Getuigenissen van joden
buiten Rusland voldoende'
Mannen profiteren meer
van subsidie dan vrouwen'
I
O
Minister komt voor verkiezingen
met plan voor open universiteit
°fiXsnlan
oph««^k
haviv Kanaan weerlegt Mentens komplot-theorie
STAAT DER NEDERLANDEN
8%%15 - JARIGE
LENING - 1S77
Vliegtuigbouwer
Iljoesjin gestorven
Discussienota van de Emancipatiecommissie:
Indiase oppositie
komt met programma
8 JDAG 11 FEBRUARI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
3% besparing met A.SJ).
in Shell benzine.^M
Haal het testrappori met alle feiten bij uw Shell
tankstation. Of vraag het even aan bij Shell Nederland
Verkoopmij B.V., Antwoordnummer 175, Rotterdam
telefoon 010-696112.
PEL AVIV/AMSTERDAM De laatste
leken is voorzichtig twijfel geuit over de
etrouwbaarheid van Russische beschul-
ligingen en getuigenverklaringen tegen
van oorlogsmisdaden verdachte Pie-
er Nicolaas Menten. Volgens NRC Han-
lelsblad van 5 februari jongstleden zijn
door deze krant niet nader genoemde
„onderzoekers naar het oorlogsverle-
len van Pieter Menten" zeer verbaasd
iver de „onzorgvuldigheid" waarmee de
tussische officier van justitie Boris An-
onenko zijn beschuldigingen lanceert,
lovendien werd deze week bericht, dat
echter-commissaris mr. H.J.W. van Duu-
en, die thans met de Nederlandse dele-
;atle in Rusland en Polen ter plekke een
onderzoek instelt, aan Antonenko duide
lijk heeft gemaakt len dit niet ten onrech
te) dat volgens Nederlandse rechtsbe
grippen een verdachte niet vóór het pro
ces door een officier van justitie schuldig
mag worden verklaard (Antonenko zei in
interviews voor Menten de doodstraf
noodzakelijk te vinden.) Eerder had het
hoofd van de Westdultse afdeling van
justitie, die bewijsmateriaal tegen oorlo-
gemisdadigers verzamelt, dr. Rückerl, te
genover NRC Handelsblad verklaard het
„zeer onwaarschijnlijk te achten" dat
Menten (omdat hij slechts tijdelijk als
tolk aan het Einsatzkommando van de
SD was toegevoegd, aldus dr. Rückerl) in
1941 in Lemberg SS'ers kon bevelen men
sen neer te schieten. Het is waarschijn
lijk, dat deze uitlatingen, evenals de
reeds vorig jaar door Menten zelf naar
voren gebrachte theorie van een komplot
van de KGB, de Russische geheime
dienst, alsmede „politieke motieven" van
Russische kant (verwarring zaaien in Ne
derland) tijdens het in maart te verwach
ten proces door Mentens verdedigers
naar voren zullen worden gebracht. Wij
spraken hierover in Tel Aviv met Chaviv
Kanaan, de Israëlische journalist, die be
gin juni vorig jaar met een artikel in het
dagblad Ha'aretz de zaak-Menten op
nieuw aan het rollen bracht.
door Huib Goudriaan
PEL AVIVI Chaviv Kanaan zegt min of meer verontwaardigd:
„Ik geloof niet dat de Sowjet-autoriteiten mij nodig hebben om
ils hun woordvoerder op te treden, maar het lijkt erop dat
Menten een verdediglngstaktlek heeft, waarbij alle aanklachten
jegens hem worden afgedaan als onderdelen van een joods-
communistisch komplot. Het zou onzin zijn de Russen ervan te
beschuldigen bewijsmateriaal tegen Menten in scène te hebben
[ezet, want er zijn getuigenverklaringen met bewijskracht tegen
(enten van joden, die buiten de Sowjetunie leefden en leven."
Ihavlv Kanaan, die toen Lieber
irumholz heette, verliet in 1935 Po-
!en en emigreerde als overtuigd zio
nist naar Palestina. Tegen het einde
van 1944 hoorde hij dat zijn ouders,
tijn broer, kortom de hele familie
Krumholz zou zijn uitgemoord door
IPieter Menten. De schok was des te
heviger, doordat de jongeman, die
nu Kanaan heette, als schooljongen
had gevist, gejaagd en gezwommen
i wit Mente
I de vriendschappelijk omging met
t familie Krumholz. Na de Tweede
I fcreldoorlog zocht en vond Kanaan
I fferlevenden van de executies in
Lemberg, Podhoroce en Urycz. Ook
rerzamelde hij documentatie
materiaal over de toedracht van de
moord op ruim 120 joden, die op
bevel van Menten, door SS'ers zou
njn uitgevoerd. De nu 63-jarige Ka
naan is in Israël een vooraanstaand
journalist en historicus (hij schreef
een aantal boeken over Palestina
gedurendehet Britse mandaat).
Vrug aan Kanaan: Volgens de
Westduitse procureur-generaal dr
lückerl is het moeilijk te aanvaarden
Menten als tolk bevel kon geven
■ensen dood te schieten. Hoe ziet u
tit?
Antwoord: „Als Ik de uitlating van dr
Rückerl goed heb begrepen, bedoelt
hij dat Menten slechts als tolk van
een SS-Einsatzkommando optrad en
daarom geen bevelen kon geven
mensen te doden. Ik ben het met
deze opvatting niet eens. In die
stormachtige dagen, toen er jegens
de joden in de door de Duitsers be
zette gebieden volstrekte anarchie
en wetteloosheid heerste, konden jo
den door elke willekeurige Duitse
soldaat worden omgebracht en zeker
door leden van een SS-
Einsatzkommando, waarvan Menten
als tolk deel uitmaakte. De intocht
van de Duitse troepen in de Poolse
provincie Oost-Galicië in de zomer
van 1941 ging gepaard met ver
schrikkelijke pogroms. Het was voor
Menten, die binnen de nazi
moordmachine zeer invloedrijk
schijnt te zijn geweest, erg gemakke
lijk een aantal SS'ers mee te nemen
naar de dorpen waar de Nieuwe Orde
nog niet was ingevoerd, om daar
joden te laten doden volgens zijn
persoonlijke wensen.
Hierbij moet eraan worden herin
nerd dat Menten de bescherming
genoot van zijn vriend, de S8-
generaal dr Schöngarth. Menten
wist dat. mocht er iets niet helemaal
volgens de regels gaan, deze nazi
bons zijn activiteiten zou dekken. Ik
meen dat dr Rückerl ervan op de
hoogte is dat de joden vanaf het
eerste ogenblik van de Duitse bezet
ting, buiten alle rechts- en wetsnor-
men vielen en rechteloze slachtof
fers van het nazi-sadlsme werden."
Kunt u nog een keer enkele joodse
getuigenverklaringen van buiten
Rusland noemen?
„Ik haal de getulgenverjlaring aan
Chaviv Kanaan: het bekende
joods-communistische komplot
van Leon Wirskl uit het Australische
Melbourne, die met zijn eigen oren
van Hirsch Plstyner heeft gehoord
hoe Menten en zijn SS-asslstenten
op de christelijke begraafplaats van
Lemberg zijn broer Albert Plstyner
en zijn zwager Tabeus Zucker
doodschoten. Hierbij werd Hirsch ln
de nek geraakt, maar hij bleef nog
twee Jaar in leven, voordat hij in een
concentratiekamp omkwam. Er is
de verklaring van Samuel Schlff,
over de gebeurtenissen in Podhoro
ce en van de twee nog levende getui
gen Michael Hauptmann uit
Stockholm en Abe Polak uit New
York, die het verschrikkelijke voor
recht hadden om te zien hoe Menten
Joden vermoordde ln de twee
dorpen."
Menten heeft vorig jaar gedreigd u
wegens smaad en aantasting van de
goede naam voor de rechter te dagen.
Hebt u ooit iets hierover gehoord?
„Direct na publlkatle van mijn arti
kel ln de Ha'aretz, vorig Jaar, kreeg
ik een telefoontje van de Accent-
open bedrag
de koers wordt na de inschrijving vastgesteld aan de hand van
de koersen en bedragen waarvoor is ingeschreven
(tendersysteem)
jaarlijks op 15 maart
in 15 jaarlijkse termijnen van 15 maart 1978 af
vervroegde aflossing is van 15 maart 1987 af mogelijk
tegen de koers van 103%
nominaal f 1.000 (CF of K)
schuldregisterinschrijvingen van tenminste f 100.000
15 februari 1977 van 9 tot 15 uur
door tussenkomst van bank of commissionair in effecten, onder
opgave van het bedrag en van de koers waartegen men wil
deelnemen
op 15 maart 1977
uitsluitend aan inschrijvers die hebben ingeschreven tegen de
vastgestelde koers (gereduceerde toewijzing mogelijk) of tegen
een hogere koers (toewijzing ten volle)
afrekening vindt plaats tegen de vastgestelde koers
Jt MAIMTUNORAI
bedrag
koers
rente
aflossing
schuldbewijzen
Inschrijving
correspondent in Tel Aviv, dat Men
ten mij een vliegticket ter beschik
king stelde om naar hem toe te
komen voor een vriendschappelijk
gesprek, waarin ik mijn beschuldi
gingen tegen hem zou kunnen op
helderen. Ik heb geantwoord, dat ik
geen behoefte had aan vriendschap
pelijke ophelderingen, omdat ik
Mentens slachtoffer was: hij
moordde mijn familie uit. Daarna
belde Hans Knoop, de hoofdredac
teur van Accent, mij op en vertelde
dat Menten had gedreigd zijn vrouw
te sturen, vergezeld van twee advo
caten. om mij in Tel Aviv aan te
klagen wegens laster. Ik antwoord
de: Israël is een gastvrij land, we
hebben toeristen nodig en ik zou
zelfs blij zijn met twintig advocaten.
De discussie was toen gesloten.
Menten heeft ook gezegd, dat hij de
naam Krumholz niet kende en dat
zijn broer Dirk Menten, die in Can
nes woont, al vijf jaar dood is. Maar
Dirk, die een keer in Polen was,
heeft Knoop schriftelijk laten weten
dat hij de naam Krumholz kent.
Nadat de Zwitsers, die altijd zo voor
zichtig zijn, hem naar Nederland
hadden uitgewezen, stond voor mij
nog meergast dat men over voldoen
de bewijsmateriaal voor zijn schuld
beschikte. Als Mentenonschuldlg Is,
waarom ontsnapte hij dan? En als
hij de waarheid spreekt waarom
heeft hij mij dan beschuldigd van
het vermoorden van tweehonderd
Arabische kinderen? Menten is een
sadist en een leugenaar. Ik heb nooit
begrepen, waarom de procureur
fiscaal bij het bijzonder gerechtshof
in Amsterdam, mr. J. Besier, mij na
mijn brief met getuigenverklaringen
ln 1949 antwoordde, dat hij niet be
reid wae een nieuw proces tegen
Menten te beginnen. Hij adviseerde
mij mijn aanklacht aan de Poolse
officier van Justitie in Krakau te
sturen.
Ik was verbijsterd over dit
antwoord, omdat Menten Neder
lands staatsburger was en in Neder
land woonde. Het was duidelijk dat
de Nederlandse autoriteiten pro
beerden Menten te redden. Maar ik
geloof nu met heel mijn hart dat het
proces-Menten een voorbeeldig en
eerlijk proces zal zijn, dat alles ln
het openbaar zal worden behandeld
en dat Menten de gelegenheid zal
krijgen alle bewijzen tegen hem zo
mogelijk te weerleggen. Maar Ik ben
er óók van overtuigd dat alle getui
genissen over Menten de hele waar
heid en niets dan de waarheid zullen
zijn."
MOSKOU (Reuter, TA88) De
Russische vliegtuigbouwer Sergei
Iljoesjin, (mede)ontwerper van meer
dan 50 militaire en civiele toestellen,
is op 82-jarige leeftijd overleden.
Iljoesjin was lid van de Sowjet-
academie van wetenschappen. In de
loop van zijn carrière werd hij on
derscheiden met de Lenln- en
Staatsprijzen.
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Nog voor de verkiezingen zal minister Van
Kemenade plannen bekend maken voor een open universi
teit (zie ook het bericht op pagina 1). Of dat een onderdeel is
van de verkiezingscampagne (zoals eens de Engelse open
university een politiek pronkstuk van de Labourregering
was) doet er niet zoveel toe. Belangrijker is dat nu de open
universiteit toch een kans krijgt.
Tijdens het kabinet-De Jong
brachten de ministers Veringa
(onderwijs) en Klompé (CRM) al
«een nota uit over de instructieve
omroep. Mede onder invloed van
het grote succes van de open uni
versiteit in Engeland werd toen
vooral aan hogere vormen van
onderwijs gedacht.
Enkele jaren later maakte het ka
binet-Den Uyl echter een andere
keus. Eerst zou iets gedaan wor
den voor mensen met amper lage
re school of hooguit enkele jaren
voortgezet onderwijs. Deze groep
had Immers de grootste ach
terstand. Daarom heeft de in 1974
door minister Van Kemenade In
gestelde commissie open school
eerst proefprojecten voorbereid
voor vrouwen, werkende jongeren
en werkende of werkloze volwas-
groepen met in totaal 1500 deel
nemers beginnen in september.
Gestreefd wordt naar een combi
natie van vormingswerk en onder
wijs door middel van mondelinge
en schriftelijke cursussen, radio
en televisie.
Inmiddels is een commissie ge
vormd die de mogelijkheid van
een open universiteit naast een
open school heeft bestudeerd.
Daarin zitten o.a. prof. dr. R. A de
Moor van de commissie ontwikke
ling hoger onderwijs en drs. K. J.
Snijders van de commissie open
school. De conclusie van deze
commissie is dat niet langer ge
wacht moet worden met een open
universiteit. Wel mag de ontwik
keling van een open universiteit
niet ten koste gaan van de open
school. De kosten van de universi
teit zouden moeten drukken op
het gewone budget voor het hoger
onderwijs.
De naam open universiteit is ge
kozen omdat deze term al enige
bekendheid heeft. Het is echter
niet de bedoeling om het onder
wijs te beperken tot universitaire
opleidingen. De open universiteit
zal cursussen aanbieden op alle
niveaus van het hoger onderwijs:
universiteit. hoger beroeps
onderwijs en (het nieuwe) alge
meen hoger onderwijs
Hoewel een definitieve beslissing
nog niet is genomen, is duidelijk
dat minister Van Kemenade in
grote lijnen met deze plannen in
stemt. De open universiteit lijkt
het antwoord te zijn op de snel
groeiende belangstelling voor ho
ger onderwijs in het algemeen en
voor part-time onderwijs in het
bijzonder. Door de opzet van een
open universiteit zou een sluitend
geheel ontstaan van volwassenen
onderwijs vanaf het niveau van
de lagere school via moederma
vo's en avondscholen tot en met
de universiteit.
Om de regering goed
te kunnen adviseren
over de noodzakelijk
heid van het subsidië
ren van alle mogelijke
vormen van emanci
patiewerk, heelt de
Emancipatiecommis
sie dezer dagen aan
vijfduizend Neder
landse personen en or
ganisaties een discus
sienota toegestuurd.
Al deze personen en
organisaties wordt ge
vraagd hun zienswijze
op het stuk te geven,
waarna de Emancipa-
tiecommissie een ad
vies kan opstellen
voor de regering. Het
discussiestuk is dus
een zeer voorlopig
iets, omdat er pas met
de antwoorden die er
op komen, een echt
verantwoord rapport
geschreven kan wor
den over de wenselijk
heid van het subsidië
ren van allerlei met
name genoemde acti
viteiten
door Cisca Dresselhuys
DEN HAAO De minister van CRM heeft voor 1977 een reeks subsidies aangekondigd voor
bepaalde vormen van emancipatiewerk, samen zes miljoen gulden. Dit is veel te weinig, vindt de
Emancipatiecommissie, want nu blijven allerlei nuttige en nodige projecten nog steeds liggen,
omdat er geen geld voor beschikbaar is.
Iljoesjin heeft als geen ander zijn
stempel gedrukt op de Sowjet-
luchtvaart. Zijn IL-2 gevechtsvlleg- Projecten
tuig was gedurende de oorlogsjaren
aan het Oostfront een schrik voor de
Duitse „Wehrmacht" die het toestel
de bijnaam „vliegende dood" gaf.
„De subsidies komen nu relatief veel
meer ten goede aan mannen dan aan
vrouwen, omdat de activiteiten van
veel vrouwen nog steeds in de vrij-
willigerssfeer en ln vrouwenorgani
saties plaatsvinden, en veel minder
in bijvoorbeeld gesubsidieerde spor
torganisaties en dergelijke," aldus
de Emanlclpatiecommissie, die van
mening ls dat het hele emancipatie
werk lijdt onder een chronisch te
kort aan tijd, geld, kennis en erva
ring.
Voordat zij overgaat tot het vragen
van subsidies voor allerlei vormen
van emancipatiewerk, wil de com
missie duidelijk omschrijven, wat
zij onder „emancipatiewerk" ver
staat: dit zijn activiteiten, die erop
•gericht zijn toe te werken naar in
zicht in de eigen positie en in de
problemen, die de huidige rolverde
ling met zich meebrengt; Inzicht in
maatschappelijke zelfstandigheid
en het zelfbewust meedoen in de
maatschappij.
Een aparte vraag hierbij ia: moet
emancipatiewerk gedaan worden
door nieuwe, aparte instellingen of
kan het worden ondergebracht bij
bestaande instellingen (wat natuur
lijk goedkoper zou kunnen zijn). De
commissie meent dat het zeker de
eerste tien jaar nodig is aparte rege
lingen en organisaties te hebben
naast bestaande. Zij vreest namelijk
dat het moeilijkheden zal geven om
d0127Fbestaande regelingen, vooral
gezien
de weerstanden tegen emancipatie,
zoals die nog maar al te vaak be
staan. Alles wat echter zonder scha
de van de grond kan komen in be
staande kaders, moet daar gebeu
ren. dat scheelt weer ge
meenschapsgeld, aldus de com
missie.
voorbeeld een maximale subsidie
van vijfduizend gulden moeten krij
gen. Voor dit soort activiteiten zou
men elk half jaar (lnplaats van een
maal per Jaar) de mogelijkheid moe
ten hebben om een subsidie aan te
vragen met een beslissing daarover
binnen vier maanden.
Verder vindt de commissie dat er
geld moet komen voor het bekosti
gen van vrouwelijke deskundigen,
die zich een bepaalde tijd vrijmaken
uit hun eigen werkzaamheden om
een emancipatie-project voor te be
reiden, te begeleiden of uit te
voeren.
Suggesties
Nog een paar suggesties van de com
missie: projecten, die tot doel heb
ben kinderopvang mogelijk te ma
ken, zodat de vrouw kan deelnemen
aan bepaalde activiteiten (scholing
etc.) zouden subsidie moeten krij
gen; aan de bestaande subsidie, die
politieke partijen krijgen voor scho
ling zou een regeling gekoppeld
moeten worden, waardoor een deel
van het geld vast besteed moet wor
den aan de scholing van vrouwen;
aan de (bestaande) subsidie voor
open school-proJecten voor vrouwen
Soc. Métallnrglque de
SAMBRE ET MOSELLE
i% lening van 1137, oorspr.
groot 10.000.000.-
Ondergetekende deelt me
de. dat de laatate aflossing
der lening per 1 april 1977
betaalbaar zijn.
Bijgevolg kunnen van die
datum af alle nog uitstaan
de obligaties ter aflossing a
pan worden aangeboden.
Van vroegere uitlotingen
zijn de obligaties nos. 462.
654, 695, 1799. 2873. 2915.
2952, 3002, 3094, 3440, 5604,
5867, 5868, 5869, 6040, 6897,
6898, 7010, 7152. 8593, 8598.
9031 en 9182 nog niet ter
betaling aangeboden.
De trustee:
Administratiekantoor
Hubrecbt, Van Haren»
carspel 4c Vas Visser
B.V.
Amsterdam,
1077 februari 10.
storting
toewijzing
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
De beginletters IL kwamen ook voor
op een lange reeks verkeersvliegtui
gen uit de naoorlogse periode. De
„IL-18" was Jarenlang een vertrouw
de verschijning op de meeste vlieg
routes van „Aeroflot". De maat
schappij heeft haar hoop tham ge
steld op de „IL-86", een toestel van
het luchtbus-type dat zijn
proefvluchten reeds achter de rug
heeft.
Hoewel de commissie suggesties
van anderen afwacht alvorens een
gedetailleerde lijst op te stellen met
projecten, die gesubsidlëerd zouden
moeten worden, komt zij zelf wel
met een paar voorbeelden. Zo vindt
zij dat het vooral goed zou zijn om
geld uit te trekken voor veel, kleine,
kortdurende projecten (van een half
Jaar ongeveer) die als voorbeeld
kunnen dienen voor andere vrou
wen, die iets dergelijks zouden wil
len doen. Vandaar dat zij ook grote
waarde hecht aan een goede verslag
geving van zo n project. Dergelijke
kortlolende projecten zouden bU-
moet een regeling gekoppeld wor
den ten gunste van het vergoeden
van hulp aan de huisvrouwen, zodat
deze tenminste kunnen deelnemen
aan dit soort onderwijs.
Hoewel er nu nog vrijwel geen moge
lijkheden zijn voor de subsidiëring
van emancipatiewerk, is er hier en
daar wél iets mogelijk met bestaan
de subsidieregelingen. Maar veel te
weinig vrouwen zijn van deze moge
lijkheden op de hoogte, zodat er
vaak weinig of geen gebruik van
wordt gemaakt. De commissie
meent dat er veel meer voorlichting
moet komen over de subsidie
mogelijkheden.
NIEUW DELHI (UPI) - De Indiase
oppositie verenigd in de Janata
(volks)partij heeft gisteren een soci
alistisch verkiezingsprogramma ge
publiceerd. waarin gevraagd wordt
om meer nadruk op de landbouw, de
herverdeling van de Inkomens en
beëindiging van de armoede binnen
tien Jaar in India te leggen.
De Janatapartlj viel ook bitter de 19
maanden geleden door mevrouw
Gdndhi uitgevaardigde noodtoe
stand aan. Deze veroorzaakte een
„nachtmerrie van vrees en vernede
ring" en een „schrikbewind".
Uithalend naar herhaalde citaten
over de „voordelen" van de noodtoe
stand zei het document dat de werk
loosheid toenam, da prijzen in 11
maanden tijd met 12 procent stegen,
de staal- en andere Industrieën een
recessie doormaken en „miljoenen
Indiërs honger lijden door gebrek
aan werk en aan koopkraeht on
danks recordoogsten".
„Wij geloven in hat verstrekken van
meer fondsen en meer aandacht aan
de landbouw." aldua do vlee-
voorzitter van de partij, Charan
Singh, op een persconferentie.
In het programma wordt verder een
inkomens-, loon- en prijspolitiek
voorgesteld waarbij da armste ar
beider binnen tien Jaar minstens een
tiende zou krijgen van wat de
hoogstbetaalde werker krijgt Dat
zou moeten gebeuren door een „be
leid van herverdeling van Inkomens
dat de minima verhoogt en dat over
dreven Inkomens tegengaat".
