In memoriam dr. M. Elisabeth Kluit
Christelijk onderwijs wil
meer aandacht van kerken
Geref. zendingsbond
gaat in Peru werken
A
Veel ideeën voor
pastoraal overleg
Oud-gereformeerden
naar vaste bid-
en dankdagen
Baptistenkerk
erft vijf miljoen
Zeeuwse catechese
in de oecumene
Ontmoeting
met een
Chinees
Geref. mannenbond
groeit weer
VANDAAG
Voorbijgangers
Meer samenwerking
doopsgezinden en
remonstranten
UIT DE KERKBLADEN
Waarom geen onderwijszondagen. en geen wijkavonden?
MAANDAG 7 FEBRUARI 1977
KERK
T rouw/Kwartet2
Op 73-jarlge leeftijd is te Deventer overleden mejuffrouw dr. M.
Elisabeth Kluit (foto). Dr. Kluit is 35 jaar de secretaresse geweest
van de Stichting Het Róveilarchlef en zij was de schrijfster van
het standaardwerk over het Réveil: „Het protestantse réveil In
Nederland en daarbuiten, 1815-1865". In bijgaand artikel schetst
de hervormde kerkhistoricus dr. P.L Schram, verbonden aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam, haar betekenis.
door dr. P. L. Schram
Een bijzondere vrouw ls heengegaan: dr. M. Elisabeth Kluit. In
de overlijdensadvertentie afgelopen zaterdag stond niets over
haar levenswerk. Inderdaad is zo Iets niet gebruikelijk, maar bij
haar had het gekund. Haar naam zal verbonden blijven aan het
Réveil-archief, waarvan zij 35 Jaar secretaresse was. In die
kwaliteit is zij velen van dienst geweest.
Van een onzer verslaggevers
ZEIST De gereformeerde
zendingsbond in de Neder
landse hervormde kerk (GZB)
treft de laatste voorbereidin
gen om dit jaar nieuw zen
dingswerk te beginnen in Peru.
Secretaris buitenland ds C. J. P. Lam
en penningsmeester drs O. Plaisier
zijn naar Peru vertrokken om daar
de synode bij te wonen van de evan
gelisch presbyteriaanse kerk, waar
mee de GZB zal gaan samenwerken.
Op deze synode moet de definitieve
beslissing vallen. Na 18 februari wor
den zij weer terugverwacht
Het contact met Peru is ontstaan,
doordat de hervormd-gereformeerde
Jeugdbonden enige Jaren een actie
hebben gevoerd voor verschillende
projecten daar. De GZB werkt van
oudsher op het Indonesische eiland
Celebes en sinds enkele Jaren ook in
Kenia.
DRIE PREDIKANTEN
Dc OZB verwacht, dat vanuit Peru
in ieder geval om drie predikanten
zal worden gevraagd. Een voor
werkzaamheden ten behoeve van de
opbouw van de gemeenten, waarbij
dan met name ook gedacht wordt
aan evangelisatie-arbeid in weinig
ontsloten gebieden.
Een tweede predikant zal waar
schijnlijk een taak vinden in de op
leiding van aanstaande predikanten,
terwijl de derde grvaagd wordt voor
de begeleiding van studerende Jon
geren. De laatste zal zijn arbeid gaan
verrichten in een samenwerkingsver
band met de Caralbische afdeling
van de internationale gemeenschap
van evangelische studenten (IFES),
die ook in Nederland acUef is.
Ds B. A. van Donkersgoed. die nu in
Kenia werkt, is reeds bereid gevon
den om naar Peru te gaan Ook de
ontwikkelingen elders brengen mee.
dat de GZB thans een betrekkelijk
groot aantal nieuwe zendingswer
kers kan gebruiken.
Er wordt ook een nieuwe predikant-
sccrctans binnenland gezocht, om-,
dat ds. H. Harkema in 1978 65 jaar
wordt en op medisch advies zijn
werk nu al sterk moet beperken.
Tevens is het de bedoeling, dat er
naast de heer A. D. Goyert een'twee-
de adjunct-secretaris binnenland
komt
KOERS
Het maandblad van de GZB „Alle
den volcke" ts met ingang van de
nieuwe jaargang vergroot en (door
dat op een ander drukprocedé is
overgestapt) enkele tienduizenden
guldens per jaar goedkoper gewor
den In het Ten geleide schrijft ds
Harkema. „Naar onze overtuiging
heeft de bond in de huidige situatie
geen andere keus dan de koers te
volgen, die bij een oprichting nu
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT;
Postbus 948
Westbiaak 9 Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tei 05200-17030
bijna 76 Jaar geleden werd
vastgesteld.
Toen sloten hervormde mensen zich
aaneen om zending te drijven naar
gereformeerd beginsel. Niet omdat
men met alle geweld aan anderen
eigen belevingspatroon meende te
moeten opdringen, maar omdat
men. zelf levend uit dat, wat in de
belijdenis van de kerk der Reforma
tie geschonken werd. zich geroepen
wist de anderen te dienen met het
beste, dat men zeil mocht ont
vangen."
UTRECHT De eerste fase van de
voorbereiding op LPO-III, het derde
landelijk pastoraal overleg van de
r.k. kerkprovincie, ls afgesloten. De
agenda-commissie heeft 1350 ideeën
ontvangen over „samen geloven en
kerk-zijn", het onderwerp voor
LPO-III.
Er zijn verhoudingsgewijze veel col
lectieve reacties bij: van scholen,
liturgie-, gespreks- en charisma
tische groepen, bejaarden van een
vormingscentrum, parochieraden
en leefgemeenschappen van reli
gieuzen.
Van enkele schoolklassen heeft elke
leerling een Idee ingestuurd. Van
een eerste klas MAVO in het bisdom
Breda hebben alle leerlingen hun
reactie neergelegd in tekeningen.
Een man uit het bisdom Haarlem
zond elf bladzijden cartoons in on
der het motto „Kerk ls.De agen
dacommissie schat, dat achtdui
zend mensen zich met de voorberei
ding van LPO-III bezig hebben ge
houden.
De ingediende ideeën zullen de ko
mende maanden worden geanaly
seerd en daarna verwerkt tot een
vervolgbrochure voor het landelijk
pastoraal overleg. Het is de bedoe
ling. dat deze in augustus ver
schijnt. Van de eerste brochure, ge
titeld ..Mijn idee!" zijn inmiddels
27.000 exemplaren verspreid.
Van een onzer verslaggevers
KRIMPEN - De classis West van de
oud-gereformeerde gemeenten in
Nederland heeft aan de komende
synode (op 11 mei in Ede) voorge
steld. om de bid- en dankdagen
voortaan op vaste data te houden.
Nu is het zo, dat de predikanten de
maanden maart en november het
hele land doorreizen, om In de vele
vacante gemeenten de bid- en
dankdagen te lelden.
Door één vaste dag (de tweede
woensdag in maart en de eerste
woensdag in november, behoudens
plaatselijke gebruiken in Zeeland)
zou het karakter van deze dagen
beter uitkomen. Nadeel zou wel zijn,
dat de vacante gemeenten de hele
dag leesdlenstzouden hebben. De 67
oud-gereformeerde gemeenten heb
ben elf predikanten, van wie de
Jongste 56. de oudste 84 Jaar ls.
Onlangs is de 33-jarige heer A.P. van
der Meer te Monster aanvaard als
lerend ouderling.
De gereformeerde gemeenten In Ne
derland (54 gemeenten met acht pre
dikanten) besloten reeds in 1974, de
bid- en dankdagen op vaste data te
houden. In de grotere denominatie
gereformeerde gemeenten is het pre
dik an ten te kort de laatste Jaren ver
minderd Deze denominatie telt
thans 51 predikanten op 155 ge
meenten.
Op de classisvergaderlng werd nog
meegedeeld, dat de herdruk van de
psalmberijming van Datheen deze
maand van de pers komt
Die velen, die allen tot vrienden wer
den. ervoeren het bericht van haar
overlijden als een schok. Toch had
den wij het al lang zien aankomen,
zij zelf trouwens ook.
Toen zij ruim tien Jaar geleden het
secretariaat van het Réveil-archief
moest opgeven, werd reeds voor haar
leven gevreesd. Maar haar enorme
wilskracht hield haar overeind. Zij
kon het niet helemaal goed zetten,
geholpen te moeten worden. Telkens
bleek toch hoe dankbaar zij was,
voor haar zusters, voor een Haagse
dame die zo maar enkele morgens
kwam werken, voor een vrien-
dengroet. Ten slotte accepteerde zij
haar situatie. Toen gaf zij mij meer
dan honderd volgeschreven dictaat
cahiers mee, aan de uitwerking
waarvan zij toch niet meer zou toe
komen.
Een enkele maal kon zij er nog even
uit, zoals in 1975 bij de promotie van
dr. Holtrop (die haar had gevraagd te
MEMPHIS (VS) - Een bsptls-
tengemeente vsn 130 leden in
het noordoosten van Mississippi
(VS) heeft vijf miljoen gulden
geërfd. Het geld moet gebruikt
worden om het voorgangerssala-
ris aan te vullen, het kerkje met
baksteen te bekleden en de be
graafplaats te onderhouden.
Het geld kwam, zo meldt het
baptistenweekblad De Chris
ten, vrij na verkoop van een
groot landgoed, dat een vrouwe
lijk gemeenteiid had nagelaten.
Bij testament is bepaald, dat de
voorganger per maand 750 gul
den dient te ontvangen boven
het salaris, dat de gemeente
hem reeds betaalt. De rente van
de nalatenschap is alleen reeds
ongeveer een half miljoen gul
den per jaar. De jaarbegroting
van deie gemeente sloot dit jaar
op twintigduizend gulden.
MIDDELBURG Een groep
Zeeuwse Jongeren heeft het afgelo
pen Jaar onder leeftijdsgenoten en
onder priesters, predikanten en
voorgangers gepeild in hoeverre er
belangstelling is voor „oecume
nische catechese", in de zin van in
terkerkelijke vorming, niet ln de
plaats van. maar néést de catechese
van de eigen kerk. Vooral kerkelijke
instellingen zagen nogal wat proble
men. Maar ln enigerlei vorm wordt
hier en daar in Zeeland toch al aan
oecumenische catechese gedaan. De
aanstaande jaarlijkse bijeenkomst
van de provinciale raad van kerken
(23 april, vermoedelijk ln Middel
burg) zal aan dit onderwerp zijn
gewijd.
A. O. Delleman in de (gereformeer
de) Friese Kerkbode:
Als we naar „De Chinees" gaan. be
doelen we te zeggen dat we naar een
Chinees restaurant gaan om er eens
lekker te eten. Maar bent u er ooit
wel eens heen gegaan om heel an
ders bediend te worden? Ik niet,
totdat ik daar onlangs min of meer
toe gedwongen werd. Ik kreeg nl. het
vriendelijk verzoek van een diako-
nie een brief te vertalen van een
Chineesje, dat men had geadop
teerd in het raam van het werelddia-
konaat. Ik liet deze Chinese brief
viermaal copiéren want, zo dacht ik,
in Drachten zijn vier „Chinezen".
Maar ik werd beschaamd, want zie
bij de eerste de beste die ik aandeed
trof ik een diakonaal oor. Een jonge
kelner die mij te woord stond pro
beerde ik de zaak uit te leggen. Hij
bleek enkele woorden Nederlands te
spreken. Hij informeerde belangs
tellend naar de herkomst van het
episteltje. Toen liet ik woorden val
len als werelddlakonaat en zelfs dia-
konie en diaken en de Chinees
begon me met steeds meer oosterse
gelatenheid aan te kijken. Deson
danks voelde je zo aan dat hij niet
dacht wat een rare Chinees. Ik be
doel. wat een rare snijboon is dat Ik
bracht hem eerder in volslagen ver
warring. Na een paar dagen heb ik
de vertaling mogen ophalen. Vele
uren was hij met behulp van een
woordenboek er mee bezig geweest.
Blijft de vraag bij Je achter Doen
wij veelal niet een te eenzijdig be
roep op de vreemdelingen die onder
ons vertoeven, waardoor wij hen te
weinig tot hun recht laten komen als
mens. als schepping van God met
zijn vele mogelijkheden? Maar ais
opponeren) en bij de Révelldag in
Utrecht. Bij beide gelegenheden
heeft zij zelf intens genoten en bleek
ons. welk een betekenis voor een
zwak lichaam een sterke geest en
een scherp verstand hebben. Verder
moest zij hebben van bezoeken. Die
waren er dan ook, omdat velen haar
dankbaar waren en niet vergaten.
Zelf organiseerde zij nog vorige
maand een gesprek met intimi. Daar
hebben wij naar haar geluisterd en
met haar gediscussieerd over het
geen haar leven gestempeld heeft.
Dat was, met zijn wortels en vertak
kingen, het 19e-eeuwse Réveil, die
rekenbeweging van schrijvers, poli
tici, historici, filantropen, die
trachtte
in kerk en maatschappij het evange
lie gestalte te geven. Haar boeken en
artikelen daarover zijn too
aangevend. Zij was ln kennis van dit
Réveil ons allen vooruit. Zij heeft er
een beeld van opgebouwd dat alge
meen is geaccepteerd, al zal er door
Dit is in het kort de conclusie van de
vooizitter van de Unie School en
Evangelie, drs. T. M. Gilhuis. Het
moderamen van de Unie heeft zich
onlangs tot de kerken gericht met
het verzoek het christelijk onderwijs
eens wat meer aandacht te geven.
„Waarom niet zogenaamde onder-
wijszondagen georganiseerd, waarop
christelijke opvoeding centraal
staat? Of door de week op wijk- of
gemeenteavonden het christelijk on
derwijs aan de orde gesteld? De Unie
ls gaarne bereid bij het organiseren
daarvan hulp te bieden," zo liet de
Unie de kerken weten.
In twee artikelen in het christelijk
schoolblad „Onze Vacatures" gaat
Gilhuis nader op deze problemen in.
Onlangs heeft hij in de Zaanstreek
een aantal stellingen verdedigd, op
een opvallend verschil tussen her
vormde en gereformeerde Kerk.
Weet de eerste zich verantwoordelijk
voor zowel openbaar als bijzonder
onderwijs, in de gereformeerde ker
ken laat men zich altijd zeer positief
uit over het christelijk onderwijs.
„Dat betekent niet dat ze een chris
ten die zoveel mogelijk via zijn gezin
en de kerk z'n doopbelofte nakomt.
Bisschop Möller
dat zo is zullen wij ze ook nooit echt
ontmoeten en leren kennen. En zij
ons niet als christenen!
Twee stapeltjes
Mgr. dr J. Möller, bisschop van Gro
ningen, ln 121, het informatiebulle
tin van de r.kkerkprovincie in Ne
derland:
Op mijn bureau liggen twee sta
peltjes brieven en artikelen. Rechts
ligt een stapeltje met de volgende
inhoud: de bisschoppen maken zich
druk over onrecht in andere landen,
zij protesteren tegen het gevangen
houden van mensen, maar over het
onrecht dat duizenden ongeboren
levens wordt aangedaan, wordt niet
voldoende gesproken. Aan de linker
kant ligt een ander stapeltje. De
bisschoppen maken zich druk over
het ongeboren leven, maar het zou
beter zijn. als zij zich meer bekom
merden om het geboren leven, om
mensen die ln grote armoede leven
of verdrukt worden. Een mens voelt
zich soms een ezel tussen twee
schelven hooi, twijfelend of hij naar
links of naar rechts moet kijken.
Eigenlijk hebben zowel de schrijvers
van het linker stapeltje als die van
het rechter gelijk, wel niet helemaal,
maar wel voor een groot deel. Zij
wijzen erop. ieder vanuit een andere
voortgezet onderzoek natuurlijk
aan geschaald worden.
De overledene deed dit door het
bijeen brengen en verwerken van
archlvaria. In onze dagen weet vrij
wel iedereen dat archiefstukken
kostbaar zijn. Toen zij in 1930 het
Réveil-archief opzette, was ze één
van de weinigen. Natuurlijk was er
vanaf het begin een bestuur en een
raad van bijstand om haar heen,
maar steeds was zij hart en ziel.
bleef dit ook als anderen door haar
tot eigen studie aangezet werden.
Wijlen prof. Van Rhijn zei tegen zijn
studenten: „Gaat u maar naar
Juffrouw Kluit als u een dissertatie
schrijven wilt". Diversen hebben de
ze raad goed in het oor geknoopt.
Haar overgrootvader was de litera
tor Willem de Clercq, schrijver on
der andere van het reisdagboek naar
Rusland. Dr. Kluit gaf dit met ruim
tweehonderd aantekeningen uit.
Deze Willem de Clercq wordt wel
„koopman-christen" genoemd. De
achterkleindochter zou vergeleken
kunnen worden met koningin Wil-
helmina. In haar denken en doen
had zij iets van onze vorige ko
ningin.
ZIJ leefde ln de 19e eeuw, zonder de
20ste te vergeten. Bekend is haar
wens nog jong te mogen zijn, om
mee te doen met de Dolle Mina's.
veroordelen als deze uit zijns inziens
principiële redenen kiest voor het
openbaar onderwijs. Het betaamt
niet zo Iemand dan de christennaam
te ontzeggen," aldus Gilhuis.
De Unievooizitter benadrukt dat
Van een onzer verslaggevers
NUNSPEET Voor het eerst na
vele jaren gaat het ledental van de
gereformeerde mannenbond weer
vooruit. In de kring van de bond
gelooft men. dat het Jarenlange pro
ces van vergrijzing tot stilstand ls
gekomen. Onder de nieuwe leden
zijn relatief veel Jongeren.
Het ledental bedraagt thans rond
drieduizend. In het begin van de
jaren zestig had de gereformeerde
mannenbond nog tienduizend le
den. Een belangrijke factor ln de
bescheiden groei, die in 1975 en 1976
zichtbaar werd, ls het feit, dat naast
mannenvereniglngen nu ook ge
meentekringen zich kunnen aanslui
ten, die uit mannen en vrouwen
bestaan.
kant, dat Je consequent moet zijn.
Je kunt niet nee tegen abortus zeg
gen, als Je niet ook van de bewape
ning een echt ethisch probleem
maakt En het omgekeerde kan ook
niet. WIJ mensen kunnen alleen vei
lig op deze aarde zijn, wanneer het
menselijk leven als iets onaan
tastbaars, iets heiligs wordt be
schouwd. Heel dikwijls is de mens
geneigd menselijk leven te doden en
te vernietigen omwille van iets dat
hij erg verheven of belangrijk vindt.
Dat kan het vaderland ijn, een be
paald politiek ideaal, economische
belangen. Maar dat kunnen ook de
moeilijkheden of de nood zijn die
aan de geboorte van een kind ver
bonden kunnen zijn. Wanneer je de
geschiedenis overiet, is de mensheid
tot op de dag van vandaag te kort
geschoten in eerbied voor het men
selijk leven. Deze eerbied ls op het
ogenblik meer nodig dan ooit ZIJ
moet in onze cultuur het tegenwicht
vormen tegen de beangstigende mo
gelijkheden die de mens heeft om
menselijk leven te vernietigen of het
te manipuleren.
Ruimte
Prof. dr C. Trimp ln De Reformatie
(gereformeerd, vrijgemaakt):
Ook al komen wij 's zondags samen
in een klein zaaltje, niettemin staan
wij met onze liturgie in een zeer
wijde ruimte. De Middeleeuwse ka
thedralen hebben aan dit ruimtebe
sef op Indrukwekkende wijze vorm
gegeven: nóg komt het van alle kan
ten op ons af, wanneer wij een derge
lijk imponerend bouwwerk binnen
gaan. Maar men behoeft niet een
kathedraal ter beschikking te heb
ben om de heerlijke ruimtewerking
van de eredienst voor God te erva
ren. Wij pleiten niet voor het kleine
zaaltje, maar we verachten het even
min. In boerenschuren en zalen met
rekstokken en meer van dergelijke
gymnastiektoestellen aan de wand
is vaak meer echte, nieuw testamen-
tische liturgie aan God gepresen
teerd dan in de machtigste kathe-
Intens voelde ze zich bij veel betrok
ken. Haar levensenthousiasme uitte
zich ook ln de keuze van geloof en
kerk. ZIJ werd steeds meer ortho
dox, sloot zich tenslotte uit overtui
ging bij de hervormde kerk aan.
Op bijeenkomsten van historici was
zij vaak de enige vrouw, uiteraard
bij iedereen bekend. Daar kon zij
gedegen referaten leveren. Maar ook
gezellig praten. En declameren, als
zij Willem Bllderdijk Het bulderen of
Isaac da Costa profeteren. Eveneens
kon zij kosteUJk over détails vertel
len, zoals een goed historica
betaamt.
Het Réveil-archief, met zijn schat
aan brieven, documenten en
portretten blijft haar levenswerk,
waarmee zij wetenschap en kerk
heeft gediend. Aan een artikel voor
een lustrum over de geschiedenis
van dit archief was zij nog begon
nen. Het zal niet worden voltooid.
Dat heeft iets te zeggen. De studie
moet worden voortgezet. Wij kun
nen leren van Groen en Heldering,
van Jan de Liefde en Van der
Brugghen, al waren zij soms erger
lijk conservatief. Zelf sprak dr. Kluit
nog bij het 40-Jarig jubüeum over de
„fakkel die moet bUjven branden en
verder gedragen worden". Dat
klinkt theatraal, maar nee in de
mond van deze dynamische en ge
leerde vrouw was het écht.
Juist deze visie door de gereformeer
den in de oecumenische samenwer
king zal moeten worden ingebracht.
De samenwerking hoeft om het ver
schil ln inzicht inzake het onderwijs
aüermlnst te worden opgezegd. „In
tegendeel wil er iets aan oecume
ne gestalte krijgen, dan zal deze juist
op het grondvlak moeten aan
vangen."
Deputaatschap
Tenslotte dringt Gilhuis er bij de
gereformeerde kerken op aan een
deputaatschap op te richten ten aan
zien van kerk en onderwijs, zoals de
hervormde kerk de raad voor zaken
van kerk en school heeft. Gilhuis
wijst op wat de wereldraad van ker
ken in Nairobi in 1975 over onderwijs
heeft aanbevolen aan de kerken
(„waarover, voor zover mij bekend,
in onze kerkelijke bladen geen letter
te vinden was"). „Het is mijns inziens
dringend geboden een vorm te vin
den waarin de discussie op gang kan
komen."
Ter aanvulling op het artikel van de
heer Gilhuis melden wij dat de
rooms-katholieke bisschoppen de
laatste tijd zeer aktief steUing ne
men op het terrein van het onder
wijs.
dralen, waar de geschoolde koorzan
gers en de Latijn-sprekende pries
ters hun stem verhieven, terwijl aan
het volk van God de levende verkon
diging van het Woord en de psalmo
die onthouden werd. Want om de
ruimte van de Uturgie te zien, moet
men „verlichte ogen van het hart"
(Ef. 1:18) ontvangen van de HeiHge
Geest.
Extremen
Prof. dr P. Smits ln het blad van de
vrijzinnig hervormden, Kerk en
Wereld:
Een van de allerbelangrijkste ont-
wikkeUngen in het godsdienstige le
ven van het voorbije Jaar lijkt mij
dat er in velerlei groepsverbanden
een Identiteitscrisis zich büjkt voor
te doen, die een nieuwe bezinning op
de inhoud en taak van het christe
lijk geloof en van reUgie überhaupt,
op gang heeft gébracht. We zien het
in ons land op het terrein van het
bijzonder onderwijs, waar de vraag
aan de orde is naar de identiteit van
zowel de protestants-christelijke als
de katholieke school. We zien het
ook in de kringen van het vrijzinnig
protestantisme en bij het voortgezet
onderwijs op vrijzinnige grondslag
waar voortdurend de vraag aan de
orde is naar de inhoud en doelstel
ling van het begrip „vrijzinnig' in
déze tijd en als werkzame factor in
onze huidige samenleving. Ja, we
mogen zelfs concluderen dat het
chistendom als zodanig thans in een
identiteitscrisis verkeert in onze he
le westerse wereld. Zulke crises ge
tuigen enerzijds van onzekerheid,
maar zijn anderzijds heilzame teke
nen van geestelijke heroriëntatie en
vernieuwingsdrang. Er schuilt een
veel groter gevaar ln een starre
handhaving van een traditionele
Identiteit, die geestelijk de aanslui
ting mist op een radicaal verander
de wereld. En Juist dit laatste heb
ben de extreem rechtse en linkse
godsdienstige groepen met elkander
tot htin, maar niet ónze verbazing
gemeen!
ONTZET
En zij kwamen in Kapernaum;
en terstond op de sabbat
naar de synagoge gaande.
leerde Hij.
En ze ontzetten zich
over wat Hij leerde.
want Hij was bezig
hen te leren met gezag
en niet als de schriftgeleerden.
(Markus 1. 21. 22)
Het verhaal gaat verder. Altijd weer
dat typerende woordje „en". Dat
hoort erbij. Dat zegt. dat 't verder
gaat en dat het niet wil stil staan in
een soort systeem. Wie God is wordt
hier verteld in verhalen. En zij kwa
men. Het zijn er al meer dan één.
Tot nu toe ging het over Jezus, hier
is hij samen met die Hij bij zich riep.
Samen komen ze in Kapernaum.
Samen gaan ze naar de synagoge,
het huis van de samenkomst. Waar
meer mensen bijeen zijn, want het is
sabbat. De dag hiervoor gewijd, dat
mensen samenzijn om te gedenken
aan hun God. En Hij leerde. Zonder
meer staat het er. Hij heeft iets bij
zich dat mensen niet weten en moe
ten leren. Iets nieuws, dat vóór Hem
niet verteld is, dat verborgen Is ge
weest, maar dat met Hem aan het
licht komt. Geen wonder dat de
mensen ontzet raken. Uit hun oude
zetting, waarin ze zich thuis voelden
omdat er nooit iets in gebeurde,
werden ze ont-zet, ontregeld, ont
hutst. Door elkaar gehutst. Om ze
wakker te maken. Zo beleefden ze
het. Er gebeurde wat met hen. wat
nog niet gebeurd was. Met name
niet onder de eindeloze beschouwin
gen van de schriftgeleerden. Iemand
schudde aan hen, trok aan hen. En
dat deed God in Jezus. Want zo is
Hij. Een God die aan mensen trekt.
Beroepingswerk
EVANO. LUTHERSE KERK
Aangenomen de benoeming, tot
schoolpastor en docent
godsdienstleer aan het christeUjk
college „Marnix van Sint Aldegon-
de" te Haarlem, drs. Th. A. Fafié,
thans werkzaam op de Prinses
Christinaschool voor christelijk MA
VO te Haarlem.
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Apeldoorn-Oost.
H. Blesma te Amsterdam-Nleuw-
West
Ds Hans Bouma
Hans Bouma doet méér dan geen
vlees eten en het milieu bescher
men. Tenslotte is hij „gewoon" gere
formeerd dominee (in Hilversum) en
voorts: een dichtende dominee. Hij
heeft nu een boek gemaakt dat „Met
het oog op Israël" heet en waarin hij
bij goede (en correct van bijschrift
voorziene) kleurenfoto's van W. P.
Weijland dichterlijke teksten
plaatst. Zelf zegt ds Bouma (teke
ning) over dit opmerkelijke foto
boek: „U moet van dit boek niet te
veel verwachten althans niet van
de teksten. U krijgt van mij geen
afgerond betoog over Israël, geen
visie op Israël, geen theologie over
Israël. Ik zou ook niet weten hoe ik u
hieraan zou moeten helpen. Is dit
land, dit volk er niet veel te geheim
zinnig en complex voor om in een
betoog, visie of theologie onderge
bracht te worden? Op reis door Is
raël heb ik alleen maar wat losse
aantekeningen gemaakt. Nu ik ze
nog eens doorlees, herken ik ze als
min of meer poëtische invallen, die
één ding gemeen hebben: mijn di
recte betrokkenheid bij Israël. Dit
land, dit volk raakt me heel persoon
lijk. Israël roept Iets bij mij op, het
daagt mij uit, het stelt me vragen,
het verbijstert me, het verrast me
het geeft me eindeloos te denken.
Gaandeweg werd het mij steeds dui-
deHjker: wat ik over Israël zeg, zeg
ik over mijzelf. Vandaar ook de titel
van dit boek. Met het oog op Israël
ontdek ik wie ik ben. Ik hoop, dat dit
boek u mag helpen ontdekken, wie
bent."
„Met het oog op Israël" ls uitgege
ven bij Kok in Kampen en kost
19,90 (na 1 mei is de prijs 24,50).
AMSTERDAM De besturen van
de remonstrantse broederschap en
de algemene doopsgezinde sociëteit I
hebben een gezamenUJke brief aan
hun gemeenten gezonden. Ach
tergrond is de uitbreiding van het
aantal samenwerkende gemeenten 1
van beide geloofsgemeenschappen
(z.g. Do-Re-gemeenten).
Van onze onderwijsredactle
AMSTERDAM De protestantse kerken hebben zich tot nu toe weinig aan het onderwijs gelegen
laten liggen. De Nederlandse Hervormde Kerk heeft wel een raad voor de zaken van kerk en
school, maar die functioneert niet geweldig, de gereformeerde kerken hebben zelfs zo'n orgaan
niet. Alleen de Christelijke Oereformeerde Kerken maken een goede beurt Zij houden een
jaarlijkse onderwijsdag.
