rabieren komen Afrikanen tegemoet Betoging op Rode Plein Lockheed-affaire op z'n Italiaans ïS beslissen nog over Concorde Hulp overrompelt Roemenië S betuigen spijt over val Allende Steun toegezegd op topconferentie in Cairo britse premier naar president Carter Staking bij The Times Sithole zou met Smith in zee willen Arafat sprak met Hoessein Wolgaduitsers willen uit Rusland weg erscherpte tegenstellingen in Romeinse arena Ipr l/OENSDAG 9 MAART 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet KeNF.VI: (l'pi) De Verenigde platen hebben gisteren in het open baar schuldbelijdenis gedaan over bun bemoeienis met het omverwer pen van de wettige regering van pre sident Salvador Allende in Chili in |j|973. De schuldbelijdenis werd uit gesproken door de tweede man van de Amerikaanse afvaardiging bij de VN-commissie van de mensenrech ten in Geneve, Brady Tyson. Hij voegde eraan toe dat zijn regering besefte dat deze spijtbetuiging nau welijks iets zou veranderen aan het lijden en de terreur in Chili. Vandaag zal in de VN-commissie ge stemd worden over een resolutie waarin de Chileense regering wordt gevraagd een einde te maken aan de ontoelaatbare praktijken van gehei me arrestaties en verdwijning van mensen die gearresteerd zijn. MRO (Reuter. UPI, AP) Op de topconferentie in Cairo zijn de Arabische landen Afrikaanse aten tegemoet gekomen. Een paar miljard dollar is door de olielanden toegezegd om de kritiek ï4n de zwarte staten weg te nemen dat de Arabieren de eenheid met de mond belijden maar niet in Üden omzetten. iets eersten kwamen Saoedi-Arabië n| Koeweit over de brug. Saoedi- t.fabië beloofde 2.5 miljard gulden besloot de deelneming in de Ara- ;rache bank voor economische ont- zikkeling van Afrika (ABEDA) te k^dubbelen tot zeshonderd miljoen, aeweit beloofde „zachte" leningen n Afrikaanse landen tot een half üjard gulden en vergrootte eve- ens het aandeel in de ABEDA. r^er gevolgd door Qatar en de Ver- Arabische emiraten. Het to- bedrag aan toezeggingen is ge- ajnen op ruim vier miljard gulden, rdt een verrassing mag heten na nfdere weigeringen van Arabische eiden meer steun te geven aan ifika. sgdens de voorbereidende minis- igsconferentie hadden Afrikaanse ontwikkelingslanden bij monde van Tanzania een economische injectie van 5.5 miljard gulden over de ko mende vijf jaar gevraagd. De Ara bische landen vonden dat bedrag veel te hoog omdat Afrika volgens hen veel minder door de hoge olie prijzen is getroffen dan het voor geeft. De ministersconferentie vond een compromis waarbij de Ara bische landen weliswaar hulp toe zegden. maar geen bedrag werd vastgesteld. Overigens hebben de vier landen ook nu in het midden gelaten hoe en wanneer het geld zal worden uitgege ven. Volgens waarnemers op de con ferentie zijn de Arabieren vastbeslo ten zelf te bepalen waar het geld naar toe gaat. Een aanwijzing daar- voor is ook de vergroting van de toezeggingen van de Arabische bank voor Afrika (die door de Arabieren wordt beheerd), terwijl de Afrikaan se ontwikkelingsbank maar mondjesmaat meer krijgt. Waarne mers wijzen erop dat de Arabische landen „geschrokken" zijn van de ontmoeting tussen de Israëlische premier Jitzak Rabin en president Felix Hoephoeët-Boigny van Ivoor kust. De oliestaten zouden vrezen hun greep op de Afrikaanse landen te verliezen en bang zijn voor een breuk binnen het blok van de derde wereld. Na de laatste Israëlisch-Arabische oorlog en de „oliecrisis" verbraken vrijwel alle Afrikaanse landen hun betrekkingen met Israël vanwege de Palestijnse kwestie. Strijd om vrij heid en onafhankelijkheid van de Palestijnen spreekt aan in Afrika. Later kwam de Arabisch-Afrikaanse eenheid onder druk te staan, én door de hoge olieprijzen en het ontbreken van Arabische steun om dat goed te maken, maar ook omdat de Afri kaanse landen vrezen dat de Arabie ren alleen solidair zijn om grondstof fen uit Afrika in te voeren en daar een afzetmarkt te kweken voor Ara bische produkten, in hun voordeel. _)NDEN (Reuter.UPI) De Britse premier James Callaghan ri|eg vandaag met een Concorde naar de Verenigde Staten voor Afhankelijkheid sprekingen met president James Carter. De reis van de Britse pmier is wat minder pijnlijk nu de beslissing over de landings- ïten van de Concorde op het vliegveld van New York onver- fcht is uitgesteld. mankelijk zou de beslissing of de B luidruchtige en vervuilende Incorde, een produkt van de Fran- iéi en Britse vliegtuigindustrie, KPrtaan zou mogen landen op het ttfg'veld van New York genomen iMrden enkele uren na de aankomst Callaghan. Het uitstel van de Er de Britse premier onverkwikke- 3£ beslissing geeft wel aan dat de is op een landingsverbod voor de icorde op het vliegveld van New jk mogelijk blijft. ap van landingsrechten voor Concorde zou een zware klap be voor de toekomst van de lr:se en Franse luchtvaart. Kans op rendabele exploitatie van de Icorde is er toch al nauwelijks, *ir als New York landingsrechten dan is de kans geheel verke- De Franse president Giscard itaing heeft al duidelijk gemaakt een weigering ernstige schade berokkenen aan de Amerikaans- nse betrekkingen. te dreigende taal hebben de Brit- OC nog niet uitgeslagen. Premier oiaghan zou geweigerd hebben de erikanen een ultimatum te stel- r. Britse politici hebben er bij de o<nier op aangedrongen een einde aan alle vluchten op de Staten als dat land de niet wil laten landen op hf 75. het internationale vliegveld van New York. De Britse onderminister voor luchtvaart verklaarde in het Lager huis dat de regering zich wel het recht voorbehield passende stappen te ondernemen bij een Amerikaanse weigering. Zo'n weigering zou be schouwd worden als een inbreuk op het verdrag van Bermuda van 1946, dat het luchtverkeer tussen de Ver enigde Staten en Groot-Brittannië regelt. Men is overigens bezig dit verdrag te herzien. De Franse communistenleider Geor ges Marchais schreef het uitstel van de beslissing toe aan de invloed van president Carter die de Franse rege ring van dienst wil zijn op een ogenblik waarop zij krachtige te genstand ondervindt van de opposi tie in verband met de komende ge meenteraadsverkiezingen. Volgens Marchais leidt het uitstel wel tot afstel van de landingsrechten. Air France, de Franse luchtvaartmaatschappij was hele maal niet blij met het uitstel van de beslissing, omdat er geen nieuwe fac toren in het spel zijn. Het Franse comité ter ondersteu ning van de landingsrechten van de Concorde heeft de Amerikaanse am bassadeur in Parijs de 115.000 handtekeningen aangeboden die staan onder een verzoek oni het Brits-Franse toestel toch maar te laten landen. De Zambiaanse president Kenneth Kaoenda heeft in Cairo gezegd dat Afrikaanse en Arabische landen een economische systeem van onderlin ge afhankelijkheid moeten opbou wen om te kunnen ontkomen aan de overheersing door de geïndustriali-. seerde landen, in beider belang. Hij zei dat veel Afrikaanse staten Ara bische olie kopen op markten in New York, en dat Arabische Staten Afri kaanse grondstoffen kopen op Britse markten. De afro-arabische groep is zich niet bewust van „haar macht in onderlinge afhankelijkheid, in eco nomisch. politiek en geografisch op zicht." Kaoenda herhaalde de noodzaak van een verenigd front tegen Zuid- Afrika. Rhodesië en Israël. Hij drong er bij de Arabische staten op aan te zoeken naar mogelijkheden om te voorkomen dat Arabische olie Rho desië bereikt. LONDEN (Reuter) Voorde vierde achtereenvolgende dag is het Britse dagblad The Times gisteren niet uit gekomen als gevolg van een conflict tussen de directie en ongeveer 120 grafische personeelsleden. Tot dusverre heeft de krant door de staking van de grafici al ongeveer 1.5 miljoen exemplaren niet kunnen produceren. Roemen zoeken tussen de puinhopen naar hun bezittingen. BOEKAREST (Reuter. UPI, AP) De internationale hulp na de aardbevingsramp van vrijdag overrompelt Roe menië. De regering heeft aangedrongen op een tijdelijke beperking zo dat be keken kan worden wat er is ontvan gen en wat nog moet worden ge vraagd. In een aantal gevallen, al dus een woordvoerder, kwam er meer steun dan nodig ls of werden onbruikbare spullen ontvangen. De twee grote Roemeense kranten hebben nog geen melding gemaakt van de buitenlandse hulp. In de hoofdstad Boekarest verluidde on der communistische diplomaten dat het Westen zo snel over de brug komt om Oosteuropese landen te snel af te zijn. Met name bij de economische wederopbouw van Roemenië zouden westerse landen klaar staan bij te springen om te voorkomen dat Moskou Roemenië weer meer onder haar invloedsfeer brengt. De afgelopen jaren hebben de Roemenen geprobeerd zich wat aan de druk van de Sowjet-Unie te ontworstelen. Onbekwaam President Nicolae Ceausescoe heeft kritiek geuit op de hulpverle ning in Roemenië zelf. Volgens hem zijn sommige reddingsploegen sa mengesteld uit onbekwame men sen die oppervlakkig en bureaucra tisch te werk gaan Ook hekelde Ceausescoe het ontruimen van slechts licht beschadigde gebou wen wat volgens hem onrust onder de bevolking teweeg heeft ge bracht. Hij heeft opdracht gegeven bouwmaterialen uit het hele land naar Boekarest te brengen om de herstelwerkzaamheden daar te ver snellen. Het officiële dodencijfer stond gis- eravond nog steeds op 1034. maar het zal zeker nog stijgen. In Boeka rest zijn volgens de officiële cijfers 813 mensen om het leven gekomen In de stad vonden gisteren tiental len begrafenissen plaats die voor een deel door de Roemeense rege ring worden betaald. Overigens zijn nog lang niet alle slachtoffers van de ramp geïdentificeerd; door de vaak zware verminkingen is dit moeilijk. Het openbare leven in Boekarest kreeg gisteren weer wat van zijn normale gang. Scholen en winkels waren open, terwijl ook de treinen weer reden. Autoverkeer is in grote delen van de hoofdstad echter nog verboden om de reddings werkzaamheden niet te bemoeilij ken. De bedrijvigheid in het indus triegebied Ploesti waar Roeme- niës olievelden liggen bleef be perkt doordat grote schade is toe gebracht aan industrieën en olie installaties. We zijn zeker vijf jaar achteruit gezet, aldus een zegsman SALISBURY (Reuter) - De Rhodesische zwarte leider do minee Sithole wil na twee jaar ballingschap naar zijn land te rugkeren. Dit heeft aanleiding gegeven tot geruchten dat Si thole met de blanke eerste mi nister in zee wil om een oplos sing te vinden voor de kwestie Rhodesië. Sithole ts de voormalige leider van de ZANU. de verboden Afrikaanse nationale unie van Zimbabwe (de Afrikaanse naam voor Rhodesiei Op de mislukte conferentie in Genève over Rhodesië kwam Sithole er nau- welijks nog aan te pas. Het lei derschap van het zwart verzet is overgenomen door Joshua Nkomo en Robert Moegabe. die zich ver enigd hebben in een patriottisch front. Schijnbaar speelde in Genève ook de nationalistische leider bisschop Abel Moezorewa een tweede viool. Be kend is dat Smith hoopt op onder handelingen met Moezorewa. die op het ogenblik in het buitenland is. Met hem of mogelijk met Sithole zou de leider van de blanke minder heidsregering tot overeenstemming willen komen, buiten Nkomo en Moegate om. Waarnemers geven een dergelijke 'oplossing' geen enkele kans van slagen omdat de guerrilla strijd in Rhodesië na zo n akkoord door zou gaan. Als ex-leider van de verboden ZANU loopt Sithole theoretisch kans bij aankomst in Rhodesië te worden ge arresteerd. Een woordvoerder van het ministerie van openbare veilig heid wilde geen commentaar geven op de aangekondigde terugkeer van Sithole. ISLAMABAD (Reuter. APi - De Pa kistaanse oppositie heeft de partij van premier Bhoetto beschuldigd van fraude bij de verkiezingen van maandag De stembusstrijd werd te gen de verwachting in door Bhoet tos Pakistaanse volkspartij ge wonnen Asjgar Khan van het Pakistaans na tionaal verbond, een bundeling van negen partijen die tegen Bhoetto in het krijt trad. noemde de verkiezin gen „een volledige farce' Aanhangers van de oppositie werden volgens Khan door de politie ..geinti mideerd. geslagen en gearresteerd'' CAIRO (AP, Reuter) De leider van de Palestijnse bevrijdingsorga nisatie PLO, Jasser Arafat, heeft gisteren voor het eerst sedert 1970 gesproken met koning Hoessein van Jordanië. Het Amerikaanse persbureau Asso ciated Press meldde gisteren dat Arafat en Hoessein zich bereid had den verklaard tot een formele band tussen de PLO en Jordanië. Hoessein en Arafat spraken met el kaar tijdens een lunch in Cairo, waar de topconferentie van Ara bische en Afrikaanse leiders plaats vindt. De politiek van de Arabische landen is gericht op een formele band tussen Jordanië en de PLO om op die manier de Israëlische te genstand tegen een gesprek met de PLO te omzeilen. Verder denken de leiders van de Arabische landen aan een toekomstige federatie tussen Jordanië en een Palestijnse staat, die gevestigd zou moeten worden op de door Israël bezette westelijke oe ver van de Jordaan en in de Gaza- strook. De Arabische pogingen heb ben naar het schijnt gisteren dus een eerste succes opgeleverd. Jasser Arafat zal wel toestemming voor de plannen moeten krijgen van de Pa lestijnse nationale raad die volgen de week in Cairo bijeenkomt. MOSKOU (Reuter, UPI) Tien Russen van Duitse afkomst hebben gisteren gedemonstreerd op het Rode Plein in Moskou om kracht bij te zetten aan hun verzoek om een uitreisvisum naar West-Duitsland. Vijf mannen en vijf vrouwen liepen gisteren het Rode Plein op met bor den en spandoeken waarop verwe zen werd naar de akkoorden van Helsinki. Op grond van die akkoor den willen ze toestemming krijgen om naar West-Duitsland te gaan. Na enkele ogenblikken werden de tien demonstranten al opgepakt door de politie. Een aantal westerse verslag gevers die van tevoren van de de monstratie op de hoogte gebracht was. werd eveneens door de politie meegenomen. De actie van de demonstranten trok nogal wat aandacht omdat het giste ren in de Sowjet-Unie een feestdag was, de zo geheten internationale vrouwendag. Politiemensen maan den voorbijgangers door te lopen Wolgaduitsers De demonstranten zijn lid van de Wolgaduitse gemeenschap, waartoe 1,8 miljoen mensen behoren. De Wol gaduitsers vestigden zich in Rusland ten tijde van Catharina de Grote Door Stalin werden ze ontzet uit hun autonome rechten in hun woonge bied langs de rivier de Wolga. Sedert 1970 zijn zo'n 30.000 leden van deze gemeenschap naar West-Duitsland geëmigreerd. Welke lijn de Sowjet- Unie volgde bij de toestemming tot emigratie is uit haar optreden nooit duidelijk geworden De gebeurtenis van gisteren was het eerste incident van een dergelijk ka rakter sinds 1968 toen een aantal Sowjet-dissidenten protesteerde te gen de inval van de troepen van het Warschau Pact in Tsjechoslowakije Sedert die tijd zijn er al een paar maal pogingen gedaan om een de monstratie te houden, maar deze konden voor het begin steeds al de kop worden ingedrukt Oostduitsers De Oostduitse schrijver Rolf Schnei der heeft van de autoriteiten van de DDR geen toestemming gekregen voor een bezoek aan West-Berlijn. Schneider sprak zich enige tijd gele den uit tegen de maatregel waarbij de Oostduitse zanger-dichter Wolf Biermann tijdens een verblijf in West-Duitsland tegen zijn zin van het Oostduits staatsburgerschap werd beroofd. Enkele duizenden reservisten van het Oostduitse leger zijn gisteren opgeroepen zich voor te bereiden voor een plotselinge oproep voor een oefening die gericht is op de stroom lijning van het mobilisatiesysteem Het gaat om 30.000 tot 40 000 reser visten die zich gereed moeten hou den. Volgens politieke waarnemers kunnen deze maatregelen, die in het diepste geheim zijn getroffen, ver band houden met het streven van de Oostduitse autoriteiten om een po tentiële rebellie onder de bevolking effectief de kop te kunnen in drukken. J. den Boef d Italiaanse Lockheed-affaire die deze week hoogtepunten beleeft in een gezamenlijke zitting 1 Senaat en Kamer van afgevaardigden, kan als gevolg van een nieuw conflict tussen de aalistische PSI en de communistische PCI nog onverwacht aanleiding worden tot belangrijke anderingen in de Romeinse politieke arena. werd verwacht dat 1 christen-democratische politici hqen sociaal-democratische afge- Oligde zich zodanig in de affaire laten verwikkelen, dat zij in i perking zouden komen voor op- ighg van hun parlementaire on- ;nT»dbaarheid, zodat zij terecht een kunnen staan voor het hof. De betrokken S;lnissie van onderzoek kwam Ir met slechts twee namen voor Ig, die van de vroegere ministers defensie Luigi Gui (christen- icraat) en Mario Tanassi (soci- emocraat). De belangrijke der- •elan, ex-premier Mariano Rumor adten-democraat) bleef net bui- It 20 man bestaande commissie 8 christen-democratische le- Blechts 2 van hen kwamen op de sociaal democraat Tanassi ufoverige 18 leden stemden tegen stGui werd gesteund door zijn 8 ^genoten en Clemente Manco .Nationaal rechts" (dat uit de MSI van Giorgio Al- vfte is getreden) maar had de ^e elf leden van de commissie zich. Rumor zou eenzelfde lot 5(pren zijn geweest, als Pietro n. een onafhankelijke senator uit de Franstalige regio Valle d'Aos- ta (die tegen Tanassi en Gui had gestemd) de ex-premier niet had ge steund. Omdat de stemmen staak ten, besliste de (christen democratische) voorzitter in het voordeel van Rumor. Handtekeningenactie Pogingen om het parlement zelf het initiatief te doen nemen tot ophef fing van de parlementaire on schendbaarheid van Rumor, leden daarna ook nog schipbreuk omdat het vereiste aantal handtekeningen voor een daartoe strekkende motie (477 oftewel tenminste de helft van het aantal leden van Senaat en Ka mer van afgevaardigden samen) niet op tijd bij elkaar kon worden ge haald. De communisten, die een lei dende rol hebben gespeeld in het onthullen van de Lockheed-affaire, maar het niet op een conflict met de christen-democraten willen laten aankomen, lieten zich daarbij van een kwalijke kant kennen. Althans dat vonden de socialisten, wier partijsecretaris Benedetto Craxi (die vorig jaar onder moeilijke omstandigheden de leiding overnam van de op twee gedachten hinkende Francesco de Martino) in het linkse weekblad l'Espresso een boekje heeft opengedaan over de stappen, die de PCI achter de schermen on dernam in de zaak-Rumor. Craxi deed dit, nadat in zijn eigen PSI grote moeilijkheden waren ontstaan, omdat de parlementsleden die haar vertegenwoordigen, in meerderheid hadden besloten, de motie tegen Ru- mor niet te steunen, terwijl de PCI prompt had laten weten dat zij vóór zou stemmen. Craxi onthulde dat zijn PSI drie da gen lang met de PCI heeft onderhan deld over de beste manier, waarop Rumor „gespaard" zou kunnen wor den. Over de zaak zelf was men het volledig eens geworden, maar de communisten maakten het voorbe houd. dat zij in de gelegenheid ge steld zouden worden, „hun gezicht tp redden". Dit betekende dat de socia listen de kastanjes uit het vuur moesten halen, maar die zagen niet in. waarom de verantwoordelijkheid niet eerlijk verdeeld zou worden. Een laatste argument van de PCI was. dat zij zich geen gezichtsverlies meer kon veroorloven na de grote neder laag. die zij (samen met de grote communistische vakbond CGIL van Luciano Lama) op de door uiterst links beheerste universiteit van Ro me had geleden. Hoge politieke prijs De onderhandelingen tussen beide partijen waren nog geheel open, toen de PCI plotseling een verklaring uit gaf, waarin werd meegedeeld dat zij vóór de aanklacht tegen Rumor zou stemmen. Craxi voelde zich politiek bedrogen. „De communisten hebben ons voor gek gezet", aldus de socia listische partijsecretaris, „maar dat zal ze duur komen te staan. De poli tieke prijs die ze ervoor moeten beta len, zal heel hoog uitvallen." Wat Craxi bedoelt met de hoge poli tieke prijs, is niet helemaal duide lijk. Te oordelen naar zijn nogal forse uitval naar de methoden van de communistische partij, moet men wel aannemen dat de PCI schade heeft toegebracht aan de mogelijk heid tot samenwerking met de PSI van Craxi. Het is echter de vraag of de nieuwe situatie de mogelijkheid te zien zal geven, dat de PSI opnieuw in zee zal gaan met de christen democraten. de sociaal-democraten en de republikeinen om een regering links van het midden te vormen Er zou daarmee een eind gemaakt kun nen worden aan de opmars van de PCI in Rome, maar de grote ver deeldheid binnen de PSI maakt een nieuw centrum-links kabinet niet waarschijnlijk De linkervleugel van de partij onder leiding van Riccardo Lombardi maakt van de verwarring in de PSI Mariano Rumor, Mario Tanassi en Luigi Gui, drie Italiaanse politici die betrokken zijn bij het Lockheed-schandaal en van wie Rumor de dans ontsprong. gebruik om Craxi in gebreke te stel len en zijn aftreden als partijsecreta ris te eisen. Als gevolg daarvan ziet Craxi zich genoodzaakt uitspraken te doen. die de PSI in een positie brengen, waarin zij niet meer heen of weer kan. Zo ontkende Craxi dat het besluit van de meerderheid van de PSI-parlementsleden bedoeld zou zijn geweest om de vorming van een centrum-links kabinet samen met de christendemocraten. sociaal democraten en republikeinen te ver gemakkelijken. Ten bewijze hiervan annuleerde hij een reeds geruime tijd geleden georganiseerde samen- spreking" met de christen democraten Niet alleen de socialisten, maar ook de communisten hebben echter hun problemen De listige Giulio Andre otti maakt daar als premier van het christen-democratische minder heidskabinet handig gebruik van. zonder dat de PCI daar voorlopig iets aan kan veranderen. Andreotti meent dat zijn kabinet tot de Euro pese verkiezingen van volgend jaar kan aanblijven, als de conjmunisten zijn beleid blijven steunen door zich in het parlement van stemming te onthouden. De Martino. voorganger van Craxi als PSI-secretans. heeft daar al de conclusie uitgetrokken, dat Andreotti de communisten toe gang tot de regering wil verschaffen, als dezen eenmaal hun „Europas" hebben. Zo rooskleurig ziet het er voor de PCI echter niet uit. Vorig jaar liep alles nog voortreffelijk omdat veel waarde werd gehecht aan de woor den van PCI-secretaris Enrico Ber- linguer over vrijheid en democratie Sindsdien valt het de PCI steeds moeilijker, bewijzen te leveren voor haar onafhankelijkheid ten opzichte van Moskou Volgens sommigen is dat nog gebleken op de in Madrid gehouden conferentie van de com munistische partijen van Spanje. Frankrijk en Italië. Daar werd niet rechtstreeks ingegaan op de bejege ning van de dissidenten in Oost- Europa, die eerbiediging van de wet telijk gegarandeerde rechten van de mensen verlangen. Berlinguer heeft de laatste tijd meer en meer moeten toegeven aan de krachten binnen de PCI. die zijn opmerkingen over vrijheid en demo cratie en „pluralisme" steeds hebben gewantrouwd Bovendien heeft de steun van de PCI aan het versobe- ringsbeleid van Andreotti de partij kwetsbaar gemaakt, omdat geble ken is dat ook zij niet in staat is om orde op zaken te stellen Zo bevindt Berlinguer zich in een dwangpositie, waaraan mogelijk alleen verkiezin gen een eind kunnen maken Maar daar ziet ook de PCI tegen op

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7