Tweede Kamer spreekt over openbaarheid E3 DICHTBIJ tekening van een lezer JlMMy OH PLOEGSCHARENSMID Uitspraak in zaak tegen Ludwina J. op 1' maart Commentaar De regering heeft zeker een taak Wetsontwerp vrucht van jarenlange discussie De prijs voor het optreden van de bonzen turks bad verliest reputatie „cine-café" olifant „Tuinbouw kan Emmen helpen" „Eer\ inJrulcwekkenJe opolrac Jat wc( Wat doet „oceaan"? Wintersport DINSDAG 1 FEBRUARI 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet De regering heeft werknemers en werkgevers opgeroepen tot een ge sprek over de economische vooruit zichten. Het is duidelijk, dat dé regering zich in het dreigende conflict niet afzijdig wil houden. Het lijkt daarom nuttig de stand van zaken op te nemen en de alternatie ven te overwegen. Kort gezegd is de situatie zo, dat de werkgevers vasthouden aan hun standpunt, dat de automatische prijscompensatie onaanvaardbare risico's inhoudt voor onze economie, terwijl de vak beweging er verkregen recht in ziet. Wanneer de vakbeweging in actie komt wil ze tevens een aantal andere zaken, zoals inspraak ten aanzien van investeringen, aan de orde stellen. Terwijl de zaak van de prijscompen satie een kwestie van economische onmogelijkheid is in de ogen van de werkgevers, is her een kwestie van principe voor de vakvereniging. Uit gaande van het standpunt, dat waar niet is ook vakverenigingen hun recht verliezen, is voorgesteld dé zaak maar eens te laten uitrekenen. Als wij het goed zien dan zijn de vakverenigingen zo overtuigd van hun gelijk, dat ze in rekenwerk niets zien. Maar de werkgevers dan? De werkgevers zien hun conflict niet alleen maar als een geschil met de vakbeweging. Zij vinden dat een oplossing alleen te vinden is, indien de regering bereid is het risico van de automatische prijscompensatie voor haar rekening te nemen. Zij hebben dus geen behoefte aan een oplossing, die hun probleem redu ceert tot een conflict tussen werkge vers en werknemers. De vakverenigingen daarentegen willen liever niet een oplossing waarbij de regering over de brug komt. Zij gebruiken mogelijke mee vallers in de sfeer van de sociale zekerheid liever niet voor de prijs compensatie, omdat zij zeer wel in zien dat daarmee de prijscompensa tie op iets langere termijn op losse schroeven komt te staan. Niet ieder jaar zijn er meevallers te ver wachten. Het is duidelijk, dat de houding van de regering hiermee tot het be langrijkste strategische moment in het conflict is geworden. Zolang zij niet optreedt, maar dit optreden niet uitsluit, zullen noch werkgevers, noch vakverenigingen oren hebben naar bemiddeling of arbitrage. Dé houding van de regering wordt daar mede beslissend voor de verdere ontwikkeling. Het zal nu snel duidelijk moeten worden wat de regering eigenlijk wil: ingaan op de redenering van de werkgevers (bemiddelen met geld op de tafel) of duidelijk maken dat van haar kant geen geld te verwach ten is, waardoor het. conflict duide lijk weer een conflict tussen werkge vers en werknemers wordt, dat dan of uitgevochten moet worden per bedrijfstak of onderneming of zich zal lenen voor een landelijke (of bedrijfstakgewijze bemiddelingspo ging- De omstandigheid dat de prijs ontwikkeling een zekere vertraging schijnt te vertonen, zou de besluit vaardigheid van de regering kunnen bevorderen en maakt het uitvechten van het geschil nog minder ver antwoord dan het al was. Daar staat tegenover dat de prijs compensatie ook in de komende jaren een actueel punt zal blijven. Maar voor een fundamentele discus sie over de prijscompensatie hebben we, wanneer de problematiek voor het jaar 1977 uit de wereld is, nog weer een driekwart jaar gewonnen. Mevrouw Sirotta achtte Ludwina J. op basis van de door haar afgelegde bekentenissen en op basis van haar getuigenis tijdens het proces schul dig. Ludwina wordt verdacht van het contact met een „vreemd agent", lidmaatschap van een in Israël ver boden organisatie en van het in ge vaar brengen van de veiligheid van de staat Israël. Ludwina werd op 24 september na haar aankomst op het vliegveld Ben Goerion, vlakbij Tel Aviv, aangehouden. De argumenten van Sirotta werden gisteren door Felicia Langer van de hand gewezen. Zij achtte de beschul digingen geenszins bewezen. Aller eerst wees Langer op het feit dat Ludwina psychisch onstabiel zou zijn. Bovendien meende zij dat de bekentenissen op onjuiste wijze aan Ludwina zouden zijn onttrokken. Tenslotte zou Ludwina volgens het Israëlische recht op grond van de aanklachten niet eens kunnen wor den veroordeeld. Dit omdat contact met een „vreemd agent" alleen mo gelijk is wanneer het gaat om een Van onze parlementsredactle DEN HAAG Het wetsontwerp openbaarheid van bestuur dat deze week op de Tweede- Kameragenda pril kt en de vrucht is van een al Jarenlang durende discussie, zal niet op belangrijke tegenstand stuiten. Wel gaat het voorstel minder ver dan het destijds uitgebrachte voorontwerp- Blesheuvel. door James Dorsey AMSTERDAM Op 1 maart zal de districtsrechtbank ln Tel Aviv uitspraak doen in het proces tegen de 24-jarige uit Breda afkomstige Ludwina J. Tijdens de zitting van de rechtbank gisteren voerden de openbare aanklaagster, mevrouw Sarah Sirotte en de verdedigster van Ludwina, mevrouw Felicia Langer hun pleidooien, die gepaard gingen met een felle onderlinge ruzie. De term openbaarheid van bestuur dook voor het eerst op ln de tweede helft van de Jaren zestig. Samen met de begrippen inspraak en democrati sering is openheid in die jaren het kernwoord geweest van een aantal democratiseringsbewegingen. Doel van het verlangen naar open heid was, de inspraak van Individue le burgers en actiegroepen op het beleid van de overheid te vergemak kelijken, en zodoende tegenwicht te scheppen tegen de groeiende macht van een steeds uitdijend ambtena renapparaat. Alleen wanneer dit doel bereikt werd, zou er weer sprake zijn van een goed functionerende democratie, vond men. Wanneer tij dig naar bulten kwam wat bureau craten en technocraten bekokstoof den, zouden ook tijdig tegenacties vanuit de burgerij mogelijk zijn, was de redenering. „Open Barend" Ook het toenmalige kabinet De Jong was voor een aantal van deze argu menten vatbaar. Vandaar de instel ling van een commissie onder voor zitterschap van de toenmalige AR- fractieleider mr. B. W. Biesheuvel („open Barend") welke advies terza ke moest uitbrengen. Conclusie en aanbeveling van de commissie (in 1970) was. dat zowel ten aanzien van ambtelijke als niet ambtelijke stukken en zowel op lan delijk als op plaatselijk niveau open baarheid regel en geheimhouding uitzondering moest zijn. De commis si e legde deze mening ook neer ln een voorontwerp' van wet. Er moeten ln kringen van politici en ambtenarij toch wel heel wat figuren van de voor die jaren nogal radicale aanbevelingen geschrokken zijn, want toen, nadat verschillende kabi netten jarenlang treuzelden, de rege ring Den Uyl in mei 1975 met het definitieve wetsontwerp kwam, wa ren er veel wezenlijke dingen uit verdwenen. Zo zou het alleen moeten gaan over de landelijke overheid, terwijl juist op gemeentelijk vlak bij burgers en memorie van antwoord en de nota van wijzigingen verschenen, er voor een deel weer in terug te vinden was, zij het toch op een aantal punten veel minder vergaand. Toch zal het wetsontwerp zoals het er nu ligt in hoofdlijnen wel royaal door de Tweede Kamer heen komen. Bij CDA. PvdA en WD leven ten minste geen fundamentele bezwaren die tot tegenstemmen zouden kun nen leiden. Over details moeten de woordvoerders Van der Banden (CDA) Stoffelen (PvdA) en Kappey- ne van de Copello (W{)) vandaag nog met hun fracties vergaderen. Een van die details, waarbij het trou wens niet uitgesloten is dat er een wijzigingsvoorstel komt, betreft de openbaarmaking van mededelingen van burgers en bedrijfsleven aan de overheid. Met name het CDA is bang dat een deel van dit soort Informatie na openbaarmaking verkeerd te- reent komt Als voorbeeld noemt woordvoerder Van der Sanden de farmaceutische industrie, die aan het ministerie van volksgezondheid moet rapportern wat er allemaal ln bepaalde genees middelen gaat. Als deze gegevens, waaronder fabrieksgeheimen, in handen van de concurrentie komen, zou dat hierna voor de farmacetische industrie wel eens aanleiding kun nen zijn, bepaalde informatie achter te houden, met alle mogelijke scha de voor de volksgezondheid. Minister De Gaay Fortman InCOmpleGt actiegroepen zo'n behoefte bestaat aan meer en tijdiger informatie. Doordat het wetsontwerp echter zowel bij de Kamercommissie als in de Raad van State erg slecht viel en de kans op verwerping levensgroot leek, draaiden de verantwoordelijke bewindslieden Den Uyl en De Gaay Fortman wat bij. Minder ver Vandaar dat het voorontwerp Bies heuvel, toen op 13 oktober 1976 de Veel fracties zullen de regering om nadere uitleg vragen over een op merkelijk punt uit het voorstel, waa rin staat, dat de overheid geen gege vens openbaar hoeft te maken als een bepaald proces nog niet is afge rond, of als naar haar oordeel de Informatie nog incompleet Is. Zulks vanwege de op zichzelf goede reden dat de burger dan een verkeerd beeld van de zaak zou krijgen. Maar dit kan er bij kwaadwillendheid van bepaalde politici of ambtenaren (landelijk of plaatselijk) wel toe lel den dat praktisch alles op die manier van de burgers afgehouden wordt. vertegenwoordiger van een buiten landse mogendheid. In het geval van Wadi Hadad, een van de leiders van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina, is er echter geen sprake van vertegen woordiging van een staat maar slechts van een Palestijnse verzets organisatie. Ook zou Ludwina niet van lidmaatschap van een in Israël onwettige organisatie kunnen wor den beschuldigd, omdat de Neder landse Rode Hulp nooit in Israël heeft bestaan en nooit in Israël werd verboden. Tenslotte zou Ludwina ook niet van steun aan een in Israël verboden organisatie kunnen wor den veroordeeld, omdat zij hiertoe niet in- de gelegenheid was in ver band met haar arrestatie onmiddel lijk na haar aankomst in Tel Aviv. Voor het eerst tijdens het proces tegen Ludwina werd er gisteren door een officiële tolk vertaald. Hierop was herhaaldelijk door het ministe rie van buitenlandse zaken in Den Haag via de Nederlandse ambassade in Jeruzalem aangedrongen. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Ook de progressieve partijen in ons land kunnen zich niet onttrekken aan de huidige res tauratie van oude verhoudingen en tradities. Dat bleek wel de afgelopen week op de partijbijeenkomsten van PvdA en PPR. Ook daar maken de bonzen, de lijsttrekkers en partij bestuurders weer de dienst uit op de punten, waarom het werkelijk spant. Het was in jaren al niet meer ver toond: het veelvuldige optreden van partijvoorlieden om met succes de besluiten van partijvergaderingen in de al door de partijtoppen vastgeleg de lijn te wringen. Geheel gladjes verliep dat proces nog niet. Zo kostte het veel moeite het PvdA-congres af te houden van de invoering van een minimumprogram en moest er zelfs nog even gestemd worden over de vraag of lijsttrekker Den Uyl op dat punt wel het woord mocht voeren. Gemakkelijker ging het al bij de PPR, die een eerder met vuur verde digd besluit over de verhoudingen in een nieuw kabinet weer inslikte als ware het een Hollandse Nieuwe. Voor het optreden der bonzen moest echter wel een prijs betaald worden. Die prijs betrof de vaststelling van het verkiezingsprogramma, niet zo onaantastbaar als het vorige pro gram Keerpunt, dus ook niet van zo'n groot gewicht in de komende jaren. Daar haalde het PvdA- congres zijn gram, daar stemde het haast automatisch op ieder belang rijk punt tegen de opstelling die het partijbestuur had gekozen. Dat begon al bij de afwijzing van de kernenergie en de uitbreiding van de ultracentrifugefqbriek in Almelo en eindigde met het naar de prullenbak verwijzen van de hele, door het be stuur met zorg opgestelde defensie- paragraaf. En daar tussendoor wer den dan nog andere opmerkelijke besluiten genomen over bijvoor beeld de nationalisatie van de ge zondheidszorg, het gratis maken van openbaar vervoer en musea en de afbouw van de bio-industrie. Veel 'van deze besluiten moesten later weer worden ingetrokken, omdat ze onbetaalbaar bleken te zijn. Niet gemakkelijk Achteraf kan je als buitenstaanders wel lachen om zulke onberaden be sluiten, maar toegegeven moet wor den dat de afgevaardigden bet op zo'n congres ook niet gemakkelijk hebben. Afgezien van hun irritatie op de meest wezenlijke besluitvor ming betreffende de regeringssa menwerking niet echt zelf te kunnen beslissen, moeten zij ook nog eens in gestrekte draf vierhonderd bladzij den vol voorstellen en moties over het verkiezingsprogramma behan delen. Niet ieder voorstel is van tevoren in de afdeling besproken, dus moet de afgevaajrdigde vaak op het moment van de stemming zelf beslissen. En als je dan toch al tegen dierenmis handeling in het algemeen en leg batterijen in het bijzonder bent, stem je voor de afbouw van de blo industrie, zonder te beseffen dat daarmee direct ook duizenden boe ren hun bestaanszekerheid verlie zen. Zo gaat dat. Andere partijen hebben niet zo'n last van die problemen. Die vergade ren in kleinere gezelschappen en hebben doorgaans ook minder voor stellen te behandelen. Bij de PvdA „spreekt de basis mee", zoals dat zo mooi heet. „De democratie is niet altijd de meest efficiënte wijze van besturen, maar je moet de nadelen ervan maar aanvaarden", zo zegt men in de PvdA. De befaamde Turkse badhuizen, die gedurende eeuwen een be kend verschijnsel waren in de Arabische wereld, zijn inmiddels bijna allemaal verdwenen. Er zijn er mg wel een paar te vinden in Bagdad, Damascus en Na bloes, op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, maar daar houdt het dan ook mee op. Het Turkse bad gedijde in de tijd dat noch warm, stromend water noch verwarmingssystemen het leven van de Arabieren aangena- mer maakten. Slechts rijken kon den zich toen de luxe veroorloven een Turks badhuis te bezoeken. Een oord waar men zich trouwens niet beperkte tot het reinigen van het lichaam. Het was vaak tege lijk een club, waar volksdansen, grote banketten en zelfs schermkampioenschappen voor de nodige entourage zorgden. Het armere gedeelte van de be volking daarentegen moest ge noegen nemen met een soort tob be en werd bij de schoonmaak activiteiten" ook niet aangenaam verrast door een sierlijk bewe gende volksdanseres. Toch ver anderde dat beeld langzaam maar zeker. Warm, stromend wa ter en verwarming deden hun in trede, met als gevolg het leegstro- men van de luxe badhuizen. De overgebleven baden worden nu bezocht door mensen, die thuis nog steeds beschikken over pri mitieve hulpmiddelen. Of een Turks bad nou te luxe was of niet. vast staat in ieder geval dat het voor de meeste mensen een goede uitwerking op de ge zondheid had (heeft). Reuma tische pijnen kunnen erdoor ver dwijnen en ook gewichtsafname was en is nog steeds een be langrijke reden om eens op z'n Turks te baden. Het nemen van een authentiek Turks bad vertoont overigens veel gelijkenis met het bezoek aan een sauna. Na een korte rustperiode wordt de bezoeker in een grote doek gewikkeld en naar een verzengend hete kamer ge bracht. alwaar hij weer „uit de doeken wordt gedaan". Het is dan zapk de hitte zo lang moge lijk te trotseren. Af en toe wordt het lichaam met water bespren keld, net zo lang tot de poriën zich hebben geopend. Vervolgens verschijnt een mas seur ten tonele, die niet altijd op een even zachtzinnige wijze het lichaam begint te bewerken. Na dat de bezoeker met zeep is ge wassen, wordt hij opnieuw in een doek gewikkeld tot het lichaam droog is. Pas daarna is men echt „klaargestoomd" voor een her nieuwde confrontatie met de bui tenwereld. Wie regelmatig naar de radio luistert, zal ongetwijfeld gemerkt hebben dat de aanvoer van carnavalsplaten steeds groter wordt. Geen wonder ook, want over een kleine drie weken barst de feestvreugde weer in alle hevigheid los. Vooral in het zuiden des lands, waar traditiegetrouw op maandag (dit jaar 21 februari) de carnavalsoptochten diverse steden en dorpen een kleurrijk aangezicht zullen geven. In Den Bosch is men al sinds half oktober bezig met de voorbereidingen van het spektakel, getuige bovenstaande foto. Meestal in hun vrije tijd werken mensen aan de praalwagens, die duidelijk moeten maken dat een zonnige kijk op bepaalde gebeurtenissen (gelukkig) nog steeds tot de mogelijkheden behoort. De pas opgerichte Bistro-Blos bv heeft gezorgd voor een Neder landse primeur: café en bioscoop in een zaal. In de Bagljnepassage ln Arnhem is zo'n „cine-café" van start gegaan. De bioscoop biedt plaats aan ruim honderd perso nen en ls voorzien van een bar. Vanaf het middaguur tot midder nacht (op vrijdag en zaterdag zelfs tot twee uur 's nachts) wordt doorlopend een hoofdfilm ver toond. De nieuwe bv is een sa menwerking tussen een brouwerij en een theaterbureau. Als de proef in Arnhem slaagt wil men ln nog twintig andere plaatsen ln ons land dergelijke „cine-café's" openen. De investeringen voor een dergelijke bioscoop vergen ongeveer vijf ton. De initiatiefne mers tonen vooral surprises van bekende speelfilms. In de tuin van paleis Soestdijk staat sinds kort een bronzen oli fant. Hij is 1.30 meter hoog en staat op een voetstuk van ander halve meter. Op zijn 65-ste ver jaardag in juni 1976, kreeg prins Bernhard van oud-verzetsleden, oud-strijders en vrienden een kleine bronzen Afrikaanse olifant aangeboden, met daarbij de be lofte, dat die later nog door een groter exemplaar eveneens van beeldhouwer Arie Teeuwisse zou worden gevolgd. EMMEN De tuinbouw kan het door grote werkloosheid getroffen zuidoost-Drente aan werk helpen. De tuinbouw in en rond het tuin bouwcentrum Erica biedt thans 400 man werk en zal door natuurlijke groei in 1980 ruim 600 man emplooi kunnen bieden. Het aantal kan ech ter tot ver boven de duizend uitgroeien als de regering bereid is financiële steun te geven onder meer voor zich vestigende tuinders uit het Westland. Dit hield wethou der Hartog van Emmen gisteren voor aan CDA-kamerleden die een bezoek brachten aan Drente. Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan. Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. HET WEER door Hans de Jong Er verandert vooreerst wei nig. Het blijft rustig en over wegend droog, 's Nachts vriest het licht en in de zuid oostelijke helft van het land matig, overdag dooit het en kele graden. Het minst koud ls het ln de kuststrook ln het westen en noorden, waar een zuidelijk tot zuidwestelijk windje staat. Sinds er giste ren wat vochtige lucht ln de onderste atmosferische lagen binnenstroomde, is de kans op mist in de nacht en och tend vergroot. In „Trouw" van maandagochtend en ook via de NCRV-microfoon heb ik gewag gemaakt van het intense blauw dat zondag zichtbaar was en dat deed denken aan het azuren-blauw van de hittegolfzomer 1976. Een belangstellende uil Leeuwarden, die te maken heeft met de gemeentelijke strooidienst stoorde zich aan dit droge verhaaltje. Hij wees erop dat de lucht helemaal niet zo droog was in zijn stad en dat er bijvoorbeeld maan dagmorgen enkele aanrijdin gen waren geweest door de gladheid, ten gevolge van het ruigvriezen. Natuurlijk had hij gelijk, maar dan wel ln een andere atmosferische etage dan daar op dat he melblauw sloeg. Wanneer het herhaaldelijk tot ruigvriezen komt, duurt een koudegolf in de regel niet erg lang. De volksweerkunde zegt: „Ruig vriezen is kort vriezen". Toch kan het ln ja nuari of februari weieens wat langer koud of vrij koud blij ven vooral wanneer zich een maal mist heeft gevormd en het kwik overdag niet of nau welijks meer boven nul uitkomt. Die koude luchtlaag blijft dan boven het continent kle ven vooral wanneer hij be schermd wordt door een ho- gedrukgebled van formaat. Het maximum van nu ls niet zo erg sterk maar zal de eerstkomende dagen toch nog wel ongeveer hetzelfde weertype ln stand kunnen houden. Een oud koufront uit het westen ls niet in staat de weertoestand belangrijk te beïnvloeden: hoogstens brengt het wat meer bewol king. Met belangstelling wordt de ontwikkeling van het stro mingspatroon in de hogere lagen gevolgd. Een eventuele wijziging tekent zich daar im mers het eerst af. Op 12.000 meter is de luchtbeweging boven West-Europa nog steeds ongewoon zwak (36 km per uur uit het westen) en dat is eveneens zo boven Ier land. Veel sterkere winden waaien boven de oceanen met snelheden van bijna 200 km per uur uit noordwest tot noordnoordwest en pas tus sen 25 en 30 graden wester lengte komt de wind uit west tot westzuidwest. Als ik het goed zie begint zich midden op de oceaan in de hogere lagen het einde van de huidi ge winterse tussenbeurt af te tekenen. Een lucht van hoge- druk trekt snel in oostelijke richting en wordt gevolgd door een depressie, die uit diepend tot 973 millibar naar het zeegebied ten westen van Schotland koerst. Deze situa tie doet denken aan een eer dere ommezwaai tussen 16 en 21 Januari. Ook toen vond het vlakstrijken (westelijk) van de hoogtestromingslijnen plaats waarbij door vliegtui gen veel remous was gemeld. Het duurde overigens wel een dag of drie vier voor de dool in de lage landen flink kon doorwerken en dat was op de 21ste. Ook de Belgische me teorologen denken blijkbaar in deze richting gelet op hun verwachting van veel neerslag: sneeuw overgaande in regen ln de loop van deze week. Enkele januaricljfers van Roozendaal: gemiddelde et- maaltemperatuur 3.1 graad celsius dat is 1 graad te „warm", 9 vorstdagen, 3 ijs dagen, 17 keer nachtvorst. Neerslag ruim 92 mm tegen normaal 68. Gemiddelde luchtdruk 1009 millibar tegen normaal 1015. Gemiddelde luchtvochtigheid 91 procent tegen normaal 88 cn over heersende windrichting: zuidwest. namelijk 42 procent. 1929 30 Januari: Onbegaan bare wegen door gladheid. Busondernemingen hebben de dienst gestaakt. In Til burg autobus met 30 meisjes tegen een boom. Gemeente raad van Schoterland (nu Heerenveen) kan door glad heid niet vergaderen. 31 Janu ari: 4 graden dooi. Brits-lndiê heelt koudegolf met 12 gra den vorst. Opkomende mist. „Mist vorst in de kist?" 1 fe bruari: te weinig voor ijsfeest in Amsterdam (op de Poel). In Groningen IJspret op nieuw in volle gang dankzij harde vorst. Ook in Sauerland en de Hara is nu weer wintersport moge lijk: er ligt 20 tot 40 cm sneeuw.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5