Dieren uitbuiten moet
onze eer te na zijn
gemeentelijke
studietoelagen
Ontwikkelingsprojecten
meer richten op behoefte
een huishoudelijke
kracht
Semper Altius in slechtere positie
SVPTT oefent
UITSLAGEN
Rien de Roon
kampioen van
Zuid-Holland
Henk van Andel, directeur Euro-Actie-Acord:
MAANDAG 26 FEBRUARI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
door ds. Hans Bouma
Omdat ik me inspan voor het dier, word ik nogal 's „dierenvriend" genoemd. Dat klinkt aardig,
maar eerlijk gezegd ben ik helemaal niet zo gelukkig met deze benaming. De aanduiding
„dierenvriend" suggereert immers, dat mijn bezorgdheid voor het dier voorkomt uit een bijzonde
re relatie met dat dier. Omdat ik van dieren zou hóuden, zou ik ze beschermen. Dit is niet waar. En
gelukkig maar.
Stel je voor. dat het lot van het dier
afhankelijk was van mijn altijd
hoogst subjectieve en willekeunge
gevoelens' Om massa's dieren zou ik
me dan beslist niet bekommeren.
Voor veel dieren kan ik geen enkele
genegenheid opbrengen. Toch pro
beer tk hun bestaan te verdedigen.
Zoals ik het ook probeer op te nemen
voor veel medemensen. Ik hóud al
lerminst van ze. maar ze kunnen op
me rekenen Liefde is niet het enige
motief in de ethiek.
Met o'eze ontboezeming zit ik mid
den in het onlangs bij In den Toren
te Baarn verschenen boek van de
jonge Australische filosoof Peter
Singer „Pro mens. pro dier" on
dertitel ..een nieuwe ethiek voor on
ze behandeling van dieren" Het
moet mij meteen maar van het hart
deze publikaUe was voor mij de
meest opwindende van 1976
IJzersterk
Jarenlang heb ik naar een boek als
dit uitgekeken. En net toen ik de
moed wat begon te verbezen, wés het
er compleet, adembenemend, ij-
zersterk Maar laat ik m'n opwin
ding meester trachten te biijven.
Niet alleen terwille van u. maar ook
terwille van het boek zelf kan ik het
beste een nuchtere, zakelijke toon
aanslaan Ja. ook terwüle van het
boek zelf. want ais Singers pleidooi
voor een nieuwe ethiek ten aanzien
van het dier ergens door uitblinkt,
dan wel door nuchterheid en zake
lijkheid. Hij houdt een volkomen ra-
Uoneel verhaal. Welk verhaal0
Laat ik het u in het kort navertellen
Uitgangspunt voor Singer is het
ethisch grondbeginsel van de gelijk
heid Dit fundamentele principe eist
niet. dat we anderen steeds op gelij
ke manier behandelen, maar dat we
tn gelijke mate rekening houden met
de belangen van die anderen.
In naam van het zo langzamerhand
toch wel algemeen geaccepteerde ge-
lijkheidsprincipe zijn we kritisch ge
worden ten opzichte van allerlei vor
men van discriminatie. Racisme en
sexisme bijvoorbeeld moeten we ver
oordelen. We hebben geen been om
op te staan, wanneer we anderen op
grond van volstrekt willekeurige
kenmerken als ras en geslacht een
inferieure positie toewijzen. Racis
me en sexisme konden alleen ont
springen aan het egoïstische verlan
gen van uitbuitende groepen om hun
onrechtmatige privileges koste wat
het kost te beschermen Nu we el
kaar uit tal van discriminerende si
tuaties hebben verlost (of bijna heb
ben verlost) denken we dat we er
zijn.
Maximum
Praktisch alle onderdrukte minder
heden kregen hun ..bevrijdingsbewe
ging" en daarmee zo menen we.
heeft de uitbreiding van onze
ethische horizon toch wel ongeveer
haar maximum bereikt Maar het is
nog te vroeg om het bijltje er bij neer
te gooien Ons wacht nog de strijd
tegen één van hardnekkigste model
len van discriminatie, die de wereld
ooit gekend heeft: het zogenaamde
..speciesisme", het vooroordeel op
grond van de eigen soort (species).
Alle bevrijdingsbewegingen, die we
tot nog toe meemaakten, vonden
steeds binnen de éne soort „mens"
plaats. Het gelijkheidsprincipe werd
voortdurend toegepast ten gunste
van ménsen. Is dit niet ergerlijk een
zijdig? Slechts een arrogant superio
riteitsgevoel kan ons er toe brengen
de soort „dier" uit onze ethische
overwegingen te weren. Achteraf be
keken w?; het precies hetzelfde su
perioriteitsgevoel. dat uris parten
speelde bij het inmiddels door ons
verfoeide racisme en sexisme Wan
neer het ons werkelijk ernst is met
het principe van de gelijkheid, zullen
we in gelijke mate rekening moeten
houden met de belangen, niet alleen
van de verschillende rassen en sek
sen. maar ook van de diverse sóór
ten. Wanneer we discriminatie ver
oordelen. moeten we dat consequent
doen. Bestrijding van discriminatie
uitsluitend onder mensen is op
zichzélf een vorm van discriminatie.
Logisch
Dit is grof weergegeven het
betoog van Peter Singer Me dunkt,
er is geen speld tussen te krijgen. De
redenering van Singer is zo klem
mend. omdat zij volkomen logisch
aansluit op een reeds algemeen ge
huldigd principe Peter Singer intro
duceert geen nieuwe weg in de
ethiek, hij vraagt ons enkel heel
nuchter de vólgende stap te doen op
een weg. die we al lang ingeslagen
waren.
Maar misschien bent u toch niet
helemaal overtuigd. Liever dan u te
onthalen op de vlijmscherpe en ver
nietigende antwoorden van Singer
op een reeks traditionele tegenwer
pingen (..een dier is toch maar een
dier" enz.), geef ik direct maar hét
grote argument, waarmee Singer
het dier een volwaardige plaats
schenkt in de ethiek: evenals de
soort „mens" heeft de soort „dier"
het vermogen om te lijden (en ook
om gelukkig te zijn). Het is met
name het vermogen om te lijden,
dat het dier ethisch interessant
maakt Dit vermogen legt de mens
de verplichting op het dier bepaalde
rechten toe te kennen
Het is inderdaad de méns die dit
moet doen. omdat het stemmeloze
dier hier niet toe in staat is Om
Singer zelf aan het woord te laten:
„Als een wezen lijdt is er geen enkele
morele rechtvaardiging voor de wei
gering met dat lijden rekening te
houden Wat voor wezen het ook is.
het beginsel van de gelijkheid eist
dat met zijn lijden evenveel reke
ning wordt gehouden als met het
zelfde soort lijden van een ander
wezen" (29).
Trefzeker
Op welke lugubere en massale ma
nier het dier de dupe is van het door
Singer gesignaleerde speciesisme.
merken we in hoofdstuk 2 en 3 van
het boek. Uitstekend gedocumen
teerd en trefzeker bespreekt de au
teur hier de twee meest verbreide
vormen van speciesisme. die we ken
nen: de vivisectie en de bio-
industrie. Wat in hoofdstuk 1 nog
theorie was. blijkt hier walgelijke
praktijk te zijn. Na lezing van deze
hoofdstukken kan niemand meer
zeggen, dat het allemaal wel mee
valt. 't Is afgrijselijk.
Over de laatste hoofdstukken van
het boek moet ik kort zijn. Hoofd
stuk 4 biedt het overtuigendste plei
dooi voor vegetarisme, dat ik ooit
gelezen heb. „Vegetariër worden."
aldus Singer. ..is de meest prac-
tische en meest doeltreffende stap,
die men kan doen in de richting van
een einde maken aan zowel het do
den als het laten lijden van levende
niet menselijke wezens" (157). Met
harde cijfers toont Singer verder in
dit hoofdstuk aan. dat wij, door onze
eiwit verspillende vleesconsumptie
te stoppen, een reële bijdrage kun
nen leveren aan de oplossing van
het hongerprobleem.
Diep
Hoofdstuk 5 („De heerschappij van
de mens') behelst „een korte ge
schiedenis van het speciesisme".
Het kwaad blijkt ongelofelijk diep
te zitten. Volgens Singer hebben de
westerse opvattingen over het dier
twee wortels: de joodse leer en het
oude Griekenland. Ik moet zeggen,
dat Singers interpretatie van enkele
bijbelteksten mij niet bevredigt.
Komt het dier er in de bijbel werke
lijk zo beroerd af° Het lijkt me toe.
dat Singer de gewraakte passages
veel te westers en dus bevooroor
deeld leest. Maar met z'n kritiek op
het gangbare christelijke denken
heeft hij volledig gelijk.
In het laatse hoofdstuk behandelt
en ontzenuwt Singer de argumen
ten, waarmee wij onze houding tege
nover het dier proberen te
rechtvaardigen. Zelfs de meest door
gewinterde speciesist moet hier dee-
moeidg het hoofd buigen. Gewoon
zakelijk bekeken hebben we geen
enkele reden ons te gedragen zoals
we ons gedragen. Het moet onze eer
te na zijn nog langer dieren uit te
buiten. Het kón eenvoudig niet.
Ds. Hans Bouma, gereformeerd pre
dikant te Hilversum, bespreekt: Peter
Singer, Pro mens, pro dier (oorspron
kelijke titel Anima, Liberation), een
nieuwe ethiek voor onze behandeling
van dieren, 277 pag., een Anthos-
boek, In den Toren, Baarn, 1976, prijs
24,59. De illustratie is uit het boek
overgenomen.
Koordirigent NOS
Van een verslaggever
HILVERSUM Cees Scharloo,
koordirecteur bij de Opera Forum in
Enschede, is met ingang van 1
maart benoemd tot koordirigent bij
de NOS. Hij zal voornamelijk de
leiding van het Groot Omroepkoor
en de daaruit samengestelde en
sembles op zich nemen.
DEN HAAG De positie van
Semper Altius in de vierde klasse
B is na de 2—1 nederlaag bij
MW '27 verder verslechterd.
Vooral ook omdat de andere de
gradatiekandidaten. T RAS en
Holland Sport '32. met elkaar de
punten deelden, is de achterstand
van Semper Altius gegroeid tot
respectievelijk vier en twee pun
ten. al heeft men nog wel één
wedstrijd te goed.
Aan de top van zowel 4A en 4B
veranderde niets, omdat de kop
lopers (Lisser Boys en ARC) niet
speelden. Van de concurrenten
pakte alleen SVPTT in de A-
klasse de volledige winst.
Vierde klasse A
DE SLEUTELS-JAR 0 0 De Sleutels is er
door pech en onkunde met in geslaagd de
JAC-defensie te doorbreken. Zelfs toen JAC-
speler Rob Looyenstein. wegens herhaalde
lijk ruw spel. het veld was uitgestuurd, kon
den de Lcidenaren niet tot scoren komen
RANDSTAD SPORT-SVPTT 1-2 (1-2) 8
Wun van de Brink 0-1. 13. Koos Zoetemelk
1-1. 30 Tlmmy van Rooy 1-2. Vooral na rust
heeft Randstad Sport van alles geprobeerd
om ten minste éen punt in eigen huis te
houde
Het pressievoetbal leverde echter geen
resultaat op. al behaalde een voor rust sterk
SVPTT een benauwde zege
DSVP TE WERVE 3-2tI-l) 17 Jaap Gijlstra
1-0. 19 Rob van de Zijden 1-1. 55 Jaap
Gijlstra 2-1 68 Nico Kroon 2-2, 90 Ton
Lansbergen 3-2 In een boeiend kansrijk
duel heeft DSVP pas in de laatste minuut de
zege veilig kunnen stellen De Pijnackers
kregen dan ook loon voor hard werken, want
de gehele tweede helft hadden zl) het beste
van het spel.
diende nederlaag tegen Die Haghe dat in
doelman Arie Zwart zijn uitblinker had
Doelpunt van Eddie Vermaal tUnicumi
werd wegens buitenspel afgekeurd
LOOSDUINEN HERMANDAD 1-0 U-O» 15
Dick Hartman 10 De thuisclub heerste voor
rust de Rotterdammers in de tweede helft
Beide ploegen benutten de kansen niet. al
schoot Karei Legrand van Loosduinen tegen
de lat Keeper Frans Clasenen tuit het derde
elftal» werd bij de thuisclub de held van de
dag
RAS-HOLLAND SPORT 32 2 2 '10' 35
John van Westen 1-0. 50 Rob Antonisse I 1
75 Bert Voogt 2-1. 89 Teun Platje 2 2
istrafschopi In en een hard en slecht duel
waarbij van techniek geen sprake was. kreeg
RAS de meeste kansen
STAM»
AHt'
DEVJO
Maasdijk
Du- lla^-r.i-
l .M.Vltlll.' I
MVV
inirum
Scheven
ll< rmundad
HAS
III.ILiIIÜ Kp
Scmtx-rAH
15 15
14 13
16 II
STAND
Lisser Boys
SVPTT
Hoekse Boys
Te Werve
Naaldwijk
Zevenhoven
DSVP 1312
13 25 De Sleutels 13-12
14-24 JAC 13-10
11-15 SVOW 14-10
14-14 TAVV 14 9
13-13 Randstad Sp. 14- 9
13-13 WDS 12- 8
-Zaterdag: Hoekse Boys—Naaldwijk. Lisser
Boys-JAC. Te Werve-TAVV. SVOW-Ze
venhoven, WDS—Randstad Sport.
DSVP—De Sleutels
Vierde klasse B
MW27 SEMPER ALTIUS 2-H2-0» 10 Huib
Bos 'strafschop! 1-0. 35 Huib Bos 2-0. 75.
Dlck Pak 2 1 In een pittig duel kwam Sem
per vooral in de laatste fase sterk terug om
een remise te forceren, hetgeen echter mis
lukte
DEVJO MON8TER 0-1 Matig duel. waarin
de beste kans was weggelegd voor Floor van
der Steen van DEVJO. die echter in kansrij
ke positie niets anders met het leder kon
doen dan hoog over te schieten
SCHEVEN1NGEN MAASDIJK 0 2 cO-li 20
en 75 Kees Hoogendam 0-1 en 0-2 Scheve-
mngen kwam kwaliteit te kort om het de
Muasdijkers erg moeilijk te maken, die qua
veldspel goed voor de dag kwamen
UNICUM DIE HAGHE 13 «0-1 42 Jan
Spaans 0 1.80 Leo Boer 1 1 82 Jan Spaans
1-2. 87 Jan van der Veer 1-3. Unicum heeft
ook nu niet de weg terug naar een betere
positie weten te vinden Het leed een ver-
Zaterdag: Maasdijk-Monster ARCSemper
Altius. Die Haghe-DEVJO Hermandad-
Scheveningen. RAS-Unicum Loosduinen-
MW'27
Topscorers
Gerard NijkampiLisser Boys> 17
Piet Boot i Lisser Boysi 14
Meyer de Wolf'SVPTTi 11
Eddy de Kruyff iLombardijem 11
Hans LamensiSVPTTi 10
Aad Otto(Naaldwijk! 10
Niek StigteriAmeide10
DEN HAAG - SVPTT speelt
vanavond tegen RUF. De oefen
wedstrijd begint om zeven uur op
het terrein van de Haagse vierde
klasser.
RAS ontvangt woensdag om acht
uur WOR.
Reserves
Eerste klasse: Capelle 2-Spijkenisse 2 3-1,
Lyra 2-Quick Boys 2 0-2. RCL 2- Ba
rendrecht 2 0-1. Rijsoord 2-Zwaiuwen 22-1.
2A: Noordwijk 2-D8VP 2 3-1. DSO 2 Ter
Leede 2 1-1, Zwaluwen 3 Maasdijk 2 1-1,
Zwart Wit 28 2 Excelsior M 2 3-1. 2B: De
Zwerver 2-DOTO 2 1-0, Unicum 2-SS8 2 1-0
3B: Be Fair 2-SV '35 3 2 1. s-Oravenzandse
SV 3-Monster 2 2 1
Vriendschappelijk
Zuidland-Heerjansdam ..I
GWS-Rijnsburgse Boys 1-0. Rijsoord-
Smerdiek 2-0. Vlaardingen-Lombardijen 3-2.
Lisser Boys-Koudekerk 6-2. 8C Lisse-SVOW
2 3. Hoekse Boys-Goudswaardse Boys 2 2
In de afgelopen week werden gespeeld
ARC RVVH 2-3. TSB-PPSC 1-0 en
RAS-Vlaardingen 0-3
Afdeling Den Haag
Hoofdklasse: SVGW HPSV 1-0. SEV-Honse-
lersdijk 11. KMD-SVGEB 01. Ornas-DVC
0 1. Eerste klasse ESC-Manne 2-2 Tweede
klasse A Taurus-Escher Boys 0-2. BSC '68-
Prov. ZH. 4-0
DEN HAAG Rien de Roon uit
Oud-Beijerland heeft het
schaatskampioenschap van Zuid-
Holland die dit weekeinde op de
kunstijsbaan De Uithof in Den Haag
zijn gehouden, gewonnen Hij won
twee afstanden, de 1500 meter in
2.10.90 en de 5000 meter in 7 40 87.
Ad Kraayeveld greep ae sprinttitel
door twee overwinningen op de 500
meter (resp. 39.63 en 39.31) en een
triomf op de 1000 meter in 1.2:
Bij de dames werd Ellie Boel?
kampioene gekroond. De 500 nu
won zij in 46.18 en de 1000 met«
1 34 86
De uitslagen njn HEREN ALLROUND
meter 1 Ad Kraayeveld 10 49. 2. Arjan t|
Kreeke 41.00. 3 Jan Boere 42 09 1500 mek
Rien de Roon 2 10.90. 2. Ad Oxerdevesl 2.111
Arjan tan de Kreeke 2.11.12 5000 meter
Roon 7.40.87, 2. Jan Boere 44 85. 3. Overj
7 44 97
SPRINTERS 500 meter I Ad KraaveveMl
en 38.31. 2. Arjan van de Kreeke 40 29 en 44
Cer Boelsma 41 NO en 42 II. 1000 meter I. ft
eveld 1.21.15, 2 Van de Kreeke 1.22.54. 3. O*
vest 1.24.47.
DAMES 500 me'er l Ellie Boelsma 4(1
Joke van der Voorl 46.92. 3. Ineke Kooiman4
1000 meter I Boelsma 1.34.86. 2. Van dei
1.35.25. 3 Kooiman I 37 48. 1500 meter I.
man 2.29.81, 2. Van der Voorl 2.34.14. 3. Br
2.35.89.
Kinderhuis Vliet en Burgh
uitgaande van de stichting het Leger des Heils
vraagt voor spoedige indiensttreding
Leeftijd plm. 25 jaar, kunnende koken, bereid
weekenddiensten te vervullen en uitgaande
"an een pos. chr. levensovertuiging.
Sollicitaties telefonisch 070-861212 of schrif
telijk p/a Oosteinde 102, Voorburg.
BURGEMEESTER DE MONCHYFONDS
1977-1978
Voor het schooliaar 1977-1978 kunnen Bur
gemeester en Wcmouders uit het Burge
meester De Monchyfonds STUDIETOELA
GEN verstrekken ten behoeve van in 's-Gra-
venhage woonachtige leerlingen van door
gemeente, rijk of andere overheid gesub
sidieerde onderwijsinstellingen voor
1. voorbereidend wetenschappelijk onder
wijs (vwo).
2. lager, middelbaar of hoger algemeen
voortgezet onderwijs (lavo. mavo. havo):
3. lager of middelbaar beroepsonderwijs
(lbo. mbo).
De toelagen gelden telkens slechts voor één
schooljaar, leder jaar moet een nieuwe aan
vraag worden ingediend. De toelagen be
hoeven niet te worden terugbetaald
Of men voor een studietoelage in aanmer
king komt, hangt af van:
a. de financiële positie van het gezin (een
inkomensgrens is niet aan te geven, om
dat bij een gelijk inkomen de omstandig
heden kunnen verschillen):
b. de studieprestatie van de betrokken leer
ling.
Aanvragen inzenden vóór 1 MEI 1977. Dit
geldt ook voor leerlingen, van wie de studie
richting nog niet bekend is
Na 1 MEI ingezonden aanvragen worden
slechts bij uitzondering in behandeling ge
nomen. Bovendien is dan vertraging in de
afdoening niet te voorkomen
AANVRAAGFORMULIEREN zijn in de maan
den MAART en APRIL 1977 verkrijgbaar ten
Stadhuize. Burgemeester de Monchyplein 9
(bij de portier).
VOOR NADERE INLICHTINGEN: de afdeling
onderwijs. Burgemeeester De Monchyplein 9
(telefoon 62 41 21 toestel 2512. 2513 of 2514)
iedereen leet
de krant
altijd en ovei
door Nico Kussendrager
Henk van Andel houdt kantoor
op de bovenste verdieping van
het Novib-gebouw in Den
Haag. Gelijkvloers spélen mid
delbare scholieren het we-
reldhandelsspel „Op deze ma
nier kun je duidelijk maken
wat er scheet zit In de we-
reldhandelsverhoudingen en
wat er tussen arm en rijk moet
veranderen," zegt Van Andel.
Hij is zes jaar secretaris ge
weest van de X min IJ-
beweging. die zich bezighoudt
met ontwikkeling en vorming
in arme en rijke landen.
Dte baan heeft hij nu vaarwel gezegd
om directeur te worden van een in
ternationale groep ontwikkelingsor
ganisaties Zij gaan vanaf 1 maart
hun krachten bundelen onder de
naam Euro-Aktie-Acord. een sa
mentrekking van twee vroegere ver
banden Euro-Aktle en Acord Voor
Nederland doet onder meer de Novib
mee. de Nederlandse organisatie
voor internationale betrekkingen
Novib is een mede-
financiertngsinstelling. die met hulp
van de overheid projecten opzet in
ontwikkelingslanden (scholing,
landbouw, watervoorziening) De
tendens is op het ogenblik de mede
financiering (in Nederland behalve
Novib ook Cebemo en ICCO) méér
geld te geven Particuliere tnstellin
gen kunnen vaak in ontwikkelings
landen makkelijker werken dan re
geringen van westerse landen, die
zeker niet om de overheden in de
derde wereld heen kunnen. En die
willen niet zelden grote prestige
objecten. of hebben andere belangen
op het oog dan die van het armste
deel van de bevolking.
Novib. Cebemo en ICCO zijn huive
rig voor meer geld. Zij zijn bang dat
ze dan net als westerse regeringen
minder speelruimte krijgen in ont
wikkelingslanden en aan banden
zullen worden gelegd door de over
heid daar Bij de Novib is een groep
actief die juist minder geld wil
..zodat wij zelf die projecten kunnen
opzetten waarvan wij weten dat ze
goed zijn en ten goede komen aan
hen die het het hardst nodig hebben
en aan de ontwikkeling van het
land."
Mammoet
Het lijkt daarom vreemd dat nu ne
gentien particuliere ontwikkelings
organisaties gaan samenwerken Er
ontstaat een „ontwikkelingsmam
moet". die zeker niet aan de hoofd
steden in de derde wereld voorbij
kan gaan Henk van Andel zet daar
tegenover dat ook particuliere m-
stellingen zelf niet vrijuit gaan Zij
boden vaak grote projecten aan die
ontwikkelingslanden eigenlijk niet
nodig hadden, maar waarop zij geen
..nee" durfden zeggen
„Dat wil ik proberen te veranderen
als directeur van Euro-Acord. Ook
bij grote ontwikkelingsorganisaties
zal een discussie op gang moeten
komen over het nut van bepaalde
projecten. Ik hoop erop dat ze over
de hele lijn beter worden, meer toe
gespitst op de behoeften, op projec
ten die de organisaties zelf niet zo
gemakkelijk zouden aanpakken. Je
zult van mij als oud-secretaris van X
min Y niet verwachten dat ik alleen
maar op die stoel bij Euro-Aktie-
Acord ga zitten om zoveel mogelijk
geld naar ontwikkelingslanden te
sturen vanuit de gedachte „we zien
wel „(De aangesloten organisaties
beschikken jaarlijks over driehon
derd miljoen gulden, dat voor een
deel via Euro-Aktie-Acord besteed
zal worden. De organisaties hebben
meer dan achthonderd ontwikke
lingswerkers in veertig landen in
dienst)
Het bezwaar dat Euro-Aktie-Acord
erg groot wordt en daardoor moge
lijk weinig speelruimte krijgt kan
volgens Henk van Andel ondervan
gen worden door waar nodig te split
sen „Bepaalde kleine projecten kun
je laten aanpakken door één of een
paar van de aangesloten organisa
ties. Ik zie wel dat er nadelen zitten
aan de samenwerking tussen deze
negentien instellingen, maar ik ge
loof dat de voordelen van de bunde
ling groter zijn."
Voordelen
Hij zet die voordelen op een rij
..We kunnen ons nu als één club
opstellen binnen de Europese Ge
meenschap Ook de EG doet mee
aan de medefinanciering via het
Europees ontwikkelingsfonds en
dat is het goed één gezicht te laten
zien."
„Dat geldt ook in ontwikkelings
landen. hoe moeilijk samenwerking
soms misschien ook zal zijn. Er
staan daar dan niet meer vijf organi
saties op de stoep met vijf verschil
lende projecten, maar één instelling.
Ook hoef je niet meer vijf deskundi
gen te sturen of het zelfde onderzoek
vijf keer te doen. Door deze bunde
ling kunnen we efficiënter werken:
dat wordt ook in de derde wereld zo
gevoeld
„Tenslotte en dat is zeker niet
het minst belangrijke kunnen we
samenwerken b v het verwerven
van gelden in de rijke landen, en wat
betreft voorlichting en bewustwor
ding.".
Met dat laatste heeft Henk van An
del zich vooral de afgelopen zes jaar
bezig gehouden, als secretaris van
de beweging Daarvoor werkte van
Andel (hij is theoloog) bij de we
reldraad van kerken in Genève. Hij
neemt zeker geen afscheid van X
min Y omdat het werk wat dat be
treft nu gedaan is Net als de even
eens vertrekkende directeur van de
Nationale Commissie Ontwikke
lingssamenwerking (NCO). Eddy
van den Brink, ziet Van Andel het
bezwaar dat de bekeerden zijn be
keerd. Ik ben ervan overtuigd dat de
informatie over de derde wereld
vooral die groepen heeft bereikt,
„die het toch al wisten. In het alge
meen moet veel meer worden duide
lijk gemaakt dat je het ontwikke
lingsprobleem niet kunt oplossen
door een tientje of honderd gulden
Henk van Andel
te storten. En dat het „één wereld,
of geen wereld", meer is dan een
kreet. Maar hoe vertel je dat bijvoor
beeld een kleine middenstander0
Die man gaat bij voorbaat in de
verdediging en wijst op de werkne
mers met al hun sociale voorzienin
gen en verzekeringen. Moet hij nu
nog een stapje terug? Ik geloof dat
die stap terug in onze welvaart niet
haalbaar is Maar wel zullen we moe
ten leren inzien dat er een grens is.
wil de derde wereld ook een kans
krijgen.
Dan zullen we meer moeten betalen
voor hun grondstoffen waardoor
produkten hier duurder worden.
Dan zullen we de grenzen moeten
openstellen voor produkten uit de
ontwikkelingslanden, mogelijk ten
koste van nog een stukje werkgele
genheid in de westerse landen Dan
zullen we het moeten aandurven een
stuk technische kennis over te dra
gen aan de derde wereld, waardoor
err meer concurrentie komt."
Henk van Andel ziet wel vooruit
gang in de voorlichting over ontwik
kelingssamenwerking. „maar het
komt nog steeds nauwelijks over en
dan koop je er weinig voor De derde
wereldbeweging is te marginaal, het
is nog steeds een te kleine groep van
mensen."
Hij vertelt van zijn woonplaats
Oegstgeest „Daar staan
dinsdagsmiddags mensen van
wereldwinkel op de markt, die t
foldertjes en affiches wapperen
ziet dan de dames en heren doe
randussen achterdochtig kijl
naar die vreemde. macro-biotiM
figuren Zelfs door dat soort vo
oordelen moet je nog heen
Huis en haard in Oegstgeest
Henk van Andel misschien moet
inruilen voor woonruimte in of
Brussel Mogelijk komt daar
hoofdkantoor van de nieuwe san*
bundeling Euro Aktie Accofl
maar ook Amsterdam en Den Hl
maken een kans Ik hoop dat
Nederland wordt."
