De waanzin
van Schreber
Beethovenrecital dooft
klavierreus Brendel
I
1
rt
0(
d
Noordzee-Jazzfestival
drie dagen in Den Haag
De fiat 131 "Mirafiori"
d
d
Nieuwe produktie van F Act
Kunstschilder uit
Sowjet-Unie met
deel van collectie
Jubileumconcert
Chr. Mannenkore
Fiat,getraind op'n sportief
en betrouwbaar leven
in
Vc
w
L.
DONDERDAG 17 MAART 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
PR*
door André Rutten
ROTTERDAM De nieuwe F act-produktie „Schreber", die nu
in het Piccolotheater tot en met 19 maart te zien is, blijkt
intrigerend zowel door haar inhoud (geschreven door Mia Meyer
en Gerardjan Rijnders), door de manier van spelen (regie Paul
Vermeulen Windsant) en door de vormgeving (toneelbeeld Paul
Gallis).
Hoofdpersoon in „Schreber" is Da
niël Paul Schreber (1842-1911). die
hoge functies bekleed heeft bij de
Duitse rechterlijke macht, maar ook
verschillende malen in psychia
trische inrichtingen opgenomen is
geweest en daar gestorven. In 1903
publiceerde hij zijn memoires,
waarin hij zijn waandenkbeelden
analyseert, en waarop Sigmund
Freud zijn theorieën over paranoia
en schizofrenie baseert.
Anderen hebben later ook gekeken
naar de publikaties van de vader van
Daniël Paul, Gottlieb Moritz Schre
ber, die arts was, orthopedist en pe
dagoog. Vooral in die laatste kwali
teit "trok hij ten strijde tegen het
verval, de slapheid en de lusteloos
heid van zijn tijd, ontwierp een op
voedkundig systeem gericht op
„een gezonde geest in een gezond
lichaam" zoals eerder al de Romei
nen beoogden dat. voor hij het
publiceerde en er internationaal be
roemd mee werd, op zijn kinderen
uitprobeerde. Resultaat: zijn oudste
zoon pleegde, toen hij 38 was.
zelfmoord, een van zijn dochters was
een hysterica, zijn tweede zoon werd
krankzinnig.
Goed
Dit alles ontleen ik aan het bijzonder
goede programma, maar het essen
tiële ervan zit ook in de voorstelling,
eigenlijk de best geslaagde produk
tie van het niet zo hecht gebleken
regisseurs-collectief F act. dat nu
zijn tweede seizoen beëihdigt. Twee
van de vijf leden-regisseurs werken
in „Schreber" grondig samen. Ge
rardjan Rijnders als schrijver en spe
ler van de titelrol, Paul Vermeulen
Windsant als regisseur.
Zij laten de ziekte-situatie van
Schreber jr. zien, eeret thuis, daarna
in de inrichting. Daarin is hij ook
bezig met zijn obsederende herinne
ringen aan vroeger de oefeningen
die de vader zijn kinderen liet doen
b.v. in het eerste deel. Die worden
dan tegelijkertijd vertoond door zijn
broer, zijn zus en een perfecte turner,
onder leiding van zijn vader en moe
der. Schreber jr. zelf zit dan op een
stoel en beleeft de oefeningen als in
een nachtmerrie: de spieren spannen
zich tot de gevraagde bewegingen,
maar stokken dan, en hij roept: Ik
kan het niet.
Als zijn vader dood is, wordt diens
functie voor Schreber jr. overgeno
men door de psychiater prof.
Flechsig ook een soort beroemd
heid in zijn tijd die van zijn oudere
broer o.a. door de verpleger, gespeeld
door dezelfde acteurs.
In het wit
Dit alles speelt zich af in een door
Paul Gallis voortreffelijk ontworpen
negentiende-eeuwse gymnastiek
zaal, waarbij alle figuren in het wit
zijn, de oefeningen precies uitvoe
ren, maar verder tussen droom en
werkelijkheid in bewegen, dat wil
zeggen: een spel opvoeren. Het geeft
een perfecte indruk van het Pruisen-
dom uit de negentiende eeuw, voe
dingsbodem van het nationaal-
socialisme.
De voorstelling is na 19 maart op
tournee o.a. Tilburg (24, 25),
Amsterdam Brakke Grond (28 maart
tot en met 2 april), Haarlem To
neelschuur (6 tot en met 9). Eindho
ven (13, 15), Delft (17), Gent (19),
Antwerpen (21), Amstelveen (27).
door W. H. Wolvekamp
ROTTERDAM Het opmerkelijkste onderdeel van het recital dat pianist Alfred Brendel dinsd
in de grote Doelenzaal gaf, was zijn vertolking van Beethovens sonate op. 106.
Schreber (Gerardjan Rijnders, op de voorgrond) lijdt aan zijn
jeugd, die op de achtergrond door moeder, vader, broer en zuster
vertoond wordt.
DEN HAAG Het tweede Noordzee-Jazzfestival begint op 15 juli in het
Congresgebouw te DenHaag. Het wordt een 30 uur durende jazz-
manifestatie waaraan ongeveer 300 musici meewerken.
Het wordt op drie achtereenvolgende dagen, 15,16 en 17 juli gehouden, elke
dag van 18.00 tot 04.00 uur. In alle zalen van het Congresgebouw wordt
tijdens die dagen tegelijkertijd gemusiceerd door o.a. Ella Fitzgerald, Count
Basie en zijn orkest. Oscar Peterson, het Dave Brubeck Quartet, Charles
Mingus Quintet, Dizzy Gillespie Quartet en John Faddis.
In de eerste plaats, omdat piano
stukken met een speelduur van drie
kwartier hoogst zeldzaam zijn in de
hele klavierliteratuur. (Wij kennen
slechts twee andere voorbeelden:
Beethovens laatste grote klavier
werk: de 33 variaties op een onbe
tekenend walsje van Diabelli en
Bachs Goldbergvariaties). Maar bo
venal vanwege de uitzonderlijke ei
sen die aan een executant gesteld
worden om deze meest kolossale en
monumentale sonate technisch gaaf
en overeenkomstig zijn orkestraal
gedachte conceptie uit te voeren.
Pianisten, die niet met een volmaak
te techniek en een groot indringings-
vermogen omtrent de geestelijke
waarden die in deze sonate tot
MOSKOU De in Moskou wonende
Griekse kunstschilder George Cos-
takis gaat de Sowjet-Unie verlaten
en zal voor zijn vertrek het grootste
deel van zijn vermaarde collectie
aan de Sowjet-staat geven.
Maar hij wil dan wel 15 tot 20 pro
cent van zijn verzameling meene
men. Hij weet nog niet waar hij heen
zal gaan. De waarde van zijn collec
tie schat hij zelf op enkele miljoenen
dollars. Hij is ongeveer dertig jaar
geleden met verzamelen begonnen.
De collectie omvat werken van 47
kunstenaars, vooral Russische mo
dernisten, geschilderd tussen 1905
en 1920. In zijn huis hangt een hele
muur vol Chagals van voor 1943.
Voorts bezit Co§takis een groot aan
tal 14e eeuwse ikonen.
Na lange besprekingen met het Sow-
jet ministerie van cultuur is afge
sproken dat een groot deel van de
verzameling zal komen te hangen in
een museum in Moskou en dat hij de
rest mag meenemen naar het buiten
land.
uitdrukking komen zijn toegerust,
kunnen zich moeilijk met kans op
succes aan een vertolking in het
openbaar wagen.
Fascinerend
Alfred Brendel is een van die klavier-
reuzen, die deze taak op zich kunnen
nemen en tot een goed einde kunnen
brengen. Het is deze meesterpianist
gelukt om dinsdagavond een talrijk
publiek in de grote Doelenzaal onaf
gebroken in de ban te houden van
deze fascinerende muziek. Want ook
aan de luisteraar worden hoge eisen
gesteld om dit grandioze werk ten
volle te beleven. Dit geldt in het
bijzonder het derde deel, een Adagio
met een lengte van 187(1!) maten. Wie
hier de grote lijn niet weet te bewa
ren raakt onherroepelijk zijn greep
op het auditorium kwijt.
De sonate, die de geschiedenis is
ingegaan met de toevoeging „für das
Hammerklavier" (een volkomen
overbodige toevoeging. Van Beetho
ven heeft vele sonates voor het tij
dens zijn leven opkomende ham
merklavier geschreven) verscheen in
1848. De componist was toen achten
veertig jaar oud. Mag genoemd Ada
gio sostenuto (de componist schreef
er nogal wat bij: Appassionato e con
molto sentimento) in zijn soort al
een unicum zijn in heel Beethovens
klavieroeuvre, nog sterker is dit het
geval met de enorme driestemmige
fuga waarmee hij de sonate besluit.
Pianistisch gezien eigenlijk een
hoogst onappetijtelijk en griezelig
stuk, dat haast onvoorstelbare eisen
stelt aan het uithoudingsvermogen
van een pianist. Alfred Brendel, die
de sonate op. 106 voor het tweedé
deel van zijn Beethoven-recital had
bewaard, was na zijn opzienbarende
prestatie begrijpelijkerwijs niet tot
een toegift te bewegen.
ge, niet van de componist afkom
ge bijnaam „Mondschein".
schreef Beethoven boven beide,
nates „quasi una Fantasia". In
interpretatie van deze drie weri
kon eigenlijk niet van een kwali
tief verschil worden gesproken.
Brendel toonde zich steeds de me
lijk te overtreffen Beethov
vertolker. Als wij niettemin de we
gave van de „Mondschein"-som
het hoogst aanslaan, dan komt
voornamelijk vanwege de poëtisi
vertolking van het eerste deel. V(
een zo introverte herschepping ga
onze gedachten slechts terug m
Nederlands grootste pianist van d(
eeuw: Dirk Sch&fer.
Poëtisch
Voor de pauze hoorden wij de sonate
in G op. 70, en de sonates op. 27 no. 1
en no. 2, de laatste met de zonderlin-
AMSTERDAM Ter gelegenhi
van het veertigjarige bestaan van
groep mannenkoren binnen de K
ninklijke Bond van Christelij
Zang- en Oratoriumverenigingen,;
op 26 maart in Dalfsen een cona
door acht mannenkoren worden
geven. De koren komen uit divei
gewesten en Dalfsen werd gekoz
vanwege zijn centrale ligging. I
concert wordt gegeven in De Ti
koele.
De koren voeren elk een eigen pi
gramma uit, maar gezamenlijk
deren zij drie liederen in die
worden gezongen door een koor
500 mannen. Dit grote koor st
onder leiding van Ger Hovius.
men met de koren treedt
Brassband Excelsior uit Zalk ol
Henk van Loo op. Verder wordt re
dewerking verleend door piani
Louis van Dijk.
Het concert begint om half acht
avonds, 's Middags om 2 uur is era
generale repetitie en om 4 uur
feestelijke jaarvergadering. De U
gangsprijs voor het concert is v
gulden.
VJ
LI
ee
w<
w<
di
La
ni<
tei
de
vij
J Toes
Over sportief autornden gesproken: de Fiatgrocp behaalt me
de ene rallyovcrwinning na dc andere..Recent is de zege i:
dc Fiat 131 Mirafiori Abarth
i dc Rally van Monte C;\rlo.
Dc Fiat 131 is een uiterst levendig
automobiel. Zowel met een
4-,een 5-,als met een automa
tische bak leent hij zich voor
een pittige, stevige rijstijl.
Sportief
Als u een sportieve rijstijl am
bieert, bent u in de Fiat 131 in
uw element. U accelereert
vlot,stuurt haarscherp en u
voelt 'm aan dc weg kleven.
Echt een wagen om mee óp
te schieten.
Zonder vermoeid te raken.
Dankzij de perfekte stoelen,
de zit achter het stuur en het
"stille" interieur. Zo wordt
autorijden plezierig aktief!
Stoer
De Fiat 131 geeft dat plezier in
autorijden.Ook op de lange
duur. Hij is stoer, hij is sterk!
Dat geldt voor dc motor, die al
snel zijn maximale trek
kracht levert. Daardoor hceft-
ie veel reserve en is hij uiterst
betrouwbaar en duurzaam.
Dat geldt voor de carrosserie die
gaaf blijft tot vér na 1980.
Dankzij een 6-voudigc be
schermlaag, waaronder een
elektroforescbad (fosfaatlaag
tegen corrosie). Door een
taaie PVC undercoating
tegen modder, zand en pekel.
Door harde PVC schilden in
de voorwielkasten tegen
"pitten" door steentjes.
Allemaal van fabriekswege (en
toegepast op élke Fiat).
Eindje rijden?
U zou zo'n Fiat 131 eens van
dichtbij moeten bekijken.
Op straat. En bij de Fiat Agent.
Van hem kunt u er altijd
eentje meenemen voor een
proefrit.
Rijdt u veel zakelijk? De
Fiat 131 loopt graag en
voordelig op LPG.
Informeer bij uw Fiat Agent naar
leasingcijfers van de Fiat 131.
Fiat 1311300 v.a. 13.103,-
Fiat 1311600 S v.a. 14.896,-
Fiat 131 Familiale v.a. 14.558,-
Imp.Leonard Lang.Daniel Goedkoopstraat, Industriegebied Amstel. Aij\stcrdam.Tel.(020) 924888. Prijzen af Bom, inkl.BTW.
f
I we
Ci
Tré
Fr£
teg
pai
teg
de
pre
I D<
Hel
det
opj
ge;
red
het
in e
Hui:
spri
Nee
ingi
ma<
ong
Pro
stat
Boi
6 wi
naai
adre
plaa
Ovei
