PPR laat CDA net niet vallen
VLIEGRAMP
Ontwricht gezin vaak
oorzaak migratie
Msg
Philips
batterijen
die gaan
lang mee.
Formateur Burger legde tij dbom
Geen akkoord landbouwprijzen
VVD: meer aandacht voor derde wereld
doe er
wat aan
Groot deel kerngroepwil definitief met samenwerking stoppen
Grillen of Bakken?
Hoofdbestuur niet blij met besluit
PHILIPS
I Oud-premier Biesheuvel over kabinetscrisis:
Britse voorstellen onaanvaardbaar
Drie doden bij
frontale botsing
Symposium over 'Gastarbeider en gezondheidszorg'
Trouw/Kwartet3
(ADVERTENTIE)
Dc voor- en de nadelen, afgewogen tegen de kosten
en het comfort. Daar praten wij graag met u over.
Gratis, nuchter en objectief.
Van onze parlementsrredactie
UTRECHT Hoewel de PPR nauwelijks een positieve bijdrage
meer van het CDA verwacht bij de vorming van een progressief
kabinet, heeft de kerngroep van deze partij zaterdag in Utrecht
de deur naar toekomstige regeringssamenwerking met de chris
ten-democraten toch nog opengelaten.
De besturen van PvdA en PPR ver-
i gaderen morgen om hun opstelling
tegenover het CDA nader te bepalen.
Aangezien dit gesprek nog moest
worden gehouden wilden zaterdag-
j middag nog het PPR-bestuur. noch
fractieleider De Gaay Fortman jr.
zich op een al te boute uitspraak
I vastleggen.
i Dit was zeer tegen de zin van een
groot deel van de kerngroep. Met
slechts 46 tegen 35 stemmen werd
J een voorstel van de afdelingen Den
Haag en Utrecht om de deur naar het
CDA wél definitief dicht te gooien,
verworpen. In dit voorstel werd ver
wezen naar de door PvdA en PPR
aanvaarde resolutie van 15 januari,
waarin staat dat regeringssamen-
I werking met het CDA afhankelijk is
van gunstige beslissingen over de
vier hervormingsvoorstellen. Op
grond hiervan werd geconcludeerd
dat na de crisis over de grondpolitiek
j het CDA automatisch al niet meer
I voor samenwerking in aanmerking
komt.
Woede
Woede was er bij de indieners van
I het verworpen voorstel over het feit
dat er vanuit de PvdA-leiding nu al
j uitspraken zijn gedaan die ruimte
openen naar hernieuwde samenwer-
i king met het CDA.
Met name Den Uyl werd verweten
dat hij veel deuren openhudt, maar
ook het PPR-bestuur zelf ontkwam
j niet aan deze beschuldiging. Men
bepleitte hevig, nu al een uitspraak
te doen." De PvdA houdt ook haar
I mond niet. Laten wij daarom nu vast
I kiezen. De PvdA moet dan maar
j bekijken of zij naar rechts schuift
naar het CDA of naar ons. naar
links."
Het PPR-bestuur deelde de kritiek
op al te welwillend geachte uitspra
ken van Den Uyl jegens het CDA.
Toch wilden bestuur en de meerder
heid van de kerngroep de zusterpar
tij niet tegen de haren instrijken
door een harde uitspraak te doen.
Het bestuur zegde wel toe. zich mor
gen tijdens het onderhoud met het
PvdA-bestuur hard te zullen
«ps tellen.
J li de hierop aanvaarde motie van
I A?t bestuur spreekt de kerngroep
I "it. dat na de verkiezingen allereerst
r gestreefd zal worden naar een pro
gressief kabinet. Ook werd vastge
legd dat het PPR-congres van 15 en
16 april het eindoordeel zal moeten
geven over de definitieve opstelling
tegenover het CDA.
Aanval op Aantjes
In een rede ter inleiding op de dis-
I cussie had fractieleider Bas de Gaay
Fortman een aanval op AR-leider
Aantjes gelanceerd, nu deze de ruim
te voor samenwerking met de pro-
gessieven zo groot mogelijk wil hou
den. Zo gemakkelijk mag het CDA er
niet van afkomen, aldus De Gaay
Fortman: „Het CDA zal nu in alle
eerlijkheid tegenover de kiezers
moeten verdedigen dat de grondpoli
tiek gebaseerd moet blijven op ont
eigening tegen verkeerswaarde en
dat vermogensaanwasdeling alleen
ten goede mag komen aan werkne
mers van het bedrijf dat winst
maakt. De onduidelijkheid van Aan
tjes begint bij de PPR thans grotere
irritatie te wekken dan de onomwon
den keus voor rechts van mensen als
Tolman en De Bekker," zei De Gaay
Fortman.
Zoals werd verwacht heeft de PPR
Bas de Gaay Fortman bovenaan de
kandidatenlijst voor de Eerste Ka
mer gezet. Tweede op de lijst is de
demissionaire minister zonder porte
feuille Trip. die nu nog is belast met
het wetenschapsbeleid. Dolf Coppes,
nu nog lid van de Tweede Kamer,
staat als derdfe genoteerd.
Uw Gas- of Energiebedrijf
ook voor advies en documentatie)
Vervolg v»n pagina 1
In Utrecht waren onder meer aanwezig de demissionaire ministers Trip (midden) en Van Doorn
(rechts). Links PPR-fractieleider Bas de Gaay Fortman.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ledenvergadering van de VVD heeft zaterdagmiddag besloten, de paragraaf
ontwikkelingshulp in het verkiezingsprogramma een zwaarder accent te geven dan de partijlei
ding wenselijk vond.
Hoewel het hoofdbestuur het ont
raadde nam de ledenvergadering
die in het Haagse Congrescentrum
werd gehouden een amendement
van de afdeling Rotterdam op het
ontwerp-programma aan. waarin
staat dat de Nederlandse bijdrage
voor de hulpbehoevende landen van
de derde wereld „in de voorhoede
van de welvarende landen" moet
blijven.
Het hoofdbestuur had voorgesteld,
ADVERTENTIE
X' ROODNORMAL DUTY. GOUO M£AV> DUTY. ZWART DOUBLE DUTY
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM Volgens oud
premier mr. B. W. Biesheuvel is de
kabinetscrisis niet zo zeer te wijten
aan minister Van Agt, als wel aan
kabinetsformateur mr. J. A. W. Bur
ger. In de tv-actualiteiten rubriek
van de NCRV. Hier en Nu, omschreef
Biesheuvel zaterdag de crisis als de
ontploffing van een tijdbom die door
Burger is gelegd. Eigenlijk, voegde
hij er aan toe, is dit een crisis van de
PvdA. Hij vond dat de schuld „te
eenzijdig bij Van Agt" wordt gelegd.
Het had hem verbaasd, zei hij, dat
iet kabinet van zijn opvolger Den
Jyl pas zo laat is gevallen.
Biesheuvel vond dat het CDA een
sterkere positie in het kabinet-Den
Uyl had moeten hebben. De resolutie
waarin de progressieven in een vol
gend kabinet acht ministerposten en
het premierschap opeisen, noemde
hij aikeuringswaardig.
Het premierschap, zei hij, moet Van
Agt en niet Den Uyl toe vallen. Bies
heuvel noemde Van Agt, „een goede
lijsttrekker", vanwege diens eerlijk
heid, beginselvastheid en inzicht in
eigen gebreken. Volgens Biesheuvel
zouden de fractievoorzitters van de
drie CDA-partijen een grotere een
heid in hun optreden naar buiten
moeten tonen. Ze zouden, zei hij,
meer met elkaar moeten praten en
persoonlijke inzichten naar de ach
tergrond moeten schuiven.
Over de mogelijkheden van een toe
komstige samenwerking tussen
PvdA en CDA zei de oud-premier dat
hij „grote barrières" voorziet, als de
PvdA een „keiharde campagne"
gaat voeren.
In dat verband merkte hij nog op
niet te begrijpen dat „een uur na de
crisis" al om samenwerking met de
PvdA wordt gebedeld.
alleen vast te leggen dat de Neder
landse buitenlandse, economische
en monetaire politiek richtsnoer
voor het ontwikkelingsbeleid is. Het
Rotterdamse amendement haalde
het maar net: de stemming moest
twee keer worden herhaald voordat
de uitslag duidelijk was.
De ledenvergadering sprak ook uit
dat de VVD zich ervoor wil inzetten,
dat de volkeren van de derde wereld
tot werkelijke vrijheid kunnen ko
men. De WD meent dat aan landen
of bewegingen die zich schuldig ma
ken aan agressie geen ontwikke
lingshulp moet worden gegeven.
Wat de grondpolitiek betreft sprak
de VVD zich uit voor „spreiding van
grond in handen van de burgers" en
tegen „concentratie van grond in
handen van de overheid". De over
heid mag. aldus de ledenvergade
ring. geen voorwaarden stellen die
de vrije beschikking over de grond
op onbillijke wijze aantasten.
Nadat de ledenvergadering het ver
kiezingsprogramma had vastgesteld,
verklaarde lijsttrekker Wiegel, dat
het niet mag worden beschouwd als
een dictaat aan andere partijen. „Wij
streven geen dwingelandij na. we
willen anderen niet onder ons juk
laten doorgaan, maar we leggen het
programma ook niet zomaar opzij",
aldus Wiegel.
Abortus
Unaniem heeft het WD-
verkiezingscongres zich in de nacht
AMSTERDAM Mevrouw Lau-a-
Klen-Stena uit de Bijlmermeer in
Amsterdam is om het leven geko
men bij een frontale autobotsing.
Het ongeluk gebeurde toen een auto
mobilist door onoplettendheid op
het verkeerde weggedeelte be
landde. Hij botste frontaal op de
andere wagen, waarin het slachtoffer
naast de bestuurder en met nog een
inzittende als passagier meereed.
van vrijdag op zaterdag uitgespro
ken voor een nieuwe abortus-
paragraaf in het verkiezingspro
gram. Uitgangspunt daarin is de op
vatting dat de overheid zich moet
onthouden van een algemeen gel
dend verbod van zwangerschapson
derbreking. De beslissing tot afbre
king van de zwangerschap ligt bij de
vrouw, aldus het program. Het
congres stelde zich op het standpunt
dat abortus zoveel mogelijk moet
worden voorkomen door gerichte
voorlichting inzake geboortenrege*
ling en anti-conceptie.
Demissionair minister Westerterp
van verkeer en waterstaat heeft in
een verklaring laten weten „met
ontsteltenis" kennis te hebben ge
nomen van de vliegramp op Teneri-
fe. ..Hij betuigt namens de regering
diep leedwezen met de nabestaan
den van de om het leven gekomen
passagiers en bemanningsleden", al
dus de officiële reactie.
Toedracht
Een drietal deskundigen van de
rijksluchtvaartdienst zijn Inmiddels
naar Tenerife vertrokken om de wa
re toedracht van de ramp te onder
zoeken. Volgens KLM-vliegers in het
hoofdbureau van de KLM in
Amstelveen beschikt het vliegveld
daar over slechts één baan, die zo
wel voor starts als landingen wordt
gebruikt. De baan die 2900 meter
lang is loopt voor het stationsge
bouw en het platform langs.
Tussen platform en baan loopt pa
rallel daaraan nog een taxibaan.
Gisteravond werd op Schiphol ver
ondersteld. dat het Panam-toestel
van het platform is weggetaxied om
na de start van het KLM-toestel op
te stijgen naar Madagscar. Daarbij
is de gezagvoerder mogelijk de
startbaan opgezwenkt in plaats van
over de taxibaan naar de kop van de
startbaan toe te rijden.
Onderzoekteam
Om half elf gisteravond is van
Schiphol een KLM-vliegtuig naar
Las Paimas vertrokken om de ge
strande reizigers op te halen, die
aanvankelijk met het bij Tenerife
verongelukte vliegtuig naar Neder
land zouden terugkeren. Aan boord
bevindt zich ook het onderzoekteam
van de KLM en de
rijksluchtvaartdienst. Zowel bij de
KLM in Amstelveen als bij Holland
International in Den Haag zijn crisi
scentra ingericht. De telefoonnum
mers zijn: voor de KLM 020-492474
en 020-492475 en voor de reisorgani
satie 070-906667.
Nadat bekend was geworden, dat
geen van de inzittenden van het
Nederlandse toestel de
ramp had overleefd, betuigde presi
dent-directeur A. Orlandlni van de
KLM zijn diepste leedwezen met de
getroffenen. Hij noemde het de
grootste ramp die de KLM is overko
men, maar kon over de oorzaak nog
niets meedelen. Wat het Amerikaan
se toestel betreft, mag worden aan
genomen dat een aantal passagiers
dat in het voorste deel van de Boei
ng 747 zat, de ramp heeft overleefd.
Het aantal doden in het KLM-
toestel is groter dan aanvankelijk
werd aangenomen. Tellingen op de
plek van de ramp hebben volgens de
KLM uitgewezen dat zich in het
Nederlandse vliegtuig zes personen
van Jeugdige leeftijd bevonden, die
niet op de passagierslijst voorkwa
men. Dit kunnen kinderen zijn die
op schoot van ouders meereizen.
Het aantal verongelukt e passagiers
in het toestel is daarmee opgelopen
van 229 tot 235, wat met de 14 omge
komen bemanningsleden op een to
taal neerkomt van 249.
De verdeling van de passagiers was
als volgt: 204 volwassenen, 25 kinde
ren en zes baby's.
BRUSSEL De ministers van Landbouw van de EO
hebben geen overeenstemming bereikt over de
landbouwprijzen van het komende jaar. „Wij zijn nog
ver verwijderd van een akkoord", zo verklaarde een
woordvoerder van de Europese Commissie.
In Europese kringen in Brussel
meent men. dat als de scherpe te
genstellingen tussen de EG-landen
blijven bestaan, en b.jvoorbeeld één
der landen igert de bestaande rege
ling tot na 1 april (het begin van het
nieuwe landbouw jaar) te verlengen,
een zeer ernstige crisis kan ontstaan.
Het gemeenschappelijk landbouw
beleid, in feite de enige ge
meenschappelijke en politiek in de
EG. zou dan onherstelbare schade
kunnen oplopen.
De grondslag voor het beraad over
de landbouwprijzen zijn voorstellen
van de voorzitter van de minister
raad. de Brit John Silkin. Die voor
stellen zijn voor iedereen, met uit
zondering van Ierland, onaan
vaardbaar omdat ze te sterk het be
lang van Engeland dienen.
Die voorstellen van Silkin hadden
o m. ten doel de Britse regering in
staat te stellen de boterprijs te verla
gen. Door subsidies, die de EG dage
lijks miljoenen guldens kosten, is
Engeland erin geslaagd de le-
vensmiddelenprijzen laag te houden,
een feit dat om intern-politieke rede
nen van groot belang is voor de hui
dige regering.„Het is nog nooit ver
toond dat een voorzitter een zo na
tionaal getint voorstel heeft ge
daan", zo zei iemand die de mara
thonzittingen van de ministers al
Jaren heeft meegemaakt.
Minister Van der Stee zei, dat „Enge
land van de EO een blanco cheque
van een miljard gulden wil."
Bijgevallen
De Europese Commissie heeft een
gemiddelde prijsverhoging met drie
procent voorgesteld, de Beneluxlan-
den en West-Duitsland hopen op een
akkoord over een verhoging met vijf
procent, maar Silkin noemde zater
dag in het geheel geen percentage.
De Engelse voorstellen over de melk
en boterprijzen zijn in strijd met de
beginselen van de gemeenschappe
lijke landbouwpolitiek, aldus minis
ter Van der Stee, die hierin werd
bijgevallen door verscheidene colle
ga's en de Europese Commissie.
Volgens de Europese Commissie zou
Van een verslaggever
DUIVEN - In het Gelderse Duiven
zijn gisteren bij een verkeersongeval
drie mensen om het leven gekomen.
Een kind van negen jaar werd zwaar
gewond. Bij een ongeval in Veen-
wouden (Gem. Duntumadeel) in
Friesland vonden twee broers van 19
en 16 jaar de dood. De oorzaak van
beide ongevallen is nog onbekend.
In Duiven (bij Arnhem) botsten
twee auto's frontaal. In hun auto
waren de heer T. Hetterschijt(67) en
zijn vrouw H. Hetterschijt-
Publiekshuizen (64) uit Klaziena-
veen op slag dood. evenals hun 7-
jarig kleinkind uit Huissen. Een
kleinkind van negen jaar oud werd
zwaar gewond. De chauffeur van de
andere bij de botsing betrokken au
to. werd gewond. Beide auto's wer
den totaal vernield. De brandweer
van Arnhem moest met snijbran
ders de inzittenden uit de wrakken
bevrijden.
In het Friese Veenwouden raakte de
auto van de gebroeders Boerstra in
een slip. Zij botsten op een hen
tegemoet komende autobus. Vol
gens ooggetuigen werd de personen
auto platgewalst door de bus. Wisse
Boerstra (19) en Gosse Boerstra (16)
overleden ter plaatse in hun auto.
Volgens de politie was het door het
vochtige weer glad en had de auto
van de slachtoffers een te hoge snel
heid.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Uit onderzoek naar de achtergronden van de gezinshereniging
van Marokkaanse werknemers is gebleken, dat ontwrichting van het huwelijks-
en gezinsleven de belangrijkste drijfveer vormde voor de migratie van deze
gezinnen naar Nederland. Slechts zelden betekende het besluit tot verhuizing
van het gezin een weloverwogen keuze voor definitieve vestiging in Nederland.
Dit verklaarde zaterdag in
Amsterdam drs. Lotty van
den Berg - Eldering tijdens
het symposium „Gastarbei
der en gezondheidszorg", dat
het koninklijk instiuttu voor
de tropen (KIT) en de ko
ninklijke Nederlandse maat
schappij tot bevordering der
geneeskunst (KNMG)
hielden.
Drs. van den Berg was één
van de vijf inleiders op deze
bijeenkomst, die door
staatssecretaris Hendriks
van volksgezondheid werd
geopend. Met het symposium
willen het KIT en de KNMG
proberen de onbekendheid
met het verschijnsel buiten
landse werknemer bij vele
werkers in de ge
zondheidszorg (artsen, ver
pleegkundigen) weg te
nemen.
Stress
„De buitenlandse werknemer
wordt zich zo langzamerhand
bewust van de negatieve as
pecten van de arbeidsmigra
tie". aldus mevrouw Van den
Berg. „Hij heeft zich begeven
op een weg zonder toe
komstperspectief en er is
nauwelijks een weg terug. De
buitenlandse werknemer
voelt, dat hij heeft gefaald.
Zowel in eigen als andermans
ogen: in zijn rol als echtge
noot en vader, in zijn ver
antwoordelijkheid Jegens
zijn familie en in het stijgen
op de maatschappelijke lad
der. Dit bewustwordingspro
ces kan bij buitenlandse
werknemers aanleiding zijn
tot stress. Bovendien worden
de negatieve aspecten van de
arbeidsmigratie en het ver
blijf in Europa voor het
„thuisfront" verzwegen".
Drs. van den Berg consta
teerde. dat de economische
migratiestroom uit de landen
rond het Middellandse Zee
gebied naar Nederland bezig
is te veranderen in een socia
le migratiestroom.
Dit komt omdat het ver
schijnsel arbeidsmigratie een
fictie is gebleken. „Er worden
steeds meer permanente ar
beidsvergunningen afgege
ven en het is niet on
waarschijnlijk, dat het per
centage „langblijvers" (lan
ger dan vijf jaar) inmiddels is
gestegen tot boven de vijftig
procent".
Problemen
Op het symposium werd door
de inleiders duidelijk ge
maakt. dat veel lichamelijke
klachten bij de buitenlanders
zijn terug te voeren op psy
chosociale en culturele pro
blemen. die zij in de Westerse
maatschappij hebben.
Zo sprak de arts mevrouw
Z.S. Sieval, die een tijd lang
een wekelijks spreekuur voor
Turkse vrouwen had op een
gynaecologische polikliniek,
over de culturele verschillen.
Na het wegvallen van de ei
genlijke taalbarrière - in de
meeste gevallen met behulp
van een tolk - doet zich een
bijna onoplosbare sociaal-
culturele problematiek voor.
waarvoor in de Nederlandse
samenleving geen hulpverle
ning bestaat.
„De Nederlandse arts. die ei
genlijk op zijn spreekuur als
geen andere de rekening ge
presenteerd krijgt van de ge
volgen van de migratie, staat
hier machteloos en alleen te
genover", aldus mevrouw
Sieval.
Doorverwijzen is praktisch
niet mogelijk en daarbij
komt. dat de buitenlander
zelf zijn klachten niet in rela
tie kan of wil zien met de
onderliggende sociale proble
matiek en halsstarrig om een
„medische" oplossing van de
arts blijft vragen.
Ziek zijn
De antropologe drs. M.L.
Creyghton. die lange tijd In
Noord-Afrika verbleef, be
toogde datziek-zijn voor veel
Noordafrikanen onrustba
render Is dan voor ons. „Het
verwijst niet alleen naar het
falen van het lichaam, maar
suggereert tevens boze opzet,
hetzij van mensen, hetzij van
buitennatuurlijke krachten".
Volgens haar is zlek-zijn voor
de Noordafrikanen een pro
ces van ..verminderen", dat
moet worden stopgezet.
„Langdurig ziek-zijn bete
kent een afglijden naar de
dood en genezing kan voor
hem alleen komen uit de reli
gieuze wereld. Het is God die
geneest door middel van zijn
dienaren. En een Westerse
arts valt dus buiten dat sys
teem".
Drs. Ph. J. van der Meer van
het Nederlands Centrum Bui
tenlanders (NCB) in Utrecht
vertelde dat Marokkanen
psychische ziekten heel an
ders ondergaan dan In Neder
land gebruikelijk is. „De psy
chische ziekte wordt beleefd
als een strikt lichamelijke of
als het bezeten zijn door de
monen'.
Dit komt in de islamitische
wereld veel voor. maar In Ma
rokko vaker dan elders. De
Fransen die lange tijd Ma
rokko overheersten, beschrij
ven het ziektebeeld als 'epl-
leptlsch'. Het door demonen
bezeten zijn wordt vaak
waargenomen bij personen In
een overgansperiode: zwan
gere vrouwen, net besneden
Jongeren, pas getrouwde
paren".
„De Marokkanen houden de
demonen op afstand door het
strooien van zout en het
branden van wierook of kaar
sen". aldus dra. Van der Meer.
De Nederlandse artsen, die In
hun praktijk met deze geval
len te maken krijgen, kunnen
vrij weinig doen. Ze moeten
worden behandeld door Ko
ran-lezers en andere gene
zers." HIJ pleitte ervoor ern
stige gevallen van „bezeten
heid" op kosten van het zie
kenfonds in Marokko te laten
behandelen.
de melkprijs niet per 1 april, maar
eerst per 16 september met 3.5 pro
cent moeten worden verhoogd, om
de produktie af te remmen en zo te
voorkomen dat de zuiveloverschot-
ten - 200.000 ton boter en 1.2 miljoen
ton melkpoeder - nog verder toene
men. Silkin stelde voor de melkprijs
al per 1 april met twee procent te
verhogen, waarbij de Beneluxlanden
- waar de zuivelboeren te kampen
hebben met sterk stijgende kosten -
nationaal de prijs met nogmaals
twee procent, tot in totaal vier pro
cent. zouden mogen verhogen. Enge
land daarentegen zou nationaal de
prijs tot minder dan twee procent
mogen verlagen.
De Europese Commissie had voorge
steld, een z.g. medeverantwoorde
lijkheidsheffing van 2.5 procent ln te
voeren, om de veeboeren financieel
mede-aansprakelijk te maken voor
de overproduktie van melk. Hierover
was reeds ln beginsel overeenstem
ming bereikt, maar Silkin wilde niets
weten van een dergelijke heffing. De
Europese Commissie had verder
voorgesteld de verkoopprijs van bo
ter met ten hoogste 180 gulden per
honderd kilo te subsidiëren, een be
drag dat voor de helft afkomstig zou
zijn uit het Gemeenschappelijk
Landbouwfonds. Volgens dc Engelse
regering moet in de nieuwe EG-
landen - Engeland, Ierland en Dene
marken een subsidie van 275 gul
den per honderd kilo worden ver
leend. geheel te betalen uit het
fonds. Dit zou betekenen, zo hield
minister Van der Stee zijn Engelse
collega voor. dat de Gemeenschap
een miljard gulden moet betalen
voor 400.000 ton boter, waaronder
ook die welke Engeland niet uit an
dere EG-landen. maar uit Nieuw-
Zeeland importeert
ADVERTENTIE
>-A
(onmondigheid!
389 onTwikkeImgsprojekten
VASTENAKTIE
giro 5850 te utrecht ofwel
rabobank zoitt nr 162101864
