Pandbriefbiljetten
Imin vreest mariniers VS
West land Utrecht
an Smith kampt met
lorrende achterban
Portugese munt minder waard
China en Japan
boos op Moskou
Verwarring onder de China-kenners
Hypotheekbank nv
jganda 'voorbereid' op Amerikaanse inval
(vend uit
nins cellen
ner rassenwetgeving in Rhodesië
Nieuwe regering in Denemarken
Sjah vermindert
straf gevangenen
Na uitbreiding viswateren:
Emiraten willen
olie-topconferentie
Geen rechtzaak
tegen Rumor
iNDAG 28 FEBRUARI 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet5
fADVERTENTIE
In coupures van f 1 000.- of
110 000 - Aan toonder looptijd
5 jaar Hoofdsom plus rente is
ook eerder opneembaar: opklim
mend van 5V« °o na twee jaar tot
8V«% na vijf jaar Volgens samen
gestelde interest Verkrijgbaar bij
uw adviseur voor verzekeringen
of belastingen en onze kantoren.
Amsterdam. Sarphatistraat 1.
020-252525. tst 41 en 42
ROBI, WASHINGTON fUPI, Reuter) Oeganda voelt zich bedreigd door de aanwezigheid
Amerikaanse marine-schepen voor de Oostafrikaanse kust. Dit blijkt uit een boodschap die
eravond door radio-Oeganda werd uitgezonden. Daarin werd gezegd dat de Oegandese troepen
rnr per etmaal paraat zijn <jm een eventuele Amerikaanse inval te kunnen afslaan
CAGO (UPI) Een man, die een
lijf in een Oegandese gevangenis
leefde, heeft verteld dat hij de
Iten van president Amin vorig
gedurende 45 achtereenvolgende
n ongeveer 200 gevangenen per
Jieeft zien ombrengen. Hij deed
huiveringwekkend relaas tegen
Verslaggever van het Amerikaan-
fad Chicago Tribune. De man
It nu in de Keniase hoofdstad
»bi. Hij zat van november 1975 tot
i vorig jaar vast in Oeganda. De
vertelde dat gevangenen werden
tongen mede-gevangenen te do-
met hamers en messen. Hij zei
hij zelf drie gevangen gezette
iemannen had gedood. ,,lk stak
Vies in het hart zodat zij zonder
lijden snel zouden sterven." al-
het relaas. De man zei dat hij na
veer een jaar was vrijgelaten om-
er tegen hem ,,geen zaak bc-
1". Hij vluchtte daarna naar het
tnland.
De radio-boodschap kwam nadat de
regering van de Verenigde Staten
duidelijk hadden geprobeerd de
spanningen tussen beide landen te
verminderen. Die spanningen stegen
eind vorige week doordat de Oegan
dese leider Idi Amin bekend maakte
dat hij alle Amerikaanse onderda
nen in zijn land voor een speciale
bijeenkomst had ontboden. Die
maatregel van Amin werd onmiddel
lijk in verband gebracht met het
harde oordeel dat de Amerikaanse
president Jimmy Carter vorige week
over het bewind van Amin velde.
Amin verhoogde de nervositeit in de
VS over de situatie zondag danig
door aan te kondigen dat de ontmoe
ting met de Amerikanen twee dagen
was uitgesteld en verplaatst. Vol
gens de eerste opzet hadden de onge
veer 240 Amerikanen vandaag al in
het conferentiecentrum in de hoofd
stad Kampala moeten verschijnen.
Nu worden ze woensdag pas ver
wacht op het vliegveld Entebbe, vele
kilometers buiten Kampala.
Waarom 3000?
Als reden voor het uitstel gaf radio-
Oeganda op de grote afstanden die
LISBURY (Reuter, UPI, AP) De Rhodesische eerste minis-
Ian Smith heeft het dit weekeinde openlijk aan de stok
iregen met zijn eigen achterban.
ijk
Hd Coleman, waarnemend voor-
r van Smiths nationale fróntpar-
|>emde de regering dit weekeinde
[tweemaal toe „een stuurloos
en beschuldigde haar ervan
lartijbeginselen te verloochenen
voor te stellen de rassenpolitiek
Ijzigen. Coleman stelde dat Rho-
l een krachtige leiding wenst en
lide de hervormingsplannen van
th een splijtzwam in de partij,
partijvoorzitter wil in plaats van
Vermenging van de verschillende
en op de fthodesische grond een
ling in kantons. Volgens politie
waarnemers is het aantal parie
tsleden. dat de mening van Cole-
i deelt, tamelijk groot.
|warte nationalistische beweging
Iblsschop Abel Moezorewa, die
It beschouwd als de zwarte lei
die het dichtst bij Ian Smith
it. heeft gepleit voor het houden
een volksstemming over de
ig wie als de leider van zwart
Rhodesië moet worden beschouwd.
Een woordvoerder van Moezorewa's
beweging zei dat een dergelijk refe
rendum onder toezicht moet staan
van Groot-Brittannië of een andere
gezaghebbende staat.
Erkenning
De ministerraad van de Organisatie
voor Afrikaanse Eenheid heeft giste
ren geen besluit genomen over de
vraag wie van de elkaar bestrijdende
zwarte nationalistische bewegingen
als de enige echte erkend moet wor
den. Na een zeer lange zitting van de
ministerraad werd meegedeeld dat
de OAE-topconferentie van komen
de zomer in Libreville over de zaak
zal beslissen. De vijf frontlijnstaten
Zambia, Tanzania, Mozambique,
Angola en Botswana hebben ervoor
gepleit het patriottisch front van
Joshua Nkomo en Robert Moegabe
als de echte te erkennen.
sommige van de ontboden Amerika
nen moesten afleggen. Dit klinkt
aannemelijk omdat de verbindingen
in grote delen van Oeganda gebrek
kig zijn en de in missie en zending
werkende Amerikanen vaak in zeer
afgelegen streken verblijven.
Groter was de verbazing over de
verklaring van Oeganda dat de bij
eenkomst was verplaatst naar het
vliegveld omdat 'Entebbe het enige
gebouw in Oeganda is waar 3000
mensen kunnen worden onderge
bracht'. Dit wordt in twijfel getrok
ken omdat ook het conferentie
centrum zeer ruim is. Bovendien
rijst de vraag wie die 3000 gasten wel
zijn, die Amin op Entebbe wil toe
spreken. Het aantal Amerikanen in
Oeganda is volgens de hoogste
schatting 240. Het getal 3000 roept
nare herinneringen op aan de massa
bijeenkomst die twee weken geleden
in Kampala werd gehouden. Volgens
Oeganda's eigen lezing schreeuwden
daar toen 3000 militairen om de dood
van twee ministers en één aarts
bisschop, die van samenzwering te
gen Amin waren beschuldigd. Het
drietal vond diezelfde week de dood;
volgens Oeganda bij een auto
ongeval, maar dat verhaal wordt ver
der nergens geloofd.
Geen alarm
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Cyrus Vance pro
beerde gisteren na Amlns uitstel
weer olie op de golven te gooien. Hij
zei dat er uit het uitstel „geen alar
merende conclusies" moesten wor
den getrokken. „WIJ hebben van
president Amin en diens regering
verzekeringen gekregen dat de Ame
rikanen veilig zullen zijn en we vol
gen de situatie zorgvuldig in haar
ontwikkeling," aldus Vance. Presi
dent Carter bezocht gisteren een
kerkdienst waar de voorganger op
riep voor Amin te bidden. Na afloop
weigerde Carter ieder commentaar.
Na deze ontwikkeling kwam nogal
onverwacht de waarschuwing van
Oeganda dat het de aanwezigheid
van Amerikaanse marine voor Oost-
Afrika als een dreiging opvatte. „De
militaire woordvoerder wenst duide
lijk te maken dat in een geval van
een invasie in Oeganda de invasie
macht zal zijn vernietigd door de
Oegandese strijdkrachten voordat
zij Oeganda heeft bereikt. Oeganda
zal niet het slagveld zijn. want de
slag zal buiten Oeganda worden ge
leverd," zo klonk het strijdvaardig
uit Kampala. Er wordt niet aan ge
twijfeld dat „de militaire
woordvoerder" Amin zelf is.
De Amerikanen hebben ontkend
dat zij een militaire operatie tegen
Oeganda overwegen. Wel is momen
teel het vliegdekschip Enterprise in
de buurt. Het reusachtige schip is
volledig uitgerust als uitvalsbasis
voor een beperkte luchtlandingsac
tie. Op een persconferentie wilde
Carters perschef Jody Powell vrij
dagavond een militaire actie overi
gens niet geheel uitsluiten.
Waarschijnlijk zou Carter van het
Amerikaanse volk zeer veel steun
krijgen voor een optreden tegen Oe
ganda. De geslaagde actie van Israël
vorig jaar. waarbij ruim honderd
gijzelaars op Entebbe werden be
vrijd. oogstte in de VS zeer veel
bijval.
Cubanen
Wat er waar is van de geruchten dat
er een Cubaanse troepenmacht van
vele honderden in Oeganda is was
na dit weekeinde moeilijk te zeggen.
De krant in Kenia, die dit zondag
publiceerde had het over zeker dui
zend en waarschijnlijk zelfs al twee
duizend Cubaanse militairen, die
zich over geheel Oeganda hadden
verspreid om de ideologie van de
Sowjet-Unie uit te dragen. Westerse
diplomaten in Kenia weigerden er
iets van te zeggen. Wel werd er op
gewezen dat Cuba en Oeganda een
maand geleden een
vriendschapsverdrag hebben ge
sloten.
De Denen hebben een nieuwe regering. Het is net als de vorige een minderheidsregering van sociaal-democraten
onder leiding van Anker J#rgensen. De premier heeft voor de belangrijkste problemen de gedoging weten te
verwerven van vier kleinere partijen, die echter buiten het kabinet wensen te blijven. Zaterdagmorgen toog de
premier (derde van rechts) met zeven nieuwe collega's naar koningin Margrethe voor de formele benoeming.
LISSABON (Reuter, UPI, AP) De Portugese eerste minister
Mario Soares zal vanavond voor de Portugese televisie verkla
ren, waarom de regering het afgelopen weekeinde de Portugese
munteenheid, de escudo, met 15 procent in waarde heeft vermin
derd. De maatregel heeft geleid tot grote onrust onder de
huisvrouwen.
De devaluatie van de escudo was de
eerste sinds 46 Jaar. Met de maat
regel wil de socialistische minder
heidsregering de economie van het
land weer gezond maken en de kan
sen verbeteren dat Portugal wordt
toegelaten tot de Europese Ge
meenschap. De twee belangrijke
partijen rechts van de socialistische
PSP hebben de maatregel betreu
renswaardig maar onvermijdelijk ge
noemd. Naast de waardeverminde
ring van de munt heeft de regering
besloten tot een prijsstop voor de
belangrijkste levensmiddelen, een
verhoging van het bankdisconto
de officiële rentevoet van 6.5 tot 8
procent en verlenging van het extra
invoerrecht van 60 procent op goede
ren, waaraan geen dringende behoef
te bestaat.
EG-lidmaatschap
De Portugese minister van financiën
Medina Carrelra had vrijdagavond,
vlak voor de maatregelen via de tele
visie gewaarschuwd dat niets het
land van de armoede en de terugkeer
van een autoritair bewind zou kun-
nen redden als er geen einde zou
komen aan de economische crisis.
Hij waarschuwde dat er van de Por
tugese plannen voor toetreding tot
de EG niets terecht komt als de
Portugese deviezenreserves voortdu
rend moeten worden aangesproken
om de escudo te steunen en het
Portugese geld steeds minder waard
wordt. Op z'n minst zou. aldus Medi
na Carreira, de toetreding enige tien
tallen Jaren moeten worden uitge
steld.
De afkondiging van de waardever
mindering van de Portugese munt
leidde ertoe dat de warenhuizen en
supermarkten werden overspoeld
met huisvrouwen, die nog zoveel mo
gelijk goederen voor de oude prijs
probeerden te bemachtigen, dit on
danks de waarschuwing van de rege
ring dat er niet mag worden ge
hamsterd. Winkeliers hadden het te
stellen met mensen, die dachten dat
de goederen goedkoper werden in
plaats van duurder. De Portugese
consument vreest dat de maatregel
van de regering met name de prijs
van vlees en benzine zal doen stijgen.
In het centrum van Lissabon zijn in
de nacht van vrijdag op zaterdag
drie bommen ontploft bij unlversi-
teits- en regeringsgebouwen. Vol
gens de politie is de schade groot
maar zijn er geen slachtoffers geval
len. Het zwaarst getroffen werd een
studentenflat op het universi
teitsterrein van Lissabon.
TEHERAN (Reuter, UPI) - De sjah
van Perzië heeft gisteren gratie of
strafvermindering verleend aan
1165 Iraanse gevangenen. De reden
van dit besluit is dat 14 jaar geleden
de vrouwen in Iran politieke rechten
kregen. De Iraanse politie heeft bij
een schietpartij zaterdag twee als
„terroristen" beschreven vrouwen
gedood. Eén van de vrouwen had
volgens de politie autoriteiten een
opleiding gehad in „een vreemd
land".
HONG KONG (Reuter, UPI) Het besluit van de Sowjet-Unie
om haar Aziatische viswateren uit te breiden tot 200 mijl uit de
kust, is slecht gevallen bij haar buren. China hekelde dit wee
keinde het eenzijdige Russische besluit. Japan stuurde zijn
minister van visserij naar Moskou voor overleg.
igd
[Gaat China niet de ver
teerde weg op? Kunnen
Ij nog wel positief staan
ïgenover het huidige Chl-
Deze van twijfel ge-
Igende vragen stelt het
ïstuur van de Stichting
federland-China in het fe-
lari-nummer van het
{aan China-nu. Het be-
iur geeft er eerlijk blijk
ran dat de woelige gebeur
tenissen van de afgelopen
baanden in China de krin-
fen van Mao-bewonde-
fcars niet geheel onbe
roerd hebben gelaten.
daar de Stichting laat
laar clientele niet in de
S»u staan. In het dubbel-
kke februari-nummer
rordt heel wat denkstof
igedragen. Wat te den-
in bijvoorbeeld van een
als: „In de eerste
ts was het geen strijd
links en rechts
tussen rechts en
ks." Dit halen we uit
lang artikel van de
'eedse China-kenner
Myrdal over de rebel-
van de zogenaamde
nde van vier" tegen de
Iding van de Chinese
imunlstlsche partij,
in stuk met historische
ipgang, waarin dulde-
|k afstand wordt geno-
ien van de radikalen, die
ider invloed stonden van
weduwe van Mao Tse-
öeng. Myrdal schrijft over
Ke beweging: „Het was
heel duidelijk dat dit niets
met het socialisme of links
te maken had; het was ge
woon kleinburgerlijk
anarchisme."
Wertheim
Even verderop komt pro
fessor Wertheim, de wijze
oude man onder de Neder
landse China-kenners aan
het woord en het kost hem
toch wel duidelijk enige
moeite om de in ongenade
gevallen radicalen nu voor
rotte vis te schelden.
Na een lange voorzichtige
aanloop komt het hoge
woord er toch uit: „Het
ziet er naar uit, dat de
radikalen in 1975/76 inder
daad te hard van stapel
zijn gelopen." Maar later
overheerst toch weer de-
twijfel over de wijze waar
op de Chinese leiders te
keer gaan tegen de radica
len. Want, zo schrijft
Wertheim, „in de ogen van
tal van overtuigde aan
hangers van Mao's
denkbeelden moeten de
massale zuiveringen er
uitzien als een doelbewus
te aanval op wezenlijke as
pecten van Mao's geeste
lijke nalatenschap."
Zijn clubgenoot M.
Brinkman meent dat toch
zo langzamerhand wel de
conclusie mag worden ge
trokken dat de principes
van de radikalen „in Chi
na veel schadelijke gevol
gen hebben gehad." Aan
het eind maant hij zijn ge
hoor het hoofd koel te
houden: „Laten we ons als
vrienden van China ook
vooral niet laten verleiden
om verschillende over
haaste conclusies te trek
ken op grond van wat we
hier in allerlei (China
doorgaans niet vriendelijk
gezinde) kranten lezen!
Vervolgens gebiedt hij als
een goede pastor tot bete
re schriftlezing: „We moe
ten niet het bestuderen
van de Chinese bronnen
verwaarlozen." Dat sluit
helemaal aan op de ver
ootmoediging van het be
stuur in het begin: „De
aktuele ontwikkelingen in
China hebben velen van
ons doen beseffen dat hun
inzicht in China grote te
kortkomingen ver
toonde."
(China Nu kost 2,50 het
adres is postbus 10475,
Amsterdam).
Friezen
Friezen, schotten,
Welshmen, Gallciërs, Bre-
tonnen, Basken, Elzassers,
Corsicanen. Het aantal
nationale minderheden in
Europa is groot en ze be
ginnen zich steeds duide
lijker te weren in de
laatste Jaren.
Asn het eind van de Twee
de Wereldoorlog meende
men in West-Europa dat
de periode van het enge
nationalisme wel voorbij
zou zijn. Van het enge
opklopte nationalisme
had men veel ellende be
leefd en daarom nam men
aan dat het achterhaald
zou worden door een
nieuw besef Europeaan te
zijn. Het nationalisme zou
worden vervangen door
Europeanlsme.
De herinnering aan de
Tweede Wereldoorlog is
echter aan het verdwijnen
en het nationalisme is een
ernstige tegenslag geble
ken voor een verdere inte
gratie van West-Europa.
Daar komt bij dat de et
nische minderheden in de
diverse Europese landen,
waarvan men dacht dat
deze voorgoed in de natio
nale staten waren inge
lijfd, zich steeds meer zijn
beginnen te roeren. Op
merkelijk is dat Juist bij
deze ethnische minderhe
den die streven naar een
meer of minder beperkte
zelfstandige status vaak
een grote belangstelling
bestaat voor de Europese
samenwerking. Zo voelen
de Bretonnen zich ver
want met de Kelten in
Oroot-Brittannlë en zijn
vooral Basken en Catala
nen voorstander van aan
sluiting van Spanje bij de
Europese Gemeenschap.
In het theologische tijd
schrift Concilium wordt
ingegaan op het probleem
van de etnische verschel-
denheid en de gevolgen
die dit heeft voor de
godsdienstbeleving. Be
halve de bespreking van
de politieke fusie en de
etnische deling van Euro
pa komen aan de orde
hetmprobleem van de gas
tarbeiders in West-
Duitsland, etnische groe
pen en kerbezoek in de
Verenigde Staten en Ca
nada, de religieuze bele
ving in het Carafbisch ge
bied en tal van andere on
derwerpen. Het eerste deel
van het blad bestaat uit
een aantal sociologische
waarnemingen en ervarin
gen. Deze bijdragen zijn
nogal verschillend van ka
rakter. De bijdrage van
Mary Durkin, de Ameri
kaanse ervaring: „een Iers
katholiek perspectief" is
een sterk door persoonlij
ke ervaringen gekleurd
verhaal terwijl het artikel
van Rogello Duocastella
Rosell over Binnenlandse
migratie als oorzaak van
religieuze veranderingen
(over Catalonlê) een veel
analytischer en cijfermati
ger karakter heeft
Het tweede deel van het
Januarinummer van Con
cilium bestaat uit de po-
ging om theologische'
antwoorden te formuleren
op de problemen die de
ethnische verscheiden
heid met zich mee
brengen.
Conculium is een interna
tionaal tijdschrift voor
theologie, waaraan theolo
gen uit de hele westerse
wereld meewerken. Het
eerste nummer van de der
tiende jaargang is samen
gesteld door de redactie
godsdienstsociologie. Het
blad is te verkrijgen De
Horstlnk, Postbus 400,
Amersfoort, tel. 033-11523.
De prijs van dit nummer
dat ruim honderd pagina's
telt, bedraagt 11,90. Een
abonnement op een hele
Jaargang (tien nunvmers)
kost 90,—.
China viel de Sowjet-Unie zondag
aan in een verklaring die door het
persbureau Nieuw-China werd ver
spreid. Daarin wordt gezegd dat
Moskou er duidelijk op uit is andere
landen beperkingen op te leggen om
de eigen visserij te kunnen
uitbreiden.
China herineert er aan dat de Sow
jet-Unie in het verleden altijd heeft
geprotesteerd als landen in de derde
wereld eenzijdig hun viswateren
uitbreidden. Ook wijst China erop
dat binnen de nieuwe visserij-zone
van de Sowjet-Unie vier eilandjes
liggen, die vroeger tot Japan behoor
den en waarop Japan nog steeds
aanspraken maakt
Japan heeft eveneens krachtig ge
protesteerd tegen de Sowjet-
besllssing. die vorige week geheel
onverwacht werd afgekondigd. In
een eerste reactie zei de Japanse
regering de 200-mijlszone van de
Sowjet-Unie niet te zullen erkennen.
Zondag vloog de minister van
landbouw en visserij Zenko Soezoeki
naar Moskou om na te gaan waar de
Japanse vissers nu precies aan toe
zijn.
Grote belangen
Er opereert een vissersvloot van en
kele honderden Japanse schepen in
het gebied, dat de Sowjet-Unie nu
exclusief voor haar vissers opeist.
Ongeveer twintig procent van de to
tale Japanse visvangst werd vorig
jaar gehaald uit wat na 1 maart
„Russische wateren" zullen zijn.
Vanaf 1 maart zullen de Japanse
vissers zich ook al drastisch moeten
beperken in de wateren rondom
Alaska omdat de Verenigde Staten
eveneens een zone van 200 mijl gaan
gebruiken.
Tussen Japan en VS zijn echter van-
tevoren onderhandelingen geweest
waarbij Japan het recht heeft gekre
gen een bepaalde hoeveelheid vis uit
de Amerikaanse wateren te halen.
Een anderland dat door de Sowjet-
maatregel is getroffen is Zuid-Korea
De Zuidkoreaanse regering heeft
haar vissende landgenoten gevraagd
voor 1 maart de nieuwe Russische
visserij-zone te verlaten.
Een moeilijkheid voor Zuid-Korea is
dat het geen diplomatieke betrek
kingen onderhoudt met Moskou. De
Zuidkoreaanse belangen zullen bij
de Sowjet-Unie door een ander land
moeten worden bepleit
ABOE DHABI - De Verenigde Ara
bische Emiraten (VAE) hebben,
voorgesteld een topconferentie van
de dertien lidstaten van de Organi
satie van Olie Exporterende Landen
(OPEC) te houden om een oplossing
te vinden voor het geschil over de
prijzen van ruwe olie
In december besloten elf van de
dertien OPEC-leden tot een prijs
verhoging van ruwe olie met 10 pro
cent per 1 januari en nog eens 5
procent per 1 Juli. Saoedl-Arablé en
de VAE vonden 5 procent voor ge
heel 1977 wel genoeg, omdat ze ern
stige economische moeilijkheden
voor de olieverbrui kende industrie
landen vreesden die ook nadelige
gevolgen zouden kunnen hebben
voor de olielanden.
Volgens de Iraanse minister Amoe-
zegar berekent Saoedl-Arabië thans
een 9 procent hogere olieprijs, vier
procent meer dan het land in decem
ber besloot. De minister zag de toch
nog lagere olieprijs niet als een ge
vaar voor de ollemarkt, vooral niet
door de koude winter in de VS. waar
door een zeer grote vraag is ont
staan naar Iraanse zware olie.
ROME (Reuter) Boze leden van
de Italiaanse socialistische partij
hebben zaterdag het hoofdkwartier
van hun partij in Rome bezet uit
protest tegen het besluit van de par
tijleiding niet mee te doen aan een
poging oud-premier Mariano Rumor
in verband met het Lockheed-
omkoopschandaal voor de rechter
te brengen. Het Italiaanse parle
ment zal deze week over de kwestie
stemmen.
