Synagoge van Amersfoort
bestaat 25 jaar
I
Vandaag
Dr. Van Andel: geef
kleine kerken plaats
Pijorie' zet werk voort
van Vierde Prinsenkind'
Oudste asjkenazische sjoel van Nederland
Onze adressen:
Conferenties
voorbijganger/1
LI
DINSDAG 2S JANUARI 1977
KERK/BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Ét»
door Simon van Adelberg
AMERSFOORT In het begin van de 18e eeuw woonden in een huls tegenover de zeepzlederlj
..De Drie Ringen", op de hoek van de Korte Gracht en Muurhuizen in Amersfoort twee gezusters,
Amarantia en Sophia Drakenburgh. Op die plek staat nu Amersfoorts synagoge, de oudste
asjkenazische sjoel, die in Nederland nog in gebruik is. Zo noemen de Joden hun ..huis van
samenkomst:" sjoel en dat woord geeft de betekenis beter weer dan het Griekse synagoge. Sjoel,
een jiddi&J woord, verwant aan het Duitse „Schule", school. Asjkenazisch duidt op joden uit
midden- en oost-Europa afkomstig.
Foto hiernaast: De synagoge
van Amersfoort, met rechts het
beth hamidrasj (leerhuis) en
links het huis waarin vroeger de
mikweh (ritueel bad) was.
250-Jaar staat de sjoel in de Drlerin-
p.enSWez en 250 jaar heeft de
Amersfoortse Joodse gemeente dat
gebouw trouw bewaard en gebruikt
Alleen in de tijd tussen begin 1943 en
met 1645 heeft de sjoel leeg gestaan.
Letterlijk leeg. want op donderdag
25 januari 1643 is het interieur van
het gebouw gesloopt: ook de Heilige
Arke en de Torah-rollen zijn toen
weggesleept. Na de oorlog is de Arke
in stukken bij Amersfoortse opko
pers teruggevonden: de rollen in
Amsterdam.
Welkom
Op 18 december 1725 kochten zes
bestuurders van de joodse gemeente
het terrein en de huizen van de ge
zusters Drakenburgh. Op 4 april 1726
gaf het stadsbestuur van Amersfoort
toestemming om een synagoge te
bouwen.
Het was één van de vele besluiten
van de stad ten gunste van de joden
Amersfoort neemt wat dat betreft
onder de provinciale dorpen en ste
den een bijzondere plaats in. Vrijwel
nergens waren de Joden welkom in
de 17e en 18e eeuw. In Amersfoort
(en ook in het nabij gelegen Nijkerk)
wel. De stad heeft de Joden nooit iets
in de weg gelegd na hun hervesUging
in onze streken sedert ongeveer 1600
Het was niet allemaal koek en ei
natuurlijk. Net zo goed als overal
kwam er In Amersfoort anti-
semlUsro? voor. soms werden er anti-
joodse pampfletten verspreid en het
is voorgekomen dat een joodse bur
ger het stadsbestuur officiéél om be
scherming vroeg tegen „insolentiên
(onbeschaamheden) voor sijne woo-
mnghe in scheltwoordenen anders",
maar de stad is de joden altijd ter-
wille geweest en de kleine ge
meenschap heeft er in vrede geleefd.
Tot ook hier de grote nacht kwam.
Arme zwervers
De Joodse gemeenschap in
De synagoge van Amersfoort bestaat 250 jaar en dit jubileum
viert de joodse gemeente donderdag 27 januari met een dienst
in de sjoel en een receptie in het Berghotel te Amersfoort. Ter
gelegenheid van deze herdenking schrijft Simon van Adel
berg, journalist te Amersfoort, over de historie van de oudste
asjkenazische sjoel in ons land.
Amersfoort bestond voor het groot
ste deef uit arme. soms straatarme
mensen, levend aan de rand van de
maatschappij, scharrelend en han
delend m van alles en nog wat. trek
kend van markt naar markt, van
kermis naar kermis. Pas gaandeweg
ontwikkelde zich daaruit een kleine
middenstand.
In Amersfoort zijn een tijdlang in de
18e eeuw tehuizen ingericht voor
arme zwervers, die van elders kwa
men. aanvankelijk met een scheef
oog door het gemeentebestuur en de
burgers bekeken, maar later toch
wel getolereerd.
Tot in de twintigste eeuw is er in
Nederland een groot joods proletari
aat en een schare van zulke kleine
handelaars blijven bestaan. Ook in
Amersfoort en omgeving had Je ze.
de markten langs gaande en levend
van de hand in de tand. Befaamd in
Amersfoort waren twee gezusters,
die in de jaren dertig met een
weegschaal de huizen af gingen.
Voor een cent konden de mensen
zich laten wegen. ..De meisjes van
stap op" werden ze genoemd.
Prins van Oranje
Op het laatst van de 18e eeuw woon
den er een aantal joodse families in
Amersfoort, die een „grote staat"
voerden. Het waren rijke ta
bakshandelaren en vooraanstaande
burgers van de stad. Ook vooraan
staand in de Joodse gemeente, want
niet alleen hun geld. ook hun grote
joodse kennis staan met gulden let
ters in de annalen.
De bekendste was Benjamin Cohen,
de voorzitter van de gemeente, die
betrokken is geweest bij de troebe
len tussen prinsgezinden en patriot
ten rond 1785. Hij was financieel
adviseur van de stadhouder, prins
Willem V. en toen de Prins met zijn
vrouw. Wilhelmina van Pruisen, uit
Den Haag was verdreven, vond hij
een „onderduikadres" in het huis
van Benjamin Cohen aan de Zuid
singel.
De Prins schonk de familie Cohen
een portret van hemzelf (dat nu in
het stadsarchief hangt, waar ook
eens een familie Cohen woonde) en
de Prinses gaf de gemeente een
voorhangsel voor de Arke. dat, naar
de traditie wil, gemaakt was van
haar bruidsmantel. Het voorhangsel
is nog in de Amersfoortse sjoel in
gebruik.
Sjabbath Teroemah
De sjoel van Amersfoort is voor het
begin van Sjabbath Teroemah 5487
(vrijdag 8 februari 1727) met het
binnen dragen van de Torah-rollen
in gebruik genomen. Het stadsbe
stuur was daarbij aanwezig.
Sjabbath Teroemah is net als alle
andere sjabbaths genoemd naar
éen van de beginwoorden van het
bijbelgedeelte dat dan in de synago
ge wordt voorgedragen.
Teroemah staat in de eerste zin van
Exodus 25 en betekent „heffing", in
dit geval voor de bouw van het hei
ligdom. Het bijbelgedeelte van deze
Zo zag de Amersfoortse synagoge er vlak na de oorlog uit. Het interieur was er volledig uit gehaald in
1943.
sjabbath gaat van Exodus 25 vers 1
tot Exodus 27 vers 9 en daarin wordt
verhaald dat de joden in de woestijn
van God de opdracht krijgen een
heiligdom te bouwen.
..En zij zullen Mij een heiligdom ma
ken en Ik zal in hun midden wonen"
(Ex. 25 vers 8/9)
Bijzonder gebouw
De sjoel van Amersfoort is in ver
scheidene opzichten een bijzonder
gebouw. De synagoge staat met
de woning van de koster, het verga
derlokaal en het huis waarin vroeger
de mikweh (ritueel bad) was op
een door drie straten omsloten
complex. Zo'n ligging tref je nergens
anders aan. Ook de richting is bij
zonder. De aslijn ligt namelijk pre
cies naar het zuid-oosten: de rich
ting van Jeruzalem. Behalve de gro
te Portugese synagoge in Amster
dam staan alle Nederlandse synago
ge oost-west.
Nieuwe toekomst
De catastrofe van de oorlogsjaren
heeft ook de joden in Amersfoort
zwaar getroffen. Het was maar een
klein groepje mensen, dat overbleef.
Maar zij hebben, ondanks hun mate
loze verdriet, het „Huls van Israël"
in hun stad opnieuw opgebouwd. En
dat met zulk een kracht dat de
Amersfoortse gemeente nu één van
de zeer weinige lokale gemeenten is.
die compleet functioneren. In een
van de laatste vergaderingen van de
kerkeraad is besloten tot diepgaand
overleg over de vraagstukken, die de
groei en de uitbouw op tevangen en
te continueren: hoe de toekomst te
verzekeren.
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kanl getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Bij publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Ex-paus
Ik weet niet of dit mogelijk is. maar
ik zou het zeer op prijs stellen indien
ik als bewuste vrijdenker even
een kanttekening mocht plaatsen
bij uw bericht, dat de enige paus die
ooit vrijwillig afstand heeft gedaan
van zijn ambt. Celestlnus V was.
Ten Jare 1045 nl. verkocht paus Be-
nedictus IX (Theophylactus vanTu-
sculum) vrijwillig het pontificaat
voor een hoog bedrag aan Johannes
Gratianus (paus Gregorius VI).
Voorts wou ik hier aan toevoegen,
dat volgens de katholieke leer de
paus de directe opvolger ls van Pe-
trua, en dus van Jezus zelf. Welnu. In
het licht van bovenstaand onloo
chenbaar historisch feit vind ik dit.
op zijn zachtst gezegd, een heel
merkwaardige bewering, tenzij men
er natuurlijk vanuit gaat dat de op
volging van Jezus in de prijs begre
pen was.
Voorburg Paul Leysen
Kernenergie (15)
Dat de energiebronnen uitgeput ra
ken, weten we allemaal, en als blijkt
dat uranium een middel kan zijn om
in de energiebehoefte te voorzien,
moéten we dat met belde handen
aangrijpen Dat er misbruik van ge
maakt wordt is zeker. We zullen dat
zover ln ons vermogen ligt moeten
voorkomen Maar was en wordt dat
ook niet gedaan met aardolie en
andere energieprodukten? Als we
deze problemen vanuit een christe
lijke levensvisie en van ons persoon
lijk geloof gaan belichten, dan we
ten we. dat deze wereld voorbij gaat,
maar dat de toekomst aan ons is.
Want Jezus leeft en komt. De Heer
regeert, Zijn koninkrijk staat vast
Zijn heerschappij omvat de loop der
tijden.
Enter H. Ooslerveen
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tal. 020-913456
Tela* 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 Zwolle
Tel. 08200-17030
Breznjew
De heer Breznjew heeft één dezer
dagen in Toela gezegd, uit naam van
de partij en het gehele volk. dat zijn
land zich nooit zal verzamelen op de
weg van agressie en nooit het
zwaard zal opnemen tegen andere
naties. Prachtige woorden die hope
lijk gerealiseerd zullen worden.
Toen de Russische partijleider ech
ter inging op de ongerustheid in het
westen ten aanzien van de uitbrei
ding van de strijdkrachten ln de
Sowjet-Unie en dit om een zo goed
mogelijke verdediging tot stand te
brengen, vergat hij natuurlijk, dat
ook het westen het recht heelt.de
strijdkrachten op een doeltreffend
niveau te brengen en te behouden.
Met alle respect voor het woordge
bruik van de heer Breznjew, twijfel
ik in hoge mate, want waarom wor
den nog steeds de overeenkomsten,
van Helsinki niet nagekomen, zodat
ln zijn land de duizenden gevange
nen en vervolgden de getuigen zijn
van een beleid, waarvoor ook hij
verantwoordelijk is.
Utrecht D. C. J. Oostinf
Blokkade
Ik las dat een groep inwoners van
Groningen een autoweg geblok
keerd had door er een oud schip
dwars op te zetten. Twee uur duurde
deze aktle. Letterlijk staat er: Het
uit de stad komende verkeer werd
door de politie omgeleid. Is dit ei
genlijk niet onzinnig? Volgens mij
had het volgende moeten gebeuren:
Binnen tien minuten had de
brandweer de weg vrijgemaakt, ter
wijl de politie de akttevoerders op
een flinke afstand hield. De politie is
er toch niet om zoete broodjes te
bakken en te helpen om een aktie te
laten slagen?
Den Haag J. A. Hagen
Voorstel
Naar aanleiding van „Ds Hegger:
groep-Masselink hoort bij .Credo'
thuis", zou ik het volgende willen
voorstellen Een leder die geen weg
meer weet ln de veelheid van gere
formeerde gezindten, wende zich,
onder overlegging van voldoende
gegevens, tot de heren ds H. J Heg
ger en J. J. Rippen. Dit kerkelijk
goed gefundeerde tweetal heeft door
het vertrek van de groep-Masselink
toch de handen wat meer vrij gekre
gen. Deze heren adviseren hem waar
hij thuis hoort en wat het daarbij
passende kerkelijk tijdschrift is. Dit
advies is niet bindend, maar moet
wel worden opgevolgd. Intussen
blijft „Schrift en Getuigenis" zich
Inspannen om te komen tot de Ene
Reformerende Kerk. tot welke t z.t.
de toelating mogelijk is, nadat belij
denis ls afgelegd ten overstaan van
ds H. J Hegger en de heer J. J.
Rippen Dit lijkt mij namelijk de
enige weg om kerkscheuring kort na
de instituerlng te voorkomen. Het
enige risico dat er nog in zit is dat ds
H. J. Hegger net als bij Masselink
het mandaat van J. J. Rippen als
voorzitter van „Schrift en Getuige
nis" niet als zodanig continueert.
Rotterdam J. de Lange
Fries (2)
Mevrouw Groot Nibbelink-van Dijk
is van mening, dat in de hemel geen
taalverschil is. In de Bijbel is echter
sprake van een „grote schare uit
alle geslacht en taal en volk en na
tie." Ik neem aan. dat er in de hemel
geen taalbarrières meer zullen zijn;
de vloek van de verdeeldheid van
spraak zal zijn opgeheven. Maar be
tekent dit nu ook. dat de ethnische
en culturele identiteiten van hen die
voor de Troon mogen juichen, zullen
worden uitgewist?
In elk geval is aan de Kerk op aarde
de opdracht gegeven het Evangelie
uit te dragen aan alle volken in hun
eigen taal. In de zending wordt dat
ijverig betracht. Ten aanzien van
het Friese volk ls de Kerk echter
ernstig ln gebreke gebleven. Wan
neer nu een predikant zich dat be
wust wordt eri de taal gaat spreken
van het volk temidden waarvan hij
zijn roeping heeft, mag men toch
wel spreken van bekering? En dat is
een reden tot blijdschap, wellicht
het eerst en het meest in de hemel.
Oranjewoud mrL.H. Bouma
Zwarte lonen
In uw blad schreef een redacteur
over het Nederlandse handels- en
bedrijfsleven ln en met Zuld-afrika.
Een van zijn bronnen was de Anti-
Apartheids-Beweging-Nederland
(AABN), die lonen, betaald door het
Nederlandse bedrijfsleven aan hun
zwarte arbeiders in 1973 komt aan
dragen. Waarom niet uit 1977? Ik
werkte vijf jaar tot 1976 in Zuid-
Afrika. als uitvoerder bij het grote
bouwbedrijf Roberts, door het hele
land dagelijks met zwarte arbeiders.
Loon in de bouw voor zwarte arbei
ders 760 tot 840 gulden per maand.
Belasting 1,4%, huishuur 14 tot 22
gulden per maand, ziekenfonds gra
tis. Melk kostte in 1976 een pak van
2 liter 98 cent. brood 2 kilo 1,12, vlees
biefstuk 8,40 per kilo, benzine liter
super 74 cent. Waarom publiceert
het AANB nooit vergelijkende lonen
uit de anderen zwarte staten? Nico
Kussendrager schreef in Trouw, dat
een zwarte mijnwerker in Zambia
250 gulden per jaar verdient. Wel
een verschil met de zwarte lonen ln
Zuid-Afrika. ZIJ wijzen altijd op het
verschil in de lonen van de zwarte en
blanke arbeiders, maar vergeten da
t de blanken minstens 21 procent
belasting betalen, ziekenfonds niet
gratis ls en de huishuur veel hoger.
Amsterdam J. W. Nieuwenhuis
Doodstraf
Met begrip en instemming heb ik uw
commentaar omtrent de „terecht
stelling" van de Amerikaan Gary
Gilmore ln Trouw van 18 Januari
gelezen en overdacht. Ik voelde ech
ter ook een stuk onbehagen; naar
mijn gevoel veroorzaakt door enkele
passages in het commentaar, die
een erg ongenuanceerde indruk
maakten en achterlieten.
Nu is dat gezien het uiterst emotio
nele karakter van het hele gebeuren
een voor de handliggende reaktie.
temeer daar er gesproken kan wor
den van primair reageren en becom
mentariëren. Voor mijn gevoel mis
ik -een groot en belangrijk aspect ln
dit alles: wat ls en kan onze
eigen bijdrage zijn in het tegengaan
van deze trieste en teleurstellende
ontwikkelingen? Het probleem ver
amerikaniseren en als zodanig be
schouwen lijkt me een onjuiste hou
ding als het. zoals nu. om leven en
dood. beter nog, leven óf dood gaat
en onze zeggenschap daarin op basis
van het begrip „recht". Want daar
gaat het wezenlijk om. dwars door
alle juridische problematieken
heen. (Zoals in de zaak Gilmore)
Daarom vind ik dat het hier niet
mag blijven bij een commentaar ln
de krant, waarin gepraat wordt over
het geestelijk peil van mensen uit
Utah en Amerikanen in het alge
meen. maar dat wij hierin onze stem
moeten laten horen. Als het blijft bij
stukjes in de krant dan heb ik het
gevoel dat het met ons geestelijk
peil ook wel eens'niet helemaal in
orde kan zijn.
Mijn gedachten gaan uit naar het
plaatsen van een open brief ln een
aantal van de grote dagbladen van
Amerika in combinatie met een
brievenaktie. Graag verneem ik de
gedachten en reukties hierop van
andere Trouw-lezers. Ook sugges
ties ten aanzien van andere moge
lijkheden zijn uiteraard welkom.
Vooral hier geldt: „Laat uw stem
niet verloren gaan!"
Amsterdam J. D. Scholing
Burenhulp
De beschuldigend uitgesproken
vraag van een Soembanese socio
loog. aangehaald in het artikel
„Waarover praken zij?" van Jac. B.
Looijen mag m i. niet onbeantwoord
blijven. De burenhulp is namelijk in
Oost Nederland nog een levende
zaak en volgens de Summa Encyclo
pedie ook nog in andere delen van
ons land. En daarbij wordt geen
onderscheid gemaakt tussen kerks
en niet-kerks. zoals ik onlangs nog
van nabij heb meegemaakt.
Rijssen C. Visser
Celebes-dag van de hervormde
zending met Informatie over haar
werk daar. zaterdag 29 januari van
half elf tot half vier in het Zendings
huis te Oegstgeest. Opgave schrifte
lijk Postbus 12. Oegstgeest.
Geluk zit in een klein hoekje. Cur
sus met predikantsvrouwen, m.m.v.
prof. dr P. J. Roscam Abblng. 31
Januari-2 februari, Den Alerdinck,
Laag Zuthem (tel. 05290-541).
Wycliffe Bijbelvertalers. Landelij
ke dagconferentie, zaterdag 29 Janu
ari. 11,2 en 4 uur. Inf. tel. 03438-7455.
Niet werken, da's geen werk.
Utrechtse christelijke plattelands
Jongerenorganisatie (tel. 023-
281353), zaterdag 29 januari vanaf
twee uur ln de Milandhof, Zegveld,
m.m.v. ds J. van Drenth.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Dr. C. P. van Andel, secretaris van de her
vormde raad voor kerk en theologie, pleit voor een structuur
binnen de hervormde kerk, waardoor kleine kerken, zoals
doopsgezinden, lutheranen en remonstranten, binnen die kerk
een eigen plaats zouden kunnen vinden.
schaalvergroting betekenen ten kos
te van de zwakken, maar zal altijd
behoud van het waardeovlle implice
ren. Binnen een pluriforme oecume
nische samenleving in Nederland
mogen daarom de stemmen van re
monstranten. doopsgezinden en lu
theranen volgens hen niet ont
breken.
Het zou voor de hervormde kerk
structureel mogelijk zijn binnen
haar organisatie één of meer catego
riale classes te vormen voor de klei
ne kerken. Zij zouden dan binnen de
hervormde kerk een soortgelijke
plaats krijgen als de waalse gemeen
ten. Deze vormen één waalse classis,
verspreid door het hele land en met
een eigen vertegenwoordiger in de
synode. In de wandelgangen is daar
al eens over gepraat.
Maar dr. Van Andel schrijft, dat deze
oplossing voor de kleine kerken niet
aantrekkelijk schijnt te zijn. Dat
geeft volgens hem te denken. De
grote kerken wekken blijkbaar wei
nig vertrouwen. Ze worden eerder als
een bedreiging dan als een hulp in
nood ervaren.
Dr. Van Andel vreest, dat deze groe
pen anders zullen verdwijnen. Hij
zou dat „haast rampzalig" vinden,
omdat het handjevol lutheranen en
doopsgezinden in ons land belangrij
ke wereldtradities vertegenwoor
digen.
In het blad „Tenminste" schrijft hij.
dat deze groepen in de Nederlandse
kerkelijke samenleving slinkende
minderhaden zijn. Volgens de
volkstelling namen de lutheranen
tussen 1960 en 1971 af van 0.6 pro
cent naar 0.3 procent, de doopsgezin
den van 0.5 naar 0,3 en de remon
stranten van 0,3 naar 0,2.
Wat ls er te doen om een bepaald
geluld, een bepaalde inbreng, een
bepaalde traditie die door allerlei
historische ontwikkelingen in Neder
land niet sterk is vertegenwoordigd,
toch voor het geestelijk leven in Ne
derland te bewaren? Dat is een
vraag, die de zogenaamde grote (en
voor een deel ook steeds kleiner wor
dende) kerken uit eigen belang niet
naast zich neer mogen leggen, meent
dr. Van Andel. Oecumene kan nooit
De Interkerkelijke werkgroep wordt
binnenkort opgevolgd door een alge
mene stichting onder dezelfde naam.
Overheidssubsidie maakt het onder
meer mogelijk een vaste eigen
funcUonaris aan te trekken.
In de projectgroep „Pijorie" hebben
de afdelingen voor recreatie van het
hervormd en het gereformeerd dia-
konaat en de protestantse vereni
ging Philadelphia de handen ineen
geslagen ter voortzetting van het
kampwerk van de stichting Het vier
de Prinsenkind.
Deze neutrale organisatie, open voor
alle gezindten, werd in 1947 opge
richt voor het opvangen van oor
logswezen. De laatste jaren werden
vakantiekampen voor gehandicapte
WAT HEET GEWELD?
Het kan misschien geen kwaad c
van tijd tot tijd eens wat duldelijkei
inzicht te verschaffen ln wat mensen|
kunnen bedoelen met „structurf
geweld". Het is namelijk dat geweldl
dat de huidige vorm van onze sa?!
menleving en wat die vorm mogelijk!
maakt, kenmerkt. In het geschrift!
„Burgwallen vogel vrij", aanzet totl
een bestemmingsplan voor het ge-1
bied rond de Burgwallen-Oude Zij-r
de. uitgegeven door het wijk-l
centrum d'Oudë Stadt te Amster-1
dam, lees ik: „De Burgwallen-Oude"
Zijde vormen het oudste deel van o<
Amsterdam. In dat deel is de midde- fid I
leeuwse unieke stedebouwkundige oei
structuur voor een groot deel nogjnd<
bewaard gebleven. De bebouwing.
verscheidenheid aan functies, de le
vendigheid etc., spreekt velen aan...
In de buurt bestaat echter grote /y
bezorgdheid en onzekerheid over de
hulsige en toekomstige ontwikkelin
gen. een duidelijk en consequent
gemeentelijk beleid ontbreekt en de
geldende regeles en wetten bieden
geen of onvoldoende bescherming.
Voor velen wordt het dagelijkse le
ven met de dag onaangenamer. Het
gevolg is dat er steeds meer bewo
ners (vooral gezinnen met kinderen)
en bedrijven wegtrekken, met in C
hun spoor de winkeliers. Beleggers,
speculanten, e.a. grootschalige plan-
nenmakers die de boel laten ver
krotten en/of slopen zijn medeve
rantwoordelijk voor de verpaupe-ji
ring en ontregeling van de samenle-
ving in de binnenstad. Door het ont- iRI
breken van een bestemmingsplanfipj
voor de buurt, is het principe van,te
wildgroei van velerlei soort moge-!
lijk". Wie zich een beetje inlaat met'
deze problematiek kan met eigen be
ogen aanschouwen hoe de structuur )s9(
van onze samenleving een dergelli-^ei
ke wildgroei nauwelijks de baas'infj
kan. Iedereen die belust op geld is'rs*
en zich nimmer bekommert om hetrec'
levensgeluk van zijn medemens kanlSe'
hier zijn gang gaan. En zinnige plan-".2
nen kunnen met succes jarenlang""
gedwarsboomd worden. Mensenfen
met modale inkomens behoeven^-.
zich vaak in geen enkel opzicht meer
illusies te maken dat voor hen ooit
huizen gebouwd zullen worden in de
buurten die zij van oudsher
woonden.
i
11
NED. HERV. KERK
Bedankt vóór Oud Vossemeer: D.D.
Lucas te Waardenburg.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Delft (past. medewer-'
king) M. Schreuder uit Oude water
die dit beroep heeft aangenomen. Q,
Benoemd tot predikant in alg. dienst|C
voor alg. sociaal cultureel werk: J.j
Kuiper te Doorn.
Van een onzer verslaggevers
LEUSDEN In het vakantieseizoen 1977 organiseert de inter
kerkelijke projectgroep „Pijorie". evenals ln 1976 vijl tiendaagse
kampen voor lichamelijk en voor dubbel gehandicapte jongeren,
t gebeurt in de aangepaste jeugdherberg te Oldebroek. De
leiding van deze ln de schoolvakantie te houden kampen berust
bij een jonge stat. die al enkele jaren ervaring met dit werk heelt.
jongeren georganiseerd. Deze dreig
den in het gedrang te komen toen de
stichting in 1975 toch nog vrij spoe
dig haar bestaan beëindigde.
Het gereformeerde en hervormde ini
tiatief heeft een tijdelijke oplossing
gebracht, waardoor de vakantiekam
pen voor zo'n 250 gehandicapten ge
waarborgd waren. Zodra de algeme
ne stichting „Pijorie" ter voortzet
ting van dit kampwerk een feit is.
treden de protestantse initiatiefne
mers als zodanig terug.
De kampen worden tussen 25 juni en
13 augustus gehouden voor jongeren
in verschillende leeftijdsgroepen.
Adres voor informatie: „Pijorie". p/a
Dienstencentrum gereformeerde
kerken, afdeling recreatie, postbus
2211. Leusden.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Ermelo: H. E. Nieuwen-Pr
huis te Zuidwolde (Gr.) &rc
Bedankt voor Zutphen: M vanjp
Doorn te Hattem. nv;
CHR. GEREF. KERKEN I ei
Beroepen te Apeldoorn C. en Droge-Llst
ham: J. Brons te Veenendaal. i di
udt
GEREF. GEMEENTEN tra
Beroepen te Haamstede: drs A. VeNt I
gunst te Veen soi
Bedankt voor Berkenwoude: Raak
Boogaard te Leiden: voor Nieuw- to
dorp: H. Ligtenberg te Terwoldede
voor Hoofddorp: A. Hoogerland te
Krabbendijke. w
klc
GEREF. GEM. IN NED. k:
Aangenomen naar Gouda: A.v.dJ. I
Berg te Bruinisse. I o
nii
te
Ds. G. Julius .JJ
Te Nunspeet is op 67-jarige leeftijqt
de hervomde emeritus-predikanüei
G. Julius overleden. Ds. Julius, dil k
zijn maatschappelijke loopbaan oj gl
een kantoor begon, behaalde ln 194^ei
het diploma godsdienstonderwijzertoi
Hij kwam in dienst van het evengeli
satie-comité voor de provincie GeL^
derland, met als standplaats Doe11'
tinchem. Vervolgens trok hij naadst
Beetsterewaag en was daar evange in
list-voorganger van de Van de Cor gi
nelia-stichting, welke uitging van déai
hervormde buurtevangellsatte U h
Nijbeets (in '53 is dit de wijkgemeenk
te Beetsterzwaag geworden). Inmi<*>n
dels voltooide ds. Julius zijn theold I
gische studie aan de rijksuniversti
teit te Groningen. Hij werd in 195öe
vlootpredikant te Rotterdam en wa w
daar tenslotte van 1956 tot aan zijiini
emeritaat in 1974 „gewoon" predba
kant van de hervormde gemeent«lc
Nadien heeft hij nog de hervormd»
evangelisatie (thans buitengenwonj—
wijkgemeente) in 't Harde gedien<^
Ds. A. van den Berg n
Op 65-jarige leeftijd is de gerefo» 1
meerde emeritus-predikant A. vaKJ
den Berg uit Wolphaartsdijk, wa»—
hij verleden jaar augustus met em«
ritaat ging. overleden. Ds. Van deu*
Berg was van 1938 tot 1942 hulplel 6(
der van de geestelijke verzorging
het jeugdwerklozenkamp te OrtC?
men dat uiting van de raad va\
kerken voor praktisch christendon^
N
Daarna was hij hulpprediker voql
de geestelijke verzorging in het gKT:
bied van de Noordoostpolder, fr—
1946 werd hij predikant van de gerfcu
formeerde kerk te Hellevoetslufcm
vanwaar hij in 1966 na%ji|
Wolphaartsdijk vertrok.
