de vijf boeren doet er wat bij
ponden vinden koper voor Gevato
pp zoek naar de diepere motieven achter stakingen
oorlopige redding
lollandia Tricotage
-
Brood meer in trek
Wijziging VAD gaat
bankiers niet ver genoeg
Ias het nu alleen die prijscompensatie?
foor aanvulling inkomen en voor sociale zekerheid
Investeringswet
Engelsen verkopen
Mulder in Boskoop
Pakhoed
onderzoekt
organisatie
Andere tijd
|TERDAG 19 FEBRUARI 1977
1 FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet
29
door Noud van Iperen
DEN HAAG Eén op de vijf boeren in ons land heeft tegenwoordig een nevenberoep. Deze
ontwikkeling neemt nog steeds toe. Het zijn in het algemeen die agrariërs, die in het eigen
boerenbedrijf te weinig verdienen, maar die toch zelfstandig willen blijven en gehecht zijn aan het
platteland. Met een bijbaan komen zij aan een (zeker voor een deel noodzakelijk) aanvullend
inkomen en bereiken bovendien een stuk sociale zekerheid.
Dit zegt drs. Piet Bukman, voorzitter
van het Landbouwschap en van de
Nederlandse Christelijke Boeren- en
Tuindersbond. in een vraaggesprek.
„Wij kenden het verschijnsel van de
part-time farming in Nederland wel
voor de Tweede Wereldoorlog
hadden we hier ook al kleine boeren,
die naast het eigen bedrijf een
melkwijk hadden maar dat het in
Nederland zulke vormen heeft aan
genomen, heeft ons verbaasd. Wij
hebben lang gedacht dat Duitsland
op dit gebied een monopolie had," zo
voegt de heer Bukman hieraan toe.
Vrij snel
Volgens hem grijpt het verschijnsel
part-time farming vrij snel om zich
heen. De oorzaak daarvan ligt vooral
in de ongunstige werkgelegenheids
situatie, waardoor de afvloeiing uit
de land- en tuinbouw ongeveer tot
stilstand is gekomen.
U spreekt over een op de vijf of
twintig procent. Over hoeveel boeren
gaat het dan?
„Uitgaande van de cijfers over 1974
meer recente gegevens hebben we
nog niet gaat het over zo'n 31.500
agrarische bedrijven. Dit aantal valt
ruwweg in tweeën te splitsen en dan
blijkt, dat in circa 23.000 bedrijven
de boer meer dan vlJfUg procent van
zijn tijd buiten de landbouw werkt
en dat in ongeveer 8.500 bedrijven
het bedrijfshoofd een nevenberoep
uitoefent dat minder dan de helft
van zijn tijd vraagt."
In welke beroepen kom je dere
boeren tegen?
„In praktisch alle beroepen, maar de
meesten hebben een bijbaan in het
verlengde van hun beroep; werk bij
coöperaties, veilingen en bij de aard
appelmeelfabrieken. Je komt ze ech
ter ook tegen als gemeente-arbeider,
bouwvakker en verzekeringsagent."
Kunnen dese boeren op het eigen
bedrijf wel worden gemist?
„Het zijn in het algemeen boeren
met kleinere bedrijven of bedrijven
die weinig arbeid vragen. Grote
melkveehouderijen zult u zodoende
weinig in deze groep aantreffen."
Zitten er onder die part-time boe
ren ook stadsmensen, die thuisko
mende van kantoor of fabriek overall
en klompen aantrekken?
„Het aantal stedelingen dat gaat
boeren, is te verwaarlozen. Ik ken er
althans geen."
Schaduwkant
Ik kijk hoewel ik het wel begrijp
toch een beetje vreemd tegen dat
part-time boeren aan. Wat is bijvoor
beeld bet effect hiervan op de agra
rische sector als geheel?
„Voor de landbouw als zodanig 2lt er
een schaduwkant aan. Laat ik bet zo
stellen: geredeneerd vanuit de ge-
dachtengang van de part-time boe
ren, zijn een bijbaan (en de in
komsten daaruit) gerechtvaardigd.
Dat neemt niet weg dat deze boeren
een deel van de grond In beslag heb
ben ongeveer vijf tot tien procent
waaraan boeren die het bedrijf als
hoofdberoep of als enig beroep uitoe
fenen dringend behoefte hebben.
Een bepaald recht van voorkeur
voor deze full-time boeren op de
schaarse grond, acht Ik zodoende
wenselijk. Deze voorkeur zou in elk
geval moeten gelden ten opzichte
van het, wat ik zou willen aanduiden
als „consumptief" gebruik van
grond, zoals het houden van pony's
door particulieren van buiten de
agrarische sector."
mr. J. van Schalk uit Amsterdam,
die als zaakwaarnemer optreedt voor
het Deense moederbedrijf Plumrose.
52 fan een verslaggever
5"lTRECHT De voedingsbonden FNV hebben een serieuze
PPer gevonden voor het in moeilijkheden zijnde vleesverwer-
jende bedrijf Gevato in Driebergen en de zusteronderneming
Zadelhoff in Doetinchem. De overheid zal er echter aan te Gesprekken
moeten komen, om de verliezen op te vangen en om
idietgaranties te verstrekken. Dit heeft de heer R. Dick van de
:dingsbonden FNV gisteren bekend gemaakt.
koper is een tweemanschap van
■«jfe heren C. Homburg en C. Mignon.
96 2o)e heer Homburg was tot voor enke
le dagen in dienst van het Engelse
97so^ons-concern (waaraan de Hom-
_;-fabrlek enige jaren geleden
•rd verkocht), maar hij heeft thans
relaties met Lions verbroken. De
Mignon is eigenaar van Manon
irheen Noack).
De heren Homburg en Mignon zullen
samen Gevato/Van Zadelhoff voort
zetten. Voor de overneming van het
vleesbedrijf zal een holding worden
opgericht, die uit twee bedrijven be
staat: aan de ene kant Manon en aan
de andere kant Gevato/Van Zadel
hoff.
Deze week woensdag heeft de heer
Homburg en gesprek gevoerd met
Donderdag hebben de voedingsbon
den besprekingen gevoerd op het
ministerie van Landbouw. Dit minis
terie moet, volgens de bonden, het
aanloopverlies gedurende één tot an
derhalf jaar voor haar rekening ne
men. Bovendien dient dit ministerie
kredietgaranties geven, waardoor
voorlopig de in totaal 400 werkne
mers van Gevato/Van Zadelhoff aan
de slag kunnen blijven.
Het ministerie heeft toegezegd de
mogelijkheden te bekijken tot het
bieden van de helpende hand bij de
financiering. Die beloopt volgens de
bonden ruim tien miljoen gulden.
Zoals de zaken er nu voor staan, zal
Plumrose hoogstwaarschijnlijk de
gebouwen en het inventaris om niet
van de hand doen.
Binnenkort zal, zo is de verwachting
van de heer Dick, een structuuron
derzoek worden ingesteld bij Geva
to/Van Zadelhoff. „Wij willen samen
met de ondernemingsraad duidelijk
een vinger in de pap, als mocht blij
ken dat er gereorganiseerd jnoet
worden", aldus Dick, die in deze ont
wikkelingen rond Gevato een be
langrijke rol heeft gespeeld.
HAAG De regering is, zo blijkt uit een mededeling van
ministerie van Economische Zaken, bereid een boedelkrediet
verstrekken om het voortbestaan van de Hollandia Tricotage-
briek in Veenendaal voorlopig te garanderen.
W 90
95 001
98 80
71808
99 70
9420
172.55
9270
107 40
9160
102 501
99 00
100 20
)llandia is fabrikant van onder-
>ed en nachtkleding, met vestigin-
n in Veenendaal (221 werknemers),
ippersum (102 man) en Win-
yj^ffswijk (151 man).
leiding van de onderneming heeft
sloten wegens geldproblemen een
nvraag tot uitstel van betaling in
dienen. De te benoemen be-
ndvoerder zal tijdens dit uitstel
i betaling vooral tot taak hebben
door de onderneming naar voren
3120 brachte mogelijkheden te toetsen
i&ooen de werkelijkheid. Aan de hand
in deze toetsing zullen in overleg
Jssen alle betrokkenen de eventu-
27 ioÜ nader te nemen stappen worden
paald.
«rd
105 20
MsojDE STOLPE: Op de 9 procent
itielening, waarop woensdag de
chrivlng openstond, zal een volle-
toewijziing plaatshebben.
HILTON A'DAM: Blijft in Neder
landse handen, aldus de directie, die
niet meer kwijt wilde dan de mede
deling dat de gegadigde een Neder
lander is die onbekend wilde blijven.
In beurskringen verwachten men
binnenkort een officieel bericht aan
de aandeelhouders. Het bod bedroeg
160 procent en dat is nu gestand
gedaan.
OGEM: Het resultaat heeft in 1976
20.5 miljoen bedragen tegen 15 mil
joen in 1975. Het dividend wordt
verhoogd tot 2 (was 1,70) per
aandeel.
BLOKSMA: Het bod van
Blackstone Sweden op Bloksma Ra-
diateuren zal gestand worden ge
daan. als tenminste nog zeventig
procent van de aandelen B worden
aangeboden.
BRUSSEL - Jarenlang nam het
broodverbruik in de westerse
geïndustrialiseerde wereld af Met
de toenemende welvaart kwamen
andere voedingsmiddelen binnen
het bereik van grote groepen van
de bevolking. Uit cijfers van de
Europese landbouwcommlssie in
in Brussel blijkt nu echter dat de
broodconsumptie tussen 1969 en
1976 met 50 gram per dag is toege
nomen. Het cijfer omvat niet al
leen brood, ook bakwaren als ge
bak, zodat niet zeker is dat de
consumptie van gewoon brood
wel zo is opgelopen. Hoe dit ook
zij, de Brusselse statistici ver
wachten dat het verbruik van de
huidige 300 gram per dag nog zal
toenemen tot zij 350 gram.
Aan het gemiddelde verbruik van
300 gram komt Nederland met
250 gram per dag niet toe. De
cijfers zijn evenwel niet helemaal
te vergelijken want voor ons land
is alleen brood meegeteld. De No
ren consumeren per dag 400 gram
brood en broodjes en staan daar
mee aan de top van de westerse
landen. De Amerikanen (371 gram
brood en bakwaren) weten er ook
raad mee, evenals de Fransen (350
gram brood en broodjes). De En
gelsen sluiten de rij. Zij consume
ren evenals de Nederlanders 250
gram per dag maar hun cijfer
omvat brood en bakwaren, het
cijfer voor Nederland alleen
brood.
Het onderzoek van de EG-
i-landbouwcommisie toonde aan
dat bij broodconsumptie ge
zondheidsmotieven vaak een rol
spelen. DE EO-commlssie ver
wacht dan ook een groei in het
verbruik van volkorenbrood van
10 tot 20 procent.
DEN HAAG Van bezwaren tegen
de wet op de investeringsrekening
(WIR) is op dit moment geen sprake.
Dat heeft de Europese commissie,
het dagelijks bestuur van de EG.
gisteren verklaard. „We kennen de
wet nog niet eens", aldus een
woordvoerder van de commissie.
Minister Lubbers (economische za
ken) had donderdag bij de presenta
tie van het WIR-ontwerp gezegd, dat
diensten van de Europese commis
sie bezwaren hebben tegen enkele
belangrijke onderdelen van de WIR.
Met deze diensten is al geruime tijd
een niet-officieel contact gaande, al
dus Lubbers. Dat contact stemde
hem overigens wel hoopvol
BOSKOOP De Engelse onderne
ming Stothert St Pitt heeft het bezit
(ruim 49 procent van het kapitaal) in
Mulder's Fabriek van Rollend Mate
rieel in Boskoop verkocht
De kopers zijn de heren A. Q. P. van
der Ploeg en F. M. J. Lurvink, die
ieder voor de helft eigenaar zijn van
P. L. de Jong International, die op
haar beurt weer eigenaresse is van
De Jong's Machinefabriek in Via-
nen. En om het nog Ingewikkelder
te maken deze De Jong's Machi
nefabriek kocht vorig jaar de geli
quideerde Munsters Machinefabriek
in Erp en bracht dit bezit in in een
nieuwe onderneming onder de naam
De Jong-Munsters Machinefabriek
in Erp. Bij deze twee bedrijven wer
ken in totaal zo'n 850 man.
Het produktieprogramma van Mul
der's Rollend Materieel, waar 150
mensen werken, bestaat uit beton-
centrales, zandwinnlngsinstallaties
en transportinrichtingen, alsmede
truckmixers. Dit produktiepro
gramma wordt een goede aanvulling
genoemd van de aktiviteiten van De
Jong's Machinefabriek en van De
Jong -Munsters. Gestreefd wordt
naar een onderlinge commerciële sa
menwerking, met name op het ge
bied van de uitvoer.
AMSTERDAM Binnen de raad
van bestuur van Pakhoed is momen
teel een discussie gaande over de
organisatiestructuur van het con
cern. Zoals bekend, houdt Pakhoed
zich bezig met tankopslag, weg- en
luchttransport, stuwadoors- en car
gadoors activiteiten, koel- en vries
huizen en beheer, ontwikkeling en
handel in commercieel onroerend
goed.
Van ernstige spanningen binnen het
bestuur, zoals geruchten willen, is
volgens een woordvoerder van Pak
hoed, beslist geen sprake. Ook be
richten. als zou de heer E. Christian
sen, de president van Blauwhoed
(het Pakhoed-onderdeel, dat zich
met de onroerendgoedactivitelten
bezig houdt), zijn ontslag hebben
aangeboden, worden ten stelligste
tegengesproken.
AMSTERDAM De wijzigingen die het kabinet onlangs heeft
aangebracht ln het wetsontwerp op de vermogensaanwasdeling
(VAD) gaan de Nederlandse banken niet ver genoeg. Gezien de
ernst van de huidige flnancieel-economlsche situatie vinden de
banken, verzameld in de Nederlandse Bankiersvereniging de
gedwongen invoering van de VAD op het ogenblik zelfs uiterst
ongewenst
WU men op basis van de huidige
voorstellen toch een VAD invoeren,
dan beveelt de Banklersverenlglng
met klem aan de loonstijging over
AMERSFOORT Er was eens
een tijd, so schrijft de Vereni
ging Eigen Hois in een com
mentaar, dat regering en parle
ment zich echt druk maakten
om de woningbouw in ons land.
Toen werd een minister gewoon
naar huis gestuurd, omdat er
vijfduizend minder woningen
waren gebouwd dan hij had be
loofd. (Bedoeld wordt minister
J- van Aartsen en de groot
scheepse lijmpoging die met
succes werd ondernamen om
het kabinet De Quay in bet za
del te houden. Hetgeen Wim
Kan inspireerde tot het lied
„Lijmen Jan" - red.).
Toen maakte belofte nog
schuld, aldus het commentaar,
maar dat ligt nu wel even an
ders; over het al of niet halen
van een beloofd bouwprogram
ma maakt de Tweede Kamer
zich nauwelijks meer druk. De
grote politici weten aan de wo
ningbouw kennelijk geen eer
meer te behalen. „Staatssecre
taris Van Dam handig als hij
is hoeft daar mooi gebruik
van gemaakt. Hij beloofde in
1976 vijfduizend huizen in de
beschutte sfeer te bouwen(.
maar hij heeft er nog geen dui
zend waargemaakt. Zoieta kun
je natuurlijk rustig beleven, als
er toch niemand is die je aan je
beloftes houdt. En de Tweede
Kamer anno 1977 heeft het rus
tig over zijn kant laten gaan," zo
stelt de Vereniging Eigen Huis
met bitterheid vast
een reeks van Jaren behoorlijk te
matigen. De arbeidsinkomensquote
(dat deel van het nationaal inkomen
dat aan lonen en salarissen toevalt)
zou ln 1980 lager moeten uitkomen
dan de 88,5 procent die het Centraal
Planbureau voofr dat jaar voorspelt.
Tot haar spijt constateert de Ban
kiersvereniging echter dat de rege
ring heeft afgezien van de „toch al
zwakke koppeling van de VAD aan
de ontwikkeling van de reële ar
beidskosten".
Een van de andere wensen van de
bankiers is dat de VAD-afdrachten
voor de ondernemingen fiscaal al-
trekbaar zijn, omdat zij als een extra
last kunnen worden beschouwd. Dit
naar analogie van de bestaande
wtnstdelingsregelingen. Ook vinden
de banken het belangrijk dat de
werknemer meer keus krijgt Inzake
de vorm waarin hij de VAD geniet.
Volgens het gewijzigde voorstel van
de regering kan de VAD worden uit
gekeerd ln de vorm van aandelen of
VAD-bewlJzen maar naar het idee
van de Bankiersvereniging zou ook
een afdracht in contanten en in obli
gaties tot de mogelijkheden moeten
horen. Weer een ander verlangen van
bankierszijde is dat de kosten van
administratie en beheer die ontstaan
door deponering van VAD bij spaar-
instellingen door de begunstigden
worden gedragen.
In een beschouwing wijst de Ban
kiersvereniging er nog op dat de ver
mogensstructuur van het bedrijfsle
ven de laatste tien Jaar aanzienlijk ls
verslechterd. (De verhouding tussen
eigen en vreemd kapitaal ls minder
gunstig geworden.) Dat vormt een
barrière voor een oplevende con
junctuur (daar moeten bedrijven
vaak geld voor lenen) en ook voor het
aantrekken van nieuw aandelenka
pitaal De VAD maakt die barrière
volgens de bankiers alleen nog maar
erger.
,#or P. C. Meijer
1 inken en praten over het stakingsconflict betekent telkens weer bezig zijn met het
2 raarom". Algemeen bekend is als reden de prijscompensatie. Minder bekend is,
',|t het eigenlijke strijdpunt niet is het geld, maar de eenzijdige aankondiging van
werkgevers, dat die automatische prijscompensatie niet meer gegeven kan
3 ïrden. De werknemers reageerden:,,Als we dit laten passeren, wat hangt ons dan
)rgen boven het hoofd?"
i\ q alleen de klassenstrijd als
I len te noemen, is te makke-
t'j tom waar te zijn. De huidige
J*gen zijn nogal wat anders
i in de tijd van Marx.
gaat, in ons deel van de
;ld tenminste, niet meer
het naakte bestaan, maar
I om de kwaliteit van
bestaan. Hoelang kunnen
ons de huidige wijze van
nog permitteren?
i hoelang willen we eigenlijk
f bestaan met een overvloed
welvaart en een toene
mend gebrek aan welzijn nog?
Werk je alleen voor dat stom
me geld?
Maar als je probeert aan te
sturen op andere beslissingen
bij produktle en consumptie,
stuit je op taaie weerstanden.
En daar sta je dan als machte
loos mannetje. Maar ben je
niet net zo goed mens. schepsel
van God, mede verantwoorde
lijk voor Gods schepping? Dit
soort onbehagen zou wel eens
kunnen mee spelen achter de
oppervlakte van het conflict.
De schuld ervoor wordt de
werkgevers toegeschoven.
ZIJ saboteren toch de onderne
mingsraden? Zij veraetten zich
toch tegen de VAD? Dat is
tekenend voor de taaie
weerstanden om de echte vra
gen van vandaag aan de orde
gesteld te krijgen. Een werkne
mer ln een bedrijf zei het eens
zo: „een kras op een machine
maken, ls hier een doodzonde,
maar als je een kras op je ziel
krijgt, dat telt niet."
Vanuit die achtergrond ls het
ook een blunder van de eerste
orde geweest, dat de werkge
vers alleen van hün kant
constateerden: geen automa
tische prijscompensatie, want
daarmee raken we steeds ver
der in het slop. Juist die eenzij
digheid bevestigde nu net het
gevoel, dat de ruimte waar de
echte beslissingen genomen
worden, niet toegankelijk is.
Dan komt de scherpe reactie:
zó kan het niet. Het zijn be
paald niet de slechtsten uit de
vakbeweging, die zich voor dit
soort echte vragen van van
daag Inzetten. Daarom ls het
zo jammer, dat dit conflict
toch ls uitgebarsten op het
punt van een recht op mate
riele zaken. Het bevestigt de
gedachte „dat het de arbeider*
toch alleen maar om geld
gaat." Het voortduren van de
staking bij sommige bonden
om twee procent reële
loonsverbetering versterkt die
indruk nog meer.
Vanuit de dieper liggende mo
tleven van de oorspronkelijke
staking ls dit een enorme blun
der van de vakbeweging. De
vragen waar het om gaat zijn
nu nóg moeilijker weer op tafel
te krijgen. Gelukkig zijn er ook
bonden, die zich hiertoe niet
hebben laten verleiden.
Zorgen
Het eenzijdig „nee" tegen de
automatische prijscompensa
tie door de werkgever roept
ook wel vragen op. Vooral als
je. In gesprekken aan werkge
verskant merkt, dat niet leder
een er even gelukkig mee was
en dat ook ln dezelfde vragen
hebben over kwaliteit en duur
zaamheid van ons bestaan.
Maar ook zij voelen zich vaak
machteloos om de échte beslis
singen te kunnen nemen.
Nederland is nu eenmaal geen
eiland. Dus wanneer we ln Ne
derland écht willen proberen
aanzetten te geven tot een
nieuwe koers, moeten we wel
weten waar we aan beginnen,
en zullen we er met elkaar voor
moeten staan, en niet alleem
met eisen komen.
Daarbij geeft de hele atmos
feer van discussies over mede
zeggenschap de laatste jaren
bijvoorbeeld weinig reden tot
gerustheid. Want al ls de te
genwoordige ondernemings
raad geen Ideaal instituut, het
pleidooi voor een perso-
neelsraad. die zich dan tegeno
ver de dlrectle kan opstellen,
heeft met verdediging van
greoepsbelangen te maken
dan met een samen directie
en werknemers willen staan
voor de zaken. De harde
opstelling van de vakbeweging
bij de prijscompensatie kon
toen de indruk bij werkgevers
alleen maar versterken, dat de
werknemers wel de lusten wil
len, niet de lasten
Samen verantwoor
delijk
Dat samen er voor staan ls
echter nu net broodnodig als
het anders moet in ozne sa
menleving. Het scheppen van
overlegorganen die een appél
doen op de kundigheden en
verantwoordelijkheden van ar
beid. leiding en ook kapitaal, ls
daarbij een uitdaging, die de
allerhoogste prioriteit ver
dient. Ongetwijfeld zal dit het
nodige politieke vernuft ver
gen. Voor alles moet echter het
bestaande wantrouwen wor
den verbroken.
Het zou wellicht overwegglng
verdienen, ais het huidige
conflict voorbij ls, dat er regio
naal een aantal goed geplande
en geleide „open" conferenties
komt tussen werkgevers en
werknemers. Daarin heeft na
kaarten over het verleden min
der zin dam met elkaar bepra
ten wat nu eigenlijk de diepste
motleven zijn die je bezig
houden.
En dan met elkaar aftasten,
waarin Je elkaar „tot een hand
en tot een voet" kunt zijn om
te bouwen aan en op weg te
gaan naar een samenleving
waarin Je elkaar niet wegdrukt
en miskent, maar naar een we
reld waarin niet alleen maar
wolven en lammeren, maar
ook mensen samen vredig zul
len kunnen leven En ook hun
kinderen later. Dat zou wel
eens een goede aanzet kunnen
ziln tot de „open studie" over
de prijscompensatie
Drs, P. C. Meijer is industrie
predikant in algemene dienst
van de gereformeerde kerken.
In onse krant van 12 februari
plaatsten wij eveneens een be
schouwing vso de hand van ds.
Meijer.
