Vosland pijler vanLabour
Stormloop op Brokdorf
werd avondwandeling
Arme Colombianen willen eigen grond
illlCIOMSt
Amin laat bisschop
in stilte begraven
Bericht over
CIA-betaling
fel ontkend
Opvolger op Brits BZ wordt
vandaag aangewezen
Moskou ontneemt
hoogleraar titels
toerenorganisatie ANUC houdt congres in klein dorp
IMniEWA!
lANDAG 21 FEBRUARI 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
por Bert van Panhuis
dood afgelopen zaterdag, na een hersenbloeding eerder in de week, van de Britse minister van
tenlandse zaken Anthony Crosland, is niet alleen een menselijke tragedie maar kan ook zonder
rdrij ven een grote slag worden genoemd voor de regering, zijn Labourpartij en eigenlijk heel de
politiek. Want de 58 jaar oud geworden Tony Crosland was één van de weinigen, waarop de
jourpartij werkelijk steunde en het zal moeilijk zijn een dergelijk tragedie ragedie ideologische
intellectuele zwaargewicht te vervangen,
teruggetrokken, vaak bijna arro- de toen nieuwe eerste minister
it individualistisch opererende James Callaghan hem als minister
preticus stamde uit een familie van buitenlandse zaken. Een kleine
belangrijke ambtenaren. Hij
rd opgevoed op dure kostscholen
ging daarna naar Oxford, waar hij
jnomie. filosofie en politieke we
ischappen studeerde. Vanaf 1950
rtegenwoordigde hij een district in
t westen van Engeland en toen hij
verloor vanaf 1959 de vissers-
lats Grimsby. Crosland kon het
zonder goed vinden met de toen-
ilige Labourleider Hugh Gaitskell.
trkelijk van belang voor de partij
rd hij in 1956 met de publikatie
„De toekomst van het socialis-
een erkend standaardwerk over
voor de sociaal-democratie. Het
langrijkste onderdeel van de so-
ilistische politiek diende volgens
m het beginsel van de gelijkheid
n kansen te zijn. Die opvatting
acht hem tot felle pleidooien
or zover een bedachtzaam man als
osland fel kon zijn voor openba-
scholen, waar men zonder aanzien
s persoons kon studeren. Vanuit
optiek keerde hij zich soms ook
herp tegen Labour-leden en -mi-
iters. die hun kinderen naar privé-
holen stuurden.
conomisch bestel
n ander opvallend punt in zijn
ekwerk was het geringe belang,
t hij hechtte aan de kwestie of de
lustrie in handen van de staat
test zijn of dat de vrije economie
fundament van de economische
pnselen moest vormen. „Het zijn
et de eigenaren maar de managers
het bedrijf runnen," was Cros-
Is opvatting. Dit betekende ech-
biet dat hij een tegenstander was
«staatseigendom; al twintig jaar
por de wet op de grondpolitiek in
Lagerhuis werd ingediend zette
zich in voor nationalisatie van
>nd. Waar hij zich tegen verzette
is het nationaliseren als beginsel
plaats van als middel om tot ver
tering van de economie te komen,
eze ideeën en latere in andere boe-
n en artikelen uitgewerkte brach-
in hem een grote naam in het inter-
itionale socialisme. Toen de alge-
n secretaris van de socialistische
•nationale Hans Janitschek en-
kti jaren geleden voor een ge-
ïtaftap Costaricanen moest vertel-
m wie de beste colleges over de
waal-democratie zou kunnen ge
er. was zijn antwoord: de Brit Cros-
nd of de Oostenrijkse bondskanse-
x Bruno Kreisky.
grote specialiteit „economie en
janciën" heeft Crosland maar in
(perkte mate in de politiek kunnen
kruiken. Na een korte periode als
inister van economische zaken
ram hij terecht op het ministerie
in onderwijs, vervolgens op „ruim-
lijke ordening en milieubeheer" en
april van het vorig jaar benoemde
verrassing, want Crosland had zich
nooit bijster aangetrokken gevoeld
tot dit ministerie. Het vermoeden
bestond dat Callaghan hem daar
benoemde omdat hij meende dat
een toekomstig premier en Cros
land was zeker voorbestemd In de
toekomst één van de belangrijkste
figuren voor die post te zijn de
belangrijkste ministeries moest
hebben bezet. En daaronder viel nu
eenmaal ook buitenlandse zaken.
Met name in Brussel stond men wat
wantrouwend tegenover de nieuwe
man, die zich voordien nooit een
enthousiast Europeaan had ge
toond. Sinds april had Crosland
door zijn positieve instelling veel
van de argwaan weg weten te
nemen.
Premier Callaghan zit nu met het
probleem van de opvolging. Cros
land en Denis Healey zouden deze
zomer volgens plan eikaars plaatsen
op „buitenlandse zaken" en „finan
ciën" gaan innemen. De mogelijkhe
den zijn nu vele, maar geen is erg
bevredigend. In de eerste plaats kan
Healey vervroegd worden overge
plaatst en zou zijn plaats kunnen
worden ingenomen door of de minis
ter van handel Edmund Dell of de
minister van ruimtelijke ordening
Peter Shore.
Maar Healey staat op het punt een
belangrijke begroting af te ronden
en zit midden in de onderhandelin
gen over een nieuw sociaal contract.
Een tweede mogelijkheid is dan ook
dat er een zaakwaarnemer wordt
benoemd voor de post van Crosland.
Dat zou de oud-EG-commissaris Ge
orge Thomson kunnen zijn, de on
derminister van BZ David Owen of
Callaghan zelf oud-BZ zelf. De
premier zal de uitslag vandaag en
kele uren na de crematie van Cros
land in het Lagerhuis bekend
maken.
NAIROBI, LONDEN (Reuter, UPI, AP) De Oegandese rege
ring van president Idi Amin heeft gisteren bevestigd dat de om
het leven gekomen anglicaanse bisschop Loewoen zaterdag is
begraven.
De begrafenis zou met instemming
van de familie van de bisschop
hebben plaatsgevonden in de streek
waar hij vandaan kwam. aldus de
Oegandese autoriteiten. De families
van Loewoen en de twee tegelijker
tijd gedode Oegandese ministers
zouden hun erkentelijkheid hebben
betuigd voor de manier waarop de
begrafenissen waren geregeld.
Het feit dat er geen onafhankelijke
sectie op de drie lijken is uitgevoerd
heeft het vermoeden dat de bisschop
en de twee ministers door Oegande
se militairen zijn vermoord ver
sterkt. Loewoen en de twee ministers
zijn door Oeganda beschuldigd van
het ramen van een complot tegen
het leven van Amin.
De secretaris-generaal van de Afri
kaanse raad van kerken heeft tij
dens een persconferentie in Nairobi
verklaard dat bisschop Loewoen is
doodgeschoten en dat zijn lichaam
begraven is buiten aanwezigheid van
zijn familieleden. Amin houdt echter
vol dat de bisschop en de ministers
ten gevolge van een verkeersongeval
zijn omgekomen. Wel noemde hij dit
ongeval een „straf van God."
Het Britse zondagsblad The Obser
ver meldde gisteren dat Loewoen
kort na zijn aanhouding is doodge
schoten, met benzine overgoten en
verbrand door leden van het rijks
instituut voor research in de Oegan
dese hoofdstad Kampale. Amin is
hoofd van dit instituut. Het feit dat
de eigenaar van „verongelukte" au
to, waarin Loewoen en de twee mi
nisters zouden vervoerd zijn, niet
gewond was. is ook een aanwijzing
dat de ministers en de bisschop zijn
doodgeschoten. Het autowrak dat de
Oegandese militairen hebben ge
toond was bovendien volgens de Ob
server een dienstwagen die al enkele
maanden geleden bij een ongeluk
was betrokken en al die tijd in de
garage heeft gestaan.
Het Keniase blad Standard meldde
zaterdag dat in de nacht van vrijdag
op zaterdag nog eens zes mensen in
Oeganda vermoord zijn. Onder hen
zouden zich ook twee anglicaanse
bisschoppen bevinden. Hetzelfde
blad meldde dat de weduwe van Loe
woen gearresteerd zou zijn. Ook in
het noorden van Oeganda zouden de
afgelopen weken honderden mensen
zijn gedood. Dit meldde het Keniase
blad Nation.
Betogers tegen de bouw van kerncentrales in het Westduitse Itzehoe dragen spandoeken met
socialistische leuzen. „Voorwaarts in de strijd voor de overwinning van het socialisme
BROKDORF „Wij komen terug, de bouwplaats wordt bezet". Deze kreet galmde zaterdaga
vond door de straatjes en over het marktplein van het Noordduitse stadje Wilster. Maar mooi
dat de duizenden (15.000, 20.000?) demonstranten deze keer de bouwplaats van de kerncentrale
bij Brokdorf (800 zielen) niet hadden bezet.
Bondspresident Walter Scheel had
niet zo ongerust hoeven te zijn. „Ik
ben een aanhanger van burger
actiegroepen. maar ze moeten geen
concurrent van het parlement wil
len zijn", zo had hij gezegd. De
Duitse gezagsdragers kunnen weer
wat verlicht ademhalen De ge
welddadigheden waar Duitsland
nu al enkele malen mee geconfron
teerd is geweest, bleven zaterdag
uit.
Wat was begonnen als een angst
aanjagende en door de autoriteiten
verboden tocht van anderhalve ki
lometer lang die moet uitlopen op
een „stormloop op Brokdorf" ein
digde in een vredige avondwande
ling terug Eenmaal oog in oog met
de zwaar bewapende politiemacht
van 6.000 man. besloot de leiding
van de demonstranten dat door de
massaliteit van de demonstratie
voorlopig het politiek doel wel vol
doende was bereikt. Een oproep om
gedisciplineerd terug te gaan werd
ondanks onderlinge onenigheid on
der de demonstranten gedwee op
gevolgd.
Onderlinge verdeeldheid was één
van de kenmerken waarmee de de
monstratie eindigde. Er deden zich
incidenten voor die gemakkelijk
hadden kunnen ontaarden in een
veldslag tussen de demonstranten
zelf. Het bleef nu bij woorden, ge
duw en pogingen elkaar megafoons
afhandig te maken. De ruzies gin
gen over: doorgaan of niet? Een
deel. kennelijk een minderheid, wil
de doorgaan. De overheid zou een
terugtocht opvatten als een uitno
diging om maar door te gaan met
atoomcentrales.
Om een uur of vier waren demon
stranten en politie oog in oog ko
men te staan. De laatste had zich
verschanst op een brug. Of de de
monstranten moesten zich daar
een weg over vechten óf ze moesten
door het water van een afwate-
ringssloot, waar ze aan de andere
door Jan Sloothaak
kant ook zouden worden opge
wacht. De leiding ging in beraad.
Er leek geen doorkomen aan.
Intussen verzamelden de demon
stranten zich op een weiland. Daar
voltrok zich een boeiend proces.
Diverse groepen raakten in verhit
te discussie. De radicaalsten dron
gen op naar de brug met politie. De
leden van de organiserende burger-
actiegroep vormden echter een cor
don. Het merkwaardige feit deed
zich toen voor dat een rij demon
stranten zich met de rug naar de
politie opstelde en oog in oog
kwam te staan met de medestrij
ders tegen de atoomcentrale.
De demonstrantenleiding sprak
tenslotte het verlossende woord.
De autoriteiten hadden nu gezien
welk een macht er op de been te
brengen was, dat was voor het mo
ment voldoende. Applaus, gejoel
en gefluit vermengden zich. Het
applaus overheerste en daarmee
was de zaak beklonken. Er was
opluchting omdat geweld nu ach
terwege bleef. Ook was er te
leurstelling. Men had ook ge
zichtsverlies geleden tegenover de
concurrende demonstratie in het
twintig kilometer verder gelegen
Itzehoe.
Twee demonstraties op één dag,
twintig kilometer van elkaar en
voor hetzelfde doel en elkaar met
het aantal deelnemers naar de
kroon stekend. Waarom? De te
genstanders van kerncentrales zijn
verdeeld geraakt in twee kampen.
De „gematigden" riepen zaterdag
op voor een vreedzame demonstra
tie in Itzehoe. De sociaal-demo
craten van de SPD, de liberale FDP
en de officiële communistische
-DKP stohden hier achter. Ook een
delegatie van Nederlandse actie
groepen deed mee. ZIJ wilden geen
geweld, geen bezetting die onver
mijdelijk tot geweld zou leiden en
vonden dat de strijd tegen atoom-
centrales langs parlementaire weg
moet worden gevoerd.
Een burger actiegroep langs de be
nedenloop van de Elbe had opge
roepen toch te proberen de
bouwplaats te bezetten, ondanks
een verbod van autoriteiten en een
plotseling omgezwaaide
rechtbank. Enkele communis
tische splintergroepen, die zich
marxistisch-leninistisch of maoïs
tisch noemen, deden mee. De
laatsten vormden ook de minder
heid die uiteindelijk door had wil
len zetten.
Had men zich dan niet net zo goed
bij de gematigden in Itzehoe kun
nen scharen? Welnee, zo was de
Teactie, die anderen dachten genu
anceerd. er was maar één oplos
sing: koste wat kost voorkomen
dat er kerncentrales komen. Ge
lukt dat niet nu, dan later wel. En is
het tenslotte niet zo aldus schal
de een luidsprekerwagen troosten
de woorden over de menigte dat
Brokdorf sinds de bezetting van
vorige herfst een begrip is gewor
den in de strijd tegen de kernener
gie? Die strijd zal worden voort
gezet.
Dat dit niet direct zou gebeuren
bleek om een uur of vier. Op vijftig
meter afstand hield de voorhoede
van de optocht halt voor de brug
met politie, die geruggesteund
werd door vier waterkanonnen. Ge
vuld met een spul dat je laat bra
ken, zo ging het verhaal. Alle ande
re toegangswegen waren onbruik
baar gemaakt. Kleine groepjes pro
beerden langs sluipwegen toch in
Brokdorf te komen. Ze kwamen er
echter niet door.
WASHINGTON (Reuter. UPI. AP)
Politieke leiders over de gehele
wereld hebben het afgelopen week
einde in toonaarden van veront
waardiging berichten ontkend dat
zij de afgelopen 20 jaar door de
Amerikaanse inlichtingendienst
van miljoenen guldens zouden zijn
vooralen
„Verzinsels en verdraaiingen, een
opzettelijke poging van auteurs in
nauw contact met zionisten in de
Verenigde Staten om het eensgezin
de standpunt van de Arabieren te
ondergraven en de missie van minis
ter van Buitenlandse Zaken Cyrus
Vance in het Midden-Oosten te
dwarsbomen", zo verweerde koning
Hoessein van Jordanië, één van de
genen op het lijstje van vermeende
begunstigden zich.
Willy Brandt, de voormalige
Westduitse bondskanselier en nog
steeds SPD-leider. die eveneens op
het lijstje staat wees ..met nadruk
de lasterlijke insinuatie" van de
hand en noemde het een opge
warmd verhaal uit de oude doos Hij
wil yan president Carter een onder
zoek toegezegd krijgen. President
Makarios van Cyprus, één van de
andere beroemdheden, die CIA-
gelden zouden hebben gekregen
sprak van ongegronde en kwaadaar
dige berichten. Het verweer „volle
dig onjuist en onverantwoordelijk"
is in opdracht van president Carlos
Andres Perez uitgesproken door de
Venezolaanse VN-ambassadeur.
Nog geen ontkenning is vernomen
van de andere illustere figuren op de
lijst: president Kenyatta van Kenia,
de Zuldvietnamese ex-president
Thieu, president Moboetoe van
Zaïre, president Bumham van Guy
ana, de Dalai Lama van Tibet De
eveneens genoemde Chinese natio
nalistische leider Tsjang Kaj Tsjek
is inmiddels overleden.
De informatie over de CIA-
betalingen werd zaterdag voor een
deel gegeven door zegslieden van de
dienst zelf en aangevuld door het
dagblad The Washington Post. die
stelde dat de prominente namen
konden worden ingevuld in het boek
over de CIA van de voormalige me
dewerkers van de dienst Marchetti
en Marks. Deze moesten namen en
details destijds in opdracht van de
rechter schrappen.
MOSKOU (Reuter) De gewezen
hoogleraar in de logica Alexander
Zinowiev, die zijn leerstoel verloor
nadat een roman van hem in het
westen was gepubliceerd, heeft gis
teren tegenover westelijke corres
pondenten in Moskou verklaard, dat
hem al zijn academische rangen en
titels zijn afgenomen.
De desbetreffende regeringscom
missie had de 55-jarige ex-
hoogleraar zaterdag laten weten,
dat de maatregel was genomen we
gens zijn „anti-patriottische activi
teit" en op verzoek van zijn voorma
lige collega's van het Moskouse In
stituut voor wijsbegeerte. Vorige
maand was Zinowiev als professor
aan dat instituut ontslagen. Door de
nieuwe maatregel is het hem onmo
gelijk gemaakt op zijn terrein een
nieuwe werkkring te vinden.
oor Herman Amelink
ilombiaanse boeren beginnen vandaag in het dorpje Sucre in het noord-westen van het land een
idelijk congres hoe zij hun lot kunnen verbeteren. Enkele honderden deelnemers, niet alleen
eren maar ook handwerkslieden, priesters en studenten zijn naar dit afgelegen oord gekomen
i te spreken over landhervorming, coöperaties en andere zaken die voor de boeren van belang
h.
t congres begint met een massale
inifestatie waaraan naar men ver-
cht 20.000 mensen zullen deelne-
n. Daarna gaan de boeren, die uit
t delen van het land komen, zich
raden over de voortgang van de
dhervorming. coöperaties, kre
ten voor investeringen, onderwijs
vorming.
I congres, wordt voor de vierde
itereenvolgende keer georgani-
Td door de ANUC. een in 1968
de toenmalige president Lleras
•trepo opgerichte boerenorgani-
ie. In de loop van enkele jaren
de ANUC een geheel andere
werking te geven aan haar
ïlstelling dan de regering zich had
«genomen. Ze begon steeds feller
te komen voor de belangen van de
Hne boeren, de landarbeiders en
dagloners. Door landbezettingen,
tettingen van regeringskantoren
andere massale acties ontwikkel
de beweging zich tot een hechte
znisatie die zich daadwerkelijk
ette voor de boerenstand. Met dit
treden groeide de tegenstelling
»en ANUC en overheid. Toen in
het tweede congres van de
UC naderde deed de regering dan
t verwoede pogingen de beweging
*r onder controle te krijgen door
tatatie van de voornaamste lei-
1 Omdat dit geen succes had
•W zelfs een tegen-ANUC opge
»t. maar deze kwam in het geheel
*t van de grond.
F voornaamste streven van
1 hoerenorganisatie is de her-
peling van het grondbezit.
in alle landen
van Zuid-Amerika is het groot
grondbezit een groot euvel. Zestig
procent van de grond in Colombia is
in handen van een kleine groep
grootgrondbezitters.
Historie
De strijd tegen het grootgrondbezit
in Colombia is niet van vandaag of
gisteren. Al in 1936 werd een wet
uitgevaardigd die bepaalde dat par
ticuliere grond die in de tien jaar
daarvoor niet door de eigenaars be
bouwd was. staatseigendom zou wor
den. De ingewikkelde procedure van
de wet en de manier waarop de wet
werd uitgelegd maakten de bepalin
gen echter tot een dode letter.
In 1961 werd opnieuw een wet op de
herverdeling van de grond aangeno
men. Het Instituto Colombiano de
Reforma Agraria (INCORA) werd
belast met de uitvoering van deze
wet. INCORA slaagde er weliswaar
in grote stukken grond onder de boe
ren te verdelen maar tot wezenlijke
hervormingen kwam het ook toen
niet. INCORA behaalde vooral suc
ces in de gebieden waar grote onrust
heerste en de activiteiten leken er
vooral op gericht om de radicale
boeren van al te extreme groepen
weg te houden.
De regel wil echter dat de ontevre
denheid toeneemt naarmate de ver
wachting op verbetering van de
omstandigheden groter is en de rea
lisering van die verwachting verder
achterblijft. In het begin van de ja
ren zeventig verenigde een groot
deel van de kleine boeren zich dan
ook in de ANUC. De ANUC zelf schat
dat momenteel een vijfde deel van
de boerenbevolking binnen de
ANUC georganiseerd is. Het betreft
hier geen papleren leden maar men
sen die werkelijk meedoen.
Landbezetting
Een van de belangrijkste actiemid
delen is de landbezetting. Vaak wor
den de boeren na korte of lange tijd
weer van het bezette land verdre
ven. Grootgrondbezitters hebben
daarvoor vaak eigen legertjes ln
dienst. Bovendien krijgen zij steun
van de overheid. Sedert de twee
grote partijen van Colombia. Libe
ralen en Conservatieven, gemerkt
hebben dat de boeren zich niet meer
Ln hun onderlinge strijd laten
uitspelen, is het verzet van de rege
ring tegen werkelijke hervormingen
groter geworden. Door de overheid
verstrekte kredieten worden inge
trokken, onderwijzers uit dorpen
met een grote ANUC-aanhang wor
den teruggetrokken. Vooraanstaan
de mensen van de ANUC worden
regelmatig vastgezet, maar het
tweeslachtige van de houding van
de regering is dat de zaak een paar
dagen later vrij worden gelaten om
onderhandelingen met de regering
te voeren.
In de afgelopen jaren heeft de
ANUC vele honderdduizenden hec
tare land bezet. Vaak moesten de
bezettingen onder dwang ongedaan
worden gemaakt, maar zeker vier
honderdduizend hectare heeft men
nu vast in handen. Vijfenzeventig
duizend gezinnen hebben op deze
grond een redelijk bestaan door de
verbouw van koffie, rijst, suiker en
katoen.
Het opmerkelijke van het boeren-
congres dat vandaag begint is dat
het niet in een of andere stad gehou
den wordt maar in een klein dorp.
Juist in deze streek ln het noord
westen van Colombia heeft de
ANUC aanzienlijke successen be
haald. Het dorp ligt niet ver van de
Magdalenarivler en de streek ligt
vaak blank. Hoewel het nu de droge
tijd is in dit gebied zullen de
congresgangers voor een deel met
de boot naar Sucre komen. Ze wor
den ondergebracht bij plaatselijke
boerengezinnen.
Landarbeiders
Het congres is er niet alleen voor de
kleine boeren maar evengoed voor
de landarbeiders die vaak een erg
karig bestaan hebben doordat ze
slechts een gedeelte van het jaar
kunnen werken op het land van de
grootgrondbezitters. Vooral ln de
tijd van de koffleoogst hebben deze
zijn werkkracht hard nodig (Co
lombia is met 12 procent van de
wereldproduktie 's werelds tweede
ft Ni,r>
Een betoging van Colombiaanse boeren
koffie-exporterend land). Bij die
koffie-oogst zijn ongeveer een mil
joen trekarbeiders betrokken. Daar
naast is er een groep van 500.000
boeren die zich een deel van het Jaar
aan de grootgrondbezitters ver
huurt.
De landarbeiders worden vaak
slecht betaald. Landeigenaars kun
nen sjoemelen met het aantal koffie
bonen dat ln de koffievruchten zit
Ze kunnen geld inhouden voor ver
strekte maaltijden. Bovendien komt
het transport van de koffie van de
plukplaats naar de boerderij veelal
voor rekening van de plukker Al
met al komt de landarbeider uit op
een salaris dat beneden het officieel
vastgestelde minimumloon ligt.
Alleen door zelf eigenaar te worden
van een voldoende groot stuk land
kunnen landarbeiders en kleine boe
ren zich een verantwoord bestaan
opbouwen. Het vierdaagse congres
van de ANUC is een blijf van bet
grote zelfbewustzijn van de Colom
biaanse boer die niet van plan is zich
bij onrechtvaardigheid neer te
leggen. x
