Jiddelgrote aannemers
oeken exportavontuur
casal
pnsumentenbond vreest hogere prijsstijging
Uitzendbureau voor managers
bepleit
Tuin centrum ook voor flatbewoner
Verkooppolitiek van
Gevato roept vragen op
Ongunstig jaar voor
i lidden- en kleinbedrijf
Niet nodig
|$ens worden verzet gezien situatie in binnenland
meerdanhelmetselc
een open haard .{gr
[uwe Egberts
j jat niet, met
1 Meden samen
Omzetgroei bij
Centra en A&O
SEBS5£«S Ir Wisman (NOM): 'VAD remt bedrijfsleven'
istenstijging niet goed gemaakt
Gasunie leent
150 miljoen
Premielening Zuid-
Holland uitgeloot
Groot-Brittannië
1,5 miljard dollar
25 JANUARI 1977
FINANCIEN/ECONOMIE
TROUW/KWARTET PS 13/RH 15
34
3? fcn onzer verslaggevers
IAAG De Consumenten-
64ii s bang dat de prijsstijgingen
ferste maanden van dit jaar
36v, zullen uitvallen dan wordt
62-' ;ht. De redenen tot deze
SJn
40 'I
I prijsverhogingen zijn uitge-
Dt het begin van het (nieuwe)
J^fcierdoor is 1 januari een „be-
datum;
j alle ondernemers hebben de
rhoging. die op 1 oktober
jaar van 16 tot 18 procent
2S'/ gebracht, direct doorbere-
Zodoende zal de invloed
tiv' in pas na enkele maanden
w/. ijk te zien zijn.
58'/
16'/
54v innering wordt gebracht, dat
lit jaar wordt gemikt op een
totale prijsstijging van 5.3 procent.
(Vorig jaar kwam de prijsstijging
uit op 8.8 procent; een stijging die
door de Consumentenbond veel te
hoog wordt gevonden).
De Prijzenbeschikking biedt wel
mogelijkheden de prijsstijging dit
jaar tot die 5.3 procent beperkt te
houden. Maar. zo wordt opgemerkt,
het is echter de vraaf of deze be
schikking het gehele jaar van
kracht blijft en de regeling tussen
tijds niet minder strak wordt.
Overheid
Een kanttekening zet de Consu
mentenbond voorts bij de ontwik
keling van de overheidstarleven.
Voor dit jaar gaat de overheid er
van uit, dat de tarieven van de
overheidsbedrijven niet meer dan 7
procent mogen stijgen. De Consu
mentenbond vindt dat veel te veel
gezien het feit. dat gemikt wordt op
een algemene prijsstijging dit jaar
van 5.3 procent.
Daar komt nog bij, dat sterkere
verhogingen mogelijk blijven, bij
voorbeeld wanneer de financiële
positie van een gemeente in het
gedrang komt.
De PTT verhoogde vorig jaar de
tarieven en zal dat dit jaar weer
doen. Het blijft de Consumenten
bond een doorn in het oog, dat deze
tariefsstijgingen voornamelijk ten
doel hebben de rijkskas te
spekken.
voor een ..zelfregulerend" prijsbe
leid, wat wil zeggen dat de concur
rentie gehanteerd wordt als een
middel om de prijsstijgingen in de
hand te houden.
Voorts wordt opnieuw een lans ge
broken voor een Prij2enkamer; een
centrale instantie voor de uitvoe
ring van het prijsbeleid waarbij alle
prijsverhogingen in welke sector
dan ook moeten worden gemeld.
Er vallen nog te veel sectoren bui
ten de Prijzenwet, klaagt de Consu
mentenbond. Als voorbeelden wor
den genoemd bijna de gehele ge
zondheidszorg. de huren en de
overheids tarieven.
Prijsbeleid
Een strak prijsbeleid wordt nodig
geacht. Opnieuw wordt gepleit
De Consumentenbond geeft in een commentaar een voorbeeld van een
prijsstijging die helemaal niet nodig was. Het Gemeentelijk Electrieiteitsbe-
drijf Groningen droeg in 1975 liefst 3.958.633 uit het exploitatieresultaat af
aan de gemeente; ruim 2.364.000 meer dan het jaar tevoren ,,en nagenoeg
gelijk aan de meeropbrengst door tariefsverhoging."
Commentaar van de Consumentenbond: ,,Deze tariefsverhoging die, toals
duidelijk blijkt helemaal niet nodig was om het Groninger electriciteitsbe-
drijf uit de rode cijfers te houden is goedgekeurd door de minister van
Economische Zaken. Dezelfde minister die er op moet letten dat de prijzen
niet te hard stijgen."
173/4
een onzer verslaggevers
ECHT Een 24-tal middelgrote aannemersbedrijven op
jebied van droge waterbouw (bruggen, viaducten e.d.), gTOte
verken en utiliteitsbouw, afkomstig uit noord- en oost-
rland, gaat zich gezamenlijk in het exportavontuur storten.
J dit „bouwen in het buitenland" hebben zij een BV opge-
»i ondder de naam Intercontracting.
d
Ml n£(
dooEgen in het buitenland gigan-
dwj mogelijkheden, waaraan be-
aeli jk te verdienen moet zijn," al-
erifoordvoerder H. Ph. H. Haver-
in Intercontracting. „Ook wij
graag een stuk van de koek
ikken en wellicht kunnen wij
lardoor ook beter in Nederland
iden."
itkent niet. dat ook het avon-
de bedrijven aantrekt. Desge-
i verklaart hij. dat de groep
(grote) risico's, verbonden
et werken in het buitenland en
ïame in het Midden-Oosten,
Intercontracting vooral is
ïrêsseerd, wel degelijk bewust
lenen evenwel over voldoende
indigen te kunnen beschikken.
dzaak is. dat je aan de
jische kant een project a&n-
Als dat rond is is het verder
westie van het kunnen regelen
jj de juridische en de financiële
>van de zaak."
mpen
s voor ons middelgrote aanne-
20 Ipompen of verzuipen," zo stelt
st. „En omdat we niet graag
ipen, moeten we pompen. De
ie op de Nederlandse bouw-
t gaat er alsmaar op achteruit
is weinig kans op een verbete-
>p langere termijn. Daarom pro-
we nu de bakens te verzetten,
at de meeste bedrijven.te klein
om op eigen houtje aan het
tavontuur te beginnen hebben
edio 1975 de koppen bij elkaar
ken.
Deze „we" waren aanvankelijk een
50-tal middelgrote aannemersbe
drijven, waarvan nadien 26 (de minst
kapitaalkrachtige) om allerlei rede
nen zijn afgevallen. De 24 overgeble
ven willen hun aandacht allereerst
richten op het Midden-Oosten, maar
ook op Oost-Europa („een groot ge
bied, waar vooral de Scandinaviërs
actief zijn") en Indonesië.
Tot dat doel hebben zij in de loop
van 1976 Intercontracting opgericht
met als zetel Leeuwarden. De 24
deelnemende bedrijven hebben elk
25.000 aandelen in Inter
contracting (maatschappelijk kapi
taal 3 miljoen gulden) gekocht en
gestort. De jaaromzet van deze 24
bedrijven bedraagt zo'n 200 miljoen
gulden. Tezamen hebben zij een 3000
mensen in dienst. Met de Neder
landse Middenstandsbank heeft In
tercontracting overeenstemming be
reikt over het verstrekken van de
vereiste garantstellingen.
Projekten
Intercontracting is momenteel bezig
met het berekenen van een aantal
projekten in het Midden-Oosten.
Het is daar nl. zo", aldus de heer
Haverkort (vroeger exportmanager
bij Douwe Egberts en Pleter
Schoen/Sigma Coatings), „datje wel
10 projekten moet aanslingeren wil
je er uiteindelijk één krijgen".
De gang van zaken is daarbij, omdat
het op organisatorische gronden
zeer moeilijk is om met 24 bedrijven
werken in het buitenland uit te voe
ren. aldus:
ADVERTENTIE
(leze conclusie komt het Econo-
""p Instituut voor het midden- en
Ibedrijf (EIM) bij de publicatie
de omzetontwikkeling in 1976.
bel bedrijfstakken is de omzet,
(hoeveelheden gerekend, niet of
Velijks gestegen, aldus het EIM.
ECHT De bundeling van de
enbelangen in Neuerland van
Egberts en de Zweedse
ska Tobaks gaat niet door. Een
rzoek naar mogelijke commer-
tn technische voordelen, ver
is f en aan een samenvoeging,
niet geleid tot een ge-
ischappelijke opvatting over de
rzijdse voordelen van een sa-
'^foerking.
ska Tobaks is het vroegere
dse staatsmonopolie op ta-
gebied en is in ons land verte-
'oordigd met de sigarenmerken
beth Bas en La Paz Douwe
rts maakt onder meer Panter-
fen. Bij een samenwerking zou-
ongeveer 1400 man personeel
betrokken
de directeur zoekt en beoordeelt
buitenlandse projekten, die interes
sant kunnen zijn voor de bedrijven-
aandeelhouders
wanneer hij zo'n projekt heeft,
stelt hij alle aandeelhouders
daarvan in kennis en verzoekt hem
op te geven of zij willen meedoen
de zo naar voren gekomen geïnte
resseerden vormen binnen Inter
contracting een projektgebonden
maatschap, die niet alleen ver
antwoordelijk is voor de goede uit
voering van het projekt, maar ook
voor alle winsten en verliezen. Ter
bestrijding van haar kosten krijgt
Intercontracting een bepaald per
centage van de bouwsom.
Eén groot projekt, een krachtstati
on voor het vliegveld van Aboe Dha-
Ter gelegenheid van hel 75-Jarlg bestaan van de Hollandsche Beton Oroep
;n flijsioijfc hebben een aantal kunstenaars hun viste gegeven op het werk
van dit aannemingsbedrijf. Op deze foto (broodjes van hout met beleg van
steen) wordt het begrip van organisatie verbeeld. Dit originele kunstwerk is
van Axel en Helena van der Kraan.
DEN HAAO In hun kwaliteit
als leden van het Europese Par
lement. hebben de Tweede Ka
merleden Albers en Van der
Hek (PvdA) de Europese Com
missie gevraagd na te gaan. of
de vleesfabrieken Gevato in
Driebergen en Zadelhoff in
Doetlnchem zich schuldig heb
ben gemaakt aan concurrentie
vervalsing.
Beide bedrijven die met sluiting
worden bedreigd, waardoor vierhon
derd man werkloos zouden worden
zijn onderdeel van het Deense
bedrijf Piumrose, welk bedrijf weer
behoort tot de East AsiaUc
Company.
De structuur en werkwijze van
Piumrose, aldus belde Kamerleden,
brengt mee. dat dochterondernemin
gen gedwongen (kunnen) worden
produkten op de buitenlandse markt
te brengen tegen lage prijzen. Deze
produkten worden vervolgens door
een andere dochter gekocht en met
ruime winstmarges doorverkocht.
Deze praktijk heeft voor Gevato en
Van Zadelhoff grote negatieve in
vloed op de resultaten gehad, zo me
nen zij.
Intussen hebben B en W van Zeist in
een telegram een dringend beroep op
minister Lubbers (Economische Za
ken) gedaan ai het mogelijke te
doen. om de voortzetting van Oevato
veilig te stellen. Eerder stuurde het
college al telegrammen naar minis
ter Boersma (Sociale Zaken) en naar
de directie van Gevato.
MENEBA: Hoewel de definitieve
cijfers nog niet bekend zijn, zal Me-
neba 1976 waarschijnlijk omstreeks
het nulpunt of met een klein verlies
moeten afsluiten. Over 1975 boekte
het concern nog een nettowinst van
9,6 min.
PRINS Prins Dokkum (metaal
constructies. wielen» is in het op 30
september geéndlgde boekjaar 1975-
1976 uit de rode cijfers gekomen. Het
bedrijfsresultaat over het gehele
boekjaar is positief, hoewel niet toe
reikend voor de uitkering van een
dividend (over 1973-1974 werd voor
het laatst een dividenduitkering ge
daan van 8 procent).
REESINK (groothandel) heeft in
1976 2,9 (was 2.3) miljoen verdiend.
Voorgesteld is het dividend van 12
tot 14 te verhogen in welk voorstel
de verwachtingen voor 1977 zijn be
trokken.
BORSUMY-WEHRY (han
delsmaatschappij) heeft vorig Jaar
ongeveer 50 procent meer verdiend
dan de 6.5 miljoen van 1975.
Althans volgens voorlopige cijfers.
De omzet steeg ongeveer 30 procent
boven de 592 miljoen van 1975.
VREDESTEIN - De Industriebon
den NVV en NKV accepteren geen
gedwongen ontslagen bij dit con
cern zolang er geen overeenstem
ming is bereikt over een aan
vaardbaar sociaal plan voor het hele
concern. Eerder deze week kondigde
Vredesteln aan vooruitlopend op
een totale reorganisaüe ongeveer
160 werknemers te willen ontslaan
Behalve de normale opzegtermijn
zouden deze werknemers geen al-
vloeiingsregeling krijgen.
SHELL Dochtermaatschappij
Bil li ton doet sinds kort aan research
en ontwikkeling voor de winning
van mangaanknollen. Billlton werkt
hierbij samen met Lockheed Missi
les en Amoco. Mangaanknollen ko
men op ongeveer 5.000 meter diepte
in de zee voor en zijp Interessant
wegens hun gehalte aan nikkel, ko
per en kobalt.
AMERSFOORT/BAARN De win
kels. aangesloten bij de vrijwillig
filiaalbedrijven A en O en Centra
hebben hun omzet in 1976 met 17
respectievelijk 3 procent kunnen op-
voereh. De A en O-winkels verkoch
ten samen voor 625 iwas 705» mil
joen hoewél het aantal verkooppun
ten met 58 daalde tot 640. De totale
verkoopoppervlakte nam echter
met ongeveer 10 procent toe.
m. m V MJM Komt l) mt kljkm tn on/* Uum-ho*»*.
7TL TT W«»rinBdUk 18. 0*n*.b(jEp*.T*l: 05784-M2*
VUUR ARCHITECTUUR Op*nm».to«»r 12 *o 2-S uurnl2-5u»r
OQ
een onzer verslaggevers
HAAG Het jaar 1976 is, evenals 1974 en 1975, voor het
Iden- en kleinbedrijf ongunstig geweest. De kostenstijgingen
Jen veelal niet gepaard met een evenredige vergroting van de
omzet en/of van de brutowinst waardoor de rentabiliteit
fer werd aangetast.
In winkels die zich met de verkoop
van voedingsmiddelen bezighouden
was de omzetstijging bijna steeds
lager dan in 1975. De slagers (10
tegen 8 procent) vormden een
gunstige uitzondering maar daar
moet wel bij gezegd worden dat de
prijsstijging in de sector vlees, vlees
waren en vis vorig Jaar 8,8 procent
was tegen slechts 5.3 procent in 1975.
De groente- en fruithandelaars no
teerden 13 (was 14) procent meer
omzet waar tegenover echter een
prijsstijging stond van 20.1 procent
(als gevolg van de droogte).
Opvallend was de geringe om
zetgroei bij de slijters: niet meer dan
1 procent ten opzichte van 1975 waar
dat jaar in verhouding tot 1974 nog
een omzettoeneming (in geld) van 12
procent te zien had gegeven. Duide
lijk waren hier de gevolgen te zien
van de hamsterwoede eind 1975,
waardoor het publiek enige tijd op
zijn voorraden kon teren. De groot
ste omzetstijging is in 1976 geboekt
bij de herenkappers: 19 procent. Ho
gere prijzen speelden ook hier de
hoofdrol.
In de reeks duurzame consumptie
goederen, variërend van boeken via
huishoudelijke artikelen tot confec
tie waren de omzettoenemingen in
meerderheid kleiner dan in 1975.
Daarbij moet echter bedacht worden
tot de stijging van het totaalcijfer
van de gezinsconsumptie vorig Jaar
met 8.8 procent steeg na 10,2 procent
in 1975.
internationaal consortium. Inter
contracting vertegenwoordigt ln dit
geval een zevental van de 24 aange
sloten bedrijven.
In eerste aanleg acht Intercontrac
ting projekten van een 50 miljoen
gulden groot genoeg. Er zijn echter
weinig van dit soort projekten in het
Midden-Oosten. De meeste zijn gro
ter. Vandaar dat Intercontracting
ook goede mogelijkheden ziet ln het
buitenland als onderaannemer ic
zeer grote contracten, of in een con
sortium of joint-venture met Neder
landse of buitenlandse Industrieën.
Oók met de groten in het vak", zo
verduidelijkt de heer Haverkort,
„willen we graag samenwerken. Met
de oprichting van Intercontracting
hebben wij nl. slechts willen aanto
nen, dat ook voor de niet-grote aan
nemers mogelijkheden in het bui
tenland liggen. We hebben ons be
paald niet tegen de groten willen
afzetten".
Intercontracting staat in principe
open voor nieuwe aandeelhouders.
Dat moeten dan echter wel be
drijven zijn, geen particulieren. En
zij moeten er ook afstand van willen
doen op eigen houtje buiten West-
Europa iets te ondernemen.
AMSTERDAM Op 2 februari zal
de inschrijving openstaan op een
8.25 pet obligatielening 1977 per
1978-1987 van 150 min ten laste
van Nederlandse Gasunie. Een na
der vast te stellen bedrag, ten
minste 20 min en ten hoogste 30
min, zal door bemiddeling van Com-
merabank en Credit Suisse White
Weid op inschrljvlngsvooorwaarden
in het buitenland bij niet-
ingezetenen van Nederland worden
geplaatst.
De koers van uitgifte zal uiterlijk op
31 januari voor beurs worden be
kendgemaakt, zo heeft de Neder
landse Gasuni medegedeeld. De le
ning zal pari worden afgelost in
tien nagenoeg gelijke jaarlijkse ter
mijnen, voor de eerste amal op 1
maart 1978. Vervroegde gehele of
gedeeltelijke aflossing is niet toe
gestaan. De stortingsdatum is 1
maart. Officiële notering van de le
ning op de Amsterdamse effecten
beurs zal worden aangevraagd.
door Jan Sloothaak
GRONINGEN Een soort
„uitzendbureau voor mana
gers" zou welkom zijn ln noord-
Nederland. De Noordelijke
Ontwikkelings Maatschappij
ziet dit althans als een moge
lijkheid om in een vacuum te
voorzien, aldus drs. J. J, P van
Kappel, plaatsvervangend di
recteur van de NOM.
Volgens directeur ir. H. A. Wisman
gaat het te ver om te spreken van
een „falend management" bij het
noordelijke bedrijfsleven. „In een
aantal gévallen is het management
echter wel falend gebleken. Maar
daar moet dan aan worden toege
voegd. dat dit overal zo is en dat het
noorden op dit gebied geen uitzonde
ring vormt", aldus de heer Wisman.
Volgens hem speelt ook een rol dat
het moeilijk is managers te vinden
die zich definitief willen verbinden
aan een bedrijf. Het zijn meestal niet
de sterkste bedrijven die NOM-hulp
vragen en een manager zal niet zo
gemakkelijk zijn carrière ln gevaar
willen brengen door z'n lot aan zo'n
bedrijf te verbinden. De NOM over
weegt nu een project om in dit tekort
te voorzien.
Kennis
Een ander idee heeft betrekking op
een groeiende behoefte aan kennis,
die in de vorm van licenties of op een
andere manier verkrijgbaar is. tijde
lijk te kunnen stallen". Volgens de
heer Van Kappel. krijgt de NOM
door een heel scala van relaties wel
eens contact met bijvoorbeeld uit
vinders. Daarnaast hebben ook di
verse bedrijven veel potentiële ken
nis voor handen, waar direkt iets
mee te doen valt. De NOM ziet soms
wel iets in het veiligstellen van uit
vindingen en kennis.
Men zou die ln bepaalde gevallen
willen aankopen in de verwachting
over een poosje iets daarmee te
kunnen doen. Ook dit aspect is op
het ogenblik onderwerp van studie.
Verzet
In een toelichting op het tweede
jaarverslag van de NOM maakte ir.
Wisman gisteren gebruik van de ge
legenheid zich te verdedigen tegen
de kritiek die met name van vak-,
bondszijde op de NOM wordt geuit.
Die kritiek kreeg vooral aandacht
door een vierdaagse bezetting van
de Noord-Nederlandse Machinefa
briek te Winschoten. De NOM wil dit
bedrijf alleen overnemen, als van de
240 man er honderd worden ontsla
gen. omdat alleen dan in de toe
komst opnieuw rentabiliteit moge
lijk wordt geacht. De heer Wisman
zei het „betreurenswaardig" te vin
den, dat bij elke negatieve ontwik
keling de schuld wordt gegeven aan
de NOM.
De NoordNed in Winschoten was
slechts één van in totaal vier fabrie
ken die gered moesten worden van
het failliete Nederhorst-concern.
Van de in totaal 900 arbeidsplaatsen
bij deze vier bedrijven (de NoordNed
in Winschoten, Werkland ln Nieuw-
Weerdinge, Holvrleka in Sneek en
Emmen en de ijzergieterij Ten Cate
in Heerenveen), konden er 750 wor
den behouden. „Dit wordt vrijwel
niet bij de beoordeling over de NOM
betrokken", aldus de heer Wisman.
Week
In het jaarverslag van de NOM
wordt erop gewezen dat de NOM in
1976 was betrokken bij het schep
pen of instand houden van 3.500
arbeidsplaatsen, waarvan 800 in
nieuwe ondernemingen 650 door
uitbreidingen en 2.100 door bestaan
de bedrijven te helpen Het jaar
daarvoor ging het om in totaal 2.900
arbeidsplaatsen.
Sinds vorige week is er nog een
nieuwe deelname bijgekomen. Door
een deelname van 12 miljoen gulden
heeft de NOM namelijk eenderde
belang verworven ln Silenka te Hoo-
gezand (800 werknemers). De andere
deelnemers zijn de Akzo en het
Amerikaanse concern PPO. Het to
taal aan NOM-deelnemingen in het
noordelijke bedrijfsleven bedraagt
thans bijna 30 miljoen gulden, waar
bij dan nog ettelijke miljoenen ko
men voor hulp of garanties in ande
re vormen.
De kritiek op de NOM komt volgens
de heer Wisman voort uit te hoog
gespannen verwachtingen en ook
wordt de NOM zijns Inziens te veel
als een politiek orgaan gezien. De
heer Wisman ontkent dat de NOM
zich weinig gelegen zou liggen aan
het sociale aspect, zoals door vak
bonden wordt beweerd. Maar vol
gens hem dient de oplossing gezocht
te worden in een versterking van de
sociaal-economische structuur en
dat kan alleen als het bedrijfsleven
economisch gezond is. Dan kan
snoeien in het personeelsbestand
nodig zijn. De heer Wisman zei er
geen behoefte aan te hebben, dat de
doelstelling van de NOM wat <Jit.
betreft wordt verruimd.
A-politiek
DEN HAAO Bij de Jaarlijkse
trekking van de 2,5 pet premielening
Zuid-Holland 1959 is obligatie nr. 4
van serie 37488 uitgeloot met
100.000. De 50.000 viel op nr. 10
van serie 20955. De twee prijzen van
10.000 gingen naar nr. 10 van serie
25591 en nr. 6 van serie 26579 en de
twee prijzen van 5.000 naar de nrs.
3 van de series 28247 en 38654.
Met 1.000 worden tien obligaties
afgelost: nr. 5 serie 20955, nr. 1 serie
22849, nr. 8 serie 25591, nr. 6 serie
27070. nr. 5 serie 28247, nr. 5 serie
29367, nr. 1 serie 30085, nr. 9 serie
30671, nr. 10 serie 30862 en nr. 7 serie
32324.
Met 500 lootten 24 obligaties uit:
nr. 8 serie 20514, nrs. 3 en 7 serie
20955, nrs. 6 en 10 serie 21953, nr. 6
serie 24002, nr 7 serie 25012, nrs. 5 en
8 serie 25439. nr. 5 serie 25591. nr. 7
LONDEN Groot-Brittannië zal op
de Internationale kapitaalmarkt 1.5
miljard dollar lenen. De lening heeft
een looptijd van zeven jaar. Dat
heeft het Britse ministerie van fi
nanciën maandag bekendgemaakt.
De rente zal gemiddeld bijna één
procent hoger zijn dan de rente die
wordt berekend bij transacties tus
sen banken op de Eurodollarmarkt
(op het ogenblik circa 5.5 procent).
Volgens Londense bankiers krijgt
Groot-Brittannië de lening onder
bijzonder gunstige voorwaarden.
serie 27070, nr. 8 serie 30671, nr. 8
serie 30862. nr. 6 serie 31180, nr. 8
serie 31357, nr. 2 serie 31858, nr 2
serie 32313, nr. 7 serie 33185. nr. 2
serie 34465, nrs. 2 en 8 serie 35506, nr.
4 serie 36405, nr. 5 serie 37863, en nr.
5 serie 38654. Voorts worden 460
obligaties afgelost met 125 elk
Ook in het Jaarverslag van de NOM
wordt gewezen op het a-politieke
karakter van deze maatschappij.
Wat de directie er echter niet van
weerhield op te merken, dat door de
voorgenomen Instelling van de vèr-
mogensaanwasdeling (VAD) de be
langstelling van het buitenlandse
bedrijfsleven om in Nederland en-
naar gebleken zou zijn ook in het
noorden te investeren is afgeno
men. De heer Wisman weigerde ech*
ter voorbeelden hiervan te noemen.
Behalve de VAD zijn er ook andere
ontwikkelingen die het bedrijfsle
ven zouden remmen. In dit verband
noemde Wisman het feit dat er voor
de Eemshaven ai een milieu-nota
bestaat, een industrialisatie-nota is
afgewezen en een sociaal statuut in
aantocht is. nog vóór er één arbei
dersplaats tot stand is gekomen.
Ook in dit verband zei de heer Wis
man dat het bedrijfsleven minder
geïnteresseerd zou raken, zonder
overigens voorbeelden te noemen.
In moeilijkheden verkerendè bedrij:
ven verzuimen volgens de heer Wis
man op hun beurt tijdig aan flt
NOM te melden, dat ze steun nodig
hebben. Vaak is er dan al niets meer
aan te doen het faillissement van
zo'n onderneming nog tegen te'
houden.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een tuin
centrum is er niet alleen voor
tuinbezitters. Het aantal be
zoekers, dat (tevens) een bal-
con, volkstuin of een stukje
grond bij een stacaravan heeft,
vaak dus flatbewoners, is vrij
groot.
Eigenlijk wel in overeenstemming
met de eerste constatering is het feit
dat de doorsnee koper op een
centrum daar niet komt om meteen
maar voor honderden guldens tege
lijk in struiken, vaste buitenpianten
en tuingereedschap te investeren.
De gemiddelde te besteden bedra
gen lopen uiteen van vijftien tot 35
gulden. Ruwweg een derde van de
klanten besteedt minder dan een
tientje en ook dat gegeven wordt
weer door andere feiten gestaafd.
Feiten, cijfers en statistieken die
voorkomen in het rapport „Het pro
fiel van de tuincentrumbezoeker",
dat is uitgebracht door het Econo
misch Instituut voor het Midden- en
Kleinbedrijf (EIM) Dit Instituut
heeft het rapport opgesteld omdat
men wat meer aandacht wil beste
den aan nieuwe bedrljfstypen. Het
EIM liet zes tuincentra onderzoeken
en hoewel deze steekproef te klein
wordt geacht om een representatief
beeld te geven, zijn er wel enkele
duidelijke tendenties.
Snijbloemen
Een van die tendenties (dat heeft
waarschijnlijk weer te maken met
dat derde deel van de bezoekers dat
minder dan een tientje besteedt is
dat vrij veel mensen snijbloemen
kopen in een tuincentrum. Een
kwart van de klanten brengt van het
centrum een bloemetje mee. waar
door de snijbloem tot de be
langrijkste drie artikelengroepen be
hoort. Nummer één is de categorie
kamerplanten en op de tweede
plaats staan de tuinplanten, bomen
en heesters. In volgorde van belang
rijkheid komen na «nijbloemen nog
de groep aarde, mest en kompost,
'dan potterie en koper en verder za
den en bollen. Tuingereedschap en
tuinmeubelen worden door een op de
twintig bezoekers aangeschaft, sier-
tegels en andere bouwmaterialen
door een op de 25.
Een van de grote verschillen meteen
bloemenwinkel is dat wel 85 tot 90
procent van de bezoekers aan een
tuincentrum per auto komt. Gezien
de interesse voor kamer-of tuinplan
ten en heesters vermoedelijk niet
zo'n opzienbarende constatering van
de rapporteurs. Er blijkt ook uit dat
niet de afstand huis-tuincentrum
maar de transportproblemen bepa
lend zijn voor de keuze van de auto
als vervoermiddel. Want de meeste
klanten wónen binnen een straal van
vijf kilometer van het tuincentrum.
De Idee dat de klanten van dit soort
bedrijven van heinde en verre ko
men is dan ook onjuist, aldus het
EIM
De onderzoekers hebben tenslotte
ook nog ontdekt dat de meeste klan
ten zeer „winkeltrouw" zijn ten op
zichte van hun tuincentrum. Dat be
tekent dat ze zelden of nooit een
ander centrum bezoeken Ongeveer
een derde van de bezoekers koopt
nooit ln een bloemenwinkel hoewel
er doorgaans op kortere afstand toC
de woning wel een bloemenzaak te
vinden Is.
