Cyrus Vance vertrekt
vandaag naar Moskou
Economische top overschaduwt Europees beraad
Ejr
<Yans kabinet
rordt gewijzigd
Regering Israël
verbiedt staking
Zuid-Afrika behandelt
geesteszieken slecht
Gesprek VS-
Vietnam nog
niet rond
esai wordt premier, Ram boos
VS streven naar doorbraak SALT
Links Labour
woedend op
Callaghan
')i>or Bert van Panhuis in Rome
ÉUDAG 25 MAART 1977
T rouw/Kwartet7
'ARIJS (Reuter) Vietnam is be-
d tot besprekingen met de Verenig-
Staten over het aanknopen van
jplomatieke betrekkingen op ieder
ment. Die verrekering gaf gisteren
n woordvoerder van de Vietnamese
iassade in Parijs, maar hij voegde
tan toe dat nog moet worden uitge
maakt wanneer wordt gepraat en op
'élk niveau.
Resident Jimmy Carter had na te-
jgkeer van de Amerikaanse delega
fc uit Vietnam gezegd dat binnenkort
prleg tussen de twee landen zal
Utsvinden in Parijs. De Vietname-
i premier Pham Van-dong had de
legatie de boodschap meegegeven
t zo spoedig mogelijk onderhande-
lingen moeten beginnen. Tijdens het
bezoek zijn twaalf lijken van in Viet
nam gesneuvelde Amerikanen vrijge
geven. Bij onderzoek bleek echter
één van hen geen Amerikaan maar
een Vietnamees te zijn.
De Laotiaanse regering wil eveneens
tot een nieuwe verhouding met de
Verenigde Staten komen. Volgens de
radio, die een commentaar uit het
officiële blad de „Volksstem" aan
haalde, heeft de Amerikaanse delega
tie die behalve Vietnam ook Laos
bezocht, de Laotiaanse regering
concrete toezeggingen gedaan. Zo zou
Amerika hulp bij de wederopbouw
geven in ruil voor Laotiaanse hulp bij
het nagaan van het lot van vermiste
Amerikanen uit de Indochinse oor
log. Amerika zou ook hebben beloofd
geen hulp te verlenen aan rechtse
verzetsgroepen in Laos.
ge*
andhi uiteen
*3n
01 1
!W DELHI (Reuter, UPI) Twee belangrijke tegenstanders van de afgetreden Indiase premier
dira Gandhi zijn elk hun weg gegaan. Dit gebeurde vlak voordat de leider van de Janata-partij,
81-jarige Morarji Desai, als opvolger van mevrouw Gandhi werd geïnstalleerd.
in medestander tijdens de cam-
jgne tegen mevrouw Gandhi, Jagi-
n Ram van het Congres voor de
"fynocratie, zei niet mee te zullen
°^en aan een regering-Desai. Ram,
enige tijd geleden onverwacht de
ingrespartij van mevrouw Gandhi
rliet, had zelf gehoopt op het pre-
erschap, maar viste achter het
t. Zijn jonge Congres voor de de- t
Dcratie kreeg bij de parlementsver-
zingen van vorige week slechts 28
i «ls van de 542, tegen Janata 271
maar heeft grote invloed in het
orden van India. Ram geldt als de
van de tachtig miljoen onaan-
(paria's) in India, in wiens
in de loop der jaren nauwelijks
iets is verbeterd.
De Janata-partij die nu aan de rege
ring is vormt een bundeling van vier
partijen, waarvan drie voor de sa
menvoeging als rechts werden be
schouwd. Desai's congres van de op
positie keerde zich ln het verleden
tegen nationalisaties en pleitte voor
grote vrijheid voor bedrijven om te
investeren. Desai zelf wordt be
schouwd als een stugge, sober leven
de man. Hij behoorde tot de rech
tervleugel van Indira Gandhi's
Congrespartij, maar verloor in 1969
zijn functies van vice-premier en mi
nister van financiën wegens verschil
len van mening met Indira. Enkele
maanden later verliet Desai de
jlRIJS (AFP (UPI) De volgende week zal de Franse regering
Jogoed als zeker gewijzigd worden, zo wordt in Parijse politieke
ngen gezegd.
Valéry d'Estaing die een
eind wil maken aan de verdeeldheid
eInnen de regeringsmeerderheid, is
nan plan een deel van de regerings
van premier Raymond Barre
vervangen. Het zou daarbij niet
leen gaan om ministers die bij de
ngste gemeenteraadsverkiezingen
Iftrslagen zijn, maar ook om minis-
ars die als niet erg bekwaam of als
zas sterk politiek georiënteerd te boek
«aan zoals Jean Lecanuet, de leider
in het centrum, die als minister
in staat belast is met het opstellen
in plannen en de ruimtelijke orde-
Ing.
Franse president zou de huidige
111 gering willen omvormen tot een
1 (oep hecht aaneengesloten minis-
Mrs die in de eerste plaats de strijd
%et aanbinden tegen de inflatie en
^Sór het economische herstel, omdat
vs t lot van de regeringsmeerderheid
5 et de algemene verkiezingen van
in het verschiet, voor een groot
iel afhangt van het welslagen van
it economisch plan-Barre. Maar
ft staat wel vast, zo meent men in
Ijs, dat een herschikking van de
;ring onvoldoende is om de poli-
jke koers zoals die uit de overwin-
hg van links bij de jongste ge-
lo
meenteraadsverkiezingen naar vo
ren is gekomen, met succes om te
buigen.
Overleg
Premier Barre heeft zich al tot de
leiders van de verschillende rege
ringspartijen gewend met het ver
zoek op korte termijn overleg met
hem te plegen. Met spanning wordt
uitgezien naar het gesprek tussen
Barre en Jacques Chirac, de leider
van de gaullistische partij, die van
zijn bondgenoten, onafhankelijke re
publikeinen en centrumgroeperin
gen, het verwijt kreeg dat hij Gis-
card uit diens functie wil stoten om
zelf president te worden. Vast staat
wel dat „Giscardisten" en aanhan
gers van Chirac de strijdbijl zullen
moeten begraven en een ge
meenschappelijke strategie zullen
moeten uitstippelen, want een ver
deelde regeringsmeerderheid zal de
gebundelde groeperingen van links
niet kunnen weerstaan.
Chirac zal binnenkort ook praten
met president Giscard d'Estaing
met het doel een eind te maken aan
de tweespalt binnen de regeringsco
alitie.
Congrespartij, terwijl hij later nog
anderhalf jaar in de gevangenis te
recht kwam.
Belangrijker dan Desais Congres
van de oppositie binnen de Janata-
partij is de nationalistische Jan
Sangh. Deze is sterk anti
communistisch, was uit op
heerschappij van India over de In
dische Oceaan en Juicht de Indiase
atoombom toe. Derde lid is de India
se volkspartij die vooral de belangen
van de middelgrote boeren behartig
de, terwijl de socialistische partij
van Georges Fernandes binnen de
Janata-beweging als een buiten
beentje kan worden beschouwd.
Armoede bestrijden
Na zijn beëdiging gisteren zei Desai
dat de belangrijkste taak van zijn
regering het bestrijden van de ar
moede in India zal zijn. Hij zegde toe
dat de werkloosheid binnen tien
jaar verdwenen zal zijn. „Niet ieder
een zal werk naar zijn zin hebben,
maar wel kunnen voorzien in zijn
bestaan." Over de verplichte sterili
satie die in India tijdens de noodtoe
stand werd toegepast zei Desai dat
dit in de toekomst niet weer zal
gebeuren.
Zoals de meeste Indiase politici
noemde hij zichzelf „socialist" en
legde uit wat hij daarmee bedoelde.
„Voor mij betekent socialisme vrij
heid van alle uitbuiting van de een
door de ander en gelijkheid van kan
sen." HIJ benadrukte dat zijn rege
ring alle democratische vrijheden
zal herstellen en dat de bevolking
geen enkele reden heeft voor angst.
Ongebondenheid
Desai liet weten dat zijn regering
een buitenlands beleid zal voeren
van .zuivere niet-gebondenheid" en
liet doorschemeren, dat India niet
langer bijzondere betrekkingen met
de Sowjet-Unie zal onderhouden.
Over het vriendschapsverdrag van
1971 tussen India en de Sowjet-Unie
zei hij dat het „onze vriendschap
met andere staten niet mag belem
meren." Gevraagd naar de betrek
kingen tussen zijn land en de Vere
nigde Staten antwoordde Desai, dat
„onze betrekkingen met alle landen
hartelijk en goed zullen zijn, mits zij
onze houding beantwoorden. „Wij
zullen niet toestaan dat onze betrek
kingen met het ene land de betrek
kingen met het andere land ln ge
vaar brengen," aldus Desai. „Wij
zullen met geen enkel land bijzonde
re betrekkingen onderhouden."
Indiase nationale leiders Morarji Desai in het midden leggen op het graf van Mahatma Gandhi de
gelofte af het land trouw te dienen.
WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken vliegt
vandaag naar Moskou voor besprekingen met de autoriteiten van de Sowjet-Unie. De bedoeling
van het bezoek is weer beweging te brengen ln de besprekingen over de beperking van de
strategische kernwapens. Er wordt dan ook met enige spanning naar het bezoek uitgekeken.
Minister Vance zal overigens pas
morgen in Moskou aankomen. Eerst
zal hij nog een bezoek aan Brussel
brengen, waar hij vandaag de
bondgenoten van de Verenigde Sta
ten op de hoogte zal brengen van het
standpunt dat de Amerikaanse rege
ring Inneemt bij de SALT-
besprekingen, het gesprek over de
beperking van strategische kernwa
pens.
Impasse
Overigens zullen er ook andere on
derwerpen ter tafel komen in Mos
kou. De Sowjet-partijleider Leonid
Breznjew heeft verklaard dat de ver
betering van de betrekkingen tussen
Amerika en de Sowjet-Unie al sedert
1974 stagneert en hij zei dat de nieu
we regering van president Carter nog
geen aanzetten had gegeven voor
een doorbreking van de impasse.
Breznjew lanceerde bovendien een
harde aanval op de aandacht die
Carter besteedt aan de mensenrech
ten in de Sowjet-Unie. President
Carter heeft tamelijk laconiek op
deze uitspraken gereageerd. De ge
sprekken van Cyrus Vance in Mos
kou zullen moeten aantonen ln hoe
verre er weer schot zal komen in de
verbetering van de Amerikaans-
Russische betrekkingen.
Het Russische persbureau Tass
heeft gisteren weer een felle aanval
gedaan op de Amerikaanse radiosta
tions „Radio Liberty" (radio vrij
heid) en „Free Europe" (vrij Europa).
Het persbureau zegt met opperste
verbazing te hebben kennis geko
men van Carters boodschap aan het
Amerikaanse parlement, waarin hij
beide op Oost-Europa gerichte radi
ozenders „zeer waardevolle instru
menten voor de verspreiding van in
formatie" noemt, en hun werk een
stimulans voor een opbouwende dia
loog met de volken in de Sowjet-
Unie en Oost-Europa. Tass noemt
het onvoorstelbaar dat Carter niet
weet dat deze beide zenders geleld
worden door de CIA, de Amerikaan
se inlichtingendienst, die al zoveel
kwalijke praktijken op het geweten
heeft. De Amerikaanse president
heeft deze week besloten de begro
tingen voor beide zenders te ver
ruimen.
In Brussel wordt de beslissing ver
wacht van de landen van de Noord-
atlantische verdragsorganisatie voor
de aanschaf van een zeer kostbaar
luchtradar. Vandaag komen de mi
nisters van defensie in Brussel bij
een om hierover te praten. Het gaat
om de uitrusting van 27 Boeings 707
met zeer verfijnde radar en elektron
ische apparatuur, die het de NAVO
mogelijk moeten maken dieper te
kijken ln het gebied van het
Warschau Pact, waardoor de
waarschwingstijd bij eventuele ac
ties verlengd kan worden.
De beslissing over de aanschaf van
dit systeem valt mogelijk vandaag
al, maar daarna zal er nog heel wat
gepraat moeten worden over de
vraag wie het daarvoor nodige be
drag van 2.4 miljard dollar op tafel
moet leggen. Het is een van de meest
kostbare projecten die de NAVO ooit
heeft ondernomen.
LONDEN (Reuter,UPI AP) - De lin
kervleugel van de Britse Labourpar-
tij is razend op premier James Cal
laghan. Woensdag gaf hij toe aan
verlangens van de liberalen, ln ruil
voor hun steun bij de stemming over
een motie van wantrouwen tegen de
Labourregerlng.
De linkervleugel vertegenwoordiger
Denis Skinner zei dat het de taak is
voor iedere oprechte Labourpoü-
tlcus te vechten tegen dit „zoge
naamde akkoord". HIJ zei dat de
stap van Callaghan moet worden
voorgelegd aan het jaarlijkse
congres van de Labourpartlj. As tan-
ley Thome, eveneens een radicaal
parlementslid, had het over een uit
verkoop van Labour aan de libera
len. Woordvoerders van de Tribune-
groep in het Lagerhuis, een bunde
ling van linkse Labourleden, zeiden
dat de Tribune zich niet gebonden
acht aan de overeenkomst van Cal
laghan met de liberalen.
Lucht
Het akkoord heeft de premier voor
zeker een half jaar lucht gegeven.
Hij kan nu door regeren met zijn
minderheidskabinet, zonder voort
durend de hete adem van de opposi
tie ln zijn nek te voelen. De dertien
liberalen in het Lagerhuis zullen
Callaghans regering steunen, in ruil
voor een aantal concessies van de
premier.
Parlement Swaziland
vervangen door
stammenvergadering
JOHANNESBURG (AP) De
langst regerende monarch ter we
reld, koning Sobhoeza de tweede
van Swaziland, heeft het parlement
in zijn land afgeschaft en het ver
vangen door een structuur geba
seerd op stamtraditie. Het
staatshoofd van Swaziland heeft het
uit meerdere partijen bestaand par
lement vervangen door een vergade
ring van stammen met de naam
„Tinkhoendla". Swaziland werd in
1968 onafhankelijk van Oroot-
Brittannië. De grondwet van het
land werd in 1973 opgeschort en is
nu volkomen afgeschaft. Sinds 1973
heeft koning Sobhoeza bij decreet
geregeerd; hij is sinds 1899
staatshoofd.
TEL AVIV (Reuter,UPI,AP) De Israëlische havenarbeiders
zijn gisteren weer aan het werk gegaan na een bevel van de
regering. Eerder deze week negeerden de arbeiders een bevel van
de rechter om het werk te hervatten.
GENeVE (UPI) In Zuid-Afrika zijn 8.000 tot 9.000 zwarte geesteszieken
volgens gerechtelijke beslissing opgenomen in winstmakende particuliere
instellingen, zo zegt de wereldgezondheidsorganisatie in Genève. In deze
„sanatoria" zijn de levensomstandigheden van de patiënten en de verzorging
„buitengewoon slecht". Volgens de wereldgezondheidsorganisatie is er in
Zuid-Afrika geen enkele zwarte psychiater en worden besluiten over de
zwarten vaak genomen door artsen die niet eens de taal van hun patiënten
spreken.
De regering besloot gisteren de ar
beiders weer aan het werk te zetten
toen duidelijk werd dat citrusvruch
ten met een waarde van enkele mil
joenen dollars, die op export lagen te
wachten, voor verscheping onge
schikt zouden worden. Door de sta
king die twee dagen heeft geduurd,
werden 65 schepen getroffen.
De stakers hadden het werk neerge
legd omdat niet werd voldaan aan
hun eis tot loonsverhoging. De rege
ring verklaarde dat niet aan deze eis
kon worden tegemoet gekomen zon
der ernstige economische schade
voor het land. De rechtbank verbood
de staking eerder al omdat de sta
kers bij de vorige CAO-
onderhandelingen waren overeen ge
komen niet te zullen staken. Overi
gens zijn de arbeiders nu een
stiptheidsactie begonnen, waardoor
men slechts een derde van de norma
le produktle haalt.
Een gisteren gepubliceerde opinie
peiling wijst erop dat de populariteit
van de regerende Arbeiderspartij in
Israël gestegen is sedert begin van
dit Jaar. Haalde deze partij in januari
nog maar 21,8 procent, nu bedraagt
dit cijfer 29,7 procent. De voor
naamste partij van de rechtse oppo
sitie, de Likoed, liep terug van 19,2
procent in Januari naar 14.9 nu.
Overigens betekent dit voor belde
partijen nog een aanzienlijke ach
terstand op de huidige zetelverde
ling in het parlement: 32,7 voor de
Arbeiderspartij en 24,9 voor Likoed.
Volgens de Israëlische „Maurice de
Hond" is de stijging van de Arbei
derspartij te danken aan de keuze
van Rabin als lijsttrekker.
f regeringsleiders van de negen EG-landen mogen vandaag en morgen in Rome tijdens de
naropese Raad, het topoverleg, dat driemaal per jaar plaatsvindt, dan niet vechtend door de zaal
lllen, vriendelijk zal het er voor de zoveelste maal wel niet toegaan. Nou ja, eventjes misschien,
zfent vooraf aan de topconferentie wordt een herdenkingsplechtigheid gehouden ter gelegenheid
het feit dat precies twintig jaar geleden het Verdrag van Rome werd ondertekend, het verdrag
de basis vormt van de Europese samenwerking.
Iteen daarna gaan de negen rege-
igsleiders weer het volle leven van
enigheid en verdeeldheid in. De
pkkemikkigheid van de Europese
neenschap wordt overigens
gszins gesymboliseerd in de
cht van het gezelschap van acht
ste ministers en een president,
chts één van hen, de Luxem-
gse premier Gaston Thorn, kan
tgen dat hij stevig in het zadel zit.
|n belde Beneluxpartners kampen
)menteel met een stevige crisis. De
jderlandse premier Joop den Uyl
acht met een demissionair kabinet
de kamerverkiezingen van mei.
Belgische premier Leo Tinde-
heeft het parlement ontbon-
i en houdt volgende maand alge
verkiezingen. Van de andere
landen heeft de Deense pre-
r Anker Jprgensen net verkiezin-
achter de rug en hij voert
Isdien een uiterst wankel kabinet
en krijgt de Ierse premier Liam
[sgrave dit najaar met verkiezin-
i te maken, die hij waarschijnlijk
I verliezen.
I dan de grote vier. daar is het
uwelijks beter. De Italiaanse pre-
\tr Giulio Andreotti weet vandaag
(t of hij morgen nog de leiding
pft omdat de moeilijkheden rond
de lening van het Internationale Mo
netaire Fonds hem danig parten spe
len. De Britse eerste minister James
Callaghan heeft zich woensdag
avond ternauwernood ln het zadel
weten te houden, maar moest dit wel
bekopen met een sinds de crisisjaren
ongekende samenwerking met een
tweede partij. De positie van de
Franse president Valery Giscard
d'Estaing is na de gemeente
raadsverkiezingen ln zijn land ui
terst wankel en ook de Westduitse
bondskanselier Helmut Schmidt zit
na de forse, de veranderende verhou
dingen weergevende, nederlaag bij
de raadsverkiezingen in de deelstaat
Hessen, niet stevig meer.
Gesprekspartners
Met deze kennis kan men zich ln de
positie van de Verenigde Staten stel
len, die regelmatig hebben verzucht:
we willen wel overleg voeren met
West-Europa maar we kunnen nau
welijks rekenen op een vaste ge
sprekspartner. Die vaste partner zou
er natuurlijk wel kunnen zijn in de
persoon van Roy Jenkins, de voorzit
ter van de Europese Commissie, het
dagelijks, bestuur van de Europese
Gemeenschap, maar er zal nog veel
water naar de zee moeten stromen
voor deze ook werkelijk als „eerste
man" van de EG zal mogen
optreden.
Het beste bewijs van die moeilijkhe
den vormt de economische topconfe
rentie van begin mei ln Londen, de
zogenaamde Rambouillet Hl. Aan
dat overleg zullen zoals het er nu
uitziet de Verenigde Staten, Japan,
Canada en de grote Westeuropese
landen Groot-Brittannië, West-
Duitsland, Frankrijk en Italië mee
doen. De EG zal ontbreken, dankzij
de onwilligheid van de Franse rege
ring. Louis de Goiringaud, de Franse
minister van buitenlandse zaken,
ging begin deze maand zelfs zo ver
dat hij niet eens een discussie wilde
over de vraag of de EG al dan niet bij
de Londense top zou mogen zijn.
Och. zo n top stelde toch niet veel
voor, zo wuifde hij de protesten weg.
Maar deze keer legden de kleinere
EG-landen en de Europese Commis
sie zich niet zo gemakkelijk bij de
feiten neer. Want de top ln Londen is
wel degelijk van groot belang al was
het alleen maar omdat dit het eerste
grote optreden van de nieuwe Ame
rikaanse president Jimmy Carter
buiten de VS is. Carter zal ln te
genstelling tot zijn in z'n bewegin
gen beperkte voorganger Gerald
Ford waarschijnlijk oplossingen
Het verdrag van Rome met de handtekeningen van Spaak en Baron Snoy
(België), Adenauer en Hallstein (Duitsland), Pineau en M. Faure (Frankrijk),
Segni en G. Martino (Italië), Bech en Baron Schaua (Luxemburg), Luns en J.
Linthorst Homan (Nederland).
helpen aandragen voor wereldpro
blemen als geldontwaarding en
werkloosheid. Het is dus van het
grootste belang dat de EG als zoda
nig ln Londen ls vertegenwoordigd.
Nadat de Nederlandse minister van
financiën Wim Duisenberg veertien
dagen geleden de kat de bel aan
bond en dreigde met tegenmaatre
gelen in het vlak van de financiële
hulp aan zwakke grote Westeurope
se landen ls de zaak losgekomen. De
Nederlandse Tweede Kamer gaf de
regering volmacht ferm op te treden
en zowel EG-presldent Jenkins als
het Europese Parlement hebben
hun stem laten horen. Het gevolg ls
geweest dat in Rome ln ieder geval
over de kwestie kan worden gepraat.
Ironisch genoeg wel aan de hand
van een Belgische nota en dus niet
vanuit de Nederlandse hoek. Pre
mier Tindemans heeft ongetwijfeld
met het oog op de verkiezingscam
pagne ln zijn land het Initiatief van
zijn Noorderburen overgenomen.
Een duidelijk gemiste kans aus voor
Den Haag.
Staalindustrie
De economische top in Londen zal
het belangrijkste onderwerp van be
sprekingen zijn maar daarnaast ko
men nog enkele grote problemen
aan de orde. In de eerste plaats is
dat de crisis ln de Europese staalin
dustrie. De Europese commissaris
voor industrie Etienne Davignon
heeft deze week gesteld dat slechts
60 tot 65 procent van de huidige
produktiecapaclteit wordt benut en
dat de staalindustrie ln een duidelij
ke structurele crisis verkeert Davig
non meent dat er doelstellingen
voor de middellange termijn moeten
worden vastgesteld. De commissaris
is van plan enkele miljarden aan
kapitaal te gaan lenen om een aan
tal maatregelen te kunnen nemen.
Ondertussen zal de Europese Raad
duidelijk moeten laten blijken dat
een aanpak van de crisis „Europees"
wordt.
Andere zaken, die waarschijnlijk
worden besproken zijn de nog
steeds niet verholpen handelspro
blemen met Japan. Dit Aziatische,
tot de Westerse wereld gerekende,
land concurreert naar het oordeel
van de Westeuropese leiders te he
vig op de Europese markt en ook al
zijn er een aantal scherpe kanten
afgeslepen, de positie van Japan ten
opzichte van de EG zal nader moe
ten worden vastgelegd. Daarnaast
komt ongetwijfeld de Portugese
aanvraag van het lidmaatschap van
de EO aan de orde. Portugal zal die
binnen enkele weken indienen en de
Negen zullen zeker beraadslagen
welke houding moet worden aange
nomen.
/En tenslotte gaat de Europese Raad
aan zelfonderzoek doen. geen over
bodige luxe want de topconferenties
zijn sinds „Parijs" er ln 1974 mee
begon geen onverdeeld succes ge
weest. En dat is nog een goedmoedig
oordeel. De Franse president vindt
eveneens dat er wat aan schort. De
huidige topconferenties kenmerken
zich door te veel rompslomp en te
weinig voorbereiding. Dit schreef hij
eind Januari aan zijn collegae
regeringsleiders en vandaag komen
hun antwoorden aan de orde De
Belgische eerste minister beschreef
vorig Jaar tijdens een Europa-
symposium in Amsterdam al waar
men heen wil: intergouvernemen-
taai overleg, praten zonder tolken
en ambtenaren en vooral zonder pa
pleren.
