Grote woede over rrijlating Daoed Moezorewa vraagt om volksstemming vergt veel van Portugals democratie Politieke problemen door stakingen op Sri Lanka Voorzitter Crosland wil grotere EG Libanese wapens ingeleverd |)DR laat bezoek aan Westduitse missie toe Arrestaties in Kaapstad darijs levert Arabieren Mirages ejost-Berlijn wijkt voor druk van Bonn it?! iERDAG 13 JANUARI 1977 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 ARIJS, TEL AVTV A(FP, DPA, Reuter, UPI). (onderden mensen hebben gisteren bij de Franse Jinbassade in Tel Aviv geprotesteerd tegen de vrljla- Ing van de Palestijnse leider Aboe Daoed. De Franse ónister van justitie heeft verklaard dat bij de vrijla- ng van Daoed het recht is nageleefd en dat de zaak u is gesloten. de demonstratie tegen de vrijla- Ij. g van Aboe Daoed in Tel Aviv ren tal van nabestaanden aanwe- van de tijdens de Olympische B( elen van München omgekomen Is- 5, ilische sport mensen. Palestijnse a errillastrijders voerden in 1972 een gitie uit tegen de Israëlische afvaar- j^ing op deze spelen. Aboe Daoed hjirdt beschouwd als de organisator deze actie. Een aantal getuigen München verklaarden gisteren jioed in 1972 te hebben gezien in t Münchense hotel, waarin ook de Toristen verbleven. «tyoede dit misschien met opzet was gebeurd om te voorkomen dat Aboe Daoed ook daadwerkelijk zou worden uitge leverd, maar deze wees deze sugges tie met klem van de hand. Frankrijk heelt besloten om 20ü Mirage F-l toestellen te verkopen aan een con sortium van vier Arabische landen, waaronder Egypte. Dit ls gisteren in Parijs bekend geworden. De moge lijkheid bestaat dat de levering van de Mirages de betrekkingen tussen Israël en Frankrijk, die deze week werden aangetast door de vrijlating van de Palestijnse leider Aboe Da oed, nog verder zullen verslechteren. Van een onzer redacteuren De zich nog steeds uitbreidende stakingsgolf op Sri Lanka (Ceylon) kan een breuk in de regering van premier Mevrouw Sirivamo Bandaralnaike veroorcaken. Volgens welingelichte kringen staat de premier op het punt de communisten, die met haar eigen Vrijheidspartij samen de regering vormen, uit het kabinet te zetten. Nabestaanden van de Israëlische sportmensen, die in 1972 in München om het leven kwamen bij een Palestijnse actie, protesteerden gisteren bij de Franse ambassade in Tel Aviv tegen de vrijlating van Aboe Daoed. Aboe Daoed wordt beschouwd als de organisator van de overval op het Olympisch dorp bij München. iijjet Israëlische ministerie van bui- zaken heeft gisteren de cfanse ambassadeur in Tel Aviv ont ken om hem officieel op de hoogte ii stellen van de Israëlische woede o er de vrijlating van Aboe Daoed. De Palestijnse leider werd vorige i#ek vrijdag in Parijs gearresteerd, 2i dat hij een begrafenis van een rmoorde Palestijn in de Franse lofdstad had meegemaakt. De Is- èlische ambassadeur in Parijs is ar zijn land teruggekeerd uit pro- st tegen de vrijlating. jj de hele wereld is diepe afkeur e tgesproken over de vrijlating van J)oe Daoed. Ludwig Fellermaier, de j5der van de socialistische fractie in t Europese parlement, noemde de anse stap in strijd met het besluit de EG om gemeenschappelijk n terreur te bestrijden. Joodse orga- lj saties over de hele wereld hebben lr in verontwaardiging uitgesproken e er de vrijlating. Ook de Franse e rs reageerde nogal boos. iUl j0amens het Westduitse ministerie justitie is meegedeeld dat er jirake moet zijn geweest van een n sverstand over het Frans-Duits 5 koord over uitwijzingen. De rege- ig in Bonn acht Frankrijk niet irantwoordelijk voor een breken 0 in het akkoord. Een van de rede- om Aboe Daoed vrij te laten was Bonn het bevel tot uitlevering Aboe Daoed niet langs diploma- weg had bevestigd. en Israëlische journalist suggereer- e de Westduitse woordvoerder dat BRUSSEL (ANP, Reuter) De nieuwe voorzitter van de Europe se ministerraad, de Britse minister van buitenlandse zaken, Anthony Crosland wil een grotere Europese Gemeenschap. Hij zei dat gisteren in het Europese parlement in Luxemburg. Groot-Brittannië zit dit half jaar de Europese Gemeenschap voor en volgt als zodanig Nederland op dat de laatste zes maanden van het vorig jaar de voorzittershamer hanteerde. Toevalligerwijs werd terzelfder tijd ook een Brit voorzitter van de Euro pese commissie (het dagelijks be stuur van de Gemeenschap). Deze Roy Jenkins werd dinsdag beëdigd. Volgens Crosland zal uitbreiding van de Gemeenschap (met Griekenland. Portugal en mogelijk Spanje) de de mocratie nieuwe kracht geven. Door de prille democratieën in de meest beslissende fase te beschermen, zul len we ze steunen tegen hun vij- anden in binnen- en buitenland, al- Energie dus de Britse minister van buiten landse zaken. „Uitbreiden is investe ren in de democratische toekomst van Europa en de voordelen zullen ver uitgaan boven de kosten." meenschap zullen flink moeten wor den aangesproken om arme nieuw komers als Griekenland, Portugal en mogelijk Spanje te steunen, aldus Crosland. Ook zal het gemeenschappelijk landbouwbeleid veel moeilijker kun nen worden uitgevoerd. „We zullen op de een of andere manier de wen den van de Franse en Italiaanse boe ren moeten verenigen met die van de boeren in de andere zuidelijke lan den zonder de consumenten in de Gemeenschap daardoor te be lasten." de werkloosheid zijn dit de be langrijkste onderwerpen waarmee de Gemeenschap zich moet bezig houden. aldus Crosland. „Mijn in druk na negen maanden Europese ministerraden te hebben bijgewoond is dat wij nog niet goed genoeg kie zen. De agenda heeft vaak een te rommelig karakter." Voorwaarde voor een verdere een wording van Europa zijn ook Euro pese verkiezingen, maar de Bel gische eerste minister Leo Tinde- mans ziet daamee nogal wat proble men. Hij noemde voor zijn land gis teren o.a. de kiesgerechtigde leeftijd, de opkomstplicht, de datum, en de vraag of nationale volksvertegen woordigers (in Nederland leden van Eerste en Tweede Kamer) ook in het Europese parlement moeten kunnen zitten. Volgend voorjaar moeten de eerste algemene en directe verkiezin gen voor het Europese parlement worden gehouden. Een deel van de leden van de Vrij heidspartij maakt zich zeer kwaad op de pro-Moskou communistische partij, die volgens hen mede- aanstichtster is van de huidige sta kingen, die vooral het openbaar ver voer treffen en dit bijna volledig lam gelegd hebben. De regering heeft gis teren officieel doen weten dat de stakingen „politiek gemotiveerd" zijn. Over de verdere deelname van de communisten aan de regering is op het hoogste niveau in de hoofdstad Colombo vergaderd en de meerder heid binnen de fractie van de Vrij heidspartij zou er voor zijn de com munisten uit de regering te verwijde ren, zo werd gisteren in politieke kringen vernomen. Premier Banda- ranaike zou de communistische mi nister van woningbouw Pieter Keu- nemen, hebben gevraagd op zeer korte termijn „het standpunt van zijn partij uiteen te zetten." Het kabinet heeft nog niet officieel bekend gemaakt dat de communis ten achter de staking zitten. Maar het ls bekend dat de communis tische partij grote invloed heeft op de vakbonden in Ceylon. Wel zijn twee andere partijen officieel van het aanzetten tot stakingen beschul digd. Dat zijn de buiten de wet ge stelde trotskistische Lanka Sama Samaja-partij en de (rechtse) veren igde nationale partij. Premier Bandaranaike behoudt zich het recht voor zonodig noodmaatre gelen af te kondigen en waarnemers achten het niet onwaarschijnlijk dat de premier tot grootscheepse arres taties zal overgaan. De stakingen hebben zich inmiddels over het gehele eiland uitgebreid. Gisteren besloten te Colombo de brandweerlieden, het personeel van de reinigingsdienst en een aantal in- dustriearbelders het werk neer te leggen. De regering tracht door het inscha kelen van de militairen de openbare diensten aan de gang te houden. Het personeel van de spoorwegen staakt het langst, ze eisen hogere lonen, maar ook hier zijn militairen ingezet. De oppositie heeft gezegd dat de stakingen het resultaat waren van „het gemeenschappelijke lijden van het volk" als gevolg van de hoge prijzen en de tekorten aan le vensmiddelen, die. volgens de oppo sitie het gevolg zijn van het inflatoire beleid van deze regering. De oppositie heeft de vrees uitge sproken dat mevrouw Bandaranaike de parlementsverkiezingen, die bin nen enkele maanden zouden moeten plaatsvinden, wel eens voor onbe paalde tijd zou kunnen uitstellen. BEIROET (Reuter, UPI, DPA) De Inlevering van zware wapens door de verschillende milities in Libanon was gisteren ln volle gang. Om middernacht moesten alle zware wapens Ingeleverd zijn. President Sarkls verklaarde gisteren nog dat deze termijn niet verlengd zou worden. De kloof tussen de armste en rijkste leden van de Gemeenschap zal door toetreding echter veel groter wor den. De fondsen van de Ge- De grote problemen waar de EG de komende maanden voor staat zijn volgens Crosland: landbouw, visserij en energie. Hij somde op: het ge meenschappelijk landbouwbeleid zit in het slop, voor het visserijbeleid is nog steeds geen regeling gevonden en een gemeenschappelijk energie beleid bestaat gewoon niet. Naast de economische teruggang en De Palestijnen hebben bijna al hun wapens ingeleverd en met schepen en vliegtuigen zijn de laatste gere gelde Palestijnse eenheden uit Liba non vertrokken, zo deelde een Liba nese regeringswoordvoerder gisteren mee. Het grootste deel van de drie brigades van het Palestijnse Leger (PLA) ls naar Syrië gegaan. Kranten in Beiroet schreven gisteren dat een deel van de Palestijnse eenheden per schip is vertrokken. Het is niet be kend waarheen ze zijn gegaan. Q BERLIJN, PRAAG (Reuter, UPI, AP, DPA) De Oostduitse autoriteiten hebben gisteren een einde gemaakt aan de maatre gelen die waren genomen om te voorkomen dat Oostduitsers een bezoek zouden brengen aan de permanente missie van West- Duitsland in Oost-Berlijn. Dit gebeurde na protesten van de regering in Bonn. gisteren stonden er gewoon weer twee Oostduitse militairen voor fIJe deur van de Westduitse missie in Oost-Bcrlijn. Ieder kon er vrij en uit zonder te worden gecontroleerd. Eerder deze week ojtonden er meer soldaten die iedere bezoeker controleerden. Eerder deze week bepaalde de rege ring in Oost-Berlijn dat Oostduitsers toestemming dienden te hebben van de Oostduitse autoriteiten voor een bezoek aan de Westduitse vertegen woordiging. De bedoeling van deze maatregel was te voorkomen dat Oostduitsers in groten getale visa voor de Bondsrepubliek zouden aan vragen. In Bonn was met grote verontwaar diging gereageerd op deze maatregel aangezien deze in strijd is met de bepalingen van het akkoord van Hel sinki en met het basisverdrag tussen beide Duitse staten. De regering ln Bonn deelde gisteren mee te overwe gen de betrekkingen met Oost- Duitsland te herzien, gezien de voortdurende pogingen van de DDR de Oostduitse burgers af te scher men voor contacten met het Westen. De Westduitse vertegenwoordiger in Oost-Berlijn, Günter Gaus, komt volgende week naar Bonn voor overleg. De Praagse politie heeft gisteren op nieuw een aantal dissidenten ge hoord over het door hen ln het Wes ten gepubliceerde „Handvest 77", waarin wordt geprotesteerd tegen de schending van de mensenrechten in Tsjechoslowakije. De officiële pers in dat land heeft gisteren voor het eerst gereageerd op het handvest. Het gaat volgens de Praagse radio en het Tsjechoslowaakse partijblad Roede Pravo om een manifest uit de „rijen van bankroete reactionaire bourgeoisie" en ook „uit de rijen van failliete organisatoren van de contra revolutie van 1968". Het document is opgesteld „op bestelling van bepaal de anti-communistische en zionis tische milieus en het is bepaalde nieuwsagentschappen in het Westen in handen gespeeld, aldus de Tsje chische radio en het partijblad Roe de Pravo. Ze waarschuwden dat het jaar 1968, de tijd van de Praagse lente onder partijleider Doebtsjek, zich niet zal herhalen. De wapens van de verschillende Li banese milities zijn opgeslagen ln speciale depots die worden bewaakt door eenheden van het vredesleger van de Arabische Liga. Een aantal christelijke milities heeft zich weer bij de gelederen van het geregelde Libanese leger geschaard: De vredesmacht van de Arabische Liga, die voor het grootste deel be staat uit Syriërs, is nu begonnen met een speurtocht naar „subversieve elementen", waarmee vooral dege nen worden bedoeld die zich schul dig maken aan ontvoeringen. Geen datum Palestijnse leiders zijn gisteren meer dan zeven uur bijeen geweest ln de Syrische hoofdstad Damascus om een datum vast te stellen voor de volgende bijeenkomst van de Pales tijnse nationale raad, een parlement in ballingschap dat niet bijeen ge weest ls sedert 1974. De Palestijnen slaagden er echter niet in een datum vast te stellen. Ook lukte het niet de omvang van de raad vast te stellen. Evenmin slaagde men erin te bepa len wie er ln de raad zitting moeten hebben. Op 22 Januari komen de Palestijnse leiders opnieuw bijeen in de hoop dat het dan allemaal wel lukt. De Palestijnse Raad zal zich moeten beraden over eventuele deelname van de Palestijnen aan de Midden- Oosten conferentie ln Genève. Ook zal men een standpunt moeten bepa len tegenover de vestiging van een eventuele Palestijnse staat op de westelijke oever van de Jordaan, die momenteel nog bezet wordt gehou den door Israël. Acceptatie van een MADRID (Reuter. Upi). De hoop van de Spaanse oppositie op vrijla ting van het overgrote deel van de resterende 200 politieke gevangen in Spanje groeit. De socialistische lei der Felipe Gonzalez noemt gesprek ken met de regering over amnestie „enorm positief". dergelijke minlstaat zou een impli ciete erkenning van het bestaan van de staat Israël betekenen. Vooral de Palestijnen. die behoren tot het zo genaamde „verwerpingsfront" voe len hier niets voor. Kranten België krijgen steun uit omroeppot BRUSSEL Belgische kran ten en tijdschriften en het Belgische nationale persbu reau „Belga" zullen financiële steun krijgen uit de opbren gsten van de luister- en kijk gelden in België. Dc Bel gische premier, Leo Tinde- mans, heeft dat woensdag ge zegd SALISBURY (UPI) Eén van de zwarte nationalistische leiders in Rhodesië, bisschop Abel Moezorewa, heeft opnieuw opgeroe pen tot een volksstemming. De 6,5 miljoen zwarten in het land zouden op die manier zelf moeten uitmaken wie zij als hun leider zien. Moezorewa geniet steun onder brede lagen van de bevolking en zou nu een rondreis door Rhodesië voorberei den om zijn aanhang verder te ver groten. De bisschop mist echter de steun van de guerrillaleiders aan de grenzen van Rhodesië, die staan ach ter het patriottisch front van Moezo- rewa's tegenstanders Robert Moega- be en Joshua Nkomo. De laatste twee, die zich harder opstellen tegenover de blanke min derheidsregering dan Moezorewa en die eerder voor verdere verhoging van de strijd zullen kiezen, kregen het afgelopen weekeinde de steun van de presidenten van de buurlan den van Rhodesië. De „frontlijnpre sidenten" vrezen dat als Moezorewa bij een zwarte machtsovername op de belangrijkste post komt, de guer rilla gewoon door zal gaan. Moezorewa keerde zich gisteren fel tegen de steun van de frontlijnpresi denten aan het patriottisch front. „Dit zogenaamde patriottisch front ls in werkelijkheid een Zambiaanse poging om Nkomo president van Zimbabwe (Rhodesië „in het zwart") te maken, aldus Moezorewa. Hij riep Groot-Brittannië op een volksstem ming te organiseren waarbij de ge schillen binnen de nationalistische beweging moeten worden beslist Moezorewa zei echter dat hij zelf over een dergelijk referendum geen overleg zal voeren met de blanke minderheidsregering ln Rhodesië. KAAPSTAD (Reuter, AP). - Bij een grootscheepse politie-actie, waaraan meer dan 100 agenten deel namen, zijn woensdagochtend in het woongebied Langa bij Kaapstad 95 Afrikanen gearresteerd. De arres taties volgen op aanslagen met ben zinebommen op Afrikaanse scholen in de zwarte woongebieden. Scholen hebben vorige week hun deuren weer geopend na een boycot die zes maanden duurde. Joor Herman Amelink Portugal is na de uitgelaten vreugedans van de revolutie, die een einde maakte aan een halve eeuw Bictatuur, hard op z'n gezicht gevallen. Het zal van de socialistische minderheidsregering van premier Mario Soares veel tact en inspanning vergen het land overeind te helpen. De democratie ktaat daarbij op het spel. ït enthousiasme bij de Portugese evolking over de democratie is het 'jelopen jaar wat teruggelopen, jfwam bij de parlementsverkiezin- van april vorig jaar 83 procent de Portugezen naar de stembus bij de presidentsverkiezingen van nog 75, bij de gemeente- idsverkiezingen van de vorige ind gaf nog maar 63 procent van kiezers blijk van belangstelling. Portugezen zijn teleurgesteld in hoge verwachtingen die zij had- en van de democratie Ze zien al en het onderling gekissebis van de Dlitieke leiders, maar krijgen niet indruk dat het allemaal iets uit- lalt de rij fat wel tot de Portugezen door- iringt. is de harde economische wer- jriijkheid. Voedselschaarste, werk osheid. inflatie en de bezuinigings- aatregelen van de regeringervaren aan den lijve. Voor vlees moeten ze vaak al uren in de rij staan en de prijs is hoog. De inflatie beloopt zo'n 25 procent. De werkloosheid be draagt vijftien procent. De slechte situatie van de betalings balans vergroot de ellende nog: Por tugal voert tweemaal zoveel in als het exporteert, waardoor het land zo langzamerhand bankroet dreigt te gaan. Door de internationale econo mische crisis zijn de opbrengsten van het toerisme teruggelopen. Por tugezen uit het buitenland maken minder geld over naar hun moeder land omdat ze dat economisch en politiek riskant vinden. Daarbij komt nog dat het verlies van de koloniën Portugal niet alleen be roofd heeft van een welkome bron van inkomsten, maar het land ook nog heeft opgezadeld met een groot aantal „retornados". Deze mensen zijn teruggekeerd uit Afrika zonder middelen van bestaan en moeten door de overheid in leven worden gehouden. Elf procent van de totale overheidsuitgaven wordt oesteed aan sociale uitkeringen aan de „re tornados". Krachtig beleid Alleen een zeer krachtig beleid kan Portugal nog uit deze situatie red den. Alle partijen zijn het daarover eens. Maar als het op maatregelen aankomt, dan beginnen de verschil len van mening. Links wil het econo misch herstel door mobilisatie van de massa en een eerlijker verdeling van de goederen. Terugkeer naar de vrije ondernemingsgewijze pro ductie vinden ze uit den boze. De partijen ter rechter zijde menen ech ter dat alleen een herstel van ver trouwen bij het nationale en Inter nationale bedrijfsleven het land uit de crisis kan redden. Komt de regering dan ook met concrete maatregelen Om de situatie aan te pakken, dan stuiten deze op hevige tegenstand van links en Mario Soares rechts. Een voorstel om de dertiende maand salaris voor een deel in schatkistpapier en niet in baar geld uit te keren, kreeg noch van commu nisten noch van sociaal-democraten (PSD) en centrum-democraten (CDS) een enthousiast onthaal. „Het is niet mogelijk om een omelet te maken zonder eieren te breken", merkte premier Soares bij de ge meenteraadsverkiezingen van de cember op. Maar eigenlijk wil nie mand zich dat realiseren. De socialistische minderheidsrege ring heeft wel een beeld van de ma nier waarop de crisis moet worden aan gepakt. In Portugal zelf moet de toch al niet hoge consumptie wor den beperkt en de economische be drijvigheid worden opgevoerd zodat de betalingsbalans geleidelijk in evenwicht komt. Voorts zoekt de regering steun bij de Verenigde Staten en bij de Europese Gemeenschap. Van de VS ls al een behoorlijke bijdrage ontvangen en te verwachten is dat de nieuwe rege ring van president Carter die steun zal voortzetten. Ook Europa is bijge sprongen. Portugal mikt echter op een blijvende band met de Europese Gemeenschap en opteert zelfs voor het lidmaatschap. Gezien het peil van de economische ontwikkeling is het land hieraan nog niet toe. maar het perspectief van een groot afzet gebied en de vele andere aantrekke lijke kanten die de EG hebben, zet de Portugese regering tot grote acti viteit aan om toetreding toch moge lijk te maken. Voorwaarde voor toetreding is wel dat Portugal een democratie blijft. Het is de vraag of de minderheidsre gering van premier Soares nog lang het hachelijke politieke even- wichtsspel zal kunnen volhouden. De regering maakt zich sterk voor economische maatregelen die zou den moeten kunnen steunen op de meerderheid van het Portugese volk, maar meent in het parlement aan de socialistische minderheid ge noeg te hebben om die maatregelen door te voeren. Deze politiek heeft het gevaar ln zich dat de regering op een onzalig ogenblik uit haar evenwicht raakt. De kans daarop is niet alleen aanwe zig doordat de oppositie de meerder heid heeft, maar mede doordat de socialisten zelf geen hechte eenheid vormen. Soares mag dan het gevoel hebben dat de uitslag van de laatst gehouden gemeenteraadsverkiezin gen een steunbetuiging voor zijn re gering was, maar toch blijft een min derheid van 35 procent een smalle basis om een effectief beleid te voeren. Blijft een bredere coalitieregering uit. dan bestaat het gevaar dat de regering op een kwaad moment valt. De politieke chaos wordt dan zo groot, terwijl het land economisch nog op zijn rug ligt. dat de militairen niet lang zullen aarzelen om in te grijpen. Momenteel houden militai ren het heft ln handen die de legali teit van de democratie erkennen en hoog willen houden. Deze militairen beseffen dat de toekomst van Portu gal in Europa ligt en dat ze met de democratie ook die toekomst ver spelen. Een belangrijk deel van de militairen ziet echter meer heil in een wat meer autoritair bestuur. Wanneer de economische situatie aanleiding wordt tot een politieke uitbarsting, dan zouden juist deze militairen best eens naar voren kun nen komen. Uithoudingsvermogen Ondanks alle woelingen is, de Portu gese revolutie bijna zonder slachtof fers verlopen. De regering van pre mier Soares mag dan ook wel aanne men dat er nog rek zit in het uithou dingsvermogen van de Portugees. Ze zal zich echter wel van bredere steun moeten verzekeren om de im populaire maatregelen ingang te la ten vinden. De verwerving van de actieve steun van arbeiders en boe ren lijkt daarbij het belangrijkst omdat ze het productieve deel van de bevolking vormen. En daarvan moet Portugal het voorlopig hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7