1
Isolatie woningen moet
gasverbruik verminderen
3
Opstelling ondernemers past Commissaris Maigret in Nederland
n de jaren dertig", zegt Kok
Prijscompensatie breekpunt
ZO DOE JE DAT.
Aardgasprijs is
hier hoger dan
in buitenland
Jeugdige opvarende
van schip vermist
Bedrijven vrezen terugloop van winsten
5= Mett
januari-
nummervan
Grote order gaat
naar Zwitserland
NCRV van plagiaat beschuldigd
IIJDAG 7 JANUARI 1977
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 9
or,
"ran onze sociaal-economische redactie
a AMSTERDAM ..Het totale
van de werkgevers tegen
redelijke prijscompensatie
ïi.voor de werknemers en tegen
jn vermaatschappelijking van het
k-bedrijfsleven kan de ar
beidsverhoudingen in ons land
ÏJJvoor jaren verpesten". Deze op-
n merking maakt de voorzitter
s, van de Federeatie Nederlandse
ie Vakbeweging, Wim Kok in het
'8 FN V-blad „De Vak-
bondskrant".
:ok vindt het ondenkbaar dat de
irkgevers rekening zouden houden
iet een volgende fase. waarin ruim-
is voor echte CAO-
inderhandelingen en voor het mee
werken aan maatschappelijke her-
ormingen. Hij vindt dat de huidige
ipstelling van de ondernemers past
n de jaren dertig en voorbijgaat aan
Ie maatschappelijke werkelijkheid.
vreest hij op langere termijn een
sociaal klimaat van verzet en ver
vreemding. „En dat is een beroerde
zaak die de economische en maat
schappelijke gezondmaking, die we
de komende jaren nastreven kan be
moeilijken", vindt hij.
Kok: „Ik heb werkelijk de indruk dat
de werkgevers bezig zijn hun hand te
overspelen. Als je nu toch ziet hoe de
vakbeweging een arbeidsvoorwaar
denbeleid kiest dat eraan wil bijdra
gen het economisch draagvlak van
de gezamenlijke ondernemingen te
verstevigen mag je toch op zijn
minst serieuze onderhandelingsbe- Af Dakken
reidheid bij de werkgevers ver-
wachten.
zoekt, maar ze de vakbeweging wor
den opgedrongen. De ondernemers
willen door een bot „nee" op alles
wat de vakbeweging voorstelt hun
zin keihard doordrukken is zijn me
ning. Daar maken ze volgens de
FNV-voorzitter een fatale vergissing
mee met ernstige gevolgen voor de
arbeidsverhoudingen in ons land.
Want Kok kondigt aan dat ook in
moeilijke tijden met hoge werkloos
heid de vakbeweging de strijd niet
uit de weg zal gaan bij de belangen
behartiging van de werknemers.
iehalve cao-conflicten binnenkort
Wij willen als FNV-bonden een be
scheiden werkelijke loonsverhoging,
maar zolang de ondernemers in 1977
een prijscompensatie weigeren ko
men we aan onderhandelingen daar
over niet eens toe. Dat moet uidraai-
en op conflicten". Kok zegt dat de
vakbeweging die conflicten niet
Kok verwijt de werkgevers voorts
dat ze de kostenontwikeling in het
bedrijfsleven willen opschroeven
door een verworven recht als de prij
scompensatie van de werknemers af
te pakken. Verder vindt hij dat ze de
economische problemen willen af
wentelen op de ruggen van de zwak
keren. zoals de ontvangers van socia
le uitkeringen.
Vervolg van pagina 1
'of. Albeda. die de CAO-
inderhandelingen in de bouw heeft
?leid als onafhankelijk voorzitter,
idt het conflict over de prijscom-
insatie ook een zaak voor centraal
iverleg in plaats van via de be-
Irijfstakken. Albeda heeft arbitrage
jesuggereerd. Een onafhankelijke
Igroep) scheidsrechter(s) Zou dan de
loop moeten doorhakken, waarbij
rakbonden en werkgevers de uit-
lomst zonder meer accepteren. In de
bouw is dit idee door de vakbonden
al afgewezen.
Minister Boersma herinnerde giste-
ren aan een eerdere uitspraak van
hem dat „We, waar invloed kan wor-
t iden uitgeoefend en bemiddeling kan
n worden verleend, langs welke weg
!dan ook, dat stellig niet zullen nala-
s !ten". Als de werkgevers zeggen dat
ze gewoon het geld niet hebben om
automatische prijscompensatie te
1 garanderen, moeten ze ook incalcu--
i leren de schade die de bedrijven
1 kunnen oplopen als er grootscheepse
arbeidsonlust zou ontstaan, aldus de
- minister.
Metaal
Bij de metaal-CAO vroegen de
werkgevers gisteren aan de vakbon
den of er te praten viel over „modali
teiten" voor de prijscompensatie. De
vakbonden reageerden daarop posi
tief. maar de werkgevers vertelden
niet aan wat voor modaliteiten zij
dachten. Wat er ook voor modalitei
ten zouden worden afgesproken, al
dus werkgeversvoorzitter Prins, in-
I voering ervan kan niet eerder dan
voor 1978. Voor 1977 is er gewoon het
geld niet voor automatische prijs
compensatie, in welke vorm ook. De
vakbonden daarentegen stelden eve
neens dat nieuwe modaliteiten niet
eerder dan volgend jaar zouden kun
nen ingaan, maar dat in elk geval
voor 1977 de oude prijscompensatie
hersteld moet worden.
Prins verweet de vakbonden dat zij
maar over één punt wilden praten,
namelijk die prijscompensatie. Hij
vroeg zich af waarom de bonden dan
allerlei andere voorstellen hadden
ik ingediend, zoals over invloed op in-
w [vesteringen en personeelsbeleid, en
5t meer vrije tijd voor oudere werkne-
1 mers.*„Ik ben teleurgesteld. Dit heb
ik nog niet eerder meegemaakt. Er is
niet alles gedaan wat mogelijk is om
te zoek naar oplossingen."
W. Wamsteeker, leider van de vak-
bondsdelegatie, gaf er daarentegen
DEN HAAG - De Nederlandse
Stikstof Maatschappij, een van
de grote kunstmestproducenten
in ons land, kan als gevolg van de
enorm gestegen prijs van aardgas
eigenlijk niets meer doen. Zo
klaagt de algemeen directeur,
ing. J.M. Boudewijn, in het blad
van de Vereniging van de Neder
landse Chemische Industrie.
De Nederlandse Stikstof Maat
schappij kan niet meer concurre
ren, doordat het aardgas in Ne
derland duurder is dan in omrin
gende landen. In het afgelopen
jaar is de aardgasprijs, die het
grootste deel van de kostprijs uit
maakt, met ongeveer 46 procent
toegenomen.
In 1976 was het financiële resul
taat nog maar de helft van dat van
1975 en in 1977 is een verdere
daling te verwachten.
de werkgevers de schuld van dat
nauwelijks over ander zaken dan de
prijscompensatie is gepraat.
„Geen basis"
Toen de werkgevers niet ingingen op
het vakbondsaanbod te praten over
modaliteiten voor de prijscompensa
tie „was onze ^conclusie dat er geen
basis is voor verder overleg," aldus
Wamsteeker. L. Ester (industriebond
CNV) voegde eraan toe dat nu in elk
geval het „fabeltje uit de wereld is
als zou de vakbeweging niet willen
praten over de prijscompensatie".
Ook voor de FNV-bonden is die com
pensatie geen heilige koe. Ester sloot
zelfs niet Uit dat de vakbeweging
uiteindelijk zou kunnen instemmen
met andere vormen van de compen
satie nog voor 1977, bij voorbeeld
vanaf 1 juli. „Je moet nooit .nooit'
zeggen in zulke zaken," zei hij desge
vraagd.
Prins wilde in het CAO-overleg wel
praten over een wat groter loonaan-
bod. De metaalwerkgevers boven
2,25 procent, hoewel de centrale
werkgevers al 3.5 procent hadden
geboden. De vakbondseis komt, uit
gaande van de prijscompensatie,
neer op zes procent. De metaal-
werkgevers houden echter vast aan
hun berekening dat de totale ruimte
voor verbeteringen 5.5 procent be
draagt.
De werkgevers willen daaruit ook
enig winstherstel betrekken, terwijl
er ook nog het een en ander afgaat
voor individuele promoties en ver
werking van gevolgen van de loon
maatregelen van vorig jaar. De
werkgevers kwamen nog met een
nieuw voorstel om over een loon-
annex winstherstel-plan te onder
handelen voor de komende drie jaar.
De vakbonden zijn hierop niet meer
ingegaan.
Geen duimbreed
Werkgevers en werknemers in de
bouw wijken geen duimbreed af van
het standpunt van hun centrale or
ganisaties ten aanzien van de prijs
compensatie. De werkgevers vinden
dat de prijscompensatie er niet af
kan gezien de moeilijke situatie
waarin het bedrijfsleven verkeert.
De bouwbonden vinden de prijs
compensatie een verworven recht,
waaraan niet mag worden getornd.
De bouwwerkgevers zien in te
genstelling tot de vakbonden nog
wél enig heil in een poging op
centraal niveau te proberen uit de
moeilijkheden te komen, deelde
werkgeverswoordvoerder S. J. van
Eijkelenburg mee. De bouwwerkge
vers zullen er dan ook bij de centrale
werkgeversorganisaties op aandrin
gen initiatieven tot een dergelijk
gesprek te ontplooien. Ook voor de
overheid zien de bouwwerkgevers
een belangrijke rol weggelegd om
uit de impasse te komen.
„Mochten de prijzen volgend jaar
boven de 5,3 procent uitkomen dan
zou de overheid de handhaving van
de koopkracht kunnen waarborgen
via verlaging van belastingdruk en
van de premies voor de sociale ver
zekeringen", zo meende Van Eijke
lenburg.
Woordvoerder A. Buys zei namens
de bouwfederatie FNV, de hout- en
bouwbond CNV en de categorale
bond het „Zwarte korps" (machinis
ten) dat een ernstig conflict onver
mijdelijk is tenzij de werkgevers als
nog van standpunt veranderen. Het
werkgeversvoorstel om de overheid
te laten opdraaien voor de handha
ving van de koopkracht noemde hij
hypocriet.
Minimaal
Hij wees erop dat men niet straffe
loos kan blijven interen op de socia
le verzekeringsfondsen. „Die zoge-
Simpkins
,Reflec(ics.
leer onge
naamde meevallers zijn een
dagsvliegen", zo waarschuwde hij.
De voorstellen van de bonden noem
de Buys minimaal. „Het is onaanne
melijk dat er op centraal niveau of
door arbritage plotseling ideeën
zouden opduiken, die zouden kun
nen leiden tot een andere opstelling
van de bonden ten aanzien van de
prijscompensatie. Met onze voor
stellen hebben we een bijdrage wil
len leveren aan de bestrijding van
inflatie en de werkloosheid. Dit is
ons uiterste voorstel. Als de werkge-
'vers geen prijscompensatie willen
geven, dan zullen zij ervoor moeten
zorgen dat de prijzen niet stijgen",
aldus Buys.
Hij kondigde aan dat de drie bouw
bonden in nauw overleg met hun
vakcentrales gecoördineerd en zo
mogelijk zelfs in combinatie met
andere bonden zullen optreden.
„Het is een zeer belangrijke zaak,
die alle werknemers aangaat. We
vinden daarom dat we op dit punt
als vakbonden één lijn moeten trek
ken en de verschillen tussen FNV en
CNV moeten vergeten", aldus Buijs.
André van den Heuvel en Jean Richard.
Van onze radio en tv redactie
HILVERSUM De VARA-televisie
brengt vanavond (19.55 uur, Neder
land I) een aflevering uit de Franse
serie Commissaris Maigret, die geheel
in Nederland is opgenomen. „Un cri
me en Hollande" (Een misdaad in
Holland) heet de film. Georges Sime-
non schreef het verhaal in 1938, toen
hij met zijn boot een tocht naar het
noorden maakte en bij Delfzijl bleef
steken met een forse lekkage.
Doordat de reparatie nogal lang op
zich liet wachten, nam de schrijver
daar zijn intrek in een woonark, en
benutte zijn tijd met wat hem later
een vermogen zou opleveren: de crea
tie van de gewiekste politie-inspecteur
Maigret, die in Holland zijn eerste
varkentje gaat wassen omdat een
Franse wetenschapper verdacht
wordt van moord op een zekere Con
rad Poppinga. Ten onrechte, uiter
aard. Maar wie dan wel het fatale
schot heeft gelost, dat is een vraag
voor Maigret omdat de plaatselijke
commissaris Pijpekamp er niet meer
uitkomt.
De manier waarop Simenon bijna
veertig jaar geleden de schoonheid
van het plaatsje Delfzijl beschreef,
deed de Franse filmploeg indertijd bij
voorbaat al watertanden. Maar dat
viel tegen, en daarom viel de keus op
het schilderachtige Zuiderzeehaven-
tje Makkum, waar de smalle straatjes
nog steeds de sfeer van toen ademen.
In die entourage zien we vanavond
naast Jean Richard als Maigret een
aantal Nederlandse acteurs, zoals
André van den Heuvel als commissa
ris Pijpekamp, Femke Boersma als
Liesbeth Poppinga en Marike van de
Pool als Beetje Liewens.
Marike van de Pool speelt Beetje Liewens.
AMSTERDAM Een negentienja
rige opvarende van het KNSM-schip
Ganymedes, Hans Heijda uit Joure,
wordt vermist. Dinsdagmorgen
vroeg is de jongeman nog gezien
door een van zijn collega's maar em
half negen,'toen het ontbijt aan
boord gehouden werd, miste men
hem. Het schip voer toen ten zuiden
van de Azoren.
De gezagvoerder heeft direct de
kustwacht gewaarschuwd en is zig
zaggend teruggevaren naar zijn ou
de positie. Een dag lang is gezocht
maar zonder resultaat. „We staan
voor een raadsel" zei een woordvoer
der van de KNSM gisteren. Zondag
wordt de Ganymedes in Amsterdam
verwacht.
door Jan Sloothaak
DELFZIJL Het aardgas-distributiebedrijf in Delfzijl werd onlangs aangenaam verrast door een
bericht, afkomstig van een Amerikaanse gasleverancier. De Washington Natural Gas Co., die
vier jaar geleden een campagne voor zuinig gebruik van gas begon, is namelijk begonnen met de
levering van complete isolatiesystemen. Het bedrijf in Delfzijl kan er nu prat op gaan aan de wieg
te staan van een systeem om zuinigheid met gas te combineren met de isolatie van woningen,
zonder dat de klanten er financiële nadelen van ondervinden.
IADVERTEHTIE)
metsel je een plantenbak
7////////////////////////////////////////////////////^
||Q^ bevestig je een achteruitrijlampV
Je zou zeggen, dat een dergelijk sys
teem enthousiast wordt begroet.
Toch gaat dat slechts gedeeltelijk
op. Toen Delfzijl het plan begin vorig
jaar lanceerde onder de naam „Iso-
theek" werd het tevens aan gemeen
ten en gasbedrijven voorgelegd. Er
kwamen 24 reacties op, waarvan
maar liefst 23 negatief. Hoe kan dat?
Er zijn aanwijzigingen dat eigenbe
lang van de gemeenten een be
langrijke oorzaak is. Isolatie vermin
dert het gasgebruik en daardoor de
winsten van de gasbedrijven. Onder
meer het Kamerlid Van Houwelin-
gen (CDA) heeft hier onlangs de aan
dacht op gevestigd. Twee PvdA-
statenleden in Groningen stelden
vragen aan gedeputeerden van die
provincie.
De heer H. Lunshof, directeur van
het gasbedrijf in Delfzijl, veronder
stelt ook dat de omzet-vermindering
een rol speelt. „Maar het is dan ook
een ernstige zaak", meent hij. „Als
een gasbedrijf minder gas afzet, kan
dat net de netto-winst kosten." Van
Houwelingen heeft eind vorig Jaar
aan minister Lubbers gevraagd of er
maatregelen kunnen komen om de
weerstand van de gemeenten te ver
minderen. Hun tegenzin druist im
mers lijnrecht in tegen de noodzaak
zuinig om te springen met aardgas.
Volgens de heer Lunshof staat tegen
over de verminderde omzet wel een
compensatie. Sinds vorig jaar kun
nen de gasbedrijven hun gas goedko
per Inkopen, naarmate ze minder
afnemen. Deze compensatie is ech
ter onvoldoende om het verlies door
isolatie van woningen te dekken. De
heer Lunshof meent dat de
weerstand van de gemeenten ook
andere oorzaken heeft.
Niemand zegt overigens ronduit dat
de verminderde omzet de reden is.
Veel bestuurders van gemeenten en
gasbedrijven zeggen dat ze niet voor
bank willen spelen. Dit argument
vindt zijn oorzaak in het feit dat de
„Isotheek" een samenspel inhoudt
met commerciële instellingen, name
lijk financiers en Isolatiebedrijven.
In het project ln Delfzijl een expe
riment dat ook door de regering met
belangstelling wordt gevolgd wer
ken behalve het gemeentelijke gas
bedrijf, het VEG-gasinstituut en de
Gasunie, ook de financieringsmaat
schappij de Lage Landen (Raboban-
ken) en de onderneming Isoplan nv.
mee. Het komt erop neer dat dit
laatstgenoemde bedrijf de woningen
isoleert, dat dit gebeurt met het door
de financier verstrekte geld en dat
de afbetaling van rente en aflossing
via het gasbedrijf gaat. De isolatie
van woningen levert gasbesparing
op. De klant blijft echter gewoon
doorbetalen alsof dit niet het geval
is. De besparing komt dus terecht bij
het gasbedrijf en wordt dan be
schouwd als afbetaling van de le
ning. Dit gaat zo tot de gehele lening
is afgelost.
Van een verslaggever
UTRECHT De industriebonden
NW en CNV en de Unie BHLP heb
ben minister Lubbers gevraagd tc
bevorderen dat een order van onge
veer 65 miljoen gulden waarmee on
geveer 390.000 man-uren gemoeid
zijn voor Nederlandse bedrijven be
houden blijft. Het gaat om de ver
nieuwing van de elektriciteitscen
trale van de Utrechtse stroomleve-
ringsmaatschappij Pegus. NV aan
het Merwedekanaal ln Utrecht. De
raad van commissarissen van Pegus
heeft besloten de order aan het
Zwitserse concern Brown te geven.
Volgens directie-secretaris mr. Mul
der van Pegus wordt de definitieve
beslissing pas ln de loop van deze
maand genomen. „Er liggen nog ver
schillende offertes op tafel," zei hij.
Voorzitter W. Vergeer van de raad
van commissarissen (tevens wet
houder van Utrecht en voorzitter
van de KVP) bevestigde donderdag
echter dat de raad van commissaris
sen al een keuze heeft gemaakt. Het
aspect van de bedrijfszekerheid van
de te leveren apparatuur heeft de
doorslag gegeven. Volgens Vergeer
zal Brown ongeveer 52 procent van
de produktie in Nederlandse vesti
gingen laten geschieden.
Van onze radio- en tv-redactle
AMSTERDAM De schrijver Jo-
han Fabricius heeft 8EBA, het au
teursbureau van de vakbond van
schrijvers, verzocht bij de officier
van justitie in Amsterdam, een
klacht ln te dienen tegen de NCRV.
De klacht betreft plagiaat waaraan
de NCRV zich schuldig gemaakt zou
hebben bij de uitzending van het
spel „Ver van Huis". Dit zou ge
schreven door de auteur Sander
Joosten.
Volgens SEBA bestaat er helemaal
geen Sander Joosten en is „Ver van
huis" een bewerking van het door
Johan Fabricius geschreven verhaal
„Het duistere bloed".
Volgens een artikeltje ln de NCRV-
gids van deze week bewerkte Peter
van Gestel de novelle van Fabricius
voor televisie en hij maakte er een
paar scènes bij. Johan Fabricius
meende het resultaat te moeten af
keuren. Omdat op dat moment de
acteurs al waren gecontracteerd en
de NOS-decorbouwers al aan het
timmeren waren, schreef Peter van
Gestel, onder pseudoniem Sander
Joosten, een nieuwe tv-spel „Ver
van huis".
Johan Fabricius heeft de televisie
uitzending niet gezien, zo deelt SE
BA mee, maar hij is geïnformeerd
Johan Fabricius
door zijn uitgever en door bekenden,
die in „Ver van huis" te veel herken
den van ..Het duistere bloed."
Gconfronteerd met de klacht laat de
NCRV weten dat de beschuldiging
van inbreuk op het auteursrecht vol
strekt wordt afgewezen en dat de
beslissing van de officier van justitie
wordt afgewacht.
