)ffer van slechtere
ixport is nodig
Een huis willen kopen
maar niet weten hoe...
Wij helpen.
Aandelen in gezamenlijk beheer
directie moet vertrouwen
belangengroepen hebben
Van Gelder wil niet
wachten op studie
'venwicht bij banken
reigt verstoord te raken
Inque de Suez: ter vermijding van handelsoorlog
issen besparingen en uitzettingen
Meer ziekteverzuim
in confectie door
sneller produceren
Diamant vijftien
procent duurder
Algemene Bank Nederland
Regeling over 40 procent belang V D in Bijenkorf
^er invloed op benoeming en ontslag
van
Bedrijf wil haast achter sanering
Werkgroep midden-
en kleinbedrijf
vóór gebruikswaarde
i
DERDAG 10 MAART 1977
FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwarfet
19
STERDAM De Europese overschotlanden (West-Duitsland, Nederland en België) zullen
►ten accepteren, dat hun exportpositie de eerste twee Jaar zal verslechteren. Indien de
rschotlanden die bereidheid niet tonen, zullen de (zwakkere) tekortlanden als eerste han-
Ibelemmeringen moeten gaan invoeren, waardoor een handelsoorlog niet kan uitblijven.
ADVERTENTIE
deze conclusie komt de Banque
luez Nederland in een beschou-
getiteld „Nederland en de Eu-
6e handelsproblematiek in
f78". De bank meent, dat op
d van de labiele economische
tie van vele Europese landen,
j bijvoorbeeld die van Engeland,
6 en Frankrijk, deze landen in
exportoffensief zullen gaan, ge-
nd door de lage waardering van
valuta en door middel van af
lig van hun binnenlandse
fle vraag, of Nederland het ge-
fede offer van een verslechtering-
ijn exportpositie kan brengen,
de bank, dat naar haar mening
land hiertoe in staat is en wel
et in de afgelopen jaren het tra-
mele uitvoerpakket sneller is ge
ld dan de wereldhandel en om-
de uitvoer tot en met 1976 nog
i last heeft gehad van de toene-
de appreciatie van de gulden,
tou kunnen wijzen op een sterk
weinig prijsgevoelig export
iet
'ee variabelen
structureel sterk blijven van de
len, zo merkt de bank op, veroor-
rt echter dat Nederland in de
mationale prijsconcurrentie
ats twee variabelen overhoudt,
eten de loonkosten en de arbeids
(uktiviteit. Deze twee variabelen
p zich overigens sinds 1973 in
Voor Nederland ongunstige rich-
te ontwikkelen, waardoor een
omstige verslechtering van de
ltionele export niet bij voorbaat
worden uitgesloten. Ergens ligt
"Ik een grens ten aanzien van
lasticitelt van een produkt.
I haar kant stelt de Banque de
dat indien Nederland zijn
isbaten anders gaat aanwen-
voor de versterking van zijn
sitie in de toekomst en
indien de loonkostenontwikkeling
en de arbeidsproduktiviteit in 1978
weer in positieve zin worden omge
bogen, Nederland het gevraagde of
fer in 1977 gemakkelijk kan bren
gen. Het scenario dat zij zich voor
1977 op grond van het bovenstaande
voorstelt is er één van een lage groei
van het bruto nationale produkt
met een aarzelende investerings-
vraag en een nog steeds lage capaci
teitsbenutting, waardoor de op
waartse druk op het prijsniveau ge
deeltelijk achterwege blijft.
Verder wordt een aanpassing ver
wacht van de betalingsbalansposi
tie in Europa, waardoor de Europese
valuta's weer dichter bij elkaar kun
nen komen te liggen. Ook de Euro
pese renteniveaus zullen op grond
van deze te verwachten ontwikke
lingen een aanpassingsproces door
maken. Het meest positieve van dit
alles is dat er ondanks de te ver
wachten aanpassingen toch nog een
positieve groei gerealiseerd zal kun
nen worden, aldus wordt opge
merkt.
Grote spanningen
Afwijkingen van bovenbeschreven
scenario houden naar de mening
van de bank in, dat korte en scherpe
schommelingen kunnen ontstaan in
zowel de valuta- als renteontwikke
ling. De gevraagde Europese solida
riteit zal zonder meer grote spannin
gen oproepen binnen de E.G., Hier
door zal 1977 laten zien welke in
houd de politici aan de Europese
gedachte geven.
Met betrekking tot de vraag, of het
conjuncturele herstel in 1977 wel of
niet doorgaat, constateert de bank,
dat zolang de structurele problemen
niet zijn of worden opgelost van een
echt conjunctureel herstel geen
sprake kan zijn. Het is de overtui
ging van de Banque de Suez, dat de
wereldeconomie en in het bijzonder
Europa zeker tot 1980 in een her
structureringsfase zal blijven ver
keren.
Een situatie, waarvan zij gelooft,
dat die in regeringskringen duide
lijk wordt onderkend en waarvoor
passende maatregelen zullen wor
den genomen, zoals het omlaag
brengen van het overheidstekort,
het stimuleren van investeringen en
het bevorderen van de rentabiliteit
(winstgevendheid) van het be
drijfsleven. Maatregelen, die echter
onder invloed van de voorlopig chro
nische werkloosheid, door velen
sterk bekritiseerd zullen worden.
tEN Het evenwicht tussen besparingen en uitzettingen
ggt bij de banken verstoord te raken. De oorzaak hiervan ligt
_Je toeneming van de zogenaamde contractuele besparingen,
besparingen bij de pensioenfondsen en levensverzekerings-
^tschappijen.
Hei
i d' deze ontwikkeling ziet het
fqwezen langzaam een belangrij-
njliddelenbron opdrogen. Het zal
üetegenover nieuwe Initiatieven
en stellen, aldus dr. G. J. M.
lid van de hoofddirectie van de
rale Rabobank ter gelegenheid
;dJe viering van het 75-jarige be-
I van de Rabobank in Laren
•zekerd sparen
lie nieuwe initiatieven zou ge-
t kunnen worden aan het „ver-
d sparen". Deze verzekerings-
die in het verleden nogal is
ipageerd door de Consumen-
ind, komt erop neer, dat de
een levensrisicoverzekering
en daarnaast zelf spaart.
leen heeft daarbij een steuntje
rug nodig in de vorm van een
spaarovereenkomst. Met deze ma
nier van sparen vermijdt men de
nadelen van de gemengde levensver
zekering en spaarkasveizekering, na
melijk de slechte afkoopregeling.
De afgelopen twee jaar is de krediet
verlening door de banken in Neder
land met miljarden toegenomen.
Met name de woninghypotheken
hebben een enorme stijging doorge
maakt. De heer Vlak noemde het
opmerkelijk, dat de vraag naar wo
ninghypotheken totaal niet
benvloed lijkt te worden door de
stijgende woningprijzen.
De balans opmakende kwam hij tot
het volgende overzicht van de uitzet
tingen door de banken: consumptief
krediet 5 miljard, woninghypo
theken 28 miljard en bedrijfskre-
dieten 67 miljard. In totaal 100
miljard.
UTRECHT De sterke stijging van
het ziekteverzuim in de textielindus
trie hangt samen met de enorme
opvoering van de produktlviteit
Ook de toegenomen bestaansonze-
kerheid lijkt een bijdrage aan het
ziekteverzuim te hebben geleverd.
Dit concludeert ir. E. Buringh, we
tenschappelijk medewerker van de
landbouwhogeschool in Wagenin-
gen, in het Tijdschrift voor sociale
geneeskunde.
Na de crisis van 1967 is het ziektever
zuim zowel bij de mannelijke als bij
de vrouwelijke werknemers met
sprongen omhoog gegaan. Omdat er
een groot verschil bestaat (van onge
veer vijftien jaar) tussen de gemid
delde leeftijd van de mannen en de
vrouwen in de textielindustrie, kan
die stijging dus niet worden toege
schreven aan vergrijzing van de be
roepsbevolking.
Volgens ir. Buringh kan ook een
„sterk dalende arbeidsmoraal" in de
textiel niet als oorzaak worden aan
gewezen. „Een verdubbeling in een
paar jaar in één bepaalde bedrijfstak
valt aldus ir. Buringh niet te
verklaren met de argumentatie, dat
de mensen tegenwoordig maar van
de speciale voorzieningen profi
teren".
Aan de hand van statistische gege
vens schakelt hij ook overwerk en
ploegenarbeid uit als mogelijke oor
zaken van het opvallend toegeno
men ziekteverzuim in de textiel. Er
zijn voor en na 1967 geen grote ver
schillen in de mate waarin is overge
werkt en in het percentage ploegen
arbeid.
AMSTERDAM De prijzen van
ruwe sierdiamant die door de
centrale verkooporganisatie van di
verse diamantproducenten in de
handel wordt gebracht zal op 28
maart met gemiddeld vijftien pro
cent worden verhoogd. De omvang
van de verhoging is afhankelijk van
kwaliteit en grootte van de stenen.
De prijsverhoging zal voor kleine
stenen relatief minder groot zijn dan
voor grote. Ook de prijzen van in
dustriediamant gaan omhoog, aldus
een mededeling van De Beers Con
solidated Mines.
Een eigen huis is een kostbaar bezit. Maar
het kopen van dat huis is niet eenvoudig.
Hypotheek, kosten van makelaar en
notaris, gemeentegarantie, taxatie... allemaal
zaken waar u mee te maken krijgt. De ABN
is thuis in huizen. Vóór de koop en na de
koop. Met een pakket van diensten gericht
op uw huis, zoals hypotheek, overbruggings
krediet bij verhuizen, tophypotheek,
verzekeringen en planpoteek. Maakt u
daarom een afspraak met het ABN-kantoor
in uw buurt. Of stuur ons de coupon.
U kunt mij helpen met nadere inlichtingen over de
ABN-Hypotheek.
Dhr./Mevr./Mej.:
Straat:
Plaats:Tel.:
Heeft reeds een rekening bij de ABN: ja/neen.
Zo ja, bij ABN-kantoor:
In ongeffankeerde envelop zenden aan:
Algemene Bank Nederland, Afd. O.D.50, Antwoordnr. 1555,
Amsterdam.
AMSTERDAM - Het belang
van 40 procent in het kapitaal
van Koninklijke Bijenkorf Be
heer, dat sinds enige tijd eigen
dom is van Vroom Drees-
mann, zal onder gezamenlijk
beheer komen van beide con
cerns.
Daartoe is een aparte BV opgericht
waarin KBB en V&D ieder voor de
helft deelnemen. Het aandelenpak
ket wordt in de nieuwe BV inge
bracht tegen een koers van 90 per
aandeel van 20; op de beurs werd
een aandeel KBB gisteren voor
79,20 verhandeld. De transactie
komt daar op neer, dat KBB onge
veer 35 miljoen heeft moeten neer
tellen om het feitelijke belang van
V&D in KBB te beperken van 40 tot
20 procent.
Het oprichten van de BV en het
hierin onder gezamenlijk beheer
brengen van het pakket aandelen
heeft volstrekt niet de bedoeling een
samenwerking tussen belde con
cerns tot stand te brengen, aldus de
besturen. Het pakket was eerder aan
KBB aangeboden tegen 110 per
aandeel of certificaat
Door de nu gevonden oplossing
wordt volgens de besturen de
doelstelling van KBB, om de moge
lijke invloed van de houder van het
pakket te neutraliseren bereikt, an
derzijds wordt de doelstelling van V
D om het pakket ontoegankelijk
te maken voor derden gerealiseerd.
Voor KBB heeft daarbij mede de
overweging gegolden, dat de be
scherming van de vennootschap on
der de huidige omstandigheden wel
iswaar voldoende is verzekerd, maar
dat door de gekozen oplossing ook
complicaties door mogelijke ontwik
kelingen in de toekomst op deze wij
ze worden vermeden.
THYSSEN BORNEMISZA, de op
Curacao gevestigde moedermaat
schappij van een groot aantal on
dernemingen in Nederland, andere
Europese landen en de VS heeft
vorig jaar 120,3 (was 100,7) miljoen
winst gemaakt. De geconsolideerde
omzet daalde van 2,66 tot 2,57 mil
jard. Op grond van de in 1976 be
haalde nettowinst zal de rente op de
achtergestelde obligatielening 1976
voor de periode 1 augustus 1977 tot 1
augustus '78 11,5 procent bedragen.
De rente van deze op de Amster
damse beurs genoteerde obligaties,
schommelt, afhankelijk van de
winst, tussen 9 en 15 procent.
Thyssen-Bornemisza dankt de bete
re resultaten aan de gunstige uit
komsten van de Amerikaanse doch
ter Indean Head maar ook aan de
hogere winst van de Europese tak.
Het aantal werknemers bij Thyssen-
Bornemisza is gestegen van 18.500
tot 19.500.
NAARDEN INTERNATIONAL
(chemie) verdiende vorig jaar 5.2
miljoen na een verlies van 1,9 mil
joen in 1975. Het resultaat is met
de „Discussienota inzake
structuur van de onderne
ming" maken de schrijvers
recteuren van grote bedrij-
i) vele belangwekkende op-
kingen over de positie van
leiding.
[>n
etliebben er al op gewezen, dat zij
taak van de leiding vooral gele-
zien liggen in het zoeken van
juist evenwicht tussen de be-
ten van allerlei groeoen. Uiter-
onder de voorwaarde, dat het
eel in stand blijft en floreert.
6t is hiervoor nodig?
leiding dient een zekere armslag
hebben. Vrijheid om beslissin-
te kunnen nemen. De leiding
It het vertrouwen van de belan-
groepen hebben. Voor een deel
natt dit geschonken Worden, voor
deel moet dit worden verwor-
,door een beleid, dat deze groe-
i aanspreekt. Hierbij denken de
;rJljvers onder meer aan Invloed
benoeming en ontslag van de
Islng. De leiding moet openheid
ktjachten en bereid zijn ver-
nlkoording af te leggen.
>el
•enigermate op de hoogte is van
denken van het management.
Üe neiging hebben deze visie op
Jng als modern of progressief te
classificeren. Nu zeggen woorden
als modern en progressief niet zo
veel, maar zij moeten in dit ver
band als een positieve waardering
worden gezien. We kunnen
misschien beter zeggen, dat de au
teurs van deze nota alle begrip to
nen voor de eisen, die onze tijd aan
industrieel leiderschap stelt. Er is
alle reden hierover verheugd te
zijn. Hoe wordt dit standpunt nu
verder uitgewerkt? Men stelt, dat
de uiteindelijke beslissingsmacht
in de onderneming alleen kan be
rusten bij de leiding. Die leiding
moet gecontroleerd worden en ver
antwoording afleggen. Hiervoor
dient in de eerste plaats de raad
van commissarissen. Die raad van
commissarissen moet zodanig zijn
samengesteld, dat hij in grote mate
het vertrouwen van de verschillen
de groeperingen kan genieten.
Tegenhouden
In deze gedachtengang is het uiter
aard van groot belang, hoe de raad
van commissarissen tot stand
komt. De schrijvers kiezen voor het
bestaande systeem van de struc
tuurwet. Die wet houdt In, dat com
missarissen zichzelf benoemen.
Aandeelhouders, directie en onder
nemingsraad mogen kandidaten
stellen. Een benoeming kan wor
den tegengehouden door aandeel
houders of ondernemingsraad.
De schrijvers willen het bestaande
systeem dus niet veranderen. Men
verwacht van het bestaande sys
teem een onafhankelijke raad van
commissarissen, die een zo groot
mogelijke eenheid kan vormen.
Commissarissen zijn geen verte
genwoordigers van belangengroe
pen, maar mensen die net als de
directie naar een evenwicht zoe
ken, in het belang van het floreren
van de onderneming.
Men verwerpt dus het systeem van
door werknemers en anderen geko
zen commissarissen. Ook de „com
missaris algemeen belang" wil men
niet. De overheid dient regels te
stellen die betrekking hebben op
het algemeen belang en daarbin
nen moet de onderneming vrij zijn.
Verouderd
Opvallend is, dat de nota het sys
teem van gekozen commissarissen
als verouderd en uitzichtloos ziet.
Verouderd, omdat bij een keuze
half om half (helft gekozen door
werknemers en de andere helft
door kapitaalverschaffers) wordt
gewerkt met een verouderde visie
op tegenstellingen tussen kapitaal
en arbeid. Uitzichtloos vanwege de
door
H. J.
Zuthem
„patstelling" die in de besluitvor
ming mogelijk wordt.
Het is Jammer, dat het rapport niet
verder ingaat op die verouderde
tegenstellingen. De aandeelhou
ders mogen teruggetreden zijn, de
invloed van „het geld" is niet ver
dwenen. Ik noem alleen maar de rol
van de banken. Menig bedrijf is aan
z'n einde gekomen, omdat de bank
de geldkraan dichtdraaide. Hier is
geen sprake van een verouderde
tegenstelling tussen bijvoorbeeld
rendement en werkgelegenheid.
Ik begrijp dat ook niet goed,
waarom de schrijvers de controle
op de leiding via gekozen „contro
leurs" afwijzen. Het zou helemaal
passen in him visie op de naar
evenwicht zoekende leiding. Is het.
omdat een dergelijk gekozen colle
ge wat lastiger zou kunnen zijn? Is
dat een bezwaar, wanneer die geko
zen commissarissen beseffen (en
zich daartoe verplichten) dat zij het
voortbestaan en de bloei van de
onderneming hebben te dienen?
Waarom zou een gekozen commis
saris per definitie een paard met
oogkleppen zijn?
Dit is het derde artikel van een serie
van vijf
UTRECHT. Van Gelder Papier heeft de vakbonden meege
deeld dat men met de geplande reorganisatie, waarbij in de loop
van dit jaar ongeveer 1100 van de 5500 arbeidsplaatsen zouden
moeten vervallen, niet kan wachten op de resultaten van een
studie naar de structuur van de totale Nederlandse papierindus
trie.
Van Gelder dat de laatste Jaren
aanzienlijke verliezen lijdt kwam
in januari met een omvangrijk reor
ganisatieplan dat voorziet in sluiting
van de vestigingen in Apeldoorn (520
man) en in Rotterdam (200 man)
waar nu nog respectievelijk de fabri
cage van papier en verpakkingspro-
dukten plaatsvindt. Voorts kondig
de men de hergroepering van een
deel van het produktenpakket aan
en deelde men mee dat men zoekt
naar gegadigden voor de witpapler-
fabriek in Wapenveld. De vakbon
den vroegen in Januari om meer in
formatie en die hebben ze nu gekre
gen middels een uitvoerige brief van
de kant van het bedrijf.
De vakbonden zijn overigens met die
aanvullende informatie nog onvol
doende aan hun trekken gekomen.
In de loop van maart gaan ze met de
directie van Van Gelder opnieuw om
de tafel zitten en dan willen ze nog
meer informatie hebben voor ze „tot
zaken kunnen komen", zo deelde een
woordvoerder van de Industriebond
NW mee.
Tijdrovend
Provincie wil
sluiting van
vuilnisbelt
HAARLEM De provincie
Noord-Holland gaat op kosten
van de gemeente de gemeente
lijke vuilstortplaats in Bloe-
mendaal sluiten. Eerder was
afgesproken dat de gemeente
de vuilnisbelt zou gebruiken
tot 1 september vorig Jaar, zo
heeft het provinciebestuur
aangevoerd. Maar de gemeen
te stort nog steeds afval op het
terrein, dat in de duinen vlak
bij zee ligt. De provincie geeft
de gemeente nog tot 1 april tijd
om de stortplaats zelf te slui
ten. Daarna gaat de provincie
zo nodig zelf aan het werk De
gemeente kan dan de rekening
verwachten.
Van Gelder deelt in de brief mee wel
wat te zien in de suggestie van vak
bondszijde voor een structuuronder
zoek. Maar zo'n zaak vergt veel tijd
omdat alle papierfabrieken er aan
mee zouden moeten werken. Boven
dien is de papierindustrie momen
teel al flink in beweging getuige de
samenwerking tussen van Gelders
concurrenten Kappa en KNP en Van
Gelder zegt zich niet te kunnen per
mitteren om al die ontwikkelingen af
te wachten. In een eerder stadium
liet van Gelder de bonden al weten
dat het bedrijf er zo beroerd aan toe
is dat er vermoedelijk uitstel van
betaling zal moeten worden ge
vraagd als dit Jaar de reorganisatie
qiet plaatsvindt.
Van Gelder voert momenteel bespre
kingen met het ministerie van Eco
nomische Zaken over financiële
steun maar blijkens de brief aan de
vakbonden is daar nog niets
concreets over te melden.
ADVERTENTIE
Méér verpakken met
MöMer
voor verpikken in folie
de beste machines. ^FWÊFWÊt
moêef&co
HandeimMtKhappij MMlar i Co b v.
Oud* 8o*k*iot«-«ag 31. H.ngdo (O).
Tal OS4OQ-16933' Postbus 10, Tala* 44318.
1,1 miljoen positief beïnvloed om
dat voor het eerst niet meer is afge
schreven op vaste bedrijfsmiddelen
waarvan de verwachte levensduur is
verstreken. De omzet steeg vorig
jaar van 268 tot 383 miljoen, wat
echter voor meer dan de helft te
danken was aan het meetellen in de
cijfers van de overgenomen UOP
Fragrances. Voorgesteld wordt een
dividend van 1 (was nihil). Naar-
den heeft met nieuw uitgegeven
aandelen een reuk- en smaakstof-
fenpatent gekocht en tevens een be
lang van 50 procent in een kleine
handelsonderneming.
KLUWER vergrootte in 1976 de
omzet met 10 procent en de winst
steeg met meer dan dat percentage.
Omdat de vooruitzichten voor 1977
bemoedigend worden geacht wordt
een belastingvrije agio-bonus van 10
procent uitgekeerd. Deze nieuwe
aandelen zullen delen in het divi
dend over 1976. Dit dividend zal
zeker gelijk zijn aan de 3,60 over
1975, aldus het bestuur.
KAPPA De Vereniging Effec
tenbescherming is het er niet mee
eens dat KNP wel een bod heeft
uitgebracht op de aandelen Kappa
maar niet op de 7,25 procent conver
teerbare obligaties van dit bedrijf.
Het conversierecht gaat verloren, al
dus de VEB terwijl de houders van
de convertibles (zoals gewoonlijk bij
dit soort effecten) een relatief lage
rente krijgen. In feite is echter een
gewone obligatielening overge
bleven.
DEN HAAG Een werkgroep van
de raad voor het midden- en kleinbe
drijf heeft zich in een ontwerpadvies
over de grondpoütlek uitgesproken
voor onteigening volgens de ge
bruikswaarde. Voorwaarde wordt
echter geacht dat de betrokkenen
een uitkering krijgen wegens nega
tieve ontwlkkelingsschade. Dat is
schade die boeren of andere mid
den- en kleine bedrijven hebben ge
leden omdat zij met het oog op
bestemmingsplannen niet meer
geïnvesteerd hebben. Ook conau-
mentenverzorgende bedrijven in ge
bieden waar een voortdurende ver
mindering van het aantal consu
menten optreedt, zouden volgens de
adviseurs recht moeten hebben op
deze extra uitkering.
Deze negatieve ontwlkkelingsscha
de kan, naar het oordeel van de
werkgroep, worden tegengegaan
door een tijdige verwerving van het
betreffende onroerend goed door de
gemeente. Op het ogenblik wordt
deze schade - die overigens niet ge
makkelijk aantoonbaar is volgens
de werkgroep - niet vergoed bij ont
eigening of gedwongen beëindiging
van de huur- of pachtovereenkomst.
De werkgroep stelt daarbij uitdruk
kelijk dat haar standpunt pro ge
bruikswaarde uitsluitend beperkt
blijft tot een beoordeling vanuit het
oogpunt van het midden- en klein
bedrijf en ruimtelijke ordening. De
uitwerking van het gebruikswaarde-
criterium roept met name voor de
landbouw een groot aantal vraagte
kens op. De uitwerking van het
voorstel kan ln deze sector zeef on
billijk zijn, zo meent de werkgroep.
