Rapport aan kerken
in Amstelveen: met
Van Leer praten
In Nederland 3600
theologie-studenten
Geloven wat stelt
dat eigenlijk voor?
Progressieven nu
weer groter dan
de CDA-partijen
in mn pre^n
op cje hon£erprobjem^/e/;
Zigeunerfamilie mag hier blijven
Duitse voetnoot
bij Heidelberger
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
UIT DE KERKBLADEN
Met remmen
alleen komt
kerk er niet
MAANDAG 4 APRIL
KERK
Trouw/Kwartet
door Aldert Schipper
De kerken In Amstelveen krijgen binnenkort een rapport op tafel
dat gaat over een van de grootste bedrijven binnen deze gemeen
te, de verpakkingsindustrie Van Leer. De bedoeling van het stuk
ls, de kerken ln Amstelveen de gelegenheid te geven, met kennis
over het zakendoen van Van Leer te praten.
Bet rapport is opgesteld door het
Oecumenisch studie- en actie
centrum voor investeringen (OSACI)
in opdracht van het Interkerkelijk
Vormingswerk ontwikkelingssamen
werking (IKV08).
Aan de totstandkoming van het rap
port over Van Leer is een geschiede
nis voorafgegaan, die te aardig ls om
verzwegen te worden. In Amstelveen
bestaat reeds sinds het begin van de
jaren zeventig een levendige be
langstelling voor ontwikkelingssa
menwerking. In Amstelveen adop
teerde de gereformeerde kerk een
massale beweging van Columblaan-
se boeren, de Anuc. Dit leverde een
niet onaanzienlijke financiële steun
op aan deze beweging en toen de
secretaris van de Anuc. Juan de Dios
de Torres in 1974 Amstelveen be
zocht, waren veel gereformeerden
voorbereid op een warm dankwoord
van deze Columblaanse boer. In
plaats van een onderdanige Zulda
merikaan bleek de secretaris een kri
tische ontvanger, die de gerefor
meerden vroeg of zij naast hun inte
resse voor de verre naaste ook be
langstelling hadden voor het eigen
bedrijfsleven zoals dat in de ontwik
kelingslanden opereert.
Intussen had de Vrije Universiteit
een onderzoekje gedaan naar het Ne
derlands bedrijfsleven in Columbia
waaruit Van Leer niet zo
brandschoon tevoorschijn kwam.
Ongeveer tegelijkertijd kwam de
discussie op gang over de houding
van het Nederlandse bedrijfsleven in
Zuid-Afrika. Namibië en Rhodeslë.
Ook hier had Van Leer vestigingen.
De IKVOS-werker Bert Stuurwold.
die ook in Amstelveen werkt, had
enkele malen Van Leer in de kerken
aan de orde gesteld, maar stuitte
steeds op een onmachtig gebrek aan
informatie. HIJ besloot daarom aan
OSACI te vragen de feiten rondom
Van Leer eens te verzamelen en in
een rapport te ordenen.
Na een zorgvuldige en langdurige
voorbereiding ligt het rapport, waar
aan ook de firma Van Leer zelf (zeer
bescheiden) heeft meegewerkt, nu
op de kerkelijke tafeL
Van Leer hoort weliswaar niet tot de
allergrootste internationale onder
nemingen van Nederlandse signa
tuur. maar het concern heeft vesti
gingen ln alle werelddelen en geeft
werk aan 12.500 werknemers (1974).
Van Leer maakt vooral vaten. Het
vervoer van lege vaten over grote
afstanden is inefficiënt en daarom
trachtte Van Leer van stonde aan
sijn vaten te maken op de plaats
waar zij nodig waren. Daardoor
kreeg het bedrijf in een vroeg stadi
um een wereldwijde vlucht.
Kwiek
De oprichter Bernard van Leer was
een kwieke en harde zakenman, die
snel beslissingen kon nemen, ook al
doordat hij de enige eigenaar van
Van onze parlementsredactle
DEN HAAG Het CDA zou aan
zienlijk verloren hebben, de WD
gewonnen en de progressieven zou
den gelijk zijn gebleven als er ln de
week na de val van het kabinet
verkiezingen waren gehouden. Dat
resultaat van een extra VARA-NI-
PO-enquête werd zaterdag onder
overigens veel voorbehoud in De
Roole Haan bekend gemaakt
BIJ die verlies- en winstcijfers wordt
uitgegaan van de enquètecijfers. be
werkt door drs Maurice de Hond.
over de maand maart. Dat betekent
bijvoorbeeld dat het CDA na de val
van het kabinet toch nog met een
groter aantal zetels ln de Tweede
Kamer terug zou keren dan nu het
geval ls. want het CDA stond ln de
VARA-enquëte van de afgelopen
maanden op aanzienlijke winst De
Hond wees er ln het radioprogram
ma overigens op dat de cijfers van
na de val van het kabinet nog aan
zienlijk minder houvast bieden dan
zijn andere cijfers, omdat ze slechts
gebaseerd zijn op één verklezingson-
derzoek. in tegenstelling tot de an
dere die telkens op een reeks van
vier onderzoeken stoelen.
Het CDA zou na de val van het
kabinet 49 Kamerzetels behalen (nu
48). en voor de val 54 De WD. nu 22
zetels, kreeg er vlak voor de 22ste
maart 27. erna 32. De drie progres
sieve partijen bleven voor en na de
crisis gelijk: 55 zetels. De PvdA zou
daarvan 45. de PPR nog slechts drie
en D M zeven zetels krijgen.
81nds Januari zit de PvdA in de lift
en sinds februari stijgt D'66 plotse
ling. Het CDA daalt sinds Januari,
hetgeen ook bij de WD het geval is.
Voor het eerst sinds de Roole Haan
ln oktober met de enquêtes begon, ls
(ook zonder de gevolgen van de ka
binetscrisis in aanmerking te ne
men) het progressieve blok weer gro
ter dan het CDA. namelijk 55 tegen
54 zetels Rond de Jaarwisseling la
gen belde blokken ln de onderzoe
ken het verst uiteen: het CDA werd
door het NIPO aangeslagen op 60
zetels, de progressieven samen op
45.
het bedrijf was. Toen arbeiders in de
Jaren dertig in staking gingen, ver
huisde hij zijn hele tent van Amster
dam naar Vreeland, ook al hadden
de nu op straat staande arbeiders
enkele Jaren eerder zeven dagen per
week gewerkt om Van Leer te hel
pen een grote order van de 8hell uit
te voeren.
Nog steeds wordt de wereldwijde
organisatie van Van Leer autocra
tisch en doelmatig geleid met een
minimum aan openheid en een
maximum aan daadkracht. Deze
manier van zakendoen leidt tot aan
zienlijke winsten. Deze winst komt
vermoedelijk voor een belangrijk
gedeelte terecht bij een stichting die
zich het lot van achtergestelde kin
deren aantrekt, de Van Leer Groep
Stichting met als uitvoerend orgaan
de Bernard van Leer Foundation.
Hoeveel van de winst daarvoor
wordt gebruikt geeft Van Leer niet
prijs.
Zuid-Afrika
Binnen de international Van Leer
neemt de vestiging ln Zuid-Afrika
een belangrijke plaats in. Van Leer
is de grootste leverancier van indus
triële verpakkingen en had ln 1971
een omzet van 100 miljoen gulden ln
Zuid-Afrika. Van Leer had in mei
1976 1978 werknemers in Zuid-
Afrika. Van hen waren er 1599 niet
blank en 379 blank. Gemiddeld lig
gen de lohen 50% boven het salaris
waar een gezin met vier kinderen er
in Zuid-Afrika net kan komen. Op
welk niveau de laagst betaalden lig
gen, heeft Van Leer niet willen ont
hullen. Een onderzoek ter plaatse
mislukte doordat het Urban Trai
ning Project in Johannesburg een
vrijheidsbeperking opgelegd kreeg
voordat het de gevraagde gegevens
had verzameld.
In het tweede bolwerk van de apart
heid. Rhodesië, heeft Van Leer een
fabriek sinds 1954. Volgens een arti
kel in Vrij Nederland vervult Van
Leer een centrale functie bij de be
strijding van de zwarte bevrijdings
bewegingen. Het leger gebruikt va
ten van Van Leer waaruit de heli
kopters tijdens opsporingsacties
olie kunnen bijtanken. Van Leer
ontkent voor het overige dat het
bedrijf het Rhodesische leger tot
klant heeft, hoewel Van Leer tevens
zegt niets te maken te hebben met
wat tenslotte met zijn vaten
gebeurt.
In Columbia werkt Van Leer sinds
1957. Er zijn twee vestigingen, die
werken onder de naam Valecol. Je
hebt in Barranca, het stadje waar
een van de vestigingen ls. per dag
ongeveer 154 pesos nodig om een
gezin te onderhouden. Van Leer be
taalt gemiddeld echter slechts 100
pesos. In Bogota en Cartagena waar
de kosten van levensonderhoud ho
ger zijn. betaalt Van Leer nog min
der dan 100 pesos per dag.
Van Leer maakt zich in Columbia
schuldig aan het ontduiken van so
ciale rechten van arbeiders door het
systeem van contractarbeid via kop
pelbazen. door een arbeider een van
de meest schaamteloze vormen van
uitbuiting genoemd.
Het nobele doel van de Bernard van
Leer Foundation lijkt enigszins
strijdig met deze uitbuiting van ar
beiders in de Derde Wereld. De foun
dation financiert aanvullend onder
wijs voor kinderen die achtergesteld
zijn, onderwijsvernieuwing en op
voeding. Op dit moment lopen er 52
projecten in 22 landen. Door het
concern wordt vrijmoedig gebruik
gemaakt van ondergeprivilegieerde
werknemers, terwijl van de winst
aan kinderen uit deze groep betere
kansen worden gegevea Het 08A-
CI-rapport zegt het zo: Het bedrijf
heeft belang bij de heersende on
rechtvaardige structuren en houdt
deze mede ln stand. De winsten die
het bedrijf maakt komen deels ten
goede aan de slachtoffers van die
zelfde structurea
De kerken en met name die in
Amstelveen hebben een traditie op
gebouwd de laatste Jaren van solida
riteit met de onderdruktea Mannen
als bisschop Helder Camara en ds
Beyers Naudé zijn hun inspiratie
bronnen. Deze hebben echter ernsti
ge bezwaren geuit tegen multinatio
nale ondernemingen (Camara) en
bedrijfsvestigingen ta Zuidelijk Af
rika (Naudé). Wanneer kerken deze
mannen als hun inspiratiebron be-
schouwen, maar in onze maatschap-
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibaulstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel. 05200-17030
„Geloven wat stelt dat eigen
lijk voor?" is de titel van een bij
Zomer Keuning te Wagenlngen
verschenen boek. dat aan (jonge)
mensen probeert duidelijk te ma
ken. wat het wezenlijke van het
christelijk geloof is. Het boek (dat
als ondertitel heeft: een oriëntatie
over geloof en godsdienst) is ont
staan uit een schriftelijke cursus
van een werkgroep van Jonge
Duitse theologen onder leiding
van de bekende theoloog Thlelic-
ke. De cursus sloeg aan en werd
omgewerkt tot een inmiddels,
drukverkocht, boek. Het ligt nu in
een Nederlandse bewerking door
de Eindhovense gereformeerde
studentendominee E. Th. Thijs
„Geloven wat stelt dat eigen
lijk voor?" richt zich niet zozeer
tot mensen die 't allemaal al we
ten, maar mikt op twijfelaars,
waarheidszoekers, mensen die
dicht zitten en mensen die open
staan voor allerlei „wind van
leer"; het is bedoeld voor geeste
lijke tobbers èn voor geestelijke
flierefluiters. In het boek ls een
aantal cartoons van Arend van
Dam opgenomen en één ervan
drukken we hierbij af. „Geloven
wat stelt dat eigenlijk voor?"
door prof. dr Helmut Thlellcke
c.s. ls een paperback van 142 pagi
na's en kost 14,90.
AMSTERDAM - De dertien in
stellingen voor wetenschappelijk
theologisch onderwijs in Nederland
tellen"momenteel samen 3600 stu
denten. De grootste theologische fa
culteit is die aan de rijksuniversiteit
te Utrecht met 713 studenten. Daar
na volgt die aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam (465). Derde is de the
ologische hogeschool van de gerefor
meerde kerken te Kampen met 413.
De vijf r.k. faculteiten en hogescho
len hebben samen 1153 studenten.
De faculteiten aan de universiteiten
van Groningen, Amsterdam en Lei
den hebben er samen 659. De theolo
gische hogescholen van dé gerefor
meerde kerken (vrijgemaakt) t«
Kampen en de christelijke gerefor
meerde kerken te Apeldoorn sluiten
de rij met resp. 113 en 60 studenten.
AMSTERDAM De doopsgezinde
broederschap, die al Jaren kampt
met een daling van het ledental,
heeft een commissie ingesteld, die
een prognose moet maken van de
verwachte verdere ontwikkeling en
hoeveel dominees de komende tien
Jaar nodig zijn voor de pastorale
verzorging. Ook probeert de com
missie klaarheid te krijgen in de
financiële situatie. Drs J. Middelho
ven te Zaandam is voorzitter van de
commissie, die "commissie broe
derschap op langere termijn" heet.
PIJNACKER Een gereformeerde
in Pijnacker had de kerkeraad ge
vraagd, dat het eerste cduplet van
het Wilhelmus voortaan niet meer in
de kerk zou worden gezongen, om
dat de woorden bij sommige ge
meenteleden weerstanden zouden
oproepen. De kerkeraad heeft beslo
ten, aan dit verzoek geen gevolg te
geven. Het Wilhelmus is ten slotte
opgenomen in het Liedboek, dat de
kerken aanvaard hebben.
DE BILT De algemene vergade
ring van de unie van baptistenge
meenten wordt dit Jaar in een kas
teel gehouden. Van 12 tot 14 oktober
worden de baptistenafgevaardigden
in kasteel Hoensbroek in Zuid-
Limburg verwacht
DEN HAAG De katholieke vre
desbeweging Pax Christi heeft de
pij leven direct naast ondernemin
gen die zich van de kerkelijke ethiek
weinig aantrekken, zullen zij iets
aan deze tegenstrijdigheid moeten
doen. In het OSACI-rapport wordt
een waslijst van eventuele acties
gegeven. Het belangrijkste vindt het
rapport echter het op gang brengen
van een gesprek.
Zo zou de Amstelveense kerk, die
geld geeft aan de Anuc in Columbia
zich kunnen afvragen of er niet een
directere manier van steun is. Het
geld wordt ginds gebruikt ter be
strijding van multinationale onder
nemingen. Daarvan ls er een (Van
Leer) ln Amstelveen gevestigd. Ver
schillende kerken doen mee aan het
programma tot bestrijding van ras
senwaan. Is deze steun ln relatie te
brengen met Van Leer met zijn in
vesteringen in Zuid-Afrika? OSACI
suggereert een gesprek over deze
zaken met Van Leer en met werkne
mers van het bedrijf.
Het rapport „Zakendoen en
Jeugdprojecten: de twee kanten van
het verpakkingsconcern Van Leer"
kost 5,60 en kan besteld worden op
giro 3065029 t.n.v. Bert Stuurwold ln
Nljkerk.
Van een verslaggever
HILVERSUM/HAARLEM De zi
geunerfamilie Romanow die sinds 2
maart op de stadscamplng in Lelys
tad verblijft zal officiële papieren
krijgen en in Nederland mogen blij
ven. Dat heeft staatssecretaris Zee-
valklng van Justitie zaterdagavond
meegedeeld ln de NCRV-
actuallteltennibrlek „Hier en nu".
Nederland had de 78 leden van de
zigeunerfamilie op 2 maart ln ons
land toegelaten, toen zij door Duits
land over de grens werd gezet. De
Romanow's beschikken niet over le
gitimatiepapieren. Ze zwerven al
meer dan tien Jaar door West-
Europa, maar konden zich bij ge
brek aan enig document nergens
blijvend vestigen.
In de Raad van Eruopa heeft Neder
land al vele malen het probleem van
de statenloze zigeuners aan de orde
gesteld, maar daar is men nooit tot
een gezamenlijke oplossing geko
men. Met de erkenning van de Ro
manow's wil de Nederlandse rege
ring nu een voorbeeld stellen aan de
andere Westeuropese landen, aldus
Zeevalking. Al eerder had landdrost
Han Lammers de staatssecretaris
meegedeeld dat Indien de beslissing
positief voor de Romanow's zou uit
vallen, zij in Lelystad zouden mogen
blijven wonen.
Gedeputeerde staten van Noord-
Holland hebben besloten zigeuner
koning Koko Petaio ontheffing te
verlenen om bulten een woonwagen
kamp te staan. GS vernietigen hier
mee een besluit van b. en w. van
Amsterdam.
De voorkeur gaat uit naar een ter
rein aan de Amsterdamse Buikslo-
terdijk, als vestigingsplaats voor
maximaal twaalf caravans van de
groep van Petaio. Die groep staat nu
op een terrein ln Amsterdam-Noord,
dat ls bestemd voor scholenbouw.
Verenigde Naties verzocht een com
missie van onderzoek naar Oost-
Timor te zenden. De schendingen
van de mensenrechten en de onder
drukking op Oost-Timor gaan door
en nemen zelfs toe, schrijft Pax
Chris ti in een brief aan VN-
secretaris-generaal Kurt Waldheim.
EL SALVADOR De bisschoppen
van El Salvador hebben scherp ge
protesteerd tegen de vele schendin
gen van mensenrechten in hun land.
In een brief aan hun geloofsgenoten
wijzen zij op de toenemende onder
drukking van de bevolking, op folte
ringen van gevangenen, aanvallen
van de staat tegen de bisschoppen,
Intimidatie en uitwijzing van pries
ters.
8ANTIAGO Volgens de perma
nente raad van de Chileense
bisschoppenconferentie moet een
eind worden gemaakt aan de staat
van beleg, die heerst ln Chili sinds
de staatsgreep van 1973. Ook pleiten
de bisschoppen voor een wettige
rechtspraak voor alle politieke ge
vangenen en willen zij, dat de Chile-
nen de kans moeten krijgen om ln
vrijheid te stemmen over een
grondwet.
ROME West-Duitsland heeft naar
de mening van paus Paulus het
voorrecht, een voorbeeld te zijn van
hoe een hechte sociale structuur het
communisme kan overwinnen. De
paus bracht dit naar voren als de
geestelijke opgave van de Bondsre
publiek in de Europese ge
meenschap tijdens een gesprek met
bondskanselier Helmut Schmidt,
die hij ln het Vaticaan ontving.
Van een onzer redacteuren
In vraag 80 (Zondag 30) van de Hei-
delbergse Catechismus gaat het
over het verschil tussen het
avondmaal en de eucharistie. Na
een uiteenzetting van het onder,
scheid trekt de Heidelberger de slot
som dat de mis „een verloochening
van de enige offerande en van het
lijden van Jezus Christus (is) en een
vervloekte afgoderij".
Deze formulering uit de zestiende
eeuw past niet ln het huidige oecu,
menische contact en wil ln gesprek
ken met rooms katholieken nogal
eens tot verlegenheid leiden. De Hei
delberger is echter een gewichtig
belijdenisgeschrift in de protes
tantse kerken en deze schrikken er
voor terug, er iets aan de veran
deren.
In de kerken van de Reformlerte
Bund ln West-Duitsland heeft men
nu de knoop doorgehakt. In een
synodezitting ln Rhelne ls besloten
in de uitgaven van de catechismus
in het vervolg een voetnoot op te
nemen. Deze luidt: „De catechismus
spreekt hier de harde taal van de
strijd, die in de tijd van de hervor;
'ming om de rechte leer gevochten
werd. De opvattingen over eucharis,
tie en avondmaal verschillen nog
steeds. In plaats van de vervloeking
ls echter het oecumenische gesprek
tussen de kerken ontstaan".
De synode heeft aan de Hervormde
(gereformeerde) wereldbond deze
verandering bekendgemaakt en het
is nu te verwachten dat andere le
den-kerken van deze bond, zoals de
gereformeerden, hervormden en re
monstranten ln ons land, zich ook
over deze kwestie zullen buigen.
JEZUS VERDRONGEN?
Want Hij genas er velen.
zodat ze zich op Hem stortten
om Hem aan te raken,
zovelen gegeseld waren met leed
En de onreine geesten,
als ze Hem zagen,
wierpen zich voor Hem neer
en ze schreeuwden:
jij bent de zoon van God.
(Markus 3,7-12)
Jezus ontkomt niet meer aan de
schare. Het dromt maar om Hem
heen samen. Telkens is er sprake
van een talrijke menigte en van de
velen. Er moet een schepje bij de
hand blijven voor het geval er onge
lukken van komen. Iedereen wil
Hem aanraken. Er gaat kracht van
die man uit. Hij is genezing in eigen
persoon. Raak Hem aan en je bent
vrij, Je wordt gezond, nieuwe kracht
stroomt uit Hem en in jou. Zo ls het
daar. Zelfs de boze geesten worden
vermeld. Eigenlijk.is het geen ver
haal, het is meer een opsomming
van wat er in die dagen placht te
gebeuren. Het is een dubbelzinnig
gebeuren. Aan de ene kant iets ver
heugends. Hij wordt herkend als de
men die heil brengt. Hij krijgt bijval.
Het zal niet veel moeite kosten iets
met zoveel mensen op touw te zet
ten. Een machtige beweging, gol
vende over dit land en dit volk ln
duisternis. Een nieuwe zaak, een
nieuwe partij, een nieuw geloof, een
nieuwe leider. Maar het is duidelijk:
dit alles staat onder het teken tfan
het kruis. Dat is 't niet. Dat de
mensen zich om Hem heen tegen
Hem aan verdringen. Want daar
door wordt Hij verdrongen. Dat
staat er toch, wij mensen, wij heilbe
gerige mensen verdringen Hem. Er
moet een schip achter de hand blij
ven. Een kerk, waarin het niet om de
massa gaat, maar om de mensen en
om hun echte m«is-zijn met God en
met elkaar.
BAPT. GEMEENTEN
Beroepen te Utrecht C.: P. v. d. Werf
te Winschoten.
Aangenomen naar Emmen: C. Cor-
poraal te Leeuwarden.
Peter Roematsjik
Peter Roematsjik, een van de lei
ders van de initiatiefbaptisten in de
Sowjetunie, is vrijgelaten, nadat hij
drie jaar gevangenisstraf heeft uit
gezeten. Er ging het gerucht, dat hij
zou worden vastgehouden en dat
een nieuw proces tegen hem zou
worden gevoerd.
Hellmut Reichel
Ds. Hellmut Reichel uit Königsfeld
is door de Broederuniteit in Bad
Boll tot nieuwe bisschop van de
broedergemeente op het vasteland
van Europa benoemd. Hij volgt
bisschop Theodor Siebörger uit
Neugnadenfeld op, die evenwel zijn
bisschopstitel behoudt. In de syno
de van de wereldwijd verspreide
broedergemeente werd deze als een
„levend protest" omschreven tegen
de groeiende kloof tussen arm en
rijk, machtig en machteloos, in de
wereld. De broedergemeente dateert
uit 1722 en heeft in ons land ver
schillende gemeentes, onder meer in
Zeist en Amsterdam (Bijlmermeer).
De voorzitter van de vereniging van
kerkvoogdijen in de hervormde
kerk. dr. W. J. Diepeveen. in De
Kerkvoogdij:
Wie met z'n auto de verkeerde weg ls
Ingeslagen komt niet eerder of
dichter bij z'n reisdoel door wat af te
remmen. Toch is dat precies wat
onze kerk doorlopend probeert te
doen. De middelen van de kerk zijn
niet voldoende om alle doeleinden
te realiseren, die ooit voor ogen heb
ben gestaan. Het is bijvoorbeeld on
mogelijk om de predikanten zowel
een passende verbetering van hun
salarissen te geven en tevens hun
pensioenen behoorlijk te verbete
ren. Beide doeleinden, hoe gewenst
ook, zijn niet tegelijkertijd te verwe
zenlijken. Wij moeten beslissen op
welke wijze de middelen van de kerk
zullen worden gebruikt. Dat kan al
leen wanneer het beleidsdoel van de
kerk duidelijk geformuleerd is. Elke
beslissing om te bezuinigen is in
feite een beleidskeuze. Als het be
leid ontbreekt dan is elke bezuini
ging een slag ln de lucht. Met rem
men alleen komen we niet op de
Juiste koers. De financiering van het
kerkewerk vereist een duidelijk be
leid. Waar dit ontbreekt is het niet
mogelijk om financiële prioriteiten
te stellen. Bezuinigingen betekenen
dan alleen dat we Iets langzamer
voortgaan op een weg. die wellicht
nimmer tot het doel zal voeren.
Naar vuilnisbelt
De opmars van het electronlcum in
de kerk wordt steeds brutaler,
schrijft W. Zomer tn Orgcldienst. het
blad van de vrijgemaakte kerkorga
nisten. In een gereformeerde ge
meente heeft men zelfs een pij-
penfront boven de kansel geplaatst
'DE AVOMTC'EN VAN
-Ha WAS o9 £EN wtNSM.qe O'N-SDAq
OM llofiof én MAflftrjE rfNN'S
qiMET Of CfNÉéNTf 7(
wfciE'J w*T vnofoeft «m Mfr.
Li CUT Of NOC re nc-
u'Wf'j.fNio ueuof" *6 ïlW
u&é o£ fwukANS SavesHfj
«Jlf UuiS Mfr NfD'i«"-0fUAN<4 VOL
■VziMi11
Een strip In de kerkelijke pers is een hoge zeldzaamheid. Saamhorig, het blad
van de raad van kerken, is er een begonnen van de Utrechtse student Bert
Kuipers: „De avonturen van Roelof Rigtinckloos".
rAuuiTFif, ffN lowq
rctnixAMt in oe HCïuoRof c,c-
VA" £UCUM6P0'Jk
u «&WT MhTuUH V001TAAN
,«Sa4mwo*K;' vfawicurfN
met daarachter een Johannus-orgel.
Hoe de organisten ln de gerefor
meerde gezindte hierover de tanden
knarsen, bewijst het artikel van de
heer Zomer:
Men moet zich afvragen wat men
moet denken van een gemeente, die
het met de waarheid kennelijk niet
zo nauw neemt. In het blad van de
Vereniging van organisten der Ge-
ref. Oemeenten „Kerk en Muziek"
werd deze handelwijze terecht ver
geleken met het bedrog van Ja
cobeen prachtig Interieur met
o.a. kroonluchters, klassieke kansel
.doophek en boven de kansel een
orgelfront met fraai boutsnijwerk.
Maar.dan komt er een grote te
leurstelling. want achter dit front
bevinden zich geen pijpen, maar
luidsprekers van een elektronisch
orgel, wat daar ls geïnstalleerd. Wat
heeft dit alles nu met een gebeurte
nis uit de Bijbel te maken, zult U
zich afvragen. Welnu, bij het zien
van dit kunstenaarswerk moest ik
aan de bekende geschiedenis den
ken van het bedrog van Jacob. Hoe
deze door zijn gedaante te verande
ren: door de vellen van geltebokjes
over zijn handen en hals te trekken
en de klederen van Ezau aan te
doen. zijn blinde vader ging mislei
den. Maar we kunnen het ln de Bij
bel lezen: één ding kon hij niet ver
anderen: zijn stem, want vader Izak
zegt: de stem is Jacob's stem (de
bedrieger dus), maar de handen zijn
Ezau's handen. Nu zal deze geschie
denis uit de Bijbel zeker niet de bron
van Inspiratie zijn geweest voor de
mensen, die dit bedacht hebben,
maar het is toch een trieste zaak Als
men kiest voor de aanschaf van een
elektronisch orgel in de kerk wat
op zich al zeer verwerpelijk ls dan
moet men ook de „uiterlijke schoon
heid" van dit apparaat aanvaarden,
nl. grote kale luldsprekerkboxen. En
dan moet men deze niet wegstoppen
achter een orgelfront, want zijn
stem zal hem toch verraden. Ook al
draagt zo'n apparaat dan de naam
van „de apostel der liefde", veel
meer past hem de naam van Jacob
de bedrieger!" Blijkens het
Schriftwoord was vader Izak blind;
doof was hij echter niet! Er is nog
hoop. dat men in Elspeet, Dalfsen en
waar men al meer dit soort muzikale
schijnbewegingen uitvoert, nog zo
veel oren heeft, dat de onware Ezau
door zijn stem wordt ontmaskerd en
dat men daarna zal zeggen: eruit
leugenaar, naar de buitenste duis
ternis: de vuilnisbelt!
Renaissance
Dr. W. Aalilers, hervormd emeritus
predikant en lector aan de katholie
ke universiteit te Nijmegen schrijft
in Protestants Nderland over de ver
nieuwing in de r.k. kerk:
Het katholieke systeem schonk de
geborgenheid, zekerheid. Maar het
leven werd er onderdrukt en mis
kend. Daarom was de prijs, die voor
die zekerheid en geborgenheid be
taald moest worden, een hoge cn
ontoelaatbare prijs! ZIJ bestond uit
de knotting van de persoonlijkheid
en verlies van de gewetensvrijheid.
In dit systeem stelde de Kerk zich
als een goddelijke autoriteit tussen
de mens en God. Het kan niet an
ders, of zulk een systeem roept op
den duur verzet op. Het maakt de
bewustgeworden mens tegenover
zulk een autoritaire organisatie ran
cuneus! En het ls voor de protes
tantse buitenstaander onmisken
baar, dat dit rancuneuse verzet een
grote rol speelt ln de huidige ver
nieuwingsbeweging ln de Rooms-
Katholleke Kerk. Maar daarmee is
dan ook het wezenlijke verschil tus
sen die moderne ontwikkeling in de
Kerk van Rome en ln de Neder
landse kerkprovincie vergeleken
met de Hervorming uit de 16e eeuw
duidelijk geworden. De wortel van
de Reformatie van Luther en Cal-
vijn was niet zulk een rancuneus
verzet van de onderdrukte menselij
ke persoon tegen het kerkelijk
machtssysteem, maar een geestelij
ke reveil, een nieuw ontwaakt ge
loof, een gegrepen zijn door Woord
en Geest. Men kan dat niet duidelij
ker gewaar worden, dan door een
naast al de aangehaalde stemmen
van de katholieke intelligentsia te
leggen Luthers geschrift: Van de
vrijheid van een christenmens uit
1520 en zijn: Brief aan paus Leo X
uit 1518. Dèt is de reden, dat ik de
hedendaagse ontwikkelingen in de
Rooms-Katholieke Kerk geen refor
matie noem, maar een renaissance-
beweging in moderne stijl. Wat niet
wil zeggen, dat Ik en velen met mij
niet vurig hopen, aat in die huidige
situatie van verwarring en ontbin
ding ergens een doorbraak zal
plaats vinden van waarlijk reforma
torisch geloof in de Kerk van Rome.
Zending
Het tijdschrift voor missiologie
„Wereld en Zending" ls met de nieu
we jaargang Ingrijpend veranderd.
Het blad wil meegroeien met de
Jongste ontwikkelingen op zen-
dingsgebied en noemt zich daarom
voortaan in de ondertitel „Tijd
schrift voor opbouw van de missio
naire gemeente". Nederland, zo
wordt meer een meer beseft, is zelf
een zendingsveld. Dat vraagt een
missionaire gemeente, die niet al
leen denkt aan het werk van zending
en missie overzee, maar ook ln eigen
omgeving zelf missionair is. Het
eerste nummer van „Wereld en Zen-
dlng"-nleuwe stijl schenkt aandacht
aan het bijbelgebruik, geeft kantte
keningen bij een discussie over de
„nieuwe levensstijl" en bezint zich
op de basisgemeente. „Wereld en
Zending" wordt gedragen door de
Nederlandse zendingsraad en de Ne
derlandse missieraad. Het ver
schijnt vier keer per Jaar. Een Jaar
gang kost 23 gulden (studenten 20
gulden). Het is te bestellen bij de
Nederlandse zendingsraad, Prins
Hendriklaan 37, Amsterdam.
