de steun aan de bedreigde president Moboetoe Sese Seko van Zaïre (vroeger Belgisch Kongo) eft Frankrijk nu al een deling in Afrika weten te bewerkstelligen. aantal gematigde Afrikaanse J- den maar ook het als radicaler of chouwde Nigeria hebben hun in- i a nming met het beschikbaar stel- van de Franse vliegtuigen be- ,j gd. De gematigde landen vrezen tos 1 toenemende communistische in- ed op het zwarte werelddeel waar- en nu mede door de Franse mi P een dam kan worden opge ld rpen Verder betreft het bijna alle- al regeringen die zelf een beleid O Ten dat niet ln de eerste plaats de a talking ten goede komt maar klei en belangengroepen. In dat opzicht toen zij met president Moboetoe i broeder in de 'strijd' en die moet tolpen worden nu zijn positie di rdt bedreigd. ;nt>i instemming van Nigeria valt dan gszins uit de toon. maar trschijnlijk is daarvoor een ande- tarklaring Verschillende grote A- oo, aanse landen dreigen nog steeds rv« ^n te vallen en de Nigeriaanse art fring heugt de afscheidingsoorlog Biafra. Behalve van Zaïre wordt llU net ogenblik ook de eenheid van idj voorbeeld Ethiopië bedreigd. Jin ^jtende staatsverbanden zijn Ni- CL la een gruwel omdat het groepe nh pa »n eigen land als voorbeeld I kunnen dienen. Vandaar moge- weri 1 de Nigeriaanse steun aan Moboe- •j wiens betrekkelijke verdienste flat hij de eenheid van Zaïre na de onafhankelijkheid heeft weten te be waren. De vraag is dan alleen of Nigeria hiermee op het goede paard gokt omdat de positie van Moboetoe zo langzamerhand zo onhoudbaar is geworden dat zijn einde nabij moet zijn. Meer afscheidingen Behalve ln SJaba (het vroegere Ka- tanga) zijn ln Zaïre op het ogenblik ook andere afscheidingsbewegingen actief, die door de successen van de opstandelingen ln Sjaba alleen maar zullen worden aangemoedigd. Zo zijn in oost-Zalre volgelingen van de vroegere linkse president Moboe toe actief, die zich hebben georgani seerd binnen de Revolutionaire volkspartij. Deze is in Nederland be kend door de ontvoering van drie Amerikaanse studenten en een Ne derlandse studente, twee jaar gele den. vanuit een kamp bij het Tan- ganjika meer. De kracht van de Re volutionaire volkspartij is onduide lijk maar feit is wel dat zij het Zaïre se leger in oost-Zaïre weet te binden. De opstandelingen ln zuidwest Zaïre (SJaba, voorheen Katanga) worden aangeduid als Katangese gendar mes, wat ietwat bezijden de waar heid is De echte Katangese gendar mes die aan de kant van Molse Tsjombe vochten (hij probeerde in het begin van de zestiger Jaren Ka- tanga af te scheiden) moeten zo lang zamerhand op Jaren zijn. President Glscard heeft dat aangegrepen voor verdachtmakingen over buiten landse Invloed en inmenging, maar dat hoeft niet. Ook de vroegere Ka tangese gendarmes hebben zonen, terwijl zij steun krijgen van de plaat selijke bevolking in Sjaba, die van Moboetoe weinig moet hebben. Bo vendien is het moreel van Moboetoes troepen slecht en worden zij zo blijkt uit de schaarse berichten van het front slecht geleld. Dat zijn de redenen voor de snelle opmars van de invallers, die ongetwijfeld steun krijgen vanuit Angola. Moeilijk plaatsbaar Daarnaar toe waren de Katangese gendarmes gevlucht nadat de af scheiding van Katanga op een mis lukking was uitgelopen. In Angola zijn zij op verschillende manieren actief geweest, wat hen politiek en ideologisch moeilijk plaatsbaar maakt. Eerst vochten zij aan de kant van de Portugese overheersers tegen de bevrijdingsbewegingen in Angola Nadat de Portugezen vertrokken wa ren steunden de gendarmes tijdens de burgeroorlog de linkse MPLA in de strijd tegen de twee andere bevrij dingsbewegingen, die leunden op Diamant A Koper A Kobalt A Goud A Mangaan A Tm A Zink A Zilver A Uranium Kongolees bevrijdingsfront (FNLC), naar het lijkt de belangrijkste bewe ging achter de opstand, benadruk ken dat het niet gaat om de afschei ding van Sjaba maar om het ten val brengen van de regering Moboetoe. In Brussel daarentegen ontkennen volgens The Guardian zegslie den van de FNLC iedere betrokken heid bij de inval ln Zaïre, wat de onderlinge verhoudingen binnen en Belangen tussen de bevrijdingsbewegingen er niet helderder op maakt. ook militairen met de Franse toestel len zijn vervoerd. Met deze steun heeft Frankrijk zich van de steun van de gematigde krachten in Afrika weten te verzekeren, wat ongetwij feld op de Afrikaans-Franse topcon ferentie eind deze maand in Dakar (Senegal) zal blijken. president Moboetoe van Zaïre. De keuze van de gendarmes voor de MPLA zal daar niet vreemd aan zijn geweest, terwijl zij nu ln ruil daar voor kunnen rekenen op de steun van de MPLA-regerlng ln Angola. Door de banden met de MPLA zou den de gendarmes geradicaliseerd zijn, reden waarom zij nu een links en socialistisch bewind in Zaïre zeg gen voor te staan. Woordvoerders van het nationaal Liquideren Als belangrijkste man van de inva sietroepen ln 8Jaba werpt zich gene raal Natanlël M'bëmba op. Hij zei dinsdag ln een vraaggesprek met het nieuwe Franse dagblad Matin de Pa ris dat het doel is president Moboe toe te liquideren en een regering van nationale eenheid ln te stellen. M'boem ba was commandant van de Katangese gendarmes tijdens de mislukte afscheidlngsstrijd ln de Ja ren zestig. Volgens hem hebben de opstandelingen nu al de steden Moetshsthsa. Klsnji, Kasajl, San- doa, Dilolo en Kapanga ln handen en wordt het belangrijke kopergebled Kolwezi bedreigd. Dit wordt nu door zegslieden ln Brussel op het ogenblik ontkend. Volgens hen ls de dreiging voor Kol wezi afgenomen na de komst van de Marokkaanse soldaten, aan boord van de Franse vliegtuigen. Hoewel president Glscard veizekert dat al leen militair materieel werd ver voerd is wel vast komen te staan dat In de behoudende Franse kranten als Le Figaro ls altijd gewezen op de stabiliserende rol die Frankrijk in Afrika kan spelen. De vooruitstre vende Le Monde heeft het Franse optreden hard gehekeld. Volgens de krant wil het land een wereldrol spe len die zelfs de Verenigde Staten hebben opgegeven. Washington zelf is daar kennelijk nog niet helemaal uit. Aan de ene kant zegt de zwart* ambassadeur bij de Verenigde Na ties Andrew Young dat de commu nistische Invloed in Afrika niet over schat moet worden, aan de andere kant voelden de Verenigde 8taten zich geroepen voor miljoenen dollars extra militair materieel naar Zaïre te sturen, waar grote Amerikaanse be langen liggen. Niet alleen voert dit land veel koper uit (een strategisch belangrijke grondstof) maar er zijn ook andere grote westerse (han- dels)belangen. De vraag is alleen of die het beste veilig kunnen worden gesteld door steun aan Moboetoe, die zijn land economisch naar de afgang heeft geleid en zich staande houdt met onderdrukking. Alleen: boe lang nog?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7