t
Computers kunnen weinig kwaad, mensen wel
1
tl
7
V
7
1 -ï -
ten**fm
pp; i
Werkgroep Kairos
aag om politieke
uk op Vorsters
and verwoest
•lpboerderijen
l,r
iNDERDAG 10 MAART 1977
,Van onze redacteur wetenschappen
'DELFT Er was eens een Britse tandarts die in het buitenland woonde. Daar
Wandaan vroeg hij een nieuw rijbewijs aan. Het enige resultaat was, dat hij de
belastingdienst achter de broek kreeg.
[et dit historische voorbeeld maak-
mr. P. J. Hustinx duidelijk waar
iet om ging op het symposium
Kunnen komputers kwaad?" dat de
lelftse wiskundige studievereniging
istiaan Huygens" gisteren orga-
•erde. Het voorbeeld spreekt
chien hoofdzakelijk sommige
ndartsen aan. en de opvatting valt
verdedigen dat iedereen zijn be-
isting moet betalen. Maar toch had
|jier de bestuurlijke doelmatigheid
ichien een grens overschreden.
e vrees voor aantasting van de per-
lonlijke levenssfeer („privacy")
or het gebruik van In computers
•geslagen gegevens, kwam in Ne
erland vrij plotseling op In het be-
van de Jaren zeventig. Er waren
■pee concrete aanleidingen: de
jnlkstelllng en de overheidsplannen
2por een centrale persoonsadmlnl-
Jratie (CPA). Er werd een
laatscommissie-Koopmans Inge
leid, waarvan mr. Hustinx deel uit
maakte. De commissie heeft onlangs
iet de publlkatle van een vooront
werp van wet haar werkzaamheden
6f gesloten
Verzamelingen van gegevens over
lensen zijn maatschappelijk onmls-
maar naar mate zulke registra-
ystemen groeien en in elkaar ge-
ihoven worden, komen er proble
ien, aldus mr. Hustinx. Een mens
i een onzer verslaggevers
JEN HAAG De werkgroep „Kai-
die het christelijk instituut
tor Zuidelijk Afrika van ds. Beyers
iaudé ondersteunt, heeft minister
der Stoel gevraagd de nodige
lappen te ondernemen om de rege-
pg-Vorster te doordringen „van de
fschuw die bij het Nederlandse pu
bliek leeft over de dood van zoveel
ijvangenen in Zuid-Afrika".
SSplgens de werkgroep zijn sinds het
®J®pgin van dit jaar minstens acht
6S5oivangenen omgekomen in Zuid-
™"nrika, meestal onder verdachte
726onstandlgheden. De laatste vijf
M,saanden van 1976 werden tien ge-*
illen bekend van „dood in deten-
Het antwoord van de minister
twee eerdere brieven van de
iep. waarin deze zegt geen
naak te kunnen doen over de
in detentie van studentenlei-
Mapetla Mohapi, noemt de
9i2&rkgroep onbevredigend.
9320
Tip grond van de beschikbare feiten
'mol de Nederlandse regering er vol-
"Sns de werkgroep van overtuigd
«.linnen zijn, dat er waarschijnlijk
,j£^kbare handelingen zijn gepleegd
9150 haar gebrek aan vertrouwen in de
UlJidafrikaanse justitiële autoritei-
i tot uitdrukking kunnen bren-
n. De werkgroep verlangt van de
««jwindsman tenminste de bereid-
as Mld een verzoek om onderzoek dat
««men Zuid-Afrika wordt gedaan te
Jesodersteunen als „minimale ver-
ios90ording van haar zorg". „De re-
tujtfssie na Soweto ls een feit, dat de
«(Hlerlandse regering niet onbe-
j5$rd mag laten," zo besluit Kalros
29» brief.
t|
»!én injectiespuit
5gor suikerzieken'
g^BTERDAM Het NaUonaal
icBToitrum voor Kruiswerk heeft in
"brief aan alle apothekers en apo-
iootókhoudende artsen in Nederland
dviseerd slechts een bepaald
rt injectiespuit aan diabetici (sui-
30 "toeken) te verkopen. De brief ls
ionden in overleg met de genees-
i 933<hge hoofdinspectie voor de
isgezondheld en de Diabetes Ver-
ing Nederland.
ioobevolen wordt de injectiespuit
2 millimeter, waarvan iedere
,oo3meter onderverdeeld ln tien
wipjes te verkopen (leder streepje
3,Mt overeen met vier eenheden in-
te). Omdat teveel of te weinig
line zeer schadelijke gevolgen
de patiënt kan hebben, is een
aotflijke schaalverdeling van het
ite belang. Het is bekend dat er
lespuiten met andere schaal-
plingen in de handel zijn, die
PONDjssingen in de hand werken. De
'letes Vereniging Nederland wijst
Mivendien op dat voor dagelijks
55 uik de voorkeur wordt gegeven
»2s een glazen spuit van bovenge-
kd type met daarbij zogeheten
560 >sable naalden. De vereniging
i J®* bekt gaame nadere inlichtingen
,w1 030-620822).
ƒ1430
1420
13BO
5694
55 42
57 00
1765
157.00
676
3664
1650
13.08
weet niet waar gegevens over hem
worden aangehouden, met welke be
doeling. Hij weet ook niet hoe hij
daar achter kan komen, laat staan
hoe hij mogelijke fouten ln die gege
vens kan herstellen. Dan ontstaat
een misschien onberedeneerd maar
heel duidelijk gevoel: „Mijn privacy
loopt gevaar. Ik sta in het licht en zij
zitten daar in het donker te manipu
leren."
De voorstellen van de commlssie-
Koopmans willen die ongrijpbaar
heid doorbreken. ZIJ willen de
rechtspositie van de geadmini
streerde versterken en de registra
tiesystemen aan regels en toezicht
onderwerpen. Maar de regeling zal
wel wendbaar moeten zijn, wil zij
niet binnen de kortste keren door de
ontwikkeling van techniek of maat-
Të wendbaar, vond vakjournalist
Dick Overkleeft: „De commissie-
Koopmans probeert de CPA alleen
maar in het spoor te houden. Maar
zij laat daarbij het spoor zo breed,
dat ontsporen bijna niet meer moge
lijk is." Hustinx glimlachte onver
stoorbaar. Overkleeft had ook een
wat filosofisch bezwaar. De compu
ter legt de werkelijkheid vast. Niet
alleen de gegevens over geregi
streerde mensen, ook de maatschap
pelijke opvattingen en verhoudin
gen die tot het opzetten van de
registratie aanleiding waren. „En ik
houd graag in leder geval de móge
lijkheid van verandering open."
Die vrees voor verstarring werd na
drukkelijk gedeeld door prof. drs. B.
K. Brussaard. In een geautomati
seerd systeem vervatte Informatie
oefent druk uit op de mogelijkheid
van vernieuwing. Al was het alleen
maar omdat veranderen (en dus
nieuwe computerprogramma's ma
ken) zo ontzettend duur is. Maar
prof. Brussaard waarschuwde wel
dat dit bezwaar niet te absoluut kon
gelden. Mensen zonder computer
nemen toch ook vaak beslissingen
langs stereotype lijnen. Het is uit
eindelijk zelfs zo dat Je een compu
ter heel wat ingrijpender kunt her
programmeren dan een mens die
Jarenlang op een bepaalde manier
heeft gewerkt.
Als een organisme
Minder bevreesd voor starheid was
dr. I. S. Herschberg. „Een compu
terprogramma gedraagt zich in hoge
mate als een levend organisme, dat
na pakweg zeven Jaar op sterven na
dood ls. Er komt dan een nieuwe
computer in huls, omdat de oude
technisch achterhaald is." En daar
wordt een gloednieuw programma
voor ontworpen, omdat vertaling
van het oude programma in de prak
tijk alleen maar ellende oplevert."
Dr. Herschberg sprak zeer duidelijk
vanuit die praktijk (in zijn geval bij
Unilever), en dan vooral over de be
veiliging van computersystemen.
Niet de beveiliging met reglemen
ten, waarover de commissie Koop-
mans nadacht, maar de technische
voorzieningen die moeten voorko
men dat onbevoegden aan gevoelige
Informatie komen. Die voorzienin
gen roepen zulke Interne tegenspra
ken op dat ze nooit waterdicht kun
nen zijn, aldus dr. Herschberg.
„Ik heb in de afgelopen vijf jaar drie
verschillende computersystemen
gekraakt. Dat kraken komt er op
neer dat Je daarna alle gegevensbe
standen van andere gebruikers kunt
opvragen, kunt wijzigen en desge
wenst uit het systeem kunt verwij
deren. Een aardige bijzonderheid is
dat dat dan ook nog gebeurt op
kosten van het slachtoffer. Medege
bruikers van die systemen waren
onder andere Shell en Akzo."
Beveiligen moeilijk
Alle scherts terzijde, het beveiligen
van een computer ls moeilijk. Wan
neer je bepaalde gegevens uit het
geheugen verwijdert, betekent dat
niet dat ze daarna echt verdwenen
zijn. Elke wijziging wordt namelijk
als zodanig geadministreerd. Want
bij een storing moet de geheugen
toestand van enkele uren (of zelfs
dagen) geleden kunnen worden ge
reconstrueerd. Zo kunnen onjuiste
gegevens toch nog het eeuwige le
ven krijgen, tenzij daar een aparte
regeling voor wordt gemaakt.
Het beveiligen van computergege
vens is in het algemeen een hachelij
ke zaak, aldus dr. Herschberg. Een
computerprogramma is er in wezen
op gericht om informatie te ver
schaffen. Daar wordt dan een sys
teem aan vast geplakt dat het ver
schaffen van informatie in een groot
aantal gevallen juist onmogelijk
maakt. Dat wordt uitermate ge
compliceerd. Zoiets heet ln vakkrin
gen een „spaghetti-programma": als
Je aan één kant van één sliertje trekt
ligt er vóór Je het weet een half bord
spaghetti op je broek. De praktijk
van dit moment met zulke program
ma's is: ongeacht hoeveel fouten er
al opgespoord en „verholpen" zijn,
de kans dat er nog een fout in zit.
bedraagt honderd procent. Dan ko
men de programmeurs weer opdra
ven, en die kunnen in het systeem
dingen doen die uit hun aard on
controleerbaar zijn. „Wie bewaakt
de bewakers?"
Deze problemen kunnen niet volle
dig worden opgelost, zei dr.
Herschberg, alleen minder erg ge
maakt. Computerprogramma's
moeten beter worden ontworpen.
„In dat ontwerp moet de privacy
vooropstaan, in plaats van er achte
raf ingeflanst te worden."
een verslaggever
PANCRAS Een felle uitslaan-
fand heeft twee grote stolpboer-
en in het Noordhollandse dorp
jancras verwoest. De brand ont-
I in een leegstaande juist ver-
Ie boerderij en sloeg over naar
Heten dak van het belendende
lel waarin twee nog slapende
Inen door voorbijgangers wer-
gewaarschuwd. Een van de
lij gangers werd aan de hand
(gewond toen hij bij het ln vei-
ld stellen van de inboedel van
Iwoonde boerderij werd getrof-
bor brandend hout. Bij de be-
van de tot ver ln de omtrek
vuurzee werd de
-eer van St. Pancras geassts-
door korpsen uit Langedijk,
lar en Heerhugowaard. De re-
le stelt een onderzoek in naar
zaak van de brand.
J
f J
/a - A
ii U
m
A ROCK
AROUNP
CLOCK HOUSE
It s time for Clock House. Voor snelle overtuigende
mode. Kenners weten al iets langer dan vandaag dat
n eigenaardig appeltje het magiese teken
is voor het allerlaatste mode-nieuws
Europa omstreken^^Kg**
Clock House is het 4itlflrfrftfffmTff
nationale symbool a
for the Young m
Beautiful People.*1
For that happy 1
Lovin'Feeling!
Nieuwe kraag
Hel totaal nieuu e overhemd met Schiller
kraag en andere aantrekkelijkheden. 40"
De wijde pijp
Soul bun k 5qL C&AutotAstortMlfex!
De zachte
De sweater is er in nieuwe leger groene
kleuren en van zeer zwaar katoen. 28r
Andere jeans
De kakie Jeans 45r
You ngg. Beautiful
Clock House mannen
tn 't (>ak. De broek is zeer
slank van boven en zeer
wijd van onderen. 325r
Zes ritsen-jek
Het racing Jacket met zes ntsen en I
gekappttonneerde schonden. llOr
Spijkers met koppen.
leans, met echte spijkers. 45r
