'Dietrich is vaak misverstaan'
Moet je voor evangelisatie in wieg gelegd zijn?
wereld
diakoru
Bonhoeffers jongste zuster Suzanne:
VANDAAG
gif o 2211
ZATERDAG 9 APRIL 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Vandaag is het 32 jaar geleden, dat
Dietrich Bonhoeffer. theoloog van de
Bekennende Kirche (belijdende kerk) in
Hitler-Duitsland. werd opgehangen in
concentratiekamp Flossenburg. In de
grauwe ochtendschemering van 9 april
1945 zag de dokter van het kamp. hoe de
39-jarige Bonhoeffer in de cel. waar hij
zich op het einde voorbereidde,
neerknielde en innig bad. Bonhoeffer,
die in zijn brieven uit de gevangenis
later gebundeld onder de titel „Verzet en
overgave' had opgeroepen het lijden
van God aan de god-loze wereld mee te
lijden, bezegelde zijn denken met de
dood. Als 36-jarige vrijwillig uit Amerika
naar Duitsland teruggekeerd, omdat hij
te midden van zijn volk wilde strijden
tegen de nazi's, koos hij de weg van het
lijden. Over Pasen, over het kruis zowel
als de opstanding, heeft Dietrich Bon
hoeffer veel nagedacht. Op 21 juli 1944
schreef hij in een van zijn brieven: „Je
zus vraagt in Getsemane: Kunt gij niet
een uur met mij waken? Dat is precies
het tegenovergestelde van wat de reli
gieuze mens van God verwacht. De
nens wordt hier geroepen om Gods
lijden voor de god-loze wereld te delen'.
Met zijn uitspraak over de „religieuze
mens" doelde Bonhoeffer op het surro
gaat-christendom, dat een deus ex ma
china nodig heeft, een tovenaar-god die
opdraaft in noodsituaties en op
„religieuze" hoogtijdagen. Bonhoeffers
zuster, de nu 67-jarige Suzanne Dress-
Bonhoeffer, vertelde ons in onderstaand
interview dat de door haar broer in de
gevangenis ontwikkelde begrippen van
de „mondige' tegenover de ..religieuze'
mens, nogal eens verkeerd zijn begre
pen. Op de vraag hoe haar broer de
opstanding zag, antwoordde ze: „Toen
een wagen hem kwam halen voor de
terechtstelling, waren zijn laatste woor
den tegen de Engelse officier Payne
Best: „Dat is het einde voor mij het
begin van het leven'.
Twee dagen na zijn executie bevrijdden
de Amerikanen het kamp
door Huib Goudriaan
Op 30 januan 1933 werd Suzanne Dress opgebeld door haar
zuster Ursula Ze huilde en zei: 'Hitler is rijkskanselier gewor
den Dat is het einde van Duitsland en betekent oorlog'. In
onze kennissenkring waren weinig families, die zo eensgezind
hun ontsteltenis toonden over het aan de macht komen van
Hitler', vertelt Suzanne Dress
Al gauw vormden zich verzetskringen,
waaruit de Bekennende Kirche groeide
en later het verzet dat culmineerde in de
aanslag op Adoll Hitler van 20 juli 1944
Dietrich Bonhoeffer werd een van de voor
aanstaande figuren in de kerkstrijd en
Suzanne s man «professor Dress, nu emeri
tuvpredikant in West-Berlijm die geen
kerkgeschiedenis meer moch doceren be
gon illegaal voordrachten te houden voor
dc studenten Vaak gebeurde dat in de
open lucht, in het Brrlijnse Grunewald
Mevrouw Dress kreeg een functie die in de
Nederlandse verzetsbeweging met 'koe
ricrster werd aangeduid Ze zamelde geld
en bonkaarten in. deelde pamfletten uit en
verborg joden en politieke vluchtelingen
De familie bracht in de strijd tegen het
nationaal-socialisme zware offers .De Ge
stapo vermoordde mijn zwager Schleicher
en mijn zwager Dohnanyi. beiden jurist,
mijn broer Klaus, eveneens jurist en mijn
broer Dietrich. Zowel Dietrich ais Klaus
werkten in een later stadium voor de ver
zetsgroep die de (mislukte) aanslag op
Hitier pleegde op 20 juli 1944 Deze groep
werde gevormd in het hol van de leeuw -
de beste camouflage namelijk binnen de
Duitse contraspionage, de door admiraal
Canaris geleide Abwehr Canaris belastte
Dietrich Bonhoeffer met de taak voor de
verzetsgroep de contacten met de gealli
eerden te onderhouden via de neutrale
landen Zwitserland en Zweden. De reeds
bekende jonge theoloog kon dankzij zijn
kerkelijke en oecumenische relaties vrije
lijk reizen over de grens maken, totdat de
Gestapo in april 1943 zijn illegale activitei
ten op het spoor kwam en Dietrich Bon
hoeffer arresteerde
Dr brieven van uw broer uit dc gevangenis
hebben grote invloed gehad op theologen als
bisschop Robinson (schrijver \an 'Kerlijk
voor God"). Dorothee Solle. Harvey Cox en
theologen van de revolutie. Bonhoeffers
stelling dat de wereld, dankzij natuurwe
tenschap en techniek God niet meer nodig
heeft en „mondig" is geworden, is door dr/r
theologen uitgewerkt. Zou uw broer zichzelf
daarin herkennen als hij nog leefde, of heefi
men zijn denken niet goed geïnterpreteerd?
Ik kan niet zeggen hoe hij nu zou denken
dat zou een geestelijke aanslag op hem
betekenen Wel kan ik doorgeven wat hij
toen legen mi) zei en welke consequenties
ik daaruit nu trek Zijn brieven moeten
niet worden opgevat als een afgesloten
leerboek, maar als dcnkprikkels; dat in de
eerste plaats Dietrich is vaak misver
staan, zoals bij voorbeeld in Oost-Berlijn.
waar het oostblok tot ..mondige wereld"
werd verklaard en het westen tot „onmon
dige Wereld', Dat is nogal simpel,
misschien een beetje te simpel voorge
steld. Degenen, die zich op Dietrich beroe
pen zijn wel eens te ver gegaan. Daarom
ook ben ik voordrachten gaan houden over
zijn denken Bij Sölle en andere theologen
vinden we Dietrichs verzet terug, tegen de
God als verdovend middel tegen lijden en
dood. als de alles ziende boeman in de
kinderkamer en ter versiering van de hoog
tijdagen m het leven van familie en volk
Deze god heeft het christendom ongeloof
waardig gemaakt Pas waar deze god dood
is. kan Christus komen Maar dan moeten
we ook erkennen dat bij Dietrich niet de
mondigheid als zodanig het belangrijkste
was. maar het brengen van de mensen tot
Christus Ik herinner mij dat hij tijdens
een wandeling tegen me zei ..Het is niet de
bedoeling Christus zo aan te passen dat
onze tijdgenoten hem beter kunnen slik
ken. maar we moeten proberen door de
houding van de christen in de wereld dui
delijk te maken wat christendom is'. Die
trich wilde de voor hem vanzelfsprekende,
maar voor anderen dikwijls moeilijke the
ologische uitdrukkingsvormen zo verdui
delijken. dat het wezenlijke niet meer over
het hoofd zou worden gezien. Bijbelse be
grippen wereldlijk uitleggen, dat was zijn
grote verlangen. Maar hij wilde niet alleen
wereldlijk over Christus praten, maar ook
als christen in de wereld handelen
Hoe zag hij dal handelen da
„De mondige wereld waarover Dietnch
spreekt is geenszins die geheel ver
antwoordelijke, bewust tot rijping geko
men wereld, die met alles klaar is. Mondig
heid betekende bij hem dat de wereld niet
alleen de religieuze bevoogding afwijst,
maar die ook niet meer nodig heeft De
lastige voogd ..kerk" of „religie". die de
ontwikkeling hindert, is afgeschaft. Niette
m: de wereld Christus, de Heer.
nodig Juist door Hem is ze mondig gewor
den en verantwoordelijk voor God Deze
mondigheid betekent dat de mens drager
is van „mandaten", die God hem heeft
gegeven. Het begrip „mandaat", zonder
welke we het denken van zijn laatste jaren
gemakkelijk misverstaan, heeft Dietrich
uitvoerig toegelicht in zijn „Ethiek". Als
drager van deze mandaten moet de mens
cultuur, gezin en huwelijk, overheid en
kerk beheren. Maar in deze mandaten is
Christus Heer van de wereld. Dat laatste is
het grote thema van de bneven uit de
gevangenis van Tegel, niet de gedachte
van het onmondig-zijn van God tegenover
de wereld, die haar eigen wetten stelt. Ik
citeer hierbij uit het boek,,Christus en de
religies" van Benkt-Erik Benktson. Hij
schrijft:
Mevrouw Suzanne Dress: ...mondigheid betekent verantwoordelijkheid
tegenover God...
..Tegen de autonomie, het alleen naar
eigen wetten luisteren, van de staat vecht
hij (Bonhoeffer) verbeten en laat in die
strijd zijn leven. De overheden hebben hun
mandaat van Christus en moeten het in
overeenstemming met Gods geboden uit
oefenen Deze geboden gelden zonder eni
ge beperking in onze gehele werkelijkheid
Degenen, die na Bonhoeffers dood zijn
„mondige wereld" een autonome „eigen
wettigheid" hebben toebedeeld, doen hem
veel meer onrecht dan degenen, die hem
zijn leven ontnamen. Die hem doodden
hebben bewerkstelligd dat hij met zijn
dood zijn opdracht bezegelde als drager
van een mandaat van Christus. Die zijn
boodschap vervalsten, maakten hem tot
tolk van een profane wereld met eigen
wetten. Het is grafschennis om van de
brieven een monument te maken van de
mandaat-loze. zelfgenoegzame Über
mensch. die veeleer ónmondig is. omdat
hij van een goddelijke opdracht niet wil
weten."
Suzanne^Dress verduidelijkt dit: „Voor
Dietrich betekende mondigheid het volle
dig ernstig nemen van de mens. die zonder
geërfde religieuze bindingen met succes
probeert in deze wereld te leven. Hij kende
de arrogante onredelijkheid van kerkmen
sen. die beweren dat er nooit iets terecht
zal komen van de poging zonder de kerk te
leven. Hij verachtte ook de zich op de
terugtocht bevindende schriftgeleerden,
die moeizaam aan de grenzen van het
onkenbare nog een plaatsje voor God wil
len reserveren. Met elke nieuwe uitspraak
van de wetenschap verliest God dan „le
vensruimte". Hij verzette zich tevens te
gen het maken van een reservaat voor God
in de vrome harten of in het ghetto van de
kerk. Hij schreef op 25 mei 1944:In het
leven en niet pas in het sterven, in gezond
heid en niet pas in het lijden, in het hande
len en niet pas in de zonde wil God worden
erkend.""
Dit alles klinkt ons. in deze tijd, bekend in
de oren; vooral het verzet tegen bevoogding
door het instituut kerk of door de staat, maar
voor hem was dat natuurlijk niet zo vanzelf
sprekend
..Dietrich sprak vanuit zijn situatie, vanuit
zijn verzet tegen de gelijkschakeling en de
onmondigheid. die de nationaal-
socialisten oplegden en tegen de bevoog
ding door de rooms-katholieke kerk Hij
was actueel en heeft eigenlijk steeds de
mensen, tot wie hij zich richtte, voor zich
gezien."
Is het begrip „mondig", in de zin vah de
autonome, zelfstandige mens. die geen re
ligie nodig heeft, niet achterhaald? We zien
de laatste jaren dat de mensen een houvast
zoeken in astrologie, spiritisme en vcrlos-
singsreligies van oosterse oorsprong. Heeft
uw broer niet gezien dat de moderne mens
er wel degelijk religies op na houdt?
..Dietrich zag de absoluut niet-religieuze
mens voor zich, maar ik heb die gedachte
van hem toen niet geheel aanvaard. Ik
vond de mens niet zo rationeel als Die
trich. Als de mens niet gelooft zit hij vaak
vol bijgeloof. Maar mijn broer stond ook
niet in een gemeente, hij ging vrijwel
uitsluitend met theologen om. Tenslotte
heeft hij ook niet gezien, dat Hitier en het
nationaal-socialisme een religie, een demo
nie vertegenwoordigden."
Kan Suzanne Dress zich nog herinneren
hoe haar broer met haar over de opstanding
sprak?
„Wij zijn opgegroeid in een kinderlijk ge
loof. Zodra we begonnen na te denken over
de verhouding tussen natuurwetenschap
pelijk en bijbels wereldbeeld, vonden we
elkaar in het woord van de apostel Paulus
dat we nu nog „als in een spiegel in raadse
len zien." We moeten God niet zoeken Ln
wat we niet begrijpen, maar in het „Dies-
seits", in het tegenwoordige, in wat we wel
begrijpen. Dietrich heeft de waarheid van
de opstanding nooit in twijfel getrokken,
maar het geloof in de Opgestane, die ons
nu nog in Zijn hand houdt, vond hij be-
langrijker dan het opstandingsverhaal.
Dat theologen het verhaal op een eigen
tijdse manier proberen te vertolken,
spreekt vanzelf (zo geweldig attractief zijn
wij christenen nu ook niet geweest), maar
de kern moeten we vasthouden, anders
kunnen we het wel laten. Dietrich heeft het
natuurwetenschappelijk analyseren van
de heilsfeiten afgewezen. We moeten met
onze begrippen van ruimte, tijd en eindig
heid niet de oneindigheid en eeuwigheid
van God te lijf willen gaan. Dat zijn andere
dimensies en de huidige natuurwe
tenschap ziet ook dat de werkelijkheid
meer lagen, meer dan één dimensie heeft.
Hoe Dietrich over Pasen dacht wordt dui
delijk in zijn laatste woorden. Als een
wagen hem ophaalt voor de terechtstel
ling. zegt hij: „Dat is het einde voor mij
het begin van het leven". Hij heeft geweten
van Gods nabijheid als het aardse leven
teneinde is."
door drs. J.D. te Winkel
In veel kerken, zeker in de gereformeerde, wordt tijdens de paasdiensten voor het landelijk
evangelisatiewerk gecollecteerd. Eigenlijk is dat niet zo verwonderlijk. Want de gemeente, die
het feest viert van de opstanding van haar Heer. kan en wil haar vreugde hierover niet onder
stoelen of banken steken
Door op het paasfeest de collecte te
bestemmen voor het evangelisatie
werk. brengt zij ook haar ver
antwoordelijkheid voor de voort
gang van het evangelie in eigen
omgeving tot uitdrukking.
Evangelisatie bedoelt toch mensen
de consequenties van het paase
vangelie voor ons leven en samen
leven te laten beleven Niet voor
niets zingt immers de gemeente
over het nieuwe leven, dat toen
begonnen is.
Beeldvorming
Iedereen vormt zich tijdens zijn
leven beelden over personen en za
ken, waarmee hij te maken krijgt
Ook het evangelisatiewerk is aan
die beeldvorming niet ontkomen
Telkens weer blijkt uit gesprekken
dat bij evangelisatie nog al eens
uitsluitend gedacht wordt aan bij
eenkomsten in kerken of andere
gelegenheden, waar sprekers van
naam mensen toespreken. Of ook
wel aan het werk van commissies,
die er zorg voor dragen, dat bijvoor
beeld evangelisatielectuur in de
bnevenbussen van buitenkerkelij
ken terecht komt
Kortom, bij evangelisatie wordt te
vaak alleen maar gedacht aan acti
viteiten van mensen, die plaatsver
vangend voor de gemeente het
Woord verkondigen. En je merkt
wel eens. dat de gemeente zich niet
werkelijk bij dat werk betrokken
voelt
Je hoort dan ook af en toe de me
ning verkondigen, dat evangelisa
tie alleen maar door specialisten
gecfaan kan worden Daarvoor
moet je in de wieg gelegd zijn'
de praat raken. Soms gaat het in
die gesprekken over het weer of
andere zaken, maar tussen de be
drijven door kunnen zo maar on
derwerpen als het geloof en de kerk
ter sprake komen.
Juist gemeenteleden krijgen veel
kansen om in de omgang met vrien
den. buren en collega's te laten zien
wat het geloof in Christus kan bete
kenen. En dat vaak zelfs zonder
veel woorden.
In de evangelisatie speelt de chris
ten een hoofdrol. Eri dus niet alleen
door middel van financiële bijdra
gen zorg te dragen, dat anderen het
evangelisatiewerk kunnen uitvoe
ren. maar vooral door zijn opstel
ling in alledaagse situaties
Daarvan zijn wij ons niet altijd
voldoende bewust. Anders zou er
niet zo maar gezegd worden, dat je
voor evangelisatie in de wieg ge
legd moet zijn.
Daarom hebben wij. christenen,
hulp nodig om ons er weer van
bewust te maken waar de echte
vragen liggen bij onszelf en bij an
deren. Ook zullen wij samen moe
ten leren hoe we met die vragen
vanuit het perspectief, dat het
paasfeest aan de mens en zijn we
reld biedt, om moeten gaan
Lange adem
Hulp nodig
Omdat men vindt, dat een getuige
nis toch wel op een zondagse preek
moet lijken, kan zo maar de idee
ontstaan, dat je voor evangelisatie
op zijn minst enigzins theologisch
geschoold moet zijn
Ik denk niet. dat Jezus dat alle
maal bedoeld heeft, toen Hij zel-
„Gij zult Mijn getuigen zijn"
Gaandeweg is het inzicht ontstaan,
dat onze woorden „handen en voe
ten" moeten krijgen door onze hou
ding als christen
Nu ontmoeten de leden van de ge
meente op hun werk en in hun
buurt veel mensen, met wie ze aan
Op het paasfeest zingen wij over
het nieuwe leven, dat toen begon
nen is. Om de gemeente bewust te
maken van het feit. dat het best
denkbare getuigenis is. dat zij iets
van dat nieuwe leven in de samen
leving uitstraalt, is toerusting
nodig.
In het verleden hebben wij vanuit
een bepaalde beeldvorming het
evangelisatiewerk te gemakkelijk
aan bepaalde mensen en groepen
overgelaten. Wij hebben toen ook
niet of te weinig geleerd hoe wij als
getuigen van dat nieuwe leven in
de samenleving konden staan
Trouwens in die samenleving is de
laatste tientallen jaren ook het no
dige veranderd Steeds meer men
sen zeggen, dat ze in hun situatie
met het geloof niet meer uit de
voeten kunnen. Ze komen met vra
gen. waarop je niet zo maar een
antwoord weet En vaak ontdek je.
dat vragen van buitenkerkelijken
ook je eigen vragen geworden zijn.
Die hulp kan geboden worden door
predikanten, maar ook door niet-
predikanten, die geleerd hebben
om met groepen mensen te werken,
zodat deze toegerust worden tot de
taak. waartoe zij zich door Christus
geroepen weten.
Ze kan er gaandeweg een evangeli
serende gemeente ontstaan, die
door haar woorden, daden en le
venshouding de levende Heer in
deze wereld vertegenwoordigt.
Dat toerustingswerk is geen opval
lende onderneming, in elk geval
niet zo indrukwekkend als een
meeting in welke gelegenheid dan
ook.
Het is wel werk. dat een lange
adem. uithoudingsvermogen en
vooral geloof vereist
Ik ben blij. dat ik vlak voor het
paasfeest op deze manier evangeli
satie mocht belichten.
Ik ben er van overtuigd, dat ook
minder opvallend werk als toerus
ting de voortgang van het evange
lie in eigen omgeving kan bevor
deren.
Op de avond van het paasfeest zei
Christus tot de Zijnen: .Zoals de
Vader Mij gezonden heeft, zo zend
Ik ook U" (Joh.20:21) In die .zending
van Christus' past een stukje toe
rusting. Ook dat is evangelisatie
drs. J.D. tc Winkel is als stafmede
werker verbonden aan het evangcli-
satiecentrum van de gereformeerde
kerken in Leusden.
BOOG
doe JIJ mee
aan het
zomerjongerenprojekt
Stichting De Regenboog wil
hierdoor proberen te voorko
men, dat jonge toeristen te
recht komen in de wereld van
de drugs.
Indeling van de kampen:
1. 18juni- 2juli
2. 2 juli -23 juli
3. 23 juli - 6aug.
4. 6aug.-27aug
huisvesting:
Vincentiushuis
eigen bijdrage:
f5, per dag
motief:
evangelische opdracht tot
getuigen en dienen.
Voor opgave en informatie:
Marta Bruin
KLOVENIERSBURGWAL 95.
AMSTERDAM C
tel.:020-2537 37
ma. t/m vr.
Michiel van der. Duinen
Even samen
In een 36 brieven en gesprekken
geeft een fijnzinnige auteur vragen,
antwoorden en ervaringen weer. die
hij in zijn pastoraal werk heeft ont
moet Een waarlijk oecumenisch
boek voor velen die elkaar in geloven
willen vinden
Uitg. „Brakkenstein",
Nijmegen. 124 bl 13 - Bestel
adres ook ITOR. Churchtlllaan 60.
Haarlem
Stille zaterdag
De stille zaterdag is een vreem
dag. De droefheid heeft gisteren 6
einde gevonden, maar de vreug
wil nog niet doorbreken. Het is e
dag van ingehouden wachten,
vorige week heb ik een aquarel g
maakt Mijn huisgenoten zien
niet veel in. ze vragen me wat
moet voorstellen en dat is al e
genoeg. Maar omdat 't toch mi
professie niet is hoef ik me niet
schamen voor een uitlegging. Het
geen dak en ook geen scheef uitg
vallen huis. maar een eindeloze
faltvlakte. diep grijs De lucht
onheilspellend rood. Onderaan
pen een paar lijnen die tramrails
spoorrails moeten voorstellen,
dan staat daar scheef een wat lai
gerekte ruit op. Die ruit bestaat i
tegels die zo geschilderd zijn dat
even doen denken aan de albast
vensters van de graftombe van ke
zerin Gallia Placida in Ravenna, a
u daar ooit geweest bent. Ze schj
nen door. Als ik 't uitleg, zeg ik
het een graf is. Een graf in de ai
faltvlakte. Een eenmalig graf. zoa
't nooit bestaan heeft. Er groeit ei
klein plantje uit. Maar 't intrigerei
de is dit. dat er licht uit straalt. Di
hele voorstelling ademt wanhooj
Het grijs van het asfalt dat de aan
voorgoed, afdoende gesloten hee
en bedekt houdt en de rails die da
ongebruikt liggen en. geen enkel
verwachting wekken. Alleen he
graf is niet hopeloos. Er brandt ees
licht in het graf. Maar er moet we
afgewacht worden. Zoiets als dea
stille zaterdag. Er is licht en hoope
dat maakt onze tred veerkrachti 1
vandaag. Maar er is iets dat p;
morgen helemaal uitgezongen k;
worden. Het volk wacht in de donk
re kerk op die ene boodschappi
met de kaars, die straks zal binne
komen en zal roepen: Christus
waarlijk opgestaan! En dan gaat c
zon op
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Oosterwolde (Geld.lC1
v d. End te Papendrecht.
BAPT. GEMEENTEN
Aangenomen naar Sneek: O. OldenB
burger te Stadskanaal (verb, ber.i
GEREF. KERKEN H
Bedankt voor Klazinaveen: J.J. Za f
neveld te Scheemda; voor Ko* 1
Zaandijk: S. B van der Molen"
Maasdijk.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Diever i.c.m. Smilde: 1
J Poutsma kand. te Nijega (Sm)
CHR GEREF. KERKEN
Beroepen te Damwoude: J.
Amstel te Enschede W.
ADVERTENTIES
1^20 boekennieuw!
Dr. T. Brienen
PREDIKING EN VROOMHEID
BIJ REFORMATIE EN NADERE
REFORMATIE 76 blz I 10.95
De schri|ver promoveerde op hel onder
werp „De prediking van de Nadere Re
formatio" Daarna vescheen deze bundel
met een aantal lezingen en arlikelen over
de reformatorische prediking, de oude
schrijvers en hun preken en de vroom
heid m die ti|d
Prof. Dr. W. H. Velema
TUSSEN TEKST EN PREDI
KING 152 biz geb 19.50
Opmeuw een bundel meditatieve schet
sen voor de verkondiging mei het doe'
predikan'en le stimuleren bij hun preek-
Ir. J. van der Graaf (eindredactiel
OP DE HOOGTE VAN DE
HEILSFEITEN 138 blz.. 16.50
Aspecten van de prediking. Het grote
belang van dc prediking voor de .kerk
wordt door diverse medewerkers belicht,
o a Prol Dr C Graafland. Ds J Maas
land. Drs. K Exalto
Ds. J. Overduin
NIET IK MAAR HIJ
184 blz geb I 1975
In dit boek zi|n 12 preken over uiteenlo
pende onderwerpen opgenomen Ge
schreven vanuit de centrale gedachte
Wanneer Jezus Christus in ons leven
tot Zijn recht komt, komen wi| ook tot ons
recht Eerder niet", aldus de auteur
Verkrijgbaar m de boekhandel
KOK KAMPEN
ln Gods Naam
helpen bij
gebrek aan eten
gebrek aan onderdak
gebrek aan vrijheid
gebrek aan recht
gebrek aan liefde
t.n.v het Algemeen
Oiakonaal Bureau van
de Geref Kerken.
Burg de Beaufortweg 18.
Leusden
Nationaal en internationaal aki*
Christelijk
Nationaal
Vakverbo I
Wrtchl. RjvcUu'm I Potlbui 247?"*▼-» «30-94
