Bijeengetrommelde
Kwadraten
Regenwormen
zijn erg nuttig
Trilogie eindigt in puntendeling
Scherpe partij tussen
Karpov en Tal
mi
m i
A.
ffeekendpnzzel
m a
u
m
mg
m m
I*
A IA "AA#
1
AA
aa g
NIET PIEKEREN MAAR PUZZELEN
Oplossing
Opgave Nr. 598
•1
AA
Nieuwe
boeken
IIJDAG 11 FEBRUARI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
21
„Toen Ik de tuin aanlegde en daarbij de grond duchtig'
omspitte, vond ik maar één worm!" schreef ik in „Tuinieren
buiten het boekje". Dat is geen compliment voor de grond,
waarop ik met mijn tuin begon. Maar zonder dat ik er iets aan
gedaan heb, krioelt het nu van de wormen. En daar ben ik blij
om, want wormen zijn onmisbaar, en zeker bij mijn manier van
tuinieren, waarbij alle afgestorven plantedelen door het bo
demleven tot aarde moeten worden omgezet.
Idereen weet dat wormen nuttig
zijn, maar waarom nu eigenlijk pre
cies? Door hun gegraaf werken re
genwormen de bovenste grondlaag
voortduren om. Ze werken zo het
strooisel dor blad. afgevallen
twijgen en dode stengels naar de
diepte. Met hun gangen draineren
ze de bodem, zodat bij flinke regen
val het water snel wordt afgevoerd.
Ze houden ook de grond luchtig,
zodat zuurstof er diep in kan
doordringen, wat nodig is voor een
gezond bodemleven. Zonder
zuurstof kunnen de bacteriën in de
bodem geen organische stoffen om
zetten tot mineralen, die de plan
ten als voedsel kunnen gebruiken.
Alleen al door dit wroeten, hun
voortbeweging in de aarde dus. zijn
regenwormen van groot belang.
Maar er is nog veel meer goeds voor
de bodem dat regenwormen doen.
Daarvoor moeten we iets weten
van hun ecologie. Dé regenworm
bestaat niet: in West-Europa leven
zo'n vijfendertig soorten. Onvoor
stelbaar als je nagaat hoe de ene
worm op de andere lijkt. Al die
vijfendertig soorten leven niet zo
maar door elkaar op één stukje
grond, want ze hebben elk hun ei
gen leef-wijze, die wel in grote trek
ken overeenkomt, maar op be
langrijke punten toch aanmerke
lijk verschilt.
Als flatgebouw
In de ecologie kent men het begrip
niche. Je zou het kunnen vertalen
met nis, kastje of zo. Je kunt Je een
bepaald milieu voorstellen als een
groot flatgebouw, waarin elk ap-
Regenwormen trekken half vergaan blad in hun gangen en eten het daar op. Door hun
voortdurende gegraaf doorluchten en draineren ze de bodem.
partement zijn eigen voor- en nade
len biedt. De bedoeling is dat het
hele gebouw van de parterre tot de
hoogste etage wordt bewoond. Op
den duur gebeurt dat ook: iedere
bewoner kiest dat appartement,
waarin hij qua karakter en leefwij
ze het best past. profiteert van de
speciale voordelen en neemt de na
delen voor lief of bedenkt daar een
min of meer afdoende bescherming
tegen. Zo heeft in een natuurlijk
milieu elk onderdeel zijn eigen spe
ciale plante- en diersoorten die
daarin passen.
Een regenwormsoort, de grote re
genworm (Lumbricus terrestris),
graaft bijna loodrechte gangen die
tot twee meter diepte reiken. Hij
leeft in de herfst van half vergaan
blad, dat hij aan de punt in zijn hol
trekt en daar opeet. Je ziet vaak
zo'n half in de grond getrokken
bosje bladeren. Door bacteriën is
dat blad al gedeeltelijk omgezet,
als de worm ervan begint te eten. In
zijn darm verteert lang niet alles
van het blad en dat wat overblijft
knijpt de worm bovengrond uit zijn
achterste zoals Je een tube
tandpaste leegknijpt. Zo ontstaan
de welbekende donkergrijze plere-
hoopjes. In die uitwerpselen gaan
de bacteriën pas echt goed aan het
werk, tot er alleen nog maar mine
ralen zijn overgebleven. Als er geen
dor blad is, eet deze worm veel
aarde, waaruit hij alle daarin nog
aanwezige planteresten, zoals stuk
jes blad en rottende wortelrestan
ten. inclusief bacteriën en andere
bodemorganismen verteert.
Kriskras
Een aantal andere soorten regen
wormen leeft uitsluitend tussen het
strooisel en in de bovenste centi
meter grond. Ze eten hoofdzakelijk
afgevallen blad, behalve één soort
die in rottende boomstronken en
half verteerde afgevallen takken
leeft. Ook zij deponeren hun uit
werpselen boven de grond of tussen
het dorre blad.
Ten slotte zijn er diverse soorten
die hun gangen kriskras graven in
de bovenste veertig centimeter aar
de. Zij eten hoofdzakelijk aarde en
verteren daaruit alle organische
stoffen. Wat niet verteert, later ze
in hun gangen onder de grond ach
ter. Die uitwerpselen zijn,
waarschijnlijk door een aan de
lucht verhardende darmsubstan
tie, nogal waterbestendig en vallen
daardoor niet gemakkelijk uit el
kaar. Het zijn humusrijke krui
mels, die op den duur een losse
structuur geven, die de plan
tengroei zeer ten goede komt.
Eigen voorkeur
Het lijkt overdreven dat alleen die
uitwerpselen de hele bodemstruc
tuur zouden verbeteren. Maar een
vierkante meter goede grond kan
wel drie- tot negenhonderd regen-
vormen bevatten, wat betekent dat
er drie tot negen miljoen op een
hectare leven. In de loop van een
Jaar verwerken driehonderd wor
men acht kilo aarde en per hectare
omgerekend is dat tachtig ton!
Ecologisch zou Je, behalve de grote
regenworm, twee categorieën wor
men kunnen onderschelden: blad
eters aan de oppervlakte, aarde-
eters dieper onder de grond. Maar
ook binnen die categorieën zijn
weer verschillen in leefwijze, die tot
uiting komt in de keuze van het
terrein waar ze bij voorkeur verblij
ven. Sommige minnen vochtige
grond, andere hebben liever droge
re plekken; de meeste mijden zure
bodem, maar niet allemaal doen ze
dat; de ene leeft in kalkrijke
bosgrond, een andere in klei, en
verscheidene zoeken de weiden op;
een enkele soort vind Je haast al
leen in mest, een in rottend hout,
andere in cultuurgrond, weer ande
re in alleen maar natuurlijke mi
lieus. Zo heeft elke wormsoort zijn
eigen „appartement".
Er valt zo veel over regenwormen te
vertellen dat ik het niet allemaal in
dit verhaal kwijt kan. Daarom ver
tel ik u de volgende keer hoe je een
aantal soorten kunt herkennen,
hoe ze gebouwd zijn en hoe ze zich
voortplanten. Dat houdt u dus nog
even tegoed.
Nogmaals een partij uit het laatste
kampioenschap van de Sowjet-Unie.
Siciliaans.
KARPOV-TAL.
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cd4 4. Pd4: Pf6
5. Pc3 Pc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 a6 8 0-0-0
Ld7 9. f4 b5. Een tegenwoordig zeer
populaire variant. Tal speelde deze
ook ln het interzonale toernooi in
Biel, tweemaal!
10. Pc6:. Scherper is 10. e5. waarna
10. de 11. Pc6: Lc6:12. Dd8:fTd8:
13. Td8:t Kd8: 14. fe h6 volgt, maar
het is nauwelijks sterker dan de
tekstzet.
10. Lc6: 11. Ld3 Le7 12. Thel 0-0!
Stelling na 12. (Ml!
11 I
)e heer J. G. Trommel (114) te
Zoetermeer heeft ons een moei
lik lijkend maar zeer eenvou-
iig vraagstuk voorgezet, waar
fan de oplossing in de figuur is
weergegeven. Dat er te veel ge
levens waren maakte het mo-
Selijk, dat ook minder geroutl-
ïeerden het probleem op-
osten.
lOelnspireerd Umerickt de heer J.
Paulus (58) te Gouda
Heer Trommel, U meet met drie
iten:
met proniks, met priem- en kwa
draten!
Al viel het me mee
(een uurtje of twee),
toch kan ik het hierbij niet laten.
Uw opgave is een briljante.
U zit op één lijn haast met Dante.
Wel 'n heel ander vlak
maar ieder z'n vak!
Het was een „question éclatante"!
De heer O. A. Sparenburg (131) te
Bennekom vertolkt veler gevoelens:
„De compositie met kwadraten zou
ik waarderen met een tien of een
negen, wanneer de oplossing niet zo
snel zou zijn verkregen, maar voor de
korte vreugde die mij werd gegeven
geef ik nu niet meer dan maar net
een zeven!
Het waarderingscijfer bedroeg 8,07;
verkregen uit: 3 (0,5%), 4. (0,1%), 5
(1.8%). 6 (8,9%), 7 (21,6%), 8 (28,1%), 9
(23,3%), 10 (15,7%).
Een nagekomen prijswinnaar van
opgave 597: J. Kramp, Van Limburg
Btirumlaan 28 te Woerden.
32
35
58
33
29
42
39
28
25
39
22
23
41
30
27
40
24
31
32
27
36
31
34
37
42
26
30
34
18
40
33
28
29
20
19
21
38
37
35
LXXIX Kortste tijd: 1 uur 55 min. bij
voorbeeld als volgt: 11 (B-D), 14 (D-
J), 13 J-M(, 2 (M-R), 7 (R-T), 10 (T-W),
15 (W-AA), 8 (AA-EE), 1 (EE-BB), 4
(BB-Y). 3 (Y-U), 6 (U-S), 5 (S-N), 12
(N-E), 9 (E-B). Er zijn acht verschil
lende, iets afwijkende mogelijk
heden.
LXX 1) 25211; 2) 5024 zwart, 12625
rood, 7562 groen; 3) 2834 zwart; 4523
groen, 6458 rood.
LXXII O. vaak is mij de lust
bekropen
dees of geen
te prikken met een speld
ln 't molligst van zijn been
P. A. de Oenestet
LXXIII 14 munten kunnen worden
geplaatst.
(Wordt vervolgd)
Horizontaal: 1. etui 5. lijst 9. pronk
13. oorlogsgod 15. paard 16. soort
gebakje 17. waterstand 19. rode
Spaanse wijn 21. koraaleiland 22.
landbouwwerktuig 23. woonboot 25.
niets 28. vaarwel 29. makker 31.
baan voor balspel 32. grondsoort 33.
knaagdier 34. uitgebraden stukje
vet 36. dwaling 38. buisvormig inge
wand 40. bons 42. tennis term 43.
Ierland 45. spil van een wiel 47.
rijstbrandewijn 49. bijbels figuur 50.
muzieknoot 51. water in Limburg 52.
mengsel 53. voorteken 54. oude
lengtemaat 55. denkbeeld 57. aan
loop 59. pers. voornaamw. 60. wonde
61. duivenhok 63. jongensnaam 65.
kaasworm 66. gil 68. eekhoorn (gew.)
70. tijding 71. plaatsje onder
Oramsbergen 72. keurig 74 zang
stuk 76. meisjesnaam 77. onthaal 80
zware zoete wijn 81. lord (alk.) 82.
hoepel 83. bamboestaketsel 85.
schelk. element 86. wortel 87. fami
lielid 89. Romeins keizer 91. maat
van Noors hout 92. voortdurend 93.
nevens.
Verticaal: 1. tent 2. vogel 3.
peulvrucht 4. zuiver 8. voertuig 7.
koerier 8. boom 9. Europeaan 10.
opstootje 11. overblijfsel bij ver
branding 12. schrijfkosten 14. coupe
16. strak 18. kliek 20. zwakke 21.
bloedhuis 22. plaats ln N.H. 24. zul-
velprodukt 26. kort muziekstuk 27.
vrucht 28. rivier ln Zwitserland 30.
tropische boom 33. muziekinstru
ment 35. dwaas 37. handelsbetrek
king 38. projectieplaatje 39.
schildpad 41. gesneden steen 43. no
bele 44. Spaans paard 46. muziek
noot 48. Chinees in Indn. 49. leeftijd
(Pr.) 50. vertragingstoestel 56. rivier
ln Engeland 58. vlaktemaat 60. meis
jesnaam 61. eetlust 62. rivier in Sibe
rië 64. vrucht 65. ben 66. welgevormd
67. niet goed doorbakken 69. oever
gewas 70. telwoord 71. palmboom 73.
telwoord 75. sierplant 77. twijg 78.
onderwerp 79. achten 82. buitenha
ven 84. bid (Lat), 86. meervoud (afk.
Lat) 87. deel van de bijbel 88. water
ln N.Br. 90. onder anderen (afk.).
Oplossingen Lm woensdag a.s. per
briefkaart zenden aaa: Trouw/Kwar
tet, Postbus 859, Amsterdam. Links
boven vermelden: weekendpuzzeL
Oplossing van vorige puzzel:
Hor.: 1. tram 4. neb 6. omen 9. me 10.
made 12. Indo 14. en 16. Ella 18. eloge
20. sage 22. Leende 24. esteet 26. ln
27. delegatie 30. re 31. ren 32. men 33.
pro 35. lel 36. oblie 38. dra 40. rag 41.
ara 42. mee 43. dak 44. kip 46. Arpad
48. kei 50. ere 52. gat 53. oor 55. e.k.
57. ontologie 60. as 61. roller 63.
orkest 65. ergo 66. ester 69. olie 70. la
71. oker 73. etre 75. er 76. noga 77. Ier
78. akal.
Vert.: 1. telen 2. amandel 3. ma 4. nel
5. big 6. o.d. 7. mosterd 8. neger 9.
melis 11. deel 13. neet 15. netel 17. I.e.
19. orgel 21. A.E. 23. den 25. sip 28.
embargo 29. anlmato 31. regie 34.
order 35. lak 36. ora 37. eed 39. aal 45.
proloog 47 palet 48. koekoek 49. ke
rel 51. ene 53. oir 54. aster 56. Koran
58. tree 59. gort 60. asiel 62. lg 64. el
67. 8ri 68. eer 72. ka 74. ra.
De prijswinnaars zijn: W. Tollenaar*
Westerik, Bovenbuurtweg 41, Ben
nekom; G. de Jonge, Steynlaan 54,
Ermelo; W. P. Boors ma-Jansen,
Sneeuwbalstraat 16, Amsterdam-
Noord.
Voor déze puzzel staat de ladder
boven 223 punten, met als prijswin
naars: 1) H. Dekkers. Hudsonlaan
522, Eindhoven (20e maal!), 2) O. van
der Laan. Robijnstraat 22. Alphen
den Rijn (eerste maal), 3) J. Kok,
Kleiburg 812. Amsterdam-
^Bijlmermeer (6e maal), 4) Ir. J. J.
8midt, O roenoord 382, Alphen aan
den Rijn (11e keer), 5) J W. Oostlng.
Vinkenlaan 26, Noordwljk (4e keer).
Van nog meer wat
Nog steeds bereiken mij vragen over
dit boekje met puzzels. Dit is te
verkrijgen bij de heer M. Vader, Lei
derdorp, gironummer 595494, tegen
storting van 1,25. De voorraad is
bijna uitverkocht, evenals die van de
vorige boekjes („Van Sinterklaas tot
Binterklaas „Van Kerst tot Kerst".
>Aen half Jaar Trouw puzzelen" en
,Van alles wat").
4»
0
0
9
0] L
0
0,
0
3
0
i n o
n LXVIII
Van alles wat
Oplossingen
-
5 30 6437732
55 99 643840400
76 22 35 7 8 5 0 4 4 0
(7 61 2 65 111 207 3 72
841 899 667 555 48 18
De vorige week heb Ik u verlaten ln
bovenstaande diagramstand, nadat
wij hadden gezien, hoe wit met schit
terende varianten, ingeleid met 30-
24, de winst had kunnen forceren,
mits zwart de aangegeven damcom-
blnatle met dat verrassende gambiet
over het hoofd gezien zou hebben.
Uit enige reacties, die ik naar aanlei
ding van deze trilogie heb ontvan
gen, is mij gebleken, dat vele lezers
een dergelijke uitgebreide partij be
spreking op prijs stellen, hoewel ik
mij zelf wel afvraag, of dit voor de
doorsnee dammer niet té ver gezocht
ls. Vandaag dan het laatste deel, dat
nog Interessant genoeg ls.
In de partij vervolgde lk met: 19.
37-32, zwart dwingende tot het sterke
23-28 31. 32x23 19x28 32. 38-33 9-11 33.
39-24 14-29. Wit bevindt zich nu ln
moeilijkheden, die bij goed spel van
zwart dodelijk moeten zijn. Geluk
kig voor mij zal mijn tegenstander
straks een elementaire fout maken.
34. 43-38 9-14 Op 11-16 was weer, net
als ln veel varianten ln het tweede
deel van dit epistel, 35. 24-19 29-23,
waarna 18x29 verplicht is, gevolgd.
En dat dat vrijwel winnend spel voor
wit oplevert, ls betrekkelijk eenvou
dig na te gaan.
Na 34.28-32 (met de bedoeling
om na 35. 48-43 9-14 de stand vast te
laten lopen) moet niet volgen 35.
48-42 32x43 36. 39x48 wegens 36.
18-23 37. 29x16 20x47 en nu faalt 38.
48-43 (dreigt met 43-38 de zwarte
dam af te vangen, want op 47x33
volgt 34-30 en op 47x24 ook 34-30)
door 3847-38!!
Maar na 34. 28-32 35. 34-30
32x23 36. 15-10 20x38 37. 10-5 25x34
38. 5x3! (over 23,38,34 en 9) staat wit
gewonnen. Terug naar de partij: 35.
48-43 11-16 36. 24-19 (zie diagram 2)
zwart
0
0
0
5
0
1§
0
0
.1
wit
Zwart kan nu op twee manleren
slaan. Hoewel 13x24 er erg voordelig
uit ziet, ls dit het niet, want na 37.
29-23 28x19 (nu toch wel gedwongen)
38. 35-30! (na alle andere zetten staat
zwart beter) 24x44 39. 15x2 44-50 (na
44-49 volgt 45-40 gevolgd door 34-30)
40. 2-35 belandt zwart nog ln een zeer
moeilijk eindspel.
Van der Borst koos dan ook zeer
terecht voor 34. 14x23 37. 15x24
4-10?? Hier verzuimde mijn te
genstander de winst, die hij met 37.
27-32 38. 38x27 21x32 had kunnen
afdwingen. Er restte mij dan weinig
meer dan 39. 35-30 waarna 17-21 40.
26X17 12x21!! een uitstekend positio
neel offer was, dat waarschijnlijk
goed zou blijken te zijn voor winst.
B.v. 41. 31-27 (wat anders?) 22x31 42.
36x38 28-32 43. 38x27 21x32 44. 43-38
32x43 45. 39x48 16-21 en het zal heel
erg moeilijk worden om met een
schijf meer nog een puntje binnen te
halen.
Partijverloop: 38. 35-3019-14) om op
24-20 te vervolgen met 13-19, 19-24
waarna zwart een zo grote reserve
aan tempi heeft gewonnen, dat winst
onvermijdelijk ls.
39. 40-35! 14-19 40. 45-40 28-32 (nog
het beste) 41. 24-29 25x24 42. 30-24
19x30 43. 35x24 Plotseling staat zwart
met een schijf meer erg slecht. Het ls
de vraag, of hij zich nog kan redden.
43 23-28 44. 40-35 82-37 45. 31x42
27-32 46. 38x27 21x32 47. 42-37 32x41 48.
36x47 14-21 49. 35-30 14-19 50. 30-25
19x30 51. 25-20 13-19 52. 34x25 19-23 53.
29-24 23-29 54. 43-38 21-27. Feilloos
heeft zwart afgewikkeld naar een
eindspel, dat hem nog enige remise
kansen biedt, wanneer de wltspeler
niet attent genoeg reageert
55. 20-15 29x20 54. 25x14 28-32 57.
39-34 Na deze zet loopt het snel remi
se. Eigenaardig genoeg heb ik wel
15-10, 33-29 gevolgd dopr 10-4 over
wogen, maar'dit bleek ln mijn bere
keningen net remise te zijn. Hoofd
variant 57. 15-10 32x34 58. 33-29
34x23 59. 10-4 23-29 60.14-10 29-34 61.
10-5 34-39! 62. 5-10 om verder doorlo
pen te beletten met 10-28 enz. Zwart
forceert nu remise met 62 17-21
63 26x28 18-22 64. 28x17 12x21 65.
4x36 8-13!! 66. 36x9 39-44.
Maar wat te denken van 57. 14-9
32x34 en dan direct 58. 9-4! Het
eindspel zal dan veel eerder
winstkansen opleveren, doordat
schijf 33 erg sterk staat opgesteld en
wit beschikt na twee zetten ook nog
over een tweede dam.
Partyverloop: 57. 39-34 32x43 58.
14*19 43-49 en wit mag of dam halen
15 Lf6: 18. fe5 Lh4 17. g3 Lg5t 18.
Kbl Dc7 19. h4. Hier weigerde Tal de
aangeboden remise. 19.Le7 20. g4
Lb4 21. g5? Beter was 21. Dd4!
geweest.
21.Lc3:22. bc h5! 23. Dc5? Met 23.
g6! fg 24. Dg3 was de stelling nog
gelijk geweest. 23. Tac8 24. Kb2
Db7 25. Le2 Ld5 26. De3 (26. Db4? «5!
27. Db5: Dc7) b4 27. c4 Lc4: 28. Td6
Db5 29. De4 Le2: 30. De2: Dc5!? Waa
rom niet De2: 31. Te2: a5 32. Ta6 Tc5
met Tfc8 gespeeld? Dat toren
eindspel moet toch te winnen zijn!
31. Ta6: Tfd8!? En hier kwam Dd4t
met Dh4: ln aanmerking.
32. Kbl Td5? Nog steeds had g6! tot
een betere stelling geleid! 33. g6! fg6
34. Te6: Tcd8 35. Tel! Dc3 <Td2 36
De4 Tdl 37. Te8t!) 36. Tg6:! (36. De4?
b3! 37. cb Tdl)Te5:37. Df2!(37.Dg2?
Tel! 38. Tg7:t Kh8!). Remise
gegeven.
De zwakste wordt de sterkste.
Men zou kunnen denken, dat de wit
te pion op b5 in de volgende
eindspelstudie het onbelangrijkste
witte stuk is, maar juist deze pion zal
de slag beslissen. Het lukt natuurlijk
niet langs een eenvoudige weg als 1.
Dc8: wegens Dd2t met eeuwig
schaak.
M. VUKCEVIC
'Problem', 1959.
Gewaagd, maar nauwkeurig bere
kend!
13. e5!? de5 14. Df2!? Dit ziet er
gevaarlijk voor zwart uit: Er dreigt
15. Lh7:t met Td8:. Na 14. Pd5
volgt 15. Lh7:t! met Td8:. Na 14
Pd5 volgt 15. Lh7: Kh7: 16. Td5:! ed5
17 Dh4t Kg8 18. Le7: en 14. e4
verliest wegens 15. Lb5:! Dc7 16. Lc6:
Dc6: 17. Lf6: Lf6: 18. Pe4: een pion.
Gevaarlijk zou ook 14. Dc7 zijn
wegens 15. fe5.
Zwart speelde 14. h6! en wit be
antwoordde met 15. Lf6:. (Na 15.
Lh7t Kh7: 16. Td8: Tfd8: 17. Lf6: Lf6:
of na 15. Lb5: Dc7 16. Lc6. Dc6: 17.
Lf6: Lf6: 18. fe5 Le7 met Tfb8 zou
zwart beter staan.)
km/
ifc
A
$91 m
Wit speelt en wint.
Sosonko en Timman in Bad Lauter-
berg.
Ter gelegenheid van het honderdja
rig bestaan van de Westduitse
schaakbond wordt ln Bad Lauter-
berg (Harz) een internationaal toer
nooi gehouden, dat tegelijk als het
Open Kampioenschap 1977 geldt. De
deelnemers zijn: Karpov, Anderssen,
Csom, Keene, Huebner, Llberson,
Miles, Olafsson, Sosonko, Timman.
Torre, Gligoric, Wockenfuss, Geru-
sel, Borik en Hermann.
Internationaal Blindentoernooi.
Dit derde Internationale toernooi
wordt dit Jaar in sporthal „De Els" te
Haaksbergen gehouden op 11 en 12
maart. Visueel gehandicapten uit
Nederland, België en Duitsland zul
len tegen ziende schakers spelen.
Het doel is de integratie van de blin
den ln het normale verenigingsleven,
men verwacht een 90-tal blinden. Dit
is bijna de helft meer dan ln 1975.
Particulieren ln Haaksbergen zullen
als gastheer optreden.
Voorjaarstocrnooi Purmerend
Op 26 en 27 februari wordt door de
schaakclub Purmerend het twin
tigste voorjaarstoernooi georgani
seerd. Er wordt ln vier klassen ge
speeld, zodat ieder (ook de niet-
clubschaker) kan deelnemen. Infor
matie per telefoon 02990-29466 of
29701.
8chaakschakerlngen
De in de vorige rubriek vermelde
abonnementsprijs van dit blad van de
Ned. Correspondentie Schaakbond
32,50) berustte op een onjuist gege
ven informatie. De prijs is 20,—.
OPLOSSING EINDSPEL:
1. TfSt! Df5: 2. Pe3t Kd6: 3. Pf5:t Kc7
(de witte dame werd gevangen) 4.
Da7:tU Pa7: 5. b6t Kb7 6. Pd6t Ka8 7.
b7 mat.
LUDEK PACHMAN
AO-boekje 1650: Benedictus de Spi
noza Guido van Suchtelen. Uitg.
Stichting IVIO, Lelystad. 20 bit -
1.50
De helft van de tijd, de memoires van
een beruchte kraker, geschreven door
F. de KleeriasL Uitg. Elsevier,
Amsterdam. 320 bk 17.59. Bij de
selfde uitgeverij verscheen: Koude
snacks, van J. J. Hoogeveen en Kwee
Slok Lan (134 bis - 9.90) en: Filmen
met fantasie, door G. Spitting. 160
bis met 420 zwartwit- en 279 kleuren
foto's. Prijs: 39.50
Bourgogne wynen, geschreven door
P. Poupon en P. ForgeoL Uitg. Idee*
boek, Amsterdam. 140 bk - 18.95
Hakken ln hout, door H. Bakkeren.
Het maken van schecpsversieringen,
naamborden, decoraties. Uitg. Unie
boek, Bussum 135 pagina's met veel
Illustraties. De prijs: 35.
op veld 4, waarna 17-21,27-32 volgt of
op veld 5. zoals ook ln de partij
gebeurde, waarna de dam met 18-23
gevolgd door 22-27 werd afgepakt en
de remise een feit was. Ik vraag me af
waarover lk ln bet elndsoel heb zit
ten rekenen!
FRANK DROST.
