Sn
Van Plato naar de
vrouw in het ambt
Vit brieven van lezers
Kerken in gesprek
over Berufsverbote
Opvangcentrum in Rome voor
seminaristen oude stijl
Toog
Bezetting
Diakonaal Bureau:
„SWAPO door
EO onjuist
beschuldigd"
Remonstrantse
katern is uit
VANDAAG
Voorbijgangers
DONDERDAG 10 MAART 1977
KERK
Trouw/Kwartet 2
door prof. dr. R. Bakker
Enkele weken geleden sprak ik op een college voor m.o pedagdgen over de lilosolle van Plato.
Plato IS een der grootste Griekse wijsgeren, die het plan van een ideale staat ontworpen heelt. De
wachters van deze staat mogen volgens Plato geen particulier eigendom bezitten: alles moet
gemeenschappelijk zijn. woningen, maaltijden zells vrouwen en kinderen behoren tot de
gemeenschap, „opdat zij eén grote tamllie vormen"
Dit laatste wekte onder de studen
ten heftige reacties Vooral de-vrou
welijke studenten konden niet be
grijpen dat deze filosoof zo iets dis
criminerende te berde had kunnen
brengen Er ontstond een discussie
die zich toespitste op hpt probleem
van de emancipatie van de vrouw In
•■en volgend college werd er over
doorgesproken, waarbij de namen
an Simone de Beauvoir. Evelvn
Keed en Andreas Burnier niet van de
lucht waren
Uiteraard werd uitgebreid gepraat
over de gronden van de achterstei-
!ing van de vrouw Biologische oor/a
k» n mogen dan vroeger wel een rol
hebben gespeeld, maar deze zijn in
onze tijd niet meer van belang Bij
vele volken took hier nog in sommige
gevallen» speelt de grotere
spierkracht van de man een rol.
maar dan rijst de vraag of de ..min
<iere" fysieke kracht van de vrouw
nog een rem kan zijn, gezien haar
eigen taakstelling, zo zei men. Oven
vens is het de vraag of de vrouw
lichamelijk zwakker is dan de man
statistisch is aangetoond, dat de ge
middelde levensduur van de vrouw-
hoger ligt dan die van de man
Ken studente die zich schriftelijk op
de discussie had voorbereid, kwam
met nogal wat argumenten van theo
logische aard aandragen- we
reldgodsdiensten als het Boeddhis
me. de Islam en het Christendom
/ouden een dogmatisch gefundeerde
uitbouw zijn van het in de geschiede
nis gegroeide patriarchaat Uett een
erwantschapsstelsel waarbij al
stamming via de mannelijke lijn be
palend is. een individu behoort tot
de afstammingsgroep van de vader,
niet tot die van de moeden
Kerk en theologie
Vooral in de katholieke kerk zou de
vrouw een ondergeschikte plaats
hebben Er werd op gewezen dat het
dogma van de Drie-eenheid (Vader.
Zoon en Heilige Geest) geen enkel
vrouwelijk beginsel heeft God ïsde
Vader en Hij wordt als Heer iDomi-
nus) aangeroepen. Verder de disci
pelen wénen mannen. Om de vrouw-
te verzoenen met de haar opgelegde
rol zou Maria ingevoerd zijn als de
h oog-begenadigde. die met een mys
tiek aureool werd omgeven Dit alles
is met zonder invloed gebleven op
de voorstelling die we van God
hebben
Voor velen was het geen enkel pro
bleem dat er tegenwoordig veel aan
dacht geschonken werd aan het pro
bleem der emancipatie van de
vrouw in kerk en theologie. De ra
diolezingen over de ..feministische"
theologie voor de NCRV-radio on
derstrepen de noodzaak, het pro
bleem der gelijkwaardigheid van
man en vrouw inzake de uitoefening
van de kerkelijke ambten uitdruk
kelijk aan de orde te stellen. Het is
een bedroevende zaak dat kort gele
den een verklaring van de Congrega
tie voor de geloofsleer wereldkundig
werd gemaakt die inhoudt dat vol
gens het Nieuwe Testament het
priesterambt alleen aan mannen ten
deel kon vallen. Op z'n zachtst ge
zegd een beslissing die volstrekt
onkundig is met wat zich op dit
moment in de wereldregionen van
de kerk afspeelt.
In alle ernst: zou een katholieke
vrouw, die zich in volle bezinning
bezig houdt met de problemen en
uitdagingen van onze tijd. zich dan
nog thuis voelen in haar kerk-' Hoe
zou een vrouw zich niet minderwaar
dig. of althans zich niet verongelijkt
voelen in de nabijheid van iemand
die vanuit zijn mannelijk privilege
dé taak toebedeeld krijgt, het misof
fer op te dragen en de sacramenten
te bedienen?
Het werd algeheel begrijpelijk ge
vonden dat de „feministische" theo
logie zich verzet tegen deze zware
onderschatting van de vrouw We
verdedigden de stelling dat de
vrouw in het pastorale gesprek
dikwijls een groter invoelingsvermo
gen aan den dag legt dan de man. en
dat zij bijgevolg vele pastorale ta
ken kan uitoefenen
Er is een verandering gekomen in
verschillende kerken zijn er vrouwe
lijke predikanten, ouderlingen en
diakenen. Maar zij vertegenwoordi
gen nog een betrekkelijk gering per
centage. zoals vrouwelijke politici
nog verre in de minderheid zijn bij
mannelijke collega's. Dit feit neemt
niet weg dat er in ons land nog
verschillende kerkelijke groeperin
gen zijn die zich met hand en tand
verzetten tegen deze zich opdringen
de wat zij noemen „onbijbelse"
gang van zaken.
Kunstmatig
Een der studenten kwam met de
opmerking dat de term „feminis
tische" theologie toch eigenlijk on
juist is. Wat is „feministische" theo
logie? Houdt zo'n term niet bewust
de scheiding in stand die men juist
wil doorbreken? Men bedoelt met
deze term immers tot uitdrukking te
brengen dat de theologie aan man
en vrouw gelijke rechten toekent en
beide gelijkwaardig acht? Er is geen
theologie alleen voor vrouwen en
alleen voor mannen. Theologie is de
wetenschappelijke bezinning op het
Godsprobleem en gaat daarmee het
onderscheid tussen man en vrouw
principieel te boven.
Een vrouw studeert aan de universi
teit theologie, geen feministische
theologie. Deze scheiding is
kunstmatig en daarom vals. De Bij
bel maakt deze discriminaliteit niet
Het gaat in de Bijbel om andere
dingen of liever om andere te
genstellingen. zoals werd opge
merkt. De tegenstelling tussen de
gelovende en niet-gelovende. de ge
hoorzame en ongehoorzame, de lief
devolle en de liefdeloze, de
rechtvaardige en de onrechtvaardi
ge mens. Mannen en vrouwen kun
nen. ieder vanuit hun eigen moge
lijkheden en bekwaamheden geroe
pen worden, deze tegenstellingen,
waar mogelijk, op te heffen of te
verzachten. Als hiermee ernst ge
maakt wordt en waar vindt men
die ernst in het kerkelijk bedrijf
gaat men de kunstmatigheid van
het opgedrongen rollenpatroon
inzien.
Finale
De discussie kreeg nog een
filosofische finale. Waarom kwam
Simone de Beauvoir, vriendin van
Sartre, telkens aan bod? Omdat zij
in haar romans de nadruk legt op
het fundamentele menselijke as
pect. dat de mens is wat hij van
zichzelf maakt in elke situatie van
zijn leven. Streng veroordeelt zij het
feit dat de vrouw nog altijd geobjec
tiveerd wordt, d.w.z. in de ogen van
de ander tot een ding wordt gede
gradeerd: de ander zal wel zeggen
wat ik ben en wat ik kan: de wrange
vrucht van een in de geschiedenis
gegroeide subtiele vorm van onmen
selijkheid. Maar of de ideale staat
wel ooit verwerkelijkt wordt? Plato
is er niet in geslaagd.
Prof. dr R. Bakker doceert wijsbe
geerte aan de rijksuniversiteit te Gro
ningen. De tekening is van Bert Kui
pers en overgenomen uit ..Areopa
gus". het blad van de theologische
faculteit van de rijksuniversiteit te
Utrecht.
Korte duidelijk geschreven hefst aan éen kant getypte boeven kunnen worden
gestuurd naar Secretaris Hoofdredactie Trouw'Kwaiet Postbus 059. Amsterdam B'i
publtkatie wordt de naam van de schniver vermeld
ICCC
Nu In uw blad opnieuw een bericht
voorkomt betreffende de zaak van
de linancien van de ICCC. ben ik zo
vrij hierop te reageren.
1 Ds Maris staat niet in dienst van
fieputaten „eenheid gereformeerde
belijders in Nederland en correspon
dentie buitenlandse kerken". Deze
kunnen hem dus ook niet eventueel
schorsen in zijn functie, zoals door u
werd vermeld.
2 Toen in 1954 de ICCC een Euro
pees secretaris nodig had. werd ds
Ifilfll In deze functie (later alge
meen secretaris» benoemd. Hiertoe
u. rd hij door de kerkeraad van
Haarlem-Noord, van welke kerk hij
predikant was en is. met bewilliging
van de classis Haarlem, vrijgesteld
naar art. 6 K O „beroeping tot bij
zondere artMrid") Dat Is dus de ker
kelijke positie van ds Maris
3 Ook afgezien van de functie van
ds Mans zijn de Chr. Geref kerken
lid van de ICCC Dat is de zaak
waarmee bovengenoemde deputa-
ten tr maken hebben lal is het hun
uiteraard niet verboden om met ds
Mans een gesprek te hebben.»
4 Binnen de Chr Geref kerken be
staan reeds lang bezwaren tegen
hun lidmaatschap van de ICCC. De
laatste synode (Amsterdam 1974»
stelde scherpe eisen voor het conti-
nurn n van het lidmaatschap van
deze organisatie. Deze hebben ech
ter niets te maken met de financiële
kwestie van nu Hoogstens kan men
zeggen, dat de organisatie zodanig
is. dat beïnvloeding daarvan vanuit
deelnemende kerken nauwelijks
mogelijk ts
5 De Chr Geref kerken zijn m 1950
dankbaar en enthousiast lid gewor
den van de ICCC Ook diegenen in
die kerken, die steeds meer bezwa
ren tegen het lidmaatschap kregen
(waaronder ikzelf) zijn allerminst ge
lukkig met de manier, waarop de
ICCC nu in het nieuws is gekomen.
Hoogeveen ds K. Boersma
Lerares (2)
Hilde Goslings legt terecht de na
druk op samenwerking tussen men
sen als belangrijke doelstelling van
het onderwijs. Niemand zal kunnen
ontkennen dat de idee die aan het
christelijk onderwijs ten grondslag
ligt. namelijk de Kuyperiaanse con
ceptie van aparte organisatie ge
richt op het creëren van een exclu
sief calvinistische keurbende, slecht
geschikt is om bij te dragen tot de
verwezenlijking van deze doelstel
ling. Consequentie is algemene
scholen waar plaats is voor christe
lijke en humane waarden, en zeker
ook voor onderwijs in algemene
godsdienstwetenschappen
UTRECHT
Peter van der Poel
Lerares (3)
Waarom zoekt men altijd in kwes
ties als nu met mevrouw Goslings de
fout bij de verkeerde0 Als je geen
diploma's hebt. ga je niet sollicite
ren naar een baan waar je niet be
voegd voor bent Mevrouw Goslings
heeft gesolliciteerd naar een baan
aan een Christelijke school .Dat is
het punt Zonder rijbewijs mag je
niet rijden en zonder geloof kun je
heel simpel niet solliciteren naar een
Christelijke school God vraagt onze
hele inzet, ook onder wiskunde-
algebra moet ze de vragen van leer
lingen kunnen beantwoorden zoals
de Heiland van ha3r vraagt
Ntedum mevr. de Jong-lloek
Lerares
Na lezing van het artikel „Deining in
Arnhem om lerares", komt het cura
torium van het Christelijk Lyceum
wat ongeloofwaardig over Bij de
benoeming van mevrouw Goslings
in 1975 als lerares Frans was het
curatorium er terdege van op de
hoogte dat mevrouw Goslings de
christelijke beginselen niet was toe
gedaan. Moet hieruit geconcludeerd
worden dat het aantrekken van een
leraar/lerares Frans indertijd met
zoveel moeilijkheden gepaard ging.
dat het curatorium al lang blij was
dat ene mevrouw Goslings bereid
gevonden werd Frans te doceren
waarbij men het maar op de koop
toe nam dat genoemde mevrouw de
christelijke beginselen niet was toe
gedaan? Het curatorium komt
thans tot de ontdekking dat alleen
die docenten voor een vaste aanstel
ling in aanmerking komen die leven
vanuit een evangelische inspiratie.
Dat mevrouw Goslings niet het
slachtoffer mag worden van het zig
zag beleid van een weinig compc
tent curatorium lijkt me nauwelijks
aanvechtbaar. Dat mevrouw Gos
lings wat het punt Godsdienston
derwijs betreft het verschil met haar
collega's niet ziet. is haar nauwelijks
kwalijk te nemen. Een werkelijk
competent curatorium had hierop
reeds veel eerder adequaat moeten
reageren.
M. Hoeksma
ROME/PARIJS Op verzoek van paus Paulus bestudeert de
Romeinse curie, hoe in Rome een opvangcentrum kan worden
ingericht voor seminaristen oude stijl en voor priesterstudenten,
die het seminarie in Econe, Zwitserland van de geschorste
aartsbisschop Marcel Lefebvre hebben verlaten.
Het centraal bestuur van de r.k. kerk
voert besprekingen met een religieu
ze orde. die een groot gebouw in
Rome ter beschikking heeft, dat
voor opvangcentrum zou kunnen
dienen.
Volgens zegslieden van de Romeinse
curie bereiden zich momenteel meer
dan driehonderd priesterstudenten,
onder wie die van Econe, voor op het
priesterschap buiten de officiële se
minaries of priesteropleidingen. De
meesten van hen zijn geen volgelin
gen van Marcel Lefebvre.
Deze seminaristen handhaven een
strenge tucht en volgen onderwijs,
dat sterk op de traditie is gericht en
met name ook op de persoon en
uitspraken van paus Paulus. Uiter
lijk zijn zij herkenbaar aan de toog
(priestergewaad), waaraan zij even
als de paus en diens naaste mede
werkers nadrukkelijk vasthouden.
Lerares (4)
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 059
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
Wesfblaak 9 Rotterdam
Tel 010-115508
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tet 070-469445
ZWOLLE'GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel 05200-17030
De betrokken lerares vindt de wei
gering van de vaste aanstelling door
het bestuur te zot om los te lopen,
omdat ze er eerlijk voor uit is geko
men. dat ze niet gelooft Het lijkt
wel of het eerlijk zeggen dat je niet
gelooft, de norm is om les te geven
aan een christelijke school Geluk
kig ziet het bestuur dat alleen
leerkrachten voor een vaste aanstel
ling in aanmerking komen, die leven
vanuit een Evangelische inspiratie.
De Bijbel moet het vertrekpunt zijn
van de leerkrachten op christelijke
scholen De lerares onderscheidde
/irh in niets van haar collega's, of
het moest alleen maar m gunstige
zin zijn" Deze opmerking stemt tot
nadenken'
Slikkerveer Ad Dogger
Tank
De Russische tank. die als monu
ment in Praae staat, heeft niéts met
de inval van 1968 uit te staan zoals
Ferry Mingelen schrijft, maar staat
als uiting van dank voor de bevrij
ding van de Nazt-Duilsers in 1945
Amsterdam
E B Bos
HAARLEM De Haarlemse her
vormde predikanten dr. K.Blei en ds.
D. GroeneboerzijninhetWestduitse
Osnabrück geweest om met de her
vormde kerkeraad daar te praten
over de „Berufsverbote". In het ka
der van de bijzondere relatie tussen
Haarlem en Osnabrück had de Haar
lemse hervormde kerkeraad zijn ver
ontrusting over de Berufsverbote
kenbaar gemaakt. Daarop volgde
een uitnodiging voor een gesprek. De
Haarlemmers werden gastvrij ont
vangen. De Osnabrücker kerkeraad
nam hun verontrusting niet alleen
serieus, men zag er ook geen ontoe
laatbare bemoeizucht in. Wel von
den de meeste Osnabrücker kerke-
raadsleden de Berufsverbote en de
Radikalenerlass noodzakelijk om de
democratie in de Bondsrepubliek ze
ker te stellen.
UTRECHT Aan de verkondi
ging over morele waarden en aan de
katechese gaat de r.k. bisschoppen
conferentie vergaderingen wijden.
De bisschoppen hebben op hun
maandelijkse vergadering in Haar
lem besloten tot een gedegen ge-
dachtenwisseling over deze funda
mentele punten. Over de katechese
zal worden gepraat na de bisschop
pensynode. die in oktober te Rome
aan dit thema is gewijd.
LEUSDEN Het secretariaat
voor ontwikkelingssamenwerking
van de gereformeerde kerken heeft
twee publikatles uitgegeven over
christenen en socialisme. De ene is
een brochure met een uitgebreid lite
ratuuroverzicht van ruim twintig
boeken over het onderwerp christe
nen en marxisme. De tweede is een
knipselkrant met ruim twintig arti
kelen uit Nederlandse kranten en
tijdschriften, vooral over de „christe
nen vaor het socialisme". Brochure
en knipselkrant zijn samen verkrijg
baar door 2,50 over te maken op
giro 513153 van het Diensten
centrum van de gereformeerde ker
ken te Leusden, onder vermelding
van „christenen en socialisme".
COLOMBO Bereket Yebio uit
Ethiopië is gekozen tot voorzitter
van de wereldfederatie van chris
tenstudenten rwSCF). Betsy Ander
son. een student^ uit Canada, werd
vice-voorzitster en de Italiaanse wal-
denzendominee Emidio Campi se
cretaris-generaal tijdens de algeme
ne vergadering, die op Ceylon werd
gehouden.
HILVERSUM In de oud-
katholieke kerk van Hilversum heeft
onlangs de koptische bisschop
Marcos uit Parijs de doop bediend
aan het kind van een Egyptisch
echtpaar, dat in Hilversum woont en
in de oud-katholieke parochie kerke
lijk meeleeft.
ARNHEM-Omdegedachte.dat
zending tweerichtingsverkeer be
hoort in te houden, te benadrukken,
heeft de classis Arnhem van de gere
formeerde kerken het plan opgevat,
een zwarte Zuidafrikaanse theoloog
naar Nederland uit te nodigen. De
bedoeling is hem of haar te betrek
ken bij het kerkelijk leven in de
classis en het hem tevens financieel
mogelijk te maken, hier te studeren.
Zij weigeren om voor hun priester
wijding stages te lopen, zoals veel
bisschoppen eisen.
Paus Paulus heeft zelf de aandacht
op deze groep gevestigd, toen hij op
25 februari de seminaristen, die met
Lefebvre hadden gebroken en diens
seminarie hadden verlaten, opriep,
„in een normaal klimaat van gehoor
zaamheid aan de kerk" hun studies
voor het priesterschap voort te zet
ten. Enige tientallen priesters en se
minaristen hebben de opstandige
Franse aartsbisschop verlaten. Zij
bevinden zich op het ogenblik vooral
in Rome of in Frankrijk.
De Franse bisschoppen voelen er
weinig voor, seminaristen die Econe
de rug hebben toegekeerd, met open
armen te ontvangen. Het Franse epi
scopaat wil hen echter niet helemaal
afwijzen en heeft daarom bisschop
Joseph Wicquart van Coutences op
gedragen, contact op te nemen met
de Franse priesterstudenten, die hun
toevlucht in Rome hebben gezocht.
De voorzitter van de Franse
bisschoppenconferentie, aarts
bisschop Roger Etchegaray van Mar
seille, heeft in Rome gezegd, dat de
seminaristen kunnen rekenen op een
open en hartelijke opvang van de
kant der bisschoppen. Maar hij
meent wel, dat zij niet zonder meer
in het kerkelijke leven kunnen wor
den ingeschakeld. Zij zullen eerst
een overgangsstadium moeten door
maken
Van een verslaggever
DEN HAAG De beschuldigingen
van de Evangelische Omroep aan
het adres van de SWAPO, dat deze
kerkelijke bijdragen op privé-
rekeningen zou storten of er wapens
voor kopen is onjuist. Dit zegt een
woordvoerder van het gereformeer
de Algemeen Diakonaal Bureau. De
beschuldiging werd woensdag ge
daan. Volgens Meindert Leerling van
de EO komt het geld, dat door de
Nederlandse kerken via de we
reldraad voor hospitalen en scholen
in Namibië wordt gegeven, niet op de
juiste plaats terecht. Dit zou ook
gelden voor vijfduizend gulden die
het Algemeen Diakonaal Bureau be
schikbaar stelde.
De heer Stellingwerf van het ADB
zegt dat afgezien van de beschuldi
gingen, de EO ook niet op de hoogte
is van de gang van zaken bij het
ADB de vijfduizend gulden waarover
de EO spreekt is ter beschikking
gesteld van de commissie ontwikke
lingssamenwerking van de gerefor
meerde kerken voor de Actie Nami
bië in Nederland. Het geld was be
stemd voor de kosten van de actie
die in Driebergen werd gehouden en
bleef dus geheel in Nederland, aldus
de heer Stellingwerf. Verder geven
de gereformeerde kerken nu geen
geld voor het fonds ter bestrijding
van het racisme van de wereldraad,
omdat deze zaak-nog bij de synode in
bespreking is. Wel geeft het ADB dit
jaar 40.000 gulden op verzoek van de
Lutherse bisschop Winter aan een
project voor Namibische vluchtelin
gen in Zambia. Dit project staat on
der leiding van de SWAPO, maar
loopt in samenwerking met de raad
van kerken van Zambia en het hoge
commissariaat voor vluchtelingen
van de V.N.. Volgens de heer Stel
lingwerf heeft het ADB de garanties
dat dit geld terecht komt waarvoor
het bestemd is.
'Keiharde argumenten'
Ook een andere woordvoerder van
het Algemeen Diakonaal Bureau die
het werelddiakonaat adviseert inza
ke Zuidelijk Afrika noemt de be
schuldigingen volkomen onjuist. Wil
de EO deze beschuldigingen doen,
dan moet men wel met keiharde ar
gumenten komen, meent hij. Hij
wijst erop dat de lutherse kerk, die
erg sterk is in Namibië, achter de
SWAPO staat en dat men al jaren
giften voor de SWAPO via de luther
se kerk kon storten. Hij vermoedt
dat ook weer achter deze beschuldi
gingen, die overigens niet nieuw zijn,
de Zuidafrikaanse regering zit. Ook
de wereldraad weet zeker dat gelden
op de juiste plaats terecht komen.
Volgens deze woordvoerder dient de
SWAPO ieder jaar een lijst met pro
jecten en programma's in bij het
anti-racisme fonds van de We
reldraad. Dit fonds bekijkt dan of de
gevraagde bijdragen voor projecten
en programma's uitsluitend voor hu
manitaire doeleinden bestemd zijn.
Daarna gaan de aanvragen naar het
uitvoerend comité van de we
reldraad, die beslist over toewijzing
van het geld. De wereldraad krijgt
verantwoording van de besteding
van het geld. Zo zegt hij, zodat van
corruptie en wapenaankoop met dit
geld geen sprake kan zijn. Volgens
de woordvoerder moeten vage be
schuldigingen nu maar met feiten
materiaal worden hard gemaakt.
ADVERTENTIE
Hervormd
Nederland
Inmiddels hebben de bezetters van
de Nicolaaskerk in Parijs hun actie
uitgebreid. Zij hebben de aangren
zende kapel opengebroken en ge
bruiken die nu als slaapzaal. Van
vorige week zondag af houden zij de
kerk al bezet. Zij eisen kerkruimte
voor preconciliaire missen. De aarts
bisschop van Parijs, kardinaal Mar
ty. heeft hun eis afgewezen. Wil een
verzoening mogelijk zijn, dan moe
ten de traditionalisten volgens kar
dinaal Marty voldoen aan vijf voor
waarden.
Zij moeten het geloof van de kerk
belijden, het gezag van het concilie
aanvaarden alsmede de pastorale en
leerstellige functie van de paus, de
gemeenschap met hun aarts
bisschop herstellen en tenslotte er
kennen, dat de eucharistische gebe
den. zoals die onder het gezag van de
Heilige Stoel zijn gepubliceerd, op
geen enkel punt dubbelzinnig of ket
ters zouden zijn. Kardinaal Marty
heeft de traditionalisten aangebo
den om samen met hen de eucharis
tie te vieren, maar dan wel volgens
de ritus, zoals die na het concilie is
vastgesteld. Een dergelijke eucharis
tieviering zou voor allen het teken
kunnen zijn, dat de vrede is gete
kend en de eenheid hersteld.
Deze week in Hervormd Nederland
o.a.:
Interview met
Dr. F. von Meyenfeldt
i Portugal: kater na roes van de revo
lutie
Amerikanen laten overal een spoor
van heroïne achter.
Zionisten durven hun nek uit te
steken
I De Rijn is niet rein meer
Chili, een land vol angst
Ik abonneer mij op HN vraag een
proefnummer
Naam:
Straat:
Plaats:
Tel. nr.:
Ab. prijs f 31.-- per halfjaar.
Zonder postzegel verzenden aan
Antwoordnummer 1776 Den Haag
Bellen kan ook: 070 512111
HN Is ook In de losse verkoop ver-
krljgbur Tfl 6
AMSTERDAM Onder de titel
„Orden van dienst, vormen van be
lijden en gebeden, aangeboden aan
de remonstrantse gemeenten" is de
katern verschenen, die de remon
stranten kunnen gebruiken in of bij
het liedboek Er zijn nieuwe orden
van dienst opgenomen voor doop.
avondmaal, huwelijksviering en be
vestiging van predikant en kerke-
raadsleden. De vormen van belijden
bevatten oude teksten, de remon
strantse belijdenis van 1940 en nieu
we verwoordingen. Ook bij de gebe
den zijn teksten uit verschillende
perioden opgenomen.
IN GOEDE HANDEN
Op een zondag in februari overleed
ze nog plotseling. Opnieuw werd ze
die morgen aangevochten door de
gedachte dat ze bestolen was en 't
was helemaal niet iemand die „op
d'r geld zat". dat niet. maar dat had
ze van tijd tot tijd. En dan moest
iedereen het verhaal horen. Die zon
dagmorgen ook. De buren wisten er
geen raad mee en haalden er de
politie bij. Misschien was ze toen
waar ze zijn wilde, want die nodigde
ze binnen. Ze zou eens even een
lekker bakje koffie voor ze zetten.
En toen gebeurde het. Ze struikelde
over de drempel en dat was het
einde. We waren er allang zo bang
voor geweest, maar ja. wat doe je als
iemand zelfs op hoge leeftijd niet uit
z'n huis wil. Een bejaardenhuis was
vóórhaar een schrikbeeld. Slechts
enkele mensen, familieleden en die
haar in grote trouw bezocht hadden,
waren op de begrafenis, een handje
vol. Een ouderling las uit de bijbel
en sprak kort over haar. Tante Na.
noemden sommigen haar. Wij spra
ken vaak van „Dons", een naam die
iets met haar eigen naam te maken
had. En altijd weer vertelde ze ons
van de oorlog. Ze had nog al wat
mensen voor de Duitsers verborgen.
Gerrit van der Veen moest er ook bij
geweest zijn. Eerbiedig keken wij
dan naar de kleine behuizing. Ze
was er dapper en resoluut genoeg
voor. We hadden er eigenlijk een
diep respect voor haar. ook al was
het soms, in haar hoge ouderdom,
niet veel meer met haar. En van tijd
tot tijd gingen we er met een paar
mensen van de kerk naar toe. Dan
vierden we avondmaal. Gevolgd
door een „agapè" op haar manier,
met taart en zo. Dat luchtte op. zei
ze dan. Ze zat vol oer-Amsterdamse
uitdrukkingen. Ze kon ook andere
dingen onvergetelijk zeggen. Eens
zei ze tegen mij: „Kijk. als je nou
weer geweest bent en je hebt met me
gelezen en gebeden, dan ben ik in
staat om de voddeman achter z'n
kar te bekeren". Ik wist nooit of dat
nou zo nodig was. maar ik begreep
de intentie. Nu is ze heengegaan. Ze
verlangde er de laatste tijd naar. De
handen die haar in dit leven door
licht en donker leidden hebben haar
niet verlaten. In goede handen, dat
is ze.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Adorp en Wetsinge-
Sauwerd (parttime): J. Koomstra,
kand. te Adorp.
Aangenomen naar Eist: dr E. W.
Tuinstra laatstelijk zendingspred.
docent theol. hogeschool te Ambon)
wonende te Oegstgeest. die be
dankte voor Papendrecht (buiten-
gem. wijkgem. in wording toez.): G.
Zonneberg te Heerde, die bedankte
voor Strijen (toez.); naar Nieuw Beij-
erland: A. Juffer, kand. te Stolwijk,
die bedankte voor Daarle.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Buitenpost: E. Hoogen-
doorn te Zevenbergen
GEREF. GEmeenten
Bedankt voor Kortgene: P. Blok te
Dirksland; voor Gorkum: J. Karens
te Opheusden.
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen te Nieuwerkerk aan den
IJssel: M. van Beek te Opheusden.
Sipke van der Land
Nog maar net is de kinderbijbel van
Sipke van der Land uitgekomen, of
er ligt alweer een nieuw werkje van
hem bij de boekhandel: het eerste
van drie deeltjes, waarin „hij de
bijbel weer spannend maakt voor
alle leeftijden", om het achte
romslag te citeren. Dit boekje van 93
pagina's heet „Moet je zien'!" en
gaat over de geschiedenissen van
het oude testament. Het tweede
deeltje zal „Moet je horen'!" heten
en de evangeliën en de handelingen
der apostelen tot onderwerp hebben
en deeltje drie, „Moet je doen!" gaat
over de brieven en de openbaring.
Prijs van „Moet je zien" 9,90.
Ds Jan Drost
In het Dienstencentrum van de ge
reformeerde kerken te Leusden is
tot Pasen een expositie te zien van
oud-hoofdlegerpredikant Jan Drost,
nu onbezoldigd adviseur van het al
gemeen diakonaal bureau voor het
werelddiakonaat. Het betreft een
collectie eigen werk. dat overwe
gend uit tekeningen in verschillende
technieken bestaat, en verder uit
hout-steekwerk tot een ikoon toe.
De onderwerpen zijn vaak
landschappen en stadsgezichten uit
allerlei landen binnen en buiten
Europa.
Ir. L. S. Anema
Zondagmorgen 20 maart zullen ir L.
S. Anema en zijn vrouw W. H. Ane-
ma-Kats in een speciale dienst in de
hervormde kerk in De Lier worden
uitgezonden naar Ceram (Indone
sië), waar zij in dienst van de Moluk
se protestantse kerk gaan werken in
het landbouw-opbouwwerk. De zen
dingscommissie van de hervormde
classis Delft en het streekverband
van diaconieën in het Westland heb
ben zich beide achter deze uitzen
ding gesteld. Op een terrem van
zeventien hectare, dat speciaal door
de Molukse kerk gekocht is. zal een
opleidingsprogramma worden opge
let. Telkens zullen groepen van der
tig jongelui voor drie maanden naar
de „proefpolder" komen.
