Groeiende aandacht voor
mensenrechten diakonaat
Raad van kerken doet
beroep op Husak
PAAL, DUIF EN KAUWTJE
Halverwege had ik een aardige droom
int brieven van lezers
Wycliffe
mag
blijven
werken
in Peru
Koster wordt
voorganger
Brief aan Carter schokt pastores
VANDAAG
Voorbijgangers
DONDERDAG 3 FEBRUARI 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
Zondag aanstaande is het de
dag van het werelddiakonaat.
Dan wordt, zoals elk jaar, een
beroep gedaan op de kerkgan
gers in de grote protestantse
kerken, hun beurs te trekken
voor de verre naaste.
De Stichting Oecumenische Hulp
richt ttch vooral op de bezitters van
giroboekjes Er «jn elk Jaar miljoe
nen gemoeid met het werelddiako
naat Alleen de gereformeerden ho
pen dit Jaar bijna elf miljoen en de
hervormden ruim drie miljoen bin
nen te halen In de rooms-katholieke
kerken wordt geld gevraagd voor de
medische mtssieacUe. de Memisa
Toch ligt het accent komende zon
dag niet alleen op het geven van
geld- Dit werd ons uiteengezet door
dr J van Klinken, de directeur van
het (gereformeerde) Algemeen Dia-
konaal Bureau Er bestaat, zo vertel
de hij, een toenemend pesaismisme
over de hulp aan overzee. Steeds
meer gaan we inzien dat practisch
niemand ln staat is de allerarmste te
benaderen Dat moet gebeuren via
leiders en een van de kanten van het
ontwikkelingsvraagstuk is dat het
nogal eens aan kwaliteit bij de lei
ders in de arme landen schort. De
hulp moet daarom vooral ook ge
richt worden op verbetering van het
leiderschap en bewustwording. In
dien we dat doen voelen wij ons
genoodzaakt de vragen, die wij aan
de arme landen stellen, ook aan onze
rijke samenleving te stellen. Is het
element van gerechUgheid in onze
samenleving wel voldoende ontwik
keld?
Het kerkelijke ontwikkelingswerk
kan niet zonder bewustwordings-
werk ln ons eigen land Bij de her
vormden is 15 tot 20 procent van het
geld voor werelddiakonaat bestemd
voor binnenlands werk en de gerefor
meerden hebben vijf stafleden, die
bezig zijn met de benadenng van de
eigen gemeentes of met de be
wustwording ten gunste van ontwik
kelingssamenwerking.
De laatste Jaren tekent zich volgens
dr. Van Klinken steeds meer een
nieuw soort acUviteit af: het werk
dat samenhangt met de schending
van mensenrechten in oost en west.
Dr. Van Klinken noemt ln dit ver
band vooral Latijns Amerika, maar
ook Oost-Europa Het is moeizaam
met de leiders van de Oosteuropese
kerken samen te werken aan de
strijd tegen de schending van men
senrechten. omdat deze doorgaans
een iets andere opvatting hebben
van mensenrechten Zodra wij over
de vrije meningsuiting in Oost-
Europa praten beginnen zij over de
posiUe van buitenlandse werkne
mers ln onze landen. In Oost-Europa
heeft men de neiging bij het horen
van het woordje rechten van de
mens te denken aan economische
rechten, zoals het recht op arbeid.
De mensen in Oost-Europa èn dege
nen in de Derde Wereld, die hulp
ontvangen uit West-Europa hebben
de neiging ons te vragen, waarom wij
zoveel geld te verdelen hebben. Is
dat om Jullie eigen leegte te verber-
Korte dixrtefcik geschreven befst aan een kant getypte. Oneven kunnen «worden
gestuurd naar Secretans Hoofdredactie Trouw'Knwartet. Postbus 859. Amsterdam B<|
Pubkkatie wordt de naam van de schrijver vermeld
Progressief
Als we de voorzitster van de PvdA
moeten geloven is een progressief
cabinet slechts zulk een kabinet,
waarin na de verkiezingen het CDA
en de PvdA hand in hand gaan. Zij
duidt de opening, die het CDA nog
heeft naar eventuele samenwerking
met WD ln de nabije toekomst, aan
als een lood-om-oud-ijzer theorie.
Wat het eerste betreft ben ik van
oordeel dat een kabinet van CDA en
VVD na 25 mei a s niet bij voorbaat
als een conservatief kabinet mag
worden gezien Mevrouw Van den
Heuvel heeft niet het recht (voor
recht) van progressiviteit uitslui
tend op te eisen voor de linkse par
tijen. met name de PvdA Dat
zweemt naar een nogal irritante ar
rogantie Wat die lood-om-oud ijzer
theorie aangaat anders gezegd
het kan vriezen of dooien, 't kan zus
maar ook zo daar behoeft het
CDA. zich niets van aan te trekken;
het Is zijn recht een mogelijk samen
gaan voor te staan met een andere
partij dan die van de socialisten.
Wanneer houdt de PvdA nu eens op
met het steeds gebezigde stopwoord
..progressief"? Dan zou zij m.L wel
licht een gewilliger oor vinden bij
het CDA of welke partij dan ook
S. de Jong Amsterdam
Eieren
Naar aanleiding van het artikel „Be
tere voorlichting over eieren nodig"
vragen wij van de belangengroep
..Rechten voor ai wat leeft" ons af
waarom er wél uitgebreid onderzoek
wordt gedaan naar het verband dat
er zou bestaan tussen het eten van
eieren en de ontwikkeling van het
cholesterol gehalte in het bloed,
maar niet als er nu ook eens iets
goeds over de eieren te zeggen valt.
In Engeland is bevestigd dat er in
eieren uit stroolseischuren (scharrel
eieren) twee maal zoveel vitamine B
12 zit als ln eieren uit legbatterijen,
een gegeven dat voor vele zieken en
ook voor vegetariërs toch erg be
langrijk ls We hebben ons best ge
daan dit ook in Nederland te laten
onderzoeken en bevestigen, maar
nOch het Ministerie, nóch het T N O
- Den Haag. nóch Spelderhoit zagen
hier de noodzaak van in. Het
Centraal Instituut voor Voedlngson-
F. W. J. Veerman
Parij kiezen
De Vlugt
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT;
Postbus 948
Westblaak 9 Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel 05200-17030
In uw krant van 22 Januari sugge
reerde de heer Klei dat burgemees
ter De Vlugt van Amsterdam in 1928
op zondag ln het Olympslch Stadion
was geweest. Dat had hij vernomen.
Maar het tegendeel is waar! Tijdens
de Olympische Spelen was ook het
Jaarlijks koninklijk bezoek aan
Amsterdam Op de laatste dag (zon
dag) zou de Korungin de prijzen
uitreiken. Zondagsmorgens was dr.
De Vlugt met de koninklijke familie
ter kerke geweest, doch om 's mid
dags mee te rijden in de stoet en
aanwezig te zijn ln het stadion heeft
de burgemeester geweigerd' Dat
weet ik heel zeker. In de lijn der
geslachten is ondergetekende een
achternicht van de genoemde bur
gemeester
Aaltra P. C. Ier Htnl4( Vlug!
Zuid-Afrika
Uw vooringenomenheid is zo groot
dat Zuid-Afrika in uw ogen geen
enkel goed kan doen. Het was dan
ook een verademing om het artikel
te lezen waarin de uitspraken van de
heer Boot waren vermeld.
gen veronderstellen zij. Zijn Jullie
wei voldoende bezig met de vragen
van de gerechtigheid in eigen land?
Dr. Van Klinken meent dat werelddi
akonaat ons dwingt te werken voor
de zwakste groepen hier en dat wij
de nood in de wereld weerspiegelen
in onze persoonlijke levensstijl. Hij
benadrukte echter tevens dat de ker
kelijke hulp aan overzee gericht
moet zijn op voortgaande inspan
ning.
Dc gironummers van de diakonale
organen lijn:
Algemeen Diakonaal Bureau van de
Gereformeerde Kerken in Nederland,
Leutden, giro 2211.
Generale Diakonale Raad van de Ne
derlandse Hervormde Kerk, Utrecht,
giro 8685.
Stichting Oecumenische Hulp aan
Kerken en Vluchtelingen, Utrecht, gi
ro 5261.
Stichting Mensen in Nood (Caritas
Neerlandica), 's-Hertogenbosch, giro
1111222.
Stichting Wilde Ganzen, Hilversum,
giro 40.000.
Memisa, Rotterdam, giro 51360.
Hervormd
Nederland
Daze week in Hervormd Nederland
o a
Interview met
Maarten 't Hart
Het noorden als vuilnisvat1
PvdA kiest voor droom en daad
tegelijk
Het bed is nog steeds de plaats
waar het mmste wordl gezegd en
gedacht
o King Kong en de folklore van de
eeuw
Conflict ln huis van bewanng te
Assen.
Ik abonneer mij op HN vraag een
proefnummer
Naam:
Straat
Plaats:
Tel nr.:
Ab priis 31,- per halfjaar.
Zonder postzegel verzenden aan
Antwoordnummer 1776 Den Haag.
Bellen kan ook. 070 - 512111
HN Is ook In de losse verkoop ver
krijgbaar TS
AMERSFOORT - De raad
van kerken in Nederland heeft
een dringend beroep gedaan op
de Tsjechoslowaakse partijlei
der Gustav Husak, om de ver
volging van de ondertekenaars
van Charta 77 onmiddellijk te
staken en met hen in gesprek
te treden.
De brief, die ondertekend is door
prof dr H. Berkhof en dr. H A. M.
Fiolet. voorzitter en secretaris van
de raad van kerken, is ook toege
stuurd aan de drie ondertekenaars
van Charta 77, Pavel Kohout, Ludvig
Vaculik en Ivan Klima.
In de tijd tussen de ondertekening
van het slotdocument van Helsinki
en de evaluatie van dit document in
juni 1977 in Belgrado is Charta 77
een van de positieve gevolgen van
Helsinki, welke grote waardering en
navolging verdient in andere landen
van oost en west. aldus de raad.
De reactie van de Tsjechoslowaakse
regering wekt onze verwondering en
diepe teleurstelling, zo vervolgt de
raad van kerken. Terwijl de onderte
kenaars op legitieme wijze internati
onale verdragen op hun naleving
toetsen, wordt een aantal van hen
door de politie verhoord en onder
arrest gesteld. De officiële pers in
Tsjechoslowakije beschuldigt de on
dertekenaars van ongeoorloofde
contacten met personen in het bui
tenland. Intussen ls de tekst van
Charta 77 in Tsjechoslowakije nog
steeds niet officieel gepubliceerd.
De raad van kerken wijst erop, dat
hij zich ook meermalen duidelijk
heeft uitgesproken over de naleving
van de mensenrechten in landen als
Chili, zuidelijk Afrika en Brazilië.
derzoek (CIVO-TNO) te Zeist wilde
het onderzoek wel doen. maar dan
met kwarteleieren (volgens ons een
heel ander procédé dan met kip-
peeieren) èn als onze Belangengroep
tussen de 5000 en de 50 000 gulden
op tafel wilde leggen, wat voor ons
als gewone consumenten natuurlijk
een onmogelijkheid is. Wij begrijpen
niet dat. waar in Engeland reeds in
1969 dit verschil ln vitamine B 12 -
gehalte is aangetoond, een Neder
landse bevestiging zó lang op zich
laat wachten en wij als consumen
ten hier zóveel geld voor zouden
moeten betalen!
Alkmaar Mw E. de Beer
Bonafide
U meldt de oprichting van de
..SUchting Hulp Oost-Europa". Als
motivering is een citaat uit de
„Waarheidsvriend" opgenomen. Het
niet noemen van de bestaande niet-
bonafide organisatie op dit terrein is
een onvolledigheid, die beschuldi
ging mogelijk maakt aan het adres
van de wel-bonalide hulpverlening
op dit terrein.
Huilen
LEEUWARDEN - De heer G.
Kuperus (62), koster van de
Orote Kerk in Leeuwarden,
wordt per 1 mei voorganger
tian de kleine hervormde ge
meente in Warns in de Friese
Zuidwesthoek.
De Leeuwardense koster
preekt overigens al sinds 1950,
toen hij zijn acte
godsdienstonderwijs haalde.
Zijn zondagse verplichtingen
als koster maakten wel. dat hij
van deze bevoegdheid weinig
gebruik kon maken. Hij had
het geluk, dat de Grote Kerk
acht Jaar wegens herstel
werkzaamheden niet gebruikt
kon worden voor
kerkdiensten. Door de week
was hij administratief
werkzaam op het bureau van
de kerkvoogdij en zondags
preekte hij soms wel vier keer
alleen tot nu toe in Leeuwar
den zelf niet. Op 20 maart zal
hij voor het eerst in Leeuwar
den voorgaan.
De functie van de heer Kupe
rus in Warns wordt die van
..katecheet met preekbevoegd-
heid".
Van een onser medewerkers
DRIEBERGEN De Wycliffe Bijbel
vertalers kunnen blijven werken in
Peru. Het Peruviaanse ministerie van
opvoeding heeft het Zomerinstituut
voor de linguïstiek (ZIL), de zusteror
ganisatie en academische tak van de
Wycliffe Bijbelvertalers, toestemming
gegeven, zijn werk in dat land de
komende vijf jaar ongehinderd voort
te setten.
Dit werd medegedeeld tijdens de jaar
lijkse Wycliffedag in Driebergen. Aan
de beslissing is een diepgaand onder
soek naar het werk van het Zomer
instituut voorafgegaan, naar aanlei
ding van de kritiek als sou het ZIL in
dienst staan van de Amerikaanse CIA
en de Indianen van hun cultuur ver
vreemden.
De Wycliffe Bijbelvertalers kregen
steun van onder andere de krant
Expreso, die sprak van een „absurde
campagne" van politieke extremisten
tegen het ZIL. Het ministerie van
opvoeding heeft nu verklaard, dat de.
werkzaamheden van het Zoraerinsti-'
tuut nodig zijn om het programma van
de integratie van de taaiopvoeding in
de Peruviaanse cultuur te voltooien.
De Wycliffe Bijbelvertalers werken
thans in zeshonderd taalgroepen en in
vijfentwintig landen. Op de jaarlijkse
conferentie in Nederland brachten
het echtpaar Jaap en Jelly van der
Op de foto: Familie Van der
Wilden. Wycliffe Bijbelvertalers
op West-Irian.
Wilden uit West-Irian en Tineke
Bosch uit Suriname, die allen hun
eerste termijn op het zendingsveld
achter de rug hebben, verslag uit.
De heer Van der Wilden zal tijdens
zijn verlof de Nederlandse directeur
Piet Koen vervangen, die met zijn
gezin een jaar zal doorbrengen in Aus
tralië en Papoea-Nieuw Guinea. Het
echtpaar Koen hoopt op die manier ter
plekke sendingservaring op te doen,
die hen verder zal bekwamen bij het
recruteren en begeleiden van nieuwe
zendelingen. Op dit ogenblik werken
er 23 Nederlanders voor Wycliffe op
acht zendingsvelden. Nog eens negen
zullen binnenkort worden uitge
zonden.
DEN HAAG - Honderdveertig in de
werkgroep Synagoge en Kerk voor
Israël verenigde pastores van
rooms-katholieke en protestantse
signatuur hebben het CDA dringend
verzocht, zich nog deze week duide
lijk publiek te distantiëren van de
handelwijze van het kamerlid J. van
Eisen (KVP).
In een brief aan prof. dr. P. A. J. M.
Steenkamp zeggen de predikanten
en pastores geschokt te zijn door het
medeondertekenen door Van Eisen
van de „brief aan Carter". In deze
brief verzoeken enkele kamerleden
de president van de Verenigde Sta
ten de economische en militaire
hulp aan Israël te gebruiken, om dit
land te dwingen tot concessies aan
de Palestijnen en de Arabische
staten.
„Indien kamerleden van de KVP,
AR of CHU met dergelijke leugen
achtige stellingen Israël blijven ver
raden. zullen wij ons genoodzaakt
voelen ons tegen het CDA op te
stellen," aldus de briefschrijvers, die
vóór 7 februari een verklaring van
het CDA willen hebben.
Het gaat nu tijd worden dat elke
christen partij gaat kiezen. Een
christelijke partij uiteraard. Dat is
men aan die naam verplicht. En dit
geldt ook voor de zich christen noe
mende socialisten, radicalen, paci
fistisch socialisten en wat dies meer
zij En zullen dan bij de komende
kamerverkiezingen onze stemmen
alleen naar de kleinere christelijke
partijen moeten gaan1 Want zoals
de zaken er nu voor staan heeft het
er immers alle schijn van dat de
keuze voor het CDA. opnieuw Den
Uyl in het zadel zal helpen. Moge in
de komende maanden alsnog duide
lijk het tegendeel blijken. Alleen
dan kunnen wij (ook) voor het CDA
kiezen. Weet wel niemand kan twee
heren dienen Ook niet in de poli
tiek.
Capelle a. d. Ussel P. dc Bruyn
De recensent die een moeilijk dik boek
moet bespreken, heeft behoefte aan een
totaalbeeld van wat de schrijver zegt en
bedoelt. Het gaat in dit stukje over het
werk van een Amerikaanse psychiater
van Nederlandse afkomst. Hij heet Paul
W. Pruyser en zijn boek is getiteld Tussen
geloof en ongeloofeen psychologische
studie van de twijfel (uitg. Ambo, Baarn,
307 blz., 29.50).
Onder het lezen is men eigenlijk al bezig lijnen
voor zo'n totaalbeeld te ontwerpen. alweet men
dat men het boek eerst uit moet hebben, wil een
totaalbeeld mogelijk zijn. Ongeveer halverwege
de lectuur had ik een aardige droom, ergens in
een hotelkamer, tegen de morgen; een droom
waarin dit totaalbeeld zich in symbolische vorm
aan mij presenteerde.
Het ijzeren afdakje van een lanterenpaal draaide
plotseling heel snel om zijn as Even verder, in
mijn richting, zat een grote witte duif en weer
iets verder, van mij af. een kleine zwarte vogel
zonder duidelijk identiteit. Voor het gemak
noem ik het een kauwtje. De duif keek naar die
wervelende beweging, die niets dreigends had.
eerder iets speels.
Ineens deed de duif hetzelfde. Even was het stil,
als een soort verstandhouding tussen het tot
rust gekomen afdakje en de weer stil zittende
duif. De kleine zwarte vogel zag het aan en op
zijn beurt maakte ook hij die snelle cirkelende
beweging. Tot het weer even stil werd.
Er was nu een soort contact gelegd tussen paal.
duif en kauwtje. Toen ging de kleine zwarte
vogel ineens naast de grote witte duif zitten. Als
ze het toch eens waren, was het blijkbaar gezelli
ger bij elkaar te zijn. Overigens zaten de twee
vogels nu met de rug naar de paal toe.
Voorzichtige poging
Nu ik het boek uitgelezen heb is het duidelijk dat
de paal het heelal, het universum voorstelt, een
term die de auteur herhaaldelijk gebruikt. Wie
zegt dat een lantarenpaal met een afdakje wel
een erg schrale voorstelling is van het univer
sum. d)ene te bedenken dat hij dat geweldige
heelal samenvat in één woord, universum, of nog
korter het Al Twee letters, kan het schraler?
door dr. C. Rijnsdorp
De duif verzinnebeeldt het geloof en de kleine
zwarte vogel het ongeloof. Duif en kauwtje ver
mengen zich niet tot een grijze vogel van mid
delgroot formaat; van syncretisme (vermenging
van geloven) is bij de schrijver geen sprake. Zijn
boek is een voorzichtige en uitgebreide poging
tot harmonisatie, of liever integratie van geloof
en ongeloof tot een weloverwogen tolerantie
(verdraagzaamheid).
De vogels bleven die ze waren, al zaten ze nu vlak
naast elkaar. Die rondcirkelende beweging bete
kende zelfbevestiging. Een kunstrijder of -
rijdster op de schaats, die om zichzelf heer
wervelt, vliet niet uit elkaar, maar herneemt,
alsof er niets gebeurd is en zonder enige zichtba
re duizeligheid, de snelle beweging op weg naa-
een nieuwe figuur. Hij of zij heeft alleen maar,
gedurende enkele adembenemende seconden
de grenzen van de menselijke mogelijkheid
getoond.
Geloof en ongeloof behouden dus hun identiteit
en ook het universum blijft wat het is. Maar bij
Pruyser ls het heelal, respectievelijk de natuur
niet zo volkomen onverschillig voor de mens al
in de versregels van Racine, waar het heet: „Lr
nature se rit des souffrances humainesj Ne con
templant Jamais que sa propre grandeur", wa*
betekent: De natuur lacht om het menselijk
lijden; ze beschouwt alleen aandachtig haar ei
gen grootheid.
Nee, bij Pruyser lijkt er een soort verstandhou
ding mogelijk. De schrijver maakt de indruk
afkomstig te zijn uit een orthodox protestants
milieu, maar zich te hebben ontwikkeld tot een
vriendelijk agnosticus, de man van het „ik weet
het niet". Wel toont hij veel respect voor geloof,
m welke vorm dan ook en hier zit natuurlijk
het kritieke punt omdat zijn klinische prak
tijk hem de waarde heeft getoond van geloof ln
moeilijke omstandigheden
Bedoeling
Zijn bedoeling ls zowel geloof als ongeloof, en de
bij beide voorkomende twijfel, in kaart te bren
gen. Daarbij komt hij tot de voor hem verrassen
de ontdekking, dat het geloof en het ongeloof,
hoezeer ze blijven die ze zijn. structureel dat
wil zeggen naar hun structuur, hun opbouw
overeenkomst vertonen. Zowel geloof als onge
loof zijn als verschijnsel erg ingewikkeld, en aan
slingeringen onderhevig.
Beide kennen hun periodieke onzekerheid en
daarom mag het kauwtje naast de duif gaan
zitten. Ook het universum is innerlijk tegenstrij
dig; de natuur voedt èn verwoest, in de samenle
ving spelen goed en kwaad door elkaar heen, Ja
dat ls zelfs zo met de enkele mens, die noch een
complete engel, noch een complete duivel is.
Pruyser wil met zijn boek en bijdrage leveren tot
de psychologie van de godsdienst. Het spreken
over „de" godsdienst ls natuurlijk al een oordeel
vooraf. De stilzwijgende voorwaarde ls, dat geen
enkele godsdienst als de ware. de enige wordt
voorgesteld. Pruyser toont grote waardering
voor ritueel, spel en mythe Met instemming
citeert hij Einstein, die van zichzelf heeft gezegd:
„Ik ben een diep religieus ongelovige."
De grote voorbeelden van de auteur zijp de
Amerikaanse filosoof William James (1842-1910),
de oostenrijker Sigmund Freud (1856-1939) en
voorts enkele denkers uit de angelsaksische we
reld, wier namen onze lezers weinig zouden zeg
gen. Hij paart Nederlandse werkelijkheidszin
aan een (getemperd) Amerikaans optimisme,
hoewel hij zowel optimisme en pessimisme als
zodanig als emotioneel en onwetenschappelijk
afwijst.
Belangrijk ls natuurlijk de duidelijke, zij het wat
omslachtige, manier waarop de schrijver de in-
gewikkeldheid van het menselijk geloven aan
toont. Hiermee is hij in de lijn van Job, de
Psalmen en Paulus. Het is immers altijd een
mens die gelooft, die zich elke dag geconfron
teerd ziet met andere piensen, met zijn leefwe
reld en met zijn lot Verder geeft het boek ln en
tussen de regels veel informatie over het vak van
de schrijver en toont het zijn brede belezenheid.
Wie zijn orthodoxie voor inteelt wil behoeden
velen lezen alleen wat hun naaste geestverwan
ten schrijven doet er goed aan een boek als dit
te lezen. Maar dan ontdekt hij ook de Achilles
hiel van het humanisme: het komt niet tot een
keus. En voor mij is. zowel in het Oude als in het
Nieuwe Testament, keus een der sleutelwoorden.
1886
Het lijkt me geen luxe om nog even
op de televisieuitzending „Voor
waarts en niet vergeten" van zondag
Jl. terug te komen. In die uitzending
kwam de ontwikkeling van de arbei
dersbeweging in de Jaren zeventig
en tachtig uit de vorige eeuw ter
sprake. Het trof mij dat het jaar
1886 daar als een jaar van bijzonder
heftige sociale spanningen werd ge
noemd. Dat het mij trof hangt onge
twijfeld samen met het feit dat ik
ben opgevoed bij de gedachte dat
heel de wereld in dat Jaar draaide
om de Doleantie en het conflict in
de Nederlandse Hervormde Kerk.
waaruit dan op den duur de Gerefor
meerde Kerken zijn ontstaan. In
eens krijg Je een ander beeld. Een
andere dominee speelt daar een rol
Z n standbeeld staat nog altijd vlak
bij een paar bekende arbeiderswij-'
ken van Amsterdam, nl. op het Nas-
saupleln. De uitzending hield zich
met name bezig met de toestanden
die ln die tijd heersten bij de aarde
werkfabriek Regout in Maastricht.
Je realiseert Je dat nauwelijks als Je
zo'n oude. eerlijke, witte schaal in
handen houdt met achterop het
door velen begeerde merk. De
werktijden alleen al (niet zelden zes
tien uur per dag) onthullen een zee
van de diepste ellende. Buurten met
kroegen „vingen die ellende op" en
vergrootten op die manier het leed
voor duizenden. Schrijnend was het
tot twee keer terugkerend adagium
van: de geestelijkheid die de men
sen dom en de directie die de men
sen arm hield. In die exacte kortheid
had ik het voordien niet gehoord
Het kwam uit de mond van zeer
bejaarde mensen, na alle strijd met
een zekere mildheid op het gezicht.
Wie komt daarmee klaar? Mensen
worden dom en arm gehouden, uit
hun huis gezet en volstrekt zonder
middelen aan de meest doffe ellende
prijsgegeven en intussen scheurt
een kerk. Beide zaken spelen zich
naast elkaar af. Nog steeds zijn er
mensen die vinden dat Je je nest
bevuilt als je zulke dingen naar vo
ren haalt. Het zou ons ook kunnen
waarschuwen. Hoe zullen ze over
honderd jaren over de jaren zeven
tig en tachtig van deze eeuw de
mogelijk dan nog levenden be
richten?
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Bleskensgraaf (toez G,
H. van Kooten te Delft; te Heemse:
R. Heusinkveld te Maassluis.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Heerhugowaard: kand.
P. Vliegenthart aldaar. die dit be
roep heeft aangenomen; te Schoonh
oven-Willige Langerak R Oranje te
Oldenzaal. (verb ben; te Hooge-
veen: J. van der Klaauw te Veendam
en H. Bijlsma te Bedum.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt voor Rozenburg: W Scherff
te Marum-Kornhorn.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Emmeloord: J. M.
Kleppe te Woerden, voor Lemmer: J.
van Vliet te Aagtekerke.
Beroepen te Rockanje: L. Bouman te
Venlo.
Reinhard Brückner
De Zuidafrikaanse ambassade in
Bonn heeft telefonisch aan de
Westduitse dominee Reinhard
Brückner laten weten, dat hem geen
toestemming is verleend naar Jo
hannesburg terug te keren. Ds.
Brückner is leider van de christelijke
academie van zuidelijk Afrika in Jo
hannesburg. Hij werd 25 november
in Johannesburg gearresteerd, tege
lijk met medewerkers van de Zuidaf
rikaanse raad van kerken, het Chris
telijk Instituut en andere kerkelijke
instellingen. Hem werd meegedeeld,
dat er genoeg materiaal tegen hem
was om hem in het kader van de
terreurwet te veroordelen. Ds.
Brückner werd daarna tot zijn ver
rassing in de gelegenheid gesteld
Zuid-Afrika te verlaten.
Luis Corvalan
In een interview met de Italiaanse
televisie heeft de verbannen Chileen
se communistenleider Luis Corvalan
de rooms-katholieke kerk in zijn
land geprezen. Corvalan. die onlangs
naar Moskou „emigreerde" in ruil
voor de Russische dissident Boe-
kowski, zei: „De kerk is een grote
hulp voor het Chileense volk op het
ogenblik en lk geloof, dat de kerk in
de toekomst een nog belangrijker rol
moet gaan spelen". Volgens de com-
munistenieider is de kerk de enige
mogelijkheid geworden voor mensen
om hun angsten, frustraties en ver
driet te uiten. Hij prees met name
het comité „ontwikkehngs- en
hulpwerk vanwege de katholieke
kerk", dat onder de persoonlijke ver
antwoordelijkheid van de aarts
bisschop van Santiago, kardinaal
Silva Henriquez. veel werk verzet ten
behoeve van gearresteerden en poli
tieke gevangenen
Conferenties
Ede
A. A. v. d. Berg
Jongercnconferentie over Israel.
Vrijdagavond 25 - zaterdagmiddag
26 februari in de Ernst Sillem Hoeve
te Lage Vuursche. m m v prof dr. C
Graafland, dr. U. H. Kollaard en ds.
S. P Tabaksblatt Aanm herv gerei,
jongerenbonden. tel. 030-785402
