Relaties tussen Sowjet-Unie en Spanje hersteld uropa kan Arabische lolitieke eisen niet lijven ontlopen Een sprookje? Het einde van de winter in Moskou Allon waarschuwt Europa weer oudkwestie niet geregeld »t«eoel beschuldigd an bacteriologische "Oorlogsvoering Nieuwe onrust in Soweto Echtgenote van Hoessein verongelukt Daag ons eens uit! Communisten vallen zoon Ghandi aan Weer onder handelingen over samenwerking 3- =®NDI lERDAG 10 FEBRUARI 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet ADRID (Reuter, UPI, AP) De Sowjet-Unie en Spanje hebben e bijna veertig jaar geleden verbroken diplomatieke betrekkin- n>n hervat, zo is gisteren gelijktijdig in Moskou en Madrid va ;kend gemaakt. e betrekkingen met Moskou waren botsen met de Spaanse communis- ;rbroken na de overwinning van tische partij, die geen overhaasting Jjuieneraal Franco's nationalisten in wilde. Spaanse burgeroorlog. Veel anse communisten wken uit Onderhandelingen r de Sowjet-Unie. Het herstel van de Spaans- lflj i de bekendmaking door het Rus- Russische betrekkingen opent te- or( sche persbureau Tass stond dat vens de mogelijkheid voor onder- t et herstel van de diplomatieke be- handelingen over de grote hoeveel- ekkingen zijn beslag had gekregen oor de uitwis seling van nota's tus- te :n de Sowjetrussische minister van uitenlandse zaken Andrej Gromiko 4. i zijn Spaanse collega. Marcelino 4. reja Aguirre. Op een nader te bepa- Doi|en datum zullen ambassadeurs orden uitgewisseld. er$inds 1973 Sowjet-Unie en Spanje onderhiel- Idejen sinds 1973 betrekkingen op han- ;niveau, die eigenlijk al in alles Dfchalve de naam diplomatieke ver- ttei fgenwoordigingen waren. De wede- handel en culturele uitwisse- was geleidelijk toegenomen, erfilfs voor de dood van generaal oofranco. grfan de waarschijnlijk ruim 20.000 nit jaanse communisten die in het be- 5 n van de jaren veertig in de Sowjet- nie woonden, zijn er maar ongeveer ïtii500 over. Velen keerden in de jaren ilelljftig en zestig naar Spanje terug en veel meer na het overlijden van ïelflranco. ""{jblgens waarnemers in Moskou had v,CiUCUUI6 Sowjet-Unie al eerder herstel van van strafrecht, betrekkingen met Spanje gewild, jn het wetrboek heid Spaans goud een reserve ter waarde van bijna zes miljard gulden die naar de Sowjet-Unie werd gebracht toen de linkse republikein se regering in Spanje aan de verlie zende hand was. Over deze goudhoe- veelheid is in de nota's met geen woord gesproken. Waarnemers be schouwen dit als een concessie van de kant van de Spaanse regering. Tot nu toe was van de teruggave van het goud destijds 60 procent van de bankreserves een voorwaarde voor herstel van de diplomatieke betrekkingen gemaakt. Spanje heeft ook betrekkingen aan» geknoopt met Hongarije en Tsje- choslowakije. In de voorbije weken was dat al gebeurd met Polen, Joe goslavië. Bulgarije en Roemenië. De Spaanse regering heeft een einde gemaakt aan de controle op de par tijvorming. Alle politieke partijen kunnen le gaal worden door de reglementen in te dienen bij het ministerie van jus titie. Hierna moet het hoogge rechtshof beslissen of de partij niet in overtreding is met het wetboek aar hield zij zich in om niet te L, ONG KONG (Beuter). Drie loordkoreaanse organisaties heb- pen de Zuidkoreaanse autoriteiten 'uJvan beschuldigd grote aantallen IjjJuidkoreanen met „verschrikkelij- 5 0, i bacteriën" te hebben gedood. De vers en de nieren van de doden ;rden vervolgens voor 700 dollar ex stuk verkocht aan de Verenigde vaten. Dit is verklaard door de |cr< Noordkoreaanse radio. V Ifoe organisaties beschuldigden de Ikoreaanse autoriteiten er ts van plannen te hebben om bacteriologische oorlog te ont- nen. Dit zou dan moeten gebeu- met een nieuwe bacterie waar de rivieren besmet zouden proeven met deze bacterie zou- n vorig jaar meer dan 20.000 men- i omgekomen zijn. De levers en ren van de slachtoffers zijn ver- )cht aan een Amerikaans centrum k Maryland dat proeven doet met jken van mensen, aldus de radio. I Seoel werden de beschuldigingen I genoemd en als „volslagen on- •onde en gemene propaganda" empeld. De Zuidafrikaanse politie is gisteren met traangas opge treden tegen zwarte studenten, die in Soweto, de zwarte woonstad bij Johannesburg examenstukken ver brandden. Tijdens de actie werd één student gearres teerd. Er vielen voor zover bekend geen gewonden. Waar nemers menen dat de politie tamelijk gematigd is opgetre den om grootscheepse rellen te voorkomen. Vandaag kunnen zich grotere moeilijkheden voordoen omdat de politie heeft gedreigd hard te zullen optreden tegen scho lieren, die tussen 8 en 3 uur op straat zijn in plaats van op school. De ongeregeldheden begonnen gisteren toen zwar te jongeren verhinderrden dat mede-studenten examens gingen afleggen. Bij de Orlando-school werden 2000 jonge ren met traangas verdreven en bij de Meadowlandsschool 1000. BRUSSEL (AP, UPI, Reuter) De Israëlische minister van buitenlandse zaken, Jigal Allon, heeft de Europese Gemeenschap opnieuw gewaarschuwd voor een rechtstrekkese bemoeienis met het conflict in het Midden-Oosten. van strafrecht wordt geen enkele politieke partij met name genoemd en het lijkt erop dat hierdoor de weg is vrijgemaakt voor de communistische partij om legaal te worden. In een tweede wet staat dat ieder lid van de strijdkrachten andermans politieke keuze moet eerbiedigen n zelf niet mag deelnemen a an of in het openbaar zijn voorkeur uitspre ken voor enige politieke partij. Deze nieuwe wet moet gezien worden als een richtlijn voor de leden van de strijdkrachten betreffende de dit voorjaar te houden parlementsver kiezingen. AMMAN (Reuter, AFP, UPI) De echtgenote van koning Hoessein van Jordanië, koningin Alia, is gisteren bij een ongeluk met een militaire heli kopter om het leven gekomen. Het on geluk gebeurde bij Tafila, 300 kilome ter ten zuid envan Amman. De ko ningin was dertig jaar. Ook de minis ter van gezondheid Mohammed El Basjir verloor het leven. Koning Hoessein maakte voor radio en televisie de dood van zijn echtge note bekend. De helikopter zou in een storm terecht zijn gekomen en daarna neergestort zijn. Alle inzittenden kwamen daarbij om. Op de vooravond van de voortzet ting van het Europees-Arabische di aloog zei Allon op een persconferen tie in Brussel dat de EG in een "val van de Arabieren" lipe. In politieke kringen in Brussel werd Allon's waarschuwing als "stom" omschre ven. Europa zou nu bij de dialoog ln Tunis een politieke discussie met de Arabieren niet meer uit de weg kun nen gaan zonder de indruk te wek ken voor Israëlische druk te zijn ge weken. Deze kritiek wees Allon van de hand met argument dat het zijn plicht was om zijn collega's te helpen wanneer hij pogingen opmerkte om de situatie te verslechteren. Allon verklaarde verder dat de secre taris generaal van de Verenigde Na ties, Kurt Waldheim, die vandaag voor een bezoek in Jeruzalem aan komt virendvriendelijk zal worden ontvangen maar dat Israël de VN niet als een vredesbemiddelaar kan zien. Waldheim voerde gisteren in Jordanië met Koning Hoessein en Kroonprins Hassan overleg over de hervatting van het Geneefse vrede soverleg. De besprekingen gingen bovendien over de Jordaanse rol in de toekomst van de door Israël be zette westelijke Jordaanoever. De Syrische president, HAFEZ EL Assad, verklaaarde gisteren dat ADVERTENTIE Dat Nilfisk schoonmaakmachines de kwaliteit van uw produkten kunnen verbeteren? Bel: 020-994301 toestel 36 Ni isk Diernen hij graag zou zien dat West-Europa deelneemt aan een conferentie over het Midden-Oosten in Geneve. As sad, dat zij het vergaand eens zijn over kwesties met betrekking tot het Midden-Oosten en de internatio nale ontspanning. Syrië staat erop, aldus Assad, dat Israël alle bezette gebieden ontruimt. Genscher bena drukte bij herhaling dat Syrië bij zijn pogingen een oplossing van het conflict in het Midden-Oosten te be reiken een positieve rol speelt. Damascus is de eerste etappeplaats van Genscher in diens reis door het Midden-Oosten in het kader van in ternationale stappen voor een oplos sing van het probleem in dit gebied. In Amman zullen zaterdag de be sprekingen beginnen tussen Jorda nië en de Palestijnse Bevrijdingsbe weging (PLO). Dit werd door de voor zitter van de Palestijnse Nationale Raad, Khaled Fachoem bekendge maakt. Fachoem maakte verder be kend dat de raad, een soort Pales tijns parlement in ballingschap op 12 maart in Cairo bijeen zal komen. Ondertussen heeft de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken bekendgemaakt dat de gematigde PLO-functionaris Sabri Jrjis geen visum voor een be zoek aan de Verenigde Staten zal krijgen. Jirjis is een van de Palestij- nen die in Parijs verschillende keren met Israëli's heeft gesproken. Hij is uitgenodigd om aanstaande wee keinde een bijeenkomst in Mary land bij te wonen. Ook de Israëlische reserve-generaal Matti Peled is voor deze bijeen komst uitgenodigd. Hij had al aan gekondigd in Amerika opnieuw met PLO-funcöonarissen bijeen te zul len komen. Nu Jirjis echter geen visum krijgt is het de vraag of de ontmoeting tussen Peled en Jirjis plaats zal vinden. (Ome redacteur Aldert Schipper bezocht vorig jaar in Moskou de dissident Alexander Oinsburg. die nu in het nieuws is omdat hij weer eens is opgepakt Hierbij verhaalt hij van zijn bezoek aan Oinsburg Er zal wel een bus lopen, maar ik ben met een taxi naar het huis van Alexander Oinsburg gegaan, toen ik vorig voorjaar in Moskou was. Eerst een telefonische afspraak. Dat is nodig want de familie Ginsburg is voorzichtig met het opendoen van de voordeur. Je gaat met een eng liftje naar boven, tot de vierde of vijfde verdieping van het flatgebouw, ergens in een buurt ver van het centrum van Moskou. Het was nog een beetje winter In de hulzen rook je de koolsoep. Toen ik voor de hulsdeur van Ginsburg stond, overviel me in eens een gevoel van overbodig heid. Zo'n man zal wel wat anders aan zijn hoofd hebben dan bui tenlandse Journalisten te woord staan, dacht ik. Maar mijn hand had al gebeld en ik hoorde op het portaal geschuifel. Ik dacht een gebroken man te zullen zien, want Alexander Ginsburg kwam net uit de gevan genis, waar hij een tijd gezeten had als auteur van de Kroniek van Dagelijkse Gebeurtenissen, een illegaal tijdschrift, dat hij Ja ren op gang had gehouden. Maar hij bleek een levendige man. Hij kwam gezellig lachend aan de deur, nadat zijn vrouw had open gedaan. Hij droeg een spijkerpak, merk Levi's. Het leek net of ik bij mijn neef op bezoek was, die lid is van D'66, en met overgave over vrijheid kan praten. Ginsburg liep op kousevoeten over het glimmend gepoetste par ket. Zijn flat was net een Hollands binnenhuis met niet zo'n over daad aan meubels, die je meestal bij Russen tegenkomt. Achter in zijn werkkamer stond een werktafeltje. Aan de wand boe kenkasten vol met keurig inge bonden stencils. Dat was de Kro niek, zei hij onnadrukkelijk. Ginsburg sprak weinig Engels. Ik sprak een heel klein beetje Rus sisch. Ik stelde vragen in het Rus sisch. Hij in het Engels. We begre pen niet veel van elkaar. Aldoor waren er die stralende ogen ach ter het vergulde brilletje. We ont dekten dat we even oud waren. En hij vertelde dat hij zich meer journalist dan historicus voelde, zijn eigenlijke opleiding. En dat hij gek was op fotograferen. HIJ liet me een oude klapcamera zien. Hij keek zo verlekkerd naar een flitsapparaatje dat ik bij me had, dat ik het niet over mijn hart kon verkrijgen het weer in mijn zak te steken. Daar was hij blij mee Hij zocht naar iets dat hij kon terug doen. De moeder van een gevan gene had voor hem paaseieren geschilderd Die moest lk mee naar Holland nemen, zei Ginsburg. Hij vertelde dat hij in zijn eentje voor Rode Kruis speelde in Mos kou. Waar hij het geld vandaan kreeg, liet hij in het midden, maar hij legde uit wie hulp kregen. Ge zinnen van politieke gevangenen. Mensen die uit de psychiatrische inrichtingen kwamen. Onder Stalin zou ik allang dood geweest zijn, verzekerde hij. On der Chroestsjew had ik nu nog in Siberië gezeten. Maar nu hebben ze me vrijgelaten. Wat een voor uitgang. Ik zei hier wat al te gretig ja op, denk ik. want hij waarschuwde meteen tegen al te veel optimisme in het Westen De verklaring van Helsinki. Dat bete kent niet dat je nu verder niets meer hoeft te doen. Het is het motief voor extra inspanning van jullie, zei hij. Ginsburg vroeg van alles over on ze krant. Dat Trouw nog uit het verzet kwam, moest hem wat uit gelegd worden. Ik beloofde hem, later een paar nummers van onze krant te bezorgen. De volgende dag stond ik in hetzelfde portaal Maar de deur ging niet open. Op de hoek van de straat telefoneer de ik. Mevrouw Ginsburg nam de telefoon aan. Mijn man is er niet en ik doe voor niemand de deur open, zei ze. Voor niemand. Ik heb Trouw onder de deur doorgescho ven. Het leek wel weer 1944. Dat laatste bedenk ik nu, nu mijn vriend Alexander in de gevange nis zit. Het is nu nog winter in Moskou. Het gaat niet zo best met Alexander. Zijn deur is een keer te vaak open gegaan. NIEUW DELHI (AP. UPI, Reuter). De communistische partij van India heeft gisteren een scherpe aanval gelanceerd op de zoon van premier Indira Ghandi, Sanjay Ghandi en opgeroepen tot beëndi- ging van de noodtoestand in het land. De communistische partij, die ln sommige deelstaten ln India bij de komende verkiezingen met de rege rende Congrespartij zal samenwer ken, heeft de uitroeping van de noodtoestand acht maanden gele den in principe gesteund. In het gisteren gepresenteerde verkie zingsprogramma werd er echter be halve op de economische successen ten gevolge van de noodtoestand ook op de „misbruik van macht tij dens de noodtoestand" gewezen. Het programma stelt verder dat „voortdurende pogingen gedaan werden om niet-grondwettelijke me thoden en centra van persoonlijke macht te bevorderen. Het apparaat en de inkomsten van de staat wer den willekeurig gebruikt om een persoonlijkheid naar voren te schui ven die geen officiële status heeft." Dit laatste is een verwijzing naar Sanjay Ghandi. De generaal-secretaris van de com munistische partij, Rajeswara Rao, die het verkiezingsprogramma van de partij openbaar maakte, legde de verantwoordelijkheid voor de prak tijken van Sanjay Ghandi bij zijn moeder premier Indira Ghandi. De communistische aanval op Sanjay is vermoedelijk te verklaren door het feit dat hij de communisten on langs „als verraders die de kant van de Britten" tijdens de onafhanke lijkheids trijd kozen omschreef. In dira Ghandi nam haar zoon tijdens een manifestatie in Nieuw Delhi in bescherming. or James Dorsey Tunesië komen vandaag de vertegenwoordigers van de Arabische Liga en de Europese lemeenschap opnieuw bijeen in het kader van de Europees-Arabische dialoog. Opnieuw zal het fcningsverschil over de inhoud van de dialoog alleen politieke of economische en technolo- che kwesties de besprekingen bepalen. r de negen lidstaten van de Eu- se Gemeenschap lijken al bij prbaat door de knieën te zijn ge- Ruim een week geleden kwa- i de ministers van buitenlandse fen van de gemeenschap in Lon- bijeen. Daar werd het ge- fnschappelijke standpunt van de en ten aanzien van het Midden- Jsten „uitgewerkt". Dit standpunt echter nog geheim. Het is niet lubliceerd omdat het misschien 7 moeten worden aangepast, aldus ^rechtvaardiging voor de geheim- iding. De reden voor zo'n aanpas- 5 kan liggen in de bezoeken van secretaris-generaal van de Ver- [de Naties, Kurt Waldheim en de van buitenlandse zaken J» de Verenigde Staten, Frankrijk IWest-Duitsland aan het Midden- fens functionarissen van het mi- rie van buitenlandse zaken in Haag is het uitgewerkte idpunt van de Gemeenschap ook ^medegedeeld aan de verschillen- rtijen in het betrokken gebied. ^geheimhouding lijkt nogal over een in het licht van de stelling I minister Van der Stoel dat geen jüwe punten aan de verklaring van de negen van 6 november 1973 zijn toegevoegd. Onder druk van de door de Arabische staten afgekon digde olieboycot erkende toentertijd de Gemeenschap voor het eerst de „legitieme rechten van de Palestij- nen". Lang zal de geheizinnigheid rond het standpunt van Europa ten aanzien van het Midden-Oosten niet meer duren. Vandaag zal het name lijk in de openingstoespraak van de Europese delegatie naar de bespre kingen in Tunis worden bekend gemaakt. Economisch De Europeanen willen de politieke discussie over het Midden-Oosten tot die openingstoestanden beper ken. De ervaringen van de bijeen komst in Luxemburg in mei verleden jaar leren echter dat de Arabische landen hiermee geen vrede zullen hebben. De Europees-Arabische dialoog is een uitvloeisel van de Oktoberoorlog van 1973. Sindsdien vormen de Ara bische staten een factor waarmee in internationale aangelegenheden re kening gehouden moest worden. De Europese belangstelling voor het Midden-Oosten en met name voor de Arabische staten is sterk econo misch bepaald. Dit geldt natuurlijk ook omgekeerd. Immers, Europa wil eneraijs het gevaar van een her nieuwde hantering van het oliewa pen bij nieuwe vijandelijkheden in het Midden-Oosten afwenden. An derzijds wil het een greep krijgen op de enorme kapitaalvoorraad die in handen is van vaak feodale Ara bische heersers. En tenslotte lonkt Europa naar de potentiële afzet markten in de verschillende Ara bische staten. De Arabieren ander zijds hebben vooral technische steun nodig bij de ontwikkeling en moder nisering van hun economie. Maar zij weten natuurlijk dat hun econo mische en financiële macht politiek goed te gebruiken is in het geschil tussen Israël en de Arabische staten. Hierbij weten zij zich gesteund door het feit dat de Arabische wereld de Verenigde Staten is gepasseerd als grootste handelspartner van de Eu ropese Gemeenschap. PLO ook lid De dialoog tussen de Gemeenschap en de Arabische Liga wordt gevoerd door een Europese en een Arabische delegatie en dus niet door de ver schillende nationale vertegenwoor digers. Op deze manier wordt voor komen dat Europa rechtstreeks met vertegenwoordigers van de Pales tijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) moet praten. De PLO is volwaardig lid van de Arabische Liga. Ondanks deze concessie hebben de Arabieren er blijk van gegeven dat de econo mische en technologische kwesties rustig aan de politieke discussie on dergeschikt kunnen worden gemaakt. In Luxemburg was het uitgerekend de vertegenwoordiger van de PLO Dajani die na de openingsverklarin gen. met een „aanvullende verkla ring" een politieke discussie op gang bracht, die volgens de Europeanen allesbehalve een discussie mocht worden genoemd. Dajani schotelde de gemeenschap de verklaring van 6 november 1973 voor en vroeg de negen nu eens duidelijk te maken, wat zij bedoelden met de verklaring dat het Palestijnse volk recht heeft op een „nationale indentiteit". „Het gebruik van nieuwe uitdrukkingen als nationale indentiteit" was vol gens de PLO-vertegenwoordiger een poging het recht op nationale zelfbeschikking van het Palestijnse volk te kleineren Hij veroordeelde de Europese onwil om de Israëlische politiek in het Midden-Oosten te veroordelen. De Europese Gemeen schap speelde daarmee het hypo criete spel met woorden doorspelen. Europa „reageerde" niet op de aan vallen van Dajani, maar gaf een „nadere precisering" van zijn standpunt. Dit goochelen met om schrijvingen van het karakter van Ook al verloopt de dialoog tussen EG en Arabische Liga erg stroef, toch worden er wel zaken gedaan tussen Europeanen en Arabieren. Deze foto werd in januari in Brussel genomen bij de onderteking van een verdrag ter bevordering van de handel tussen de EG en drie Arabische landen. de besprekingen rechtvaardigen de Europeanen met het argument dat een „politieke duscussle" het Ameri kaanse beleid in het Midden-Oosten zou kunnen doorkruisen. Weinig verschil Uit de gebeurtenissen in Luxem burg is duidelijk dat Europa zich nauwelijks aan een politieke discus sie met de Arabieren kan onttrek ken. In Den Haag lijkt men dit ook te beseffen. Daarom verwacht men ook weinig verschil tussen de be sprekingen in Luxemburg en de voortzetting van de dialoog van daag in Tunis. Ook de Arabieren hebben laten weten dat zij tijdens de dialoog niet van strategie zullen veranderen. De secretaris-generaal van de Arabische ministers van bui tenlandse zaken in Cairo ter voorbe reiding van de dialoog dat de „Euro pese groep nieuwe Initiatieven moet nemen om Israël onder druk te zet ten teneinde een rechtvaardige en duurzame vrede in het Midden- Oosten te bereiken." Europa dient zich dan ook onder meer. volgens Riad, te „onthouden van elke actie die Israël helpt zijn bezetting van Arabisch gebied voort te zetten en te rechtvaardigen." Met andere woorden Europa moet met daden staven. Op het ministerie van bui tenlandse zaken ln Den Haag ver wacht men dan ook dat de Ara bische Liga ln het kader van de dialoog de Instelling van een politie ke commissie (naast de zeven econo mische en technische commissies) zal voorstellen. Ook zullen de Ara bische staten aandringen op het spoedig bijeenroepen van een minis tersconferentie. iets wat de Europe se landen tot nu toe geprobeerd heb ben. Op de lange baan te schuiven. De gemeenschap stelt zich namelijk op het standpunt dat een dergelijke conferentie pas zin heeft als op lager niveau vooruitgang Is geboekt. Hier van is er echter door de overheersing van de politieke aspecten, de lange voorbereidingen, het gebrek aan coördinatie aan Arabische kant en het ontbreken van duidelijkheid over de financiële implicaties van de economische en technologische sa menwerking nog lang geen sprake Of er in de vandaag begonnen be sprekingen in Tunis veel vooruit gang zal worden geboekt is zeer de vraag. Toch zal de door de Arabie ren nagestreefde politieke samen werking ne met name hun eis aan de negen om inhoud te geven aan de fundamentele verklaring van 6 no vember 1973 door de vertegenwoor digers van de Gemeenschap op een gegeven moment onder ogen moe ten worden gezien

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7