Opname meer straf dan
hulp
1
i:
Personalia
ommentaar
uchtelingen (1)
ichtelingen (2)
In dialoog, die niet doorging'
(Ex-)Psychiatrische patiënten vertellen ervaringen
Opnieuw zachter
rouwen voor het opscheppen
vrouwsportret
streepje
4IENSDAG 9 MAART 1977
BINNENLAND
T rouw/Kwartet5
Ven onbestelbaar postpakket
cr af/ciuler zijn vorige week
Chileense vluehielingen (een
nice vakbondsleider en /i|n
S ffijte medewerker) van het ene
leuropese land naar hel andere
mi nl.
mannen waren in deeemher
via België naar Nederland ge
il. waar /ij politiek asiel vroe-
Volgens hun mededeling wa-
/ij in september IM7.C één dag
11a de staatsgreep in Chili, van
werk ontheven en hadden zij
sdien allerlei politieke achter-
ing en druk Ie verduren gehad.
ministerie van justitie wees eeli-
vorige week hun verzoek ar:
ig genoeg op vrijwel hetzelfde
il>lik dat minister Van der Stoel
Praag terugkeerde. De twee
nen werden hij Roosendaal
de grens gezel (zij waren
lotte via België ons land bin-
konien). maar de zending viel
[de Belgische autoriteiten niet in
maak. Deze herinnerden zich
kaak is overigens wel te gebrui-
I als illustratie voor de fouten en
loken, die zich aftekenen in het
Jplandse beleid bij de toelating
I vreemdelingen. Een paar jaar
en is dat beleid een stuk straf-
jeworden in die zin. dat Neder-
I zich minder happig toonde om
te zeggen op allerlei verzoeken
[toelating.
„Iiis tot op zekere hoogte wel te
burijpen. De soepelheid, die wij
'"'"aantal jaren lang getoond heb-
was een bekend gegeven ge
len in de wereld. Daarom was
akc van een steeds wassende
die vroeg om toegelaten te
Onmiskenbaar was ook dat
gevallen even goed gemoti-
waren.
derlandsc regering hanteert
:en systeem van contingenten,
in zekere zin op uitnodiging
women toegelaten: zoveel Chilc-
zoticel Koerden, zoveel van dit
puccl van dat. Dat beleid is
•ch om de zaak een beetje in de
te houden, maar het is ander
dat de mannen België uit Italië
waren binnengekomen en dus vlo
gen de Chilenen op kosten van de
Belgische regering naar Milaan.
Nog dezelfde avond echter zaten zij
op last van de Italiaanse autoritei
ten weer in het toestel naar Brussel.
De Belgen op hun beurt aarzelden
geen moment en dropten de man
nen bij Roosendaal over de Neder
landse grens.
Een triest verhaal, waarbij als enige
en voorlopige troost mag gelden dat
de twee mannen nu tijdelijk vrij in
Nederland rondlopen in afwachting
van de beslissing van de rechter bij
wie zij hoger beroep hadden aange
tekend tegen de afwijzing door de
Haagse autoriteiten van hun ver
zoek hier als politiek vluchteling te
worden aangemerkt.
In afwachting van die rechterlijke
beslissing verder in deze kolom
geen oordeel over deze zaak dan de
verzuchting: als alles even van tevo
ren was bedacht; wat was cr dan een
hoop narigheid voor twee mensen
voorkomen.
zijds wel erg centralistisch en van
achter het bureau gedacht.
De wegen, die vluchtelingen gaan,
zijn dikwijls wonderlijk. Nood
maakt vindingrijk en dan wacht je
niet op een uitnodiging. Daarom
zijn er voor een vreemdelingenbe
leid nauwelijks algemene regels te
stellen. Wat moet- je doen als jc
contingent vol is cn cr komt een
aantal ongenode gasten met een
waar of aanncmlijk verhaal van hun
moeilijkheden aangetrokken
door het gerucht van ons land in de
wereld en dé verhalen over Van der
Stocls optreden in Athene van de
kolonels cn het Praag van Hocsak?
Het is in zo'n geval toch maar het
beste het oordcel over te laten aan
een onafhankelijke instantie als de
rechter zoals in het geval van de
twee Chilenen nu gebeurt. Maar als
gezegd: tot het beleid moet het dan
ook horen dat hangende die
procedure zoveel mogelijk onno
dig verdriet voor de mensen wordt
voorkomen. Wij hebben niet alleen
een wijze, maar ook een geduldige
overheid nodig.
kon natuurlijk ook niet waar
dat de Nederduits-
rmeerde blanke kerkleiders in
Afrika bereid zouden zijn,
^hartig met hun niet-blanke gc-
AL'meerde mede-christenen te
™!n over wat zo versluierend de
tcnproblematiek" genoemd
in aanwezigheid van gerefor-
p—ide mede-christenen uit de hele
en1d.
en de O'Brien Gelden-
zijn niet tegen de „dialoog",
deze maar beperkt blijft tot
kritische commentaren in de
Aan een gesprek met men-
li]k^'c nu ecns ^ee' scr'cus willcn
ctei0 over niisschien nog laatste
teim, hebben zij geen enkele be-
jone. Lastige lieden, die aan de
dVan de zwarten en de kleurlin-
^^aan staan, kunnen ze missen
lg?iespijn.
i to<
idaechte discussie met de niet
je zogenaamde dochterkerken
»Jog nooit geweest, kén er in het
>ruïpatroon van de Vorsters en de
ve<en Geldenhuyzen ook niet
de GOS-conferentie als
nminste nog gehouden zal wor-
behoeft men dan ook niets
door Kees de Leeuw
„Ik ben nu oud en dus betekent mijn
leven niet zoveel meer, maar het is
toch wel zo dat dit alles je geen dag
meer loslaat en net zo erg is als de
jaren 40-45. Ik kan er met geen
mens over praten, alleen met mijn
man, die veel begrip toont". Dit is
één van de reacties, die een
werkgroep ontving na het houden
van een enquête naar de positie van
de psychiatrische patiënt. Na invul
ling van een lijst met 73 vragen
konden de bijna zeshonderd onder
vraagden op de achterkant van het
formulier in alle vrijheid hun hart
luchten.
Tegelijk met het voorlopig verslag
van de enquête publiceerde de
werkgroep, bestaande uit vertegen
woordigers van Release-Den Haag,
de Coornhertliga, de Cliëntenbond
en de Bond voor Vrijheidsrechten,
onder de titel „Van aanpassing tot
zelfmoord" en alfabetisch naar on
derwerp gerangschikt een selectie
uit deze getuigenissen. Over de re
sultaten van de enquête schreven
wij al eerder. In dit artikel worden
(ex-)psychiatrische patiënten zelf
aan het woord gelaten over hun erva
ringen in een psychiatrisch zieken
huis. Ervaringen die vaak aangrij
pend zijn en soms, zoals na onder
zoek is gebleken, nog erger dan in
werkelijkheid verteld.
„Familie en vrienden vinden dat ik
achter mijn laatste zes jaar een punt
moet zetten, maar hoe kan dat. Je
hebt andere mensen leren kennen
jonge en oudere met wie je 24 uur
per dag lief en leed hebt gedeeld",
aldus de mevrouw die hierboven ook
werd geciteerd. En ze vervolgt: „Als
er een deur in huis dichtgaat, weet ik
niet hoe gauw ik die zal openen. Als
ik hoor gillen zie ik de isoleer. Als mij
een trein passeert weet ik dat twee
lieve vrienden daar het leven lieten.
Als ik een schaar pak, denk ik vaak:
dit mag zo maar. En als ik mijn mes
naast mijn bord leg pakt niemand
het weg. Nu ben ik volgens de dokter
weer normaal en kan ook weer nor
maal denken. Dat kon ik altijd wel
hoor, maar dan verward. Ik werd
daarna echt ziek, zo zei men, en werd
vastgebonden. Gevaarlijk, zei men.
Veertien dagen heb ik moeten vech
ten om los te komen, met behulp van
twee doktoren de eersten na vijf
jaar die mij begrepen. Deze
pracht-mensen zal ik bij al mijn ver
driet nooit vergeten. Zij hebben mij
de zon weer laten zien en met Gods
hulp weet ik nu zeker dat ik het weer
red".
„Een psychiater heeft meer problemen met zichzelf dan met zijn eigen
patiënten" (Liv Ullmann als psychiater in moeilijkheden in de Bergman-film
„Face to Face").
Onder het kopje „Aanpassing"
merkt iemand op: „De mate waarin
je agressief bent, is bepalend voor de
houding, die verpleegkundigen etc.
tegenover je innemen. Het is ook
bepalend voor de „zwaarte" van je
behandeling. Je leert niet je agressie
te uiten en daardoor te ontdekken
wat er achter zit. Nee, je leert je
agressie te beheersen om straf (heet
behandeling) te voorkomen. Deze
handelwijze noemt men ten onrech
te therapie".
Angst voor heropname: „Ben erg
bang voor heropname. Durf bijna
niet meer naar een arts te gaan. Blijf
liever met problemen lopen dan het
risico te nemen voor opname" of „Ik
heb eigenlijk nog wel veel behoefte
aan iemand met wie ik zou kunnen
praten, maar ik ben er bang voor
weer in het medisch systeem te wor
den ingekapseld".
Angst voor een machtiging: „Altijd
werd gedreigd met machtigingen of
overplaatsingen naar een slechter
paviljoen als je te „moeiliik" was.
Als iemand tegen het advies in met
ontslag ging, werd zijn poging buiten
het ziekenhuis opnieuw te beginnen
geboycot door medicijnen en andere
hulp te weigeren en familie, huisarts
en eventueel maatschappelijk
werkster soms zelfs zo te beïnvloe
den, dat ook zij alle hulp weigerden.
Je moest wel terug naar het zieken
huis en kreeg je machtiging of je
werd overgeplaatst'. Een ander: „Te
gen veel dingen en ook je behande
ling durfde je nauwelijks te proteste
ren, omdat je altijd met de angst zat,
dat je werd overgeplaatst of een
machtiging kreeg, kortom datje ein
delijk helemaal officieel krankzinnig
werd verklaard". En ook: „Niemand
op deze afdeling wist wat een mach
tiging was en men dorst er niet op
door te vragen".
Behandeling
Behandelingsmethode: „Ik ben hier
nu zes weken, voel niet dat ik
opschiet en kan me niet genoeg ui
ten tegenover wie dan ook; De be
handeling bestond uit twaalf
shocks. Volgens hen vergeet je dan
alles, maar ik loop nog steeds met
dezelfde problemen rond; Het eerste
gesprek was prettig, over en weer
leerde je elkaar kennen, werd ver
teld hoe er behandeld zou worden en
wat dat inhield; Geen andere thera
pieën dan shocken, injecties en ge
sprekken met de psychiater".
Bezoek: de reacties lopen uiteen van
„Bezoekmogelijkheden zijn erg soe
pel, er is voldoende gelegenheid en
privacy om bezoek te ontvangen"
tot „Ik mag mijn ouders niet zien en
niet telefoneren. Ik zit hier tegen
mijn zin opgesloten".
Contactproblemen, vereenzaming:
„Ik was al vijf jaar aan het klooien
met mijn gevoelens, zoals agressie,
liefde etc. en was zo vaak alleen, dat
ik emotioneel totaal was afgestompt
en nuchter ben geworden. Dit alles
deed mij een toevlucht zoeken tot
dwangneuroses". Een andere pa
tiënt: „Ik was bezig met een soort
uitgestelde zelfmoord, had me volle
dig geïsoleerd en kwam m'n eigen
voordeur niet meer uit. Van enige
lichamelijke en geestelijke verzor
ging was geen sprake meer. Uit
angst voor mensen weerde ik ieder
contact af. Alleen mijn verloofde
heeft me gedurende een jaar ver
zorgd, maar er kwam een moment
dat het ook haar te veel werd". En
ook: „Groepstherapie is erg belang
rijk. Het contact onderling is sterker
aanwezig. Je hoort ergens bij."
Dwang
Dwang: „Als je niet naar de therapie
gaat. wordt je weekendverlof inge
trokken; ik werd 's morgens uit bed
gesleurd, als ik geen zin had eruit te
komen; bij spanlakens moest je wel
meewerken, anders kwamen ze met
z'n tienen op je zitten, sloegen je en
trokken je aan je haren; met geweld
door vier man neergedrukt en (ver
moedelijk) zeer ondeskundig ge
prikt, zodat ik drie dagen niet meer
kon lopen" en to), slot: „als je in de
isoleer wakker werd. was je mond zo
droog dat je je lippen niet van el
kaar kon krijgen, tenzij je water
kreeg. Je kon echter niet roepen.
Soms was ook je neus nog verstopt
en zo lag je dan uren half stikkend te
wachten".
Hospitalisering: „Ik mocht niet
voorgoed naar huis. Hij heeft me te
lang vastgehouden en nu kan ik niet
meer in de maatschappij. Ik wacht
op mijn DOOD". Een ander: „Nu wil
men mij naar een bejaardenhuis
sturen. Dat wil ik niet. Ik kan veel
voor mijn medepatiënten doen en
voel dat als een taak. Ik heb gezegd:
ik ben gehospitaliseerd, al mijn con
tacten in de maatschappij kwijt en
wil niet minderwaardig in die maat
schappij behandeld worden".
Machtiging: „Ik wist nooit dat ik
een machtiging had; na nog een
poging te hebben gedaan kreeg ik
een machtiging waartegen ik me
niet kon verzetten. Jaarlijks werd
die machtiging zonder mijn mede
weten verlengd. De officier van jus
titie heb ik nooit gezien of gespro
ken; na een vrijwillige opname
kreeg ik na een week al een machti
ging. omdat ik anders zou weg
lopen".
Nazorg
Nazorg. „Zoek het maar uit, wij kun
nen niets doen. werd er gezegd; wel
de bedoeling, maar er komt in de
praktijk niet veel van terecht; een
maatschappelijk werkster van de
GG GD wist dat er een baantje
vrij was en heeft mij geïntrodu
ceerd" en „Begeleiding gedurende
de eerste twee jaar na ontslag. Van
deze nazorg is niets terechtgekomen
de therapeut die mij zou begelei
den is weggegaan waardoor ik
weer moest worden opgenomen".
Ontslag: „Ik ben er met behulp van
vrienden en een advocaat uitge
haald en toen moest hij wel toestem
ming geven; tegen mijn inzicht in.
maar ik moest vertrekken. Men nam
mijn klachten niet serieus". Opna-
me: „Ik was van de kaart door een
injectie van de huisarts en het me
willoos meegaan; omdat iedereen
om me heen suggereerde dat het
nodig was, ga je het op het laatst zelf
geloven, opname was meer een straf
dan werkelijke hulp. bij opname
wordt je verantwoordelijkheid je af
genomen en je als patiënt behan
deld. Je krijgt een stempel opge
drukt en er wordt voor je gedacht
zonder dat je zelf iets hebt in te
brengen" maar ook: „De ontvangst
was zeer correct en er was direct ei n
goed contact met de behandelende
geneesheer".
De psychiater
Psychiater: „De hele psychiatrische
stand pretendeert te willen genezen
hetgeen enorme onzin is, aangezien
een psychopaat, dwangneuroticus
en schizofreen niet te genezen is.
Waar het om gaat is hoe maak je het
leefbaarder voor deze mensen
binnen ons huidige stelsel De lo
gische vraag is dan: is het nodig dat
dit gebeurt door medici, die vanwe
ge hun status onaantastbaar zijn".
Een ander: „Ik heb nog nooit een
openhartig gesprek gehad met de
psychiater; Dat ging goed: welkom,
zei de psychiater. Ha m'n levensred
der. zei ik Een slaapkuur die hij
voorstelde hoefde gelukkig niet" En
ook: „Iedere psychiater heeft een
psychiater nodig, want anders komt
hij niet klaar met zijn eigen proble
men, immers hij heeft meer proble
men met zichzelf dan met zijn eigen
patiënten".
Recht op hulp: „Ik heb ongeveer 23
jaar in inrichtingen doorgebracht
Op het ogenblik bevind ik mij weer
in een inrichting. Bij mijn (vorig)
ontslag kreeg ik geen begeleiding en
moest zelf maar zien wat ik met
mijn epilepsie deed. De rapporten
van „A" bleken zo slecht, dat de
meeste inrichtingen mij weigerden
op te nemen of alleen in de gesloten
afdeling. De enige persoon die mij
bijstond mocht geen contact met
mij hebben. Volgens de arts heeft hij
een slechte Invloed, maar hij is de
enige die zich voor mij inspant Ik
ben van mening dat een beest nog
meer rechten en een betere behan
deling heeft dan ik".
En tot slot merkt onder het kopje
„Zelfmoord" een ex-patiënt op „In
een inrichting doen ze vaak niets om
verandering in de situatie te bren
gen. Geen wonder dat je dan weer in
elkaar klapt. En als je eruit komt,
ben je zo ontzettend onzeker cn on
zelfstandig Zo word je gemaakt.
Dan moet je alles op alles zetten om
je te kunnen handhaven, maar vaak
ben je gewoon te moe om te vechten
en helemaal murw gemaakt Het
enige wat dan nog overblijft is
zelfmoord".
meer te verwachten. Er zal wat
kritiek geuit worden (maar dan bin
nen het kader van de apartheidspoli
tiek) en er zullen wat klachten weg
genomen worden.
Overigens bewijst de houding van
de Nederduits-gereformeerde blan
ke kerkleiders wel, dat zij langzaam
maar zeker terrein verliezen. De
kleine Dopperkerk, die theologisch
conservatiever is, maar zich politiek
onhevangener opstelt, koos duide
lijk een andere koers. En waarom is
de NG-kerk toch zo bang voor het
driehoekseontact tussen blanke en
zwarte en buitenlandse gerefor
meerden?
Herplaatsing wegens misstelling.
Rechtskundige dienst CNV. De ver-
bondsraad van het CNV heeft aan
mr. H. Groen de leiding opgedragen
van de rechtskundige dienst CNV.
Hij is de opvolger van mr. J. J.
Paarlberg. die wethouder van de ge
meente Zeist is geworden. Mr Groen
is vanaf augustus 1974 als adjunct
secretaris in dienst van het CNV.
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
Een zuidelijke stroming over west-
Europa richt zich naar zuid-
Skandinavië. In Denemarken wordt
vandaag plaatselijk al 15 graden
voorzien. Bij ons kan na de tijdelijke
teruggang van gisteren het kwik op
nieuw tot 17 18 graden oplopen,
voornamelijk in het zuiden. Het
zachte weertype van deze week
speelde eierzoekers in de kaart. De
kieviten zijn zeer actief geworden en
het eerste ei wordt door kenners op
korte termijn tegemoet gezien. Dr.
J P.M. Woudenberg. vroeger
werkzaam bij het KNMI. denkt vol
gens de Leeuwarder Courant, dat de
eerste vinddatum van het eerste kie
vitsei tussen acht en twaalf maart
zal vallen. Fijne schaapjes in de
bovenlucht duidden gisteren op
werking in de atmosfeer en het kan
zijn dat het gezegde „heden schub
jes. morgen drupjes" zal uitkomen.
Vooral in West-Nederland zal men in
de loop van vandaag na een zonnig
begin van de dag wel wat nattigheid
mogen verwachten van een Atlan
tisch frontje, waarna de wind 's a-
vonds en 's nachts van zuid naar
zuidwest of west ruimt. Overigens
zwakken de oceaanfronten af, naar
mate zij het continent naderen en
erg veel neerslag wordt er niet ver
wacht. Ook dit frontje wordt ge
volgd door zonnige perioden, waar
na later in de week alweer een vol
gende storingsfront zijn opwachting
gaat maken. Dat kan gemakkelijk
nu in de hogere luchtlagen een zeer
krachtige westelijke stroming voor
handen is. Vlak onder de stratosfeer
werd gisteren door een vliegtuig van
de Pan American Airways een
windsnelheid van 220 kilometer per
uur gepeild.
Bij de huidige luchtdrukverdeling
mag worden gerekend op aanhou
den van het zachte of vrij zachte
weer. Ook tegen het weekeinde zul
len de temperaturen zich bevinden
tussen 10 en 15 graden C. Nog altijd
beheerst een zeer diepe depressie
van 965 millibar ten zuiden van IJs
land de circulatie over een groot
deel van de oceaan. Een satelliet
depressie trok gisteren vergezeld
van storm naar het noord- noordoos
ten. richting Ierland. Een volgend
minimum gaat uitdiepen tot 965
millibar, een positie innemend mid
den op de oceaan. Dit geeft ook op
langere termijn bezien weekend
inbegrepen een grote kans op het
verder voortduren van het zachte of
vrij zachte maartweer. Een te
genspeler van de depressies vormt
een hogedrukgebied boven Frank
rijk (1034 millibar), terwijl een veel
krachtiger maximum van 1043 milli
bar geïnstalleerd is boven Roeme
nië. Het komt daar zeer gelegen (rus
tig, droog weer) in verband met de
opruimingswerkzaamheden na de
aardbeving.
Zondag jl. kreeg ik bezoek van twee
weeramateurs. Zij hadden mij zater
dagavond op de tv horen zeggen, dat
de lente wellicht een gemiddeld nor
male of boven normale temperatuur
zou opleveren. Uit de blik in hun
ogen proefde ik een zekere reserve
en de onuitgesproken vraag: Was
dat nou wel verantwoord? Volgens
mij is dat wel zo. Er is een overdui
delijk verband tussen strenge win
terkou in noord-oost-Amerika en de
temperatuur van de Nederlandse
lente eropvolgend. De kans op toe
val is bij zo'n sterke correlatie (ver
band) uiterst klein. Ik heb verder
betoogd, dat je lang niet altijd der
gelijke verwachtingen kunt doen.
Zij zijn de afgelopen maanden ech
ter wel meer verantwoord vanwege
de veelvuldige blokkeringen in de
luchtdrukverdeling en de persisten
tie (voortduren! van bepaalde mar
kante stromingspatronen op het
noordelijk halfrond Natuurlijk be
staat het risico, dat er op een be
paald ogenblik plotseling een totale
ommekeer zal plaatsvinden, maar
zoiets kan ook de weersverwachting
voor de volgende dag de mist in
sturen.
De Amerikaanse bandleider Stan
Kenton had in de jaren vijftig een
repertoir stuk geheten „Concerto to
end all concertos". De brief die ik
gisteren ontving van medewerker
M.A.J. Visser te Breda bracht een
beetje die herinnering bij me boven.
Hij rangschikte namelijk de streng
ste winters van de afgelopen twee en
een halve eeuw op een wijze, die
behalve een samenvatting ook wel
eens de voltooiing zou kunnen zijn
van al die verschillende rangschik
kingen. welke er tot nu toe op de
markt zijn verschenen. Hij rang
schikte de winters naar zeven crite
ria waaronder die van IJnsen vol
gens plaatscijfer. Ook de „duur" van
de strenge winter is erin gecalcu
leerd, een belangrijk element van
wege de zogenaamde winterver-
moeidheid. die men op den duur
gaat voelen.
Bovenaan de lijst staan
de winter van 1830 gevolgd door de
seizoenen van 1789. 1963. 1845. 1784
en 1947 De winter van 1929. die deze
krant de laatste weken herhaalde
lijk aanhaalt vanwege de sterke in
druk die de barre kou destijds op
mensen maakte, komt pas op de
negentiende plaats, die van 1917 op
de 31ste plaats, die van 1956 op de
34ste plaats, let wel. over de voor
afgaande tweehonderdvijftig jaar.
Wccrropportcn van gisteren 19 uur
station Weer mux temp neerslag
Amsterdam Zwaar bew 12 0
De Bilt geheel bew 12 u
Deelcn geheel bew 12 0
telde zwaar bew 12 0
Eindhoven zwaar bew 14 0
Den Helder geheel bew 10 u
Rld zwaar bew 12 (i
Twente zwaar bew 12 0
Vlissingen zwaar bew 11 0
Zd Limburg zwaar bew 14 11
Aberdeen zwaar bew 11 0
Athene onbewolkt 15 0
Barcelona hall bewolkt 17 11
Berlijn licht bew i:j 1
Bordeaux onbewolkt 21 O
Brussel onbewolkt M O
Frankfort geheel bew 14 0
Geneve licht bew |7 11
Helsinki zwaar bew 5 u
Innsbruck onbewolkt 19 u
Kopenhagen geheel bew 7 l
Lissabon licht bew 21 O
Locarno licht bew is 0
Londen zwaar bew 12 O
Luxemburg zwaar bew 12 u
Madrid zwaar bew |<j 11
Malaga geheel bew 211 11
Mallorca geheel bew |7 0
Munchen hall bewolkt 14 11 I
Nice half bewolkt 15 11
Oslo geheel bew .1 11
Parijs licht bew |:t 11
Rome licht bew 17 I'
Split licht bew |7 Ij
Stockholm /waar bew x 11
Wenen licht bew 0
HOOGWATER.
Donderdag. 10 muur! - Vlissingen
4 45-17 11, Haringvlietslui/en 5.16
1*7 36, Rotterdam 7 02-19 33. Scheve
ningen li 02-18.24. Umuiden 6.46-ltl 08
Den Helder 10 50-23 02. HuiIiiikiii
0.45-13 14. Delfzijl 2 52 15 23
ENORME VERSCHILLEN IN GROEI
Procentuele toename van de bevolking
1960-1975
\gcnlijk zouden cr vanzelf ongc-
t evenveel vrouwen als mannen
\c Kamer moeien zillcn
n uitspraak van PSP-cr Van der
m het feministisch maandblad
ij. dat zijn complete
rtnummer aan vrouwen cn po-
k heeft gewijd. Van der Lek is
van de achl Kamerleden die
mening geven over onder an-
\c) het nut van een misschien
nog eens te benoemen minister
taatssccretaris voor cmancipa-
.aken. Behalve die acht vcrtcl-
ook nog negentien zomaar-
wen uil allerlei beroepen cn
jong tot oud op wie of wat zc 1 n
denken te gaan stemmen. Uit
die meningen hebben wc de vol-
1de uitspraken gelicht:
s cr meer vrouwen in de Ka
■fracties komen, is cr meer kans
liet vaker aan de orde stellen
ti vrouwenzaken, omdat vrou
n daar meer druk op zouden
uitoefenen dan mannen nu doen"
tmevrouw Els Veder-Smit. VVDi.
..Ik stem in elk geval progressief
1 .1 cn op een vrouw, omdat ik
denk dal die zich beter aan de
verkiezingsbeloften zal houden
dan een man"iccn 31 jarige biblio
thecaresse).
..Ik denk dat de vrouwenproble
men meer aandachl zouden krij
gen als er meer vrouwen m de
Kamer zouden zitten. Het lijkt mij
zeker gewenst dat meer vrouwen
zich daarvoor beschikbaar stel
len" (de heer Jan Tcrlouw. DG61
„Ik vind dat vrouwen nog steeds te
weinig vertegenwoordigd cijn in de
politieke lichamen" 1mevrouw
Hanny van Leeuwen. ARP)
..Ik ben cr voor dal flinke, ontwik
kcldc vrouwen die weten waarover
zij praten, ziclrlalcn gelden in de
politiek De emancipatie is nicl
gediend mei een vrouwcrircscr-
vaal" (de heer Marcus Bakker.
CPN)
..Ik ga op een vrouw stemmen, om
dat ik vind dat vrouwen veel meer
durven zeggen dan mannen, al ge
loof ik dat dal overgaat als zc
eenmaal in de Kamer zitten uit
angst wat de mannen er van vin
den" (een 34-jarige huishoudelijke
hulp).
„Ik ben van mening dat cr meer
vrouwen in dc Kamer zonden moe
ten komen, dat zou betekenen dat
de politiek steeds minder om ons
vrouwen heen kan" (mevrouw Til
Gardeniers. KVP).
Tot slot een 41-jarige secretaresse:
„Ik zou trouwens ook best 'een
vrouw willen stemmen, wanneer zc
die wat verder op dc lijst hadden
geschoven, want ik ben cr wel een
voorstander van dat cr zoveel mo
gelijk vrouwen in dc Kamer ko
men. maar dat moeten dan wel
capabele vrouwen zijn".
Dat laatste is een veelgehoorde
klaclil: cr moeien veel meer vrou
wen in dc politiek, maar waar haal
jc zc vandaan? Dc redactieleden
ran Opzij gingen cr even voor zit-
tcu cn kwamen zó uit hel blote
hoofd lot meer dan honderd vrou
wen die zeker de nodige capacitei
ten voor voor een politieke carriè
re bezitten. Een kleine bloemlezing
uil Opzij's ..willekeurige greep":
dc dames Joke van Ballcgooijcn.
artx („voorkomen is beter"!Nel
ZOET. ZOETER ZOETST
JAARt'JKS VERBRUIK AAN SUIKER PEP IWWER
Barcndrcgl. Tweede Kamerlid
Mela van Beek. ex ombudsvrouw.
Fenna v.d. Burg. polemologisch in
stituut. Groningenprof. dr. C. J
Dcssaur. alias Andreas Burnier.
hoogleraarToos Fabcr. ministerie
van justitie: dr E Flesscman-van
Leer. hervormd theologe: drs A G.
Fransen. Consumentenbond. An
neke Goudsmit. advocaat: Maria
dc Groot, letterkundige: Ien v.d.
Heuvel cn Ria Becker, voorzitsters
PvdA. respectievelijk PPRHart
nic v.d Horst-dc Both. Margriet.
Sinic Slrikwerda. ci-voorzitstcr
Ncd. Christen Vrouwenbond. Ineke
van Zweden, bestuurslid NCVB.
Irene Vorrink. minister.
Wc zouden cr zo nog meer dan
honderd bij kunnen schrijven,
want dit zijn pas 10 van dc 123 door
Opzij verzamelde namen.
Het wordt hoog tijd om eens een
beroemde vrouw op de Franse
bankbiljetten af te beelden, vinden
de lezeressen van het (ook Franse»
tijdschrift Marie Claire. Geen
vrouw van zes miljoen dus. maar
een van honderd francs of zo. Het
liefst zouden ze er een portret van
madame Marie Curie op zien die
het radium ontdekte, vervolgens
komt volgens hen de schrijfster Ge
orge Sand in aanmerking, en als
derde staat Hélêne Boucher, een
van de eerste vrouwelijke piloten,
op de lijst (bericht het feministisch
maandblad'Opzij).
Geld in de meter er bij gooien als
de parkeertijd om Is. mag officieel
niet, maar bijna ledereen doet het
Want als je tussen honderden ande
re auto's staat, valt zo'n overtre-
dinkje niemand op. Een parkeer
wachter kan toch moeilijk al die
auto's onthouden die ongeveer weg
zouden moeten, voor het geval ze
stiekem langer blijven staan Maar
een Haagse parkeerwachter heeft
er iets op gevonden een krijt-
streepje In een Haags huis-aan-
huts-blad vertelt een automobiliste
hoe ze voor het eerst dc man aan
het werk zag. bij haar eigen auto
nog wel die overigens niet over
tijd was en dus wilde ze wel
weten waarom die man met een
krijtje bij haar linkervoorband aan
het rommelen was ..Kijk dame
sprak de man. „u mag niet bijvul
len. En uw meter was bijna leeg.
Maar al die auto's kan ik op mijn
route niet uit elkaar houden, dus
zet ik een streepje op die band En
als ik dan straks weer voorbij kom
en deze meter is weer gevuld, dan
zie ik aan het streepje dat er weer
geld in de gleuf is gegooid, terwijl
de auto niet is verp! atst
