'Eurocommunisme' voor Moskou een vies woord inZwarte ministers in ^Rhodesie vormen partij adrid beslist dvandaag over -^vrijlating Carrillo Dodental in Zuid-Afrika nu 136 Behoudend politicus wil Palestijnse eenheidspartij Voetgangers pakken Stap tegen verzetsbeweging >ze^m j 'ersconferentie Italianen afgebroken Politie inspecteur organiseerde moord op Fransman Broglie Staker gepakt Portugees parlement keurt economische plannen Soares goed Breznjew wil snel ondertekening van nieuw SALT- akkoord Sowjet-dissidenten beschuldigen politie Vrees voor verdeeldheid binnen Sowjet-blok ,TE1bNDERDAG 30 DECEMBER 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 rij klj M. O lama aers SALISBURY, (Reuter, AP) Twee van de vier zwarte ministers uit de Rhodesische regering zijn iet Dtfgetreden en hebben een eigen politieke partij opgericht. De twee afgetreden ministers zijn de ct ijtamhoofden Jeremiah Chirau en Kaisra Ndeweni. Hun partij heet de Verenigde Volksorganisatie êr dJan Zimbabwe en heeft als officiële afkorting ZUPO. ;n woordvoerder van de nieuwe irtij zei dat de ZUPO wil proberen ;n brug te slaan tussen de (blanke) gering en de zwarte verzetsbewe- ?n living zoals die is georganiseerd in de C, de Afrikaanse Nationale Raad. tenisfria de leiding van de traditionele ;ammen in Rhodesië zou de ZUPO p steun bij een meerderheid van de warte bevolking van Rhodesië kun- ten rekenen. De partij zou nu al de teun genieten van 250 stamhoofden 450 dorpshoofden. {en woordvoerder van de zwarte lei- Ier Joshua Nkomo gaf gisteren als (ommentaar dat de nieuwe partij bij de bevolking geen 'voet aan wal' zou krijgen. De zwarte verzetsbeweging heeft zich altijd heftig gekeerd tegen de zwarten, die zitting hebben geno men in de regering van Ian Smith. Enkele maanden geleden besloot Smith vier zwarte stamhoofden in zijn tot dan geheel blanke regering op te nemen. Chirau en Ndeweni hebben nu laten weten dat zij in hun functie van minister toch te weinig kunnen doen voor hun volk. Zij zeggen dat zij de ZUPO hebben opgericht uit 'diepe bezorgdheid' over het welzijn van de smeij 1 MADRID (AP, UPI, Reuter) Vandaag zal in Madrid worden [besloten of de Spaanse communistenleider Santiago Carrillo op {vrije voeten zal worden gesteld. Dit is gisteren in regeringskrin gen in de Spaanse hoofdstad vernomen. larrillo werd samen met zeven ande- ■e leden van het dagelijks bestuur 'an de communistische partij aan- aanjgehouden wegens het houden van ■en verboden politieke bijeenkomst. >e Spaanse oppositie heeft gisteren laten weten de besprekingen met de igering over de democratisering 'an Spanje te zullen opschorten tot le acht communistische leiders zijn rij gelaten. Spaanse politie heeft gisteren ingegrepen in een persconferentie lie een delegatie van Italiaanse par- lemantariërs in Madrid hield om te jleiten voor de vrijlating van Car rillo. Italianen maakten ernstig be swaar en deelden mee dat zij zouden VTagen om een onderhoud met pre mier Adolfo Suarez. Toen de persconferentie van de Italiaanse de legatie in een hotelzaal was begon nen, kwamen twee rechercheurs bin nen en deelden mee dat zij werd afgebroken omdat er geen vergun ning voor was afgegeven, nsti - ,n De Italiaanse communistische afge- _7n. vaardigde Giuseppe d'Amelazei: „In alle democratische landen in Europa erai kunnen wij praten zonder speciale vergunning". Hij zei dat het duidelijk was dat berichten over een verandering in Spanje ten gunste van de demo cratie, „onjuist" waren. De christen-, democraat Carlo Fracanzani, die sprak uit naam van de vijf man sterke delegatie, noemde het afbre ken van de persconferentie een „ern stige schending van de basisvrij heden". Hij en zijn collega's zullen in Italië en bij internationale organisaties waarvan zij lid zijn, krachtig protes teren. In een schriftelijke verklaring die de delegatie de aanwezige journalisten ter hand stelde, stond dat haar leden niet in staat waren gesteld een lid van het Spaanse kabinet te spreken over de aanhouding van Carrillo en 2even andere bestuursleden van de illegale Spaanse communistische partij een week geleden. „De delegatie beschouwt deze hou ding als niet te rechtvaardigen en strijdig met alle internationale be ginselen en gewoonten", aldus de verklaring. CHICAGO (Reuter) Geïnspireerd op de speelfilm Death Race (Wedren des doods) wordt in Amerikaanse amusementshallen nu een gelijknamig spel jeespeeld, waarbij het de kunst is om als automobilist zo veel mogelijk VOrdlvoetgangers om zeep te helpen. L zuil en li j)e elektronische kast is voorzioen van een autostuur en een gaspedaal. Met die lirecjbedieningsorganen zet de speler zijn jacht in op het wandelende grofwild, dat 1 me(op het scherm voor zijn neus een goed heenkomen probeert te zoeken. Bij ac^|,.succes" slaakt de kast een bloedstollende gil. in o| Volgens insiders is Death Race een rage aan het worden in automatenhallen, i^cafés en andere gelegenheden met ffipperachtig vermaak. Het Nationale veiligheidsbureau in Amerika ziet in de koppeling van het beleven van geweld met feitelijke gedragspatronen bij de speler een venijnig gevaar. gewone mensen van Zimbabwe (de Afrikaanse naam voor Rhodesië). Democratisch' Hun partij wil een Afrikaans meer derheidsbewind op zo kort mogelijke termijn, en zo een eind maken aan 'dit waanzinnig bloedvergieten', waarmee kennelijk op de guerrilla wordt gedoeld. ZUPO is voor demo cratische instellingen, onderne mersvrijheid, lidmaatschap van Zimbabwe van de 'vrije wereld' en zal streven naar 'beëindiging van in timidatie en discriminatie'. Van veel kanten is de partij 'ruime financiële steun toegezegd', aldus een woor- voerder. De regering-Smit is al enige tijd ac tief met het aansporen van 'gematig de Afrikanen' om deel te nemen aan pogingen een grondwettelijke rege ling voor Rhodesië tot stand te bren gen. De besprekingen in Genève worden gevoerd tussen de delegatie van Ian Smith en vier nationalis tische bewegingen, die door de blan ke minderheidsregering allen als 'ra dicaal en extremistisch' worden ge zien. In Salisbury wordt aangeno men dat de oprichting van ZUPO dus op de sympathie van de regering mag rekenen. Het is niet bekend of ZUPO gaat proberen als deelnemer te worden toegelaten tot de Rhode- sië-conferentie. Richard op reis De Brit Ivor Richard, voorzitter van de grote Rhodesië-conferentie in Ge nève, maakt deze dagen een rondreis door zuidelijk Afrika. Hij begint zijn diplomatieke missie volgens het mo del-Kissinger vandaag met bespre kingen in Loesaka met de Zambi- aanse president Kaoenda. Vrijdag gaat hij naar de Rhodesische hoofd stad Salisbury voor een gesprek met Ian Smith. Daarna staat een ont moeting met de Zuidafrikaanse pre mier John Vorster op het pro gramma. Richard zal proberen wat verder te komen met de samenstelling van een Rhodesische regering, die de machtsoverdracht van blank aan zwart moet regelen. De Rhodesië- conferentie moet 17 januari weer be ginnen in Genève. PARIJS De moord op oud minister Jean de Broglie is georgani seerd door een inspecteur van de Franse politie. Dit heeft minister van binnenlandse zaken Michel Po- niatowski gisteren bekendgemaakt. De minister noemde zes personen, onder wie de inspecteur, die in ver band met de moord op Broglie zijn gearresteerd. Deze werd vorige week op straat doodgeschoten. Bij de ver dachten zijn twee zakenrelaties van de 55-jarige zakenman. Poniatowski zei dat het motief voor de moord was een door de Broglie gegarandeerde lening van vier mil joen frank. Deze banklening was verstrekt aan Pierre de Varga en Patrick Allenet de Ribemont, de twee eerder genoemde zakenrela ties. Deze botsing tussen een politieman en een beto ger deed zich voor in de Amerikaanse staat Flo rida. De betoger neemt deel aan een staking van hotel- en restaurantper- soneel die verscheidene grote hotels in Florida heeft getroffen. In deze staat is het in deze tijd van het jaar erg druk met toeristen. De hotel eigenaren proberen de staking te breken door personeel in dienst te nemen dat niet is aange sloten bij de vakbonden. Dat lokt dan weer reac ties uit van de stakers, waardoor het de afgelo pen dagen in Florida en kele malen tot politie optreden kwam. JOHANNESBURG (UPI, Reu ter) De Zuidafrikaanse poli tie heeft gisteren weer nieuwe gegevens verstrekt over de on geregeldheden die zich met de kerst en direct daarna in Zuid- Afrika hebben voorgedaan. Zij komt nu tot een totaal van 136 doden. De meeste doden zouden zijn geval len in Natal bij twee verschillende botsingen tussen groepen zwarten van verschillende stammen. Bij een ruzie om een stuk land zouden 39 doden zijn gevallen en bij een stam mentwist in een ander deel van Na- tal nog eens twintig. Verder waren er 26 slachtoffers te betreuren bij de onlusten in de Kaapse zwarte ste den. Bij kleinere incidenten over het hele land verspreid zijn volgens de politie nog eens minstens 45 doden gevallen. Vechtpartijen met dodelijke afloop zijn in Zuid-Afrika geen zeldzaam heid. Vooral in plaatsen en streken waar veel zwarten bijelkaar wonen onder vaak zeer slechte omstandig heden komt het vaak tot dergelijke incidenten. Als oorzaken daarvoor worden genoemd slechte woontoe standen, werkloosheid en het daar uit voortvloeiend drankgebruik. Moeilijkheden zijn er ook nog al eens met de zogenaamde trekarbeiders. Dat zijn mannen die om te kunnen werken vaak maandenlang ver van eigen huis en familie in de dichtbe volkte zwarte steden moeten doorbrengen. De ongeregeldheden bij Kaapstad van de afgelopen we ken begonnen ook met vechtpartijen tussen deze trekarbeiders en stu denten. AMMAN (UPI) De conservatieve Palestijnse politicus sjeik Mohammed Ali Jaabari heeft gisteren gepleit voor de vorming van een nieuw Palestijns Politiek Front dat wordt losgemaakt van de Palestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO). Jaabari, de voormalige burgemees ter van Hebron op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever kwam maandag in Amman aan voor besprekingen met koning Hoessein van Jordanië. „Ik stel de vorming voor van één enkele politieke partij, de „Landpartij", teneinde verschil len van mening en onenigheid onder Palestijnen te voorkomen," aldus Jaabari tegen journalisten. „I „Ik behoor tot geen enkele partij. Ik heb geen betrekkingen met de PLO of verzetsorganisaties, noch verzet ik mij tegen hen." De 76-jarige sjeik kritiseerde zowel de politiek van de Verenigde Staten als die van de Sowjet-Unie inzake het Midden-Oosten en zei „geen op lossing voor de Palestijnse kwestie te voorzien met het bestaan van Is raëlische nederzettingen in bezette Arabische gebieden De enige op lossing voor dit vraagstuk is de te rugtrekking van Israëlische troepen en hun vervanging door troepen van de Verenigde Naties of de Arabische Liga gedurende vijf jaar totdat de Palestijnen gereed zijn voor zelfbeschikking." Jaabari is dikwijls door de PLO be schuldigd van collaboratie met de Israëlische militaire bezetters. Eer der dit jaar verloor hij zijn burge meestersambt ten gunste van een PLO-gezinde kandidaat. Makeni (AP, UPI, Reuter) De af gelopen maand zijn in Zambia onge veer 800 vluchtelingen uit Angola aangekomen, de meesten na een tocht van zeven maanden door het oerwoud. De vluchtelingen zijn af komstig uit het voormalige Unita- gebied in Zuid-Angola, en zijn ver trokken toen deze beweging de strijd verloor tegen de nu regerende MPLA. Volgens sommigen wordt er nog steeds gevochten, maar anderen zeggen dat alles rustig was sinds de MPLA de macht overnam. Op hun tocht leefden ze van fruit en vis en van voedsel dat ze in dorpen kregen in ruil voor meegebrachte spullen. In Zambia wonen nu ongeveer 16.000 Angolese vluchtelingen. De meesten zijn indertijd gevlucht voor de koloniale oorlog en verblijven hier al jaren. Ongeveer 2.000 van hen zijn aangekomen tijdens de strijd tussen verschillende bevrijdingsbe wegingen, het afgelopen jaar. LISSABON (AFP, Reuter) Portu- gals socialistische minderheidsrege ring heeft gisteren twee stemmingen in het parlement gewonnen waaraan zij haar aanblijven verbonden had. Ondanks sterke kritiek van de oppo sitiepartijen behaalde de regering een meerderheid van 31 stemmen in een debat over het economisch plan voor het volgend jaar. De grootste oppositiepartij de (centristische) so ciaaldemocratische partij (PSD) stemde tegen, maar de communisten en het (conservatieve) sociaaldemo cratisch centrum (CDS) onthielden zich van stemming. Bij een daaropvolgende stemming over de begroting voor 1977 onthiel den de drie belangrijkste oppositie partijen zich van stemming. Alleen twee dissidenten van de socialis tische partij en de Maoistische afge vaardigde stemden tegen. De twee dissidenten, die behoren tot de „ar- beidersvleugel" van de partij, zullen vrijwel zeker uit de partij gezet wor den, maar zij zullen als onafhankelij- ken hun zetel kunnen behouden. De economische plannen van de Por tugese regering houden rekening met een jaarlijks tekort van vijf mil jard gulden op de begroting. De rege ring hoopt haar inkomsten te vergro ten door een verhoging van de indi recte belastingen en een afremming van de binnenlandse consumptie. De plannen zijn erop gericht om de be voorrading van de economie van de belangrijkste goederen te garande ren, de werkeloosheid te verkleinen en de inflatie terug te drijven. MOSKOU (UPI, Reuter) De Rus sische partijleider. Leonid Breznjew, heeft gisteren verklaard dat de zo spoedig mogelijke onder tekening van een nieuw akkoord ter beperking van de strategische kernwapens (SALT) de be langrijkste stap zou zijn ter verbete ring van de betrekkingen tussen de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten in 1977. Hij deed dit in een vraagge sprek met columnist J. Kingsbury van het krantenconcern Hearst, waarvan het officiële Russische persbureau de tekst bracht van Breznjews antwoorden op drie vragen. Breznjew zei ook dat hij voorstan der was van een topconferentie met de tot president gekozen Jimmy Carter. Maar hij gaf te kennen dat dit afhing van vorderingen bij de besprekingen over de beperking van de strategische kernwapens Breznjew leverde verder kritiek op „bepaalde kringen" in de VS en an dere lidstaten van de Navo, die „de ene rumoerige campagne na de an dere lanceren inzake een beweerde groeiende .militaire bedreiging' van de kant van de Sowjet-Unie en die steeds nieuwe militaire fondsen ei sen en de bewapeningswedloop op voeren." MOSKOU (DPA, Reuter) - Rus sische dissidenten hebben gisteren de politie ervan beschuldigd dat zij Amerikaanse dollars, pornogra fische ansichtkaarten en een oud geweer plaatsten tijdens huiszoe kingen in de appartementen van vijf Oekraïense dissidenten. De huiszoekingen vonden op 24 de cember plaats bij een Oekralijense groep die gevormd was om na te gaan of de humanitaire besluiten van de Europese veiligheidsconfe rentie in Helsinki worden uitge voerd. door J. den Boef Nu de Sowjet-Unie de economische en militaire banden met de van haar afhankelijke Oosteuro- pese landen heeft verstevigd, besteedt zij weer volop aandacht aan het ideologische probleem, veroorzaakt door de afwijkende interpretatie van de grote Westeuropese communistische partijen .over de verwezenlijking van het socialisme. ."Daartoe werd in de Bulgaarse hoofd stad Sofia een conferentie van ideo- e giogen gehouden, afkomstig uit de Bowjet-Unie, Polen, de DDR, Tsje- legïfchoslowakije, Hongarije, Roemenië, d Buiten-Mongolië en Cuba. dafaa afloop van de driedaagse bespre- hierkingen werd geen slotresolutie gepu- ;ere Pliceerd Daar hoeft geen bijzondere ze betekenis aan gehecht te worden, omdat het mogelijk niet de bedoe- g van de organisatoren is geweest, iet een éénsluidend standpunt voor le dag te komen. Een eenvoudige 'erklaring daarvoor is, dat er onder ideologen van de deelnemende inden geen eenheid van opvatting staat over het verschijnsel, dat [emakshalve „Eurocommunisme" 'ordt genoemd. Iet gebrek aan overeenstemming is lisschien oip zichzelf wel aanleiding aee%eweest tot het beleggen van de bij enkomst. Bijna verontschuldigend pretoerklaarde Alexander Liloff, politbu- tisëolid van de Bulgaarse communis- jinitische partij „dat kritiek op het „Eu- 3f vjrocommunisme" geen terechtwij- ing is aan het adres van enkele /esteuropese communistische par- wt Itijen. Zij richt zich vooral tegen de •urgerlijke propaganda die dit be grip uitgedacht en in omloop ge bracht heeft om de Westeuropese communistische partijen tegen de partijen in landen van het socialis tische wereldsysteem uit te spelen", aldus Liloff. Niet frontaal De sowjet-theoreticus Constantin Zadorow zei volgens het Bulgaarse persbureau B.T.A.: „De tegenstan ders van het socialisme vallen hun doel niet meer frontaal aan, maar maken gebruik van een „intellectu eel communisme" om hun kritiek te uiten. Een werkelijk socialistische omvormiung van de maatschappij is slechts mogelijk, als de communis ten een leidende rol spelen", aldus Zadorow die westelijke opvattingen over een meerpartijen-democratie scherp veroordeelde. Na afloop van de conferentie kon Liloff slechts meedelen dat „op nieuw de politieke en ideologische eenheid van de communistische partij van de Sovjet-Unie en de par tijen in de overige socialistische lan den tot uitdrukking was gekomen". In zekere zin had Liloff gelijk toen Tenslotte is er een oneigenlijk ge bruik van het begrip bij degenen die niets van „Eurocommunisme" wat dat ook betekenen mag moe ten hebben, maar er wel iets in zien om er de ontwikkelingen binnen het Sowjet-blok mee te beïnvloeden. hij verklaarde dat het begrip „Euro communisme" niet door de Westeu ropese communistische partijen wordt gebruikt, maar dat het wat al te gemakkelijk ingang heeft gevon den in de spraak-en schrijfgewoon ten van politici en journalisten in de westelijke landen. Dit neemt echter niet weg dat volgens l'Unit&, de Ita liaanse partijleider Enrico Berlingu- er een half jaar geleden op de Oostberlijnse topconferentie van Europese communistische partijen heeft verklaard dat het begrip „Eu rocommunisme" weliswaar niet door de Westeuropese communis tische partijen zelf was uitgedacht, maar niettemin „enigszins hun stre ven en positie weergeeft". Men zou kunnen zeggen, dat in Westeuropese kringen een tweeërlei gebruik wordt gemaakt van het be grip „Eurocommunisme". Er is een stroming die er eenvoudig een ver schijnsel mee wil registreren om dui delijk te maken, waar over het gaat. Het wordt echter ook als politiek middel aangewend om een typering te geven van wat men aanvaardbaar acht in landen als Italië en mogelijk ook Frankrijk. Weigering De ideologen in Sofia wonden zich in werkelijkheid echter over geen van deze drie groepen op. Zij maak ten zich slechts zorgen om het feit dat de Westeuropese communis tische partijen (van Italië, Frankrijk en Spanje om de belangrijkste te noemen) die zelf aanleiding hebben gegeven tot het ontstaan van het begrip „Eurocommunisme". weige ren om het te veroordelen. Uit de al geciteerde opmerking van Berlin^u- er blijkt het tegendeel. En dat is te begrijpen, als men de politie'.e situ atie in Italië bekijkt. De PvJI heeft alleen een kans om de rr eerderheid in het parlement te behalen als zij nog breder wordt aanvaard als een partij, die volkomen onafhankelijk van Moskou is. Tegen deze achtergrond bekeken, is het mogelijk een tegenstelling te zien tussen het door de Westeurope se communistische partijen niet ge bruikte, maar voor haar wel aange naam klinkende „Eurocommunis me" en het door de Sowjet-Unie gepropageerde „Wereldcommunis me". Die tegenstelling behoeft er. wat de Italiaanse, Franse en Spaan se communisten betreft zeker op langer termijn gezien niet te zijn. Door haar bestaan niet tegen te spreken en daarmee het vermóeden dat er wel degelijk van een zekere verwijdering sprake is, brengen zij echter de Sowjet-Unie binnen het Sowjetblok in verlegenheid. Van Roemenië is al vele Jaren be kend dat het een „eigen weg" naar het „socialisme" wil bewandelen, vooral voor het verkrijgen of behou den van nationale zelfstandigheid. Ook in Hongarije heeft de tijd niet stil gestaan, als men mag geloven wat partijleider Janos Kadar on langs tijdens een officieel bezoek aan Oostenrijk in Wenen heeft ver klaard. Toen men hem vroeg of hij het „Eurocommunisme" eveneens als een door de bourgeoisie uitge dacht en tegen de Sowjet-Unie ge richt concept beschouwde, antwoor dde hij: „Ik ben het met deze opstel ling niet eens." Hij maakte echter niet duidelijk hoe hij er verder over dacht. Enige tijd later publiceerde het Joe goslavische nieuwsagentschap Tan- joeg een resolutie, die de Hongaarse communistische partij zou hebben aanvaard met betrekking tot vraagstukken van het soeiallsme, de democratie het internationalisme. Hierin wordt gezegd „dat het aan de Westeuropese communistische par tijen overgelaten moet worden, zelf hun politiek en taktiek te bepalen". Gezien de successen die de Italiaan se en Franse partijen hebben ge boekt, zou „een verstandige standpuntbepaling gerespecteerd moeten worden". Ook werd gepleit voor „eenheid, kameraadschappelij ke solidariteit en gemeenschappelij ke opvattingen, op basis van de au tonomie en gelijkheid van de broe derpartijen en hun vrijwillige sa menwerking". Dat in het door Tanjoeg gepubli ceerde document ook wordt gespro ken over de sleutelrol van het „pro letarisch internationalisme" (een begrip waaraan de Sowjet-Unie haar leidende rol wil ontlenen) is vanzelf sprekend. Voor Moskou moet de in houd van de resolutie desondanks tot enige ongerustheid aanleiding geven. De Sowjetleiders zullen zich afvragen of in Hongarije ook reeds enige invloed valt te bespeuren van het afwijkende gedrag van de West europese communistische partijen. Verdeeldheid Duidelijk is, dat men in Moskou nog liever vandaag dan morgen een eind zou willen maken aan de „eigen weg", die de Westeuropese commu nistische partijen met welke be doelingen dan ook willen bewan delen. Ongetwijfeld zal het meer dan al het geval was gaan proberen, verdeeldheid te zaaien binnen deze partijen en zo de leiding daarvan te dwingen, op de „goede weg" terug te keren. De omstandigheden lijken De Italiaanse partijleider Enrico Ber- lingucr, die de leidera in het Kremlin niet louter genoegen verschaft. voor zulke pogingen niet ongunstig, omdat de Italiaanse communisten met enorme Interne problemen kampen, nu de PCI een minder heidskabinet van christen democraten in het zadel houdt en het in Frankrijk bepaald niet botert tussen communisten en socialisten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7