potje smaak
Calvé pindasatésaus moet er zijn
Oorlogsdocumentatie
had Scheffer
moeten „screenen"
Verruiming deelarbeid
Surinamers voor rechter aparte groep
nderzoek woningbehoefte
et twee jaar vertraagd
E
K ABN
CVMF stelt melding
Ontslagen uit
Treinen
Sparen.
Kies de hoogste rente bij de ABN.
Resultaten pas begin 1978 beschikbaar
Auto onder trein
'h™ twee zwaargewonden
.Internationaal
tribunaal voor
Michail Stern'
H'
'Kamer verwijt
Van Agt niets
Werkgever krijgt tegemoetkoming
Uit onderzoek van criminoloog R. Jongman blijkt:
^TE5NDERDAG 30 DECEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Jfflfran onze parlementsredactie
0EN HAAG Het onderzoek naar de woningbehoefte in Nederland, dat al in 1973 door het
ninisterie van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening was aangekondigd, heeft grote vertraging
>pgelopen. De resultaten van dit onderzoek moesten eigenlijk al begin dit jaar voorhanden zijn,
en inaar zullen nu naar verwachting pas twee jaar later, dus begin 1978, nuttig kunnen worden
ft ki tebruikt.
role )it blijkt uit een mededeling van het
landelijk werkverband huisves-
n delinSsnood dat de sterke vertraging
;n li oeschrijft aan een slecht samenspel
an het ministerie van volkshuisves-
ias $ng en het Centraal Bureau voor de
idenPtatistiek- dat het onderzoek uit-
oert. Bovendien is men bij hét CBS
en rfoor de verhuizing naar Limburg in
iroblemen geraakt, aldus het verk-
en Jerband.
53« groots opgezette onderzoek op
lt J reertigduizend adressen, met in to-
'jj aal 120.000 mensen, wordt nu
'waarschijnlijk pas in de tweede helft
imic
van het volgend jaar gehouden. Men
is nu nog niet verder dan voorberei
dende onderzoeken, waaronder een
proefenquéte onder een klein aantal
huishoudens. Ook de gegevens daar
van zijn nog niet uitgewerkt, aldus
het werkverband.
In de toelichting op de begroting
voor 1974 kondigden de bewindslie
den Gruijters, Schaefer en Van Dam,
het woningbehoefteonderzoek aan,
als een noodzakelijke basis voor toe
komstig huisvestingsbeleid. Het on
derzoek richt zich op de wensen van
bewoners wat betreft type, grootte,
ligging, uitrusting en prijs van de
aa
n va
loeiJTRECHT VMF-Stork heeft de melding van collectieve
mtslagen bij de gieterijen in Hengelo en Utrecht en de SPPM
is erfStork Plastics Processing Machinery) in Hengelo (350 man)
ing opgeschort. De vakbonden zijn uitgenodigd voor een gesprek dat
zuii^rolgende week wordt gehouden,
eras
reke jerder had de mededeling, dat VMF
estn^e procedure ingevolge de wet Mel-
e*d Collectief Ontslag nog voor het
find van het jaar zou starten, geleid
breiJt°t verontwaardigde reacties van de
rratfcdnden. Zij namen uit protest niet
h gadeel aan de voor 28 december uitge-
in djjchreven vergadering met de raad
n witman bestuur. De Industriebonden
Ie br1^ en NKV waren bovendien van
n ja ^an °h» zich begin volgende week
kar
he
loos
Van een verslaggever
jeiij HARDERWIJK Op de met knip-
elofl perlichten beveiligde overweg aan
eziei de Zandlaan in Harderwijk is een
maa personenauto gegrepen door de in-
iet tercity Zwolle-Amersfoort. De auto
Eei werd bestuurd door de 23-jarige J.H.
mau Schoonhoven uit Hierden, die met
mp^izijn verloofde mei, D. van Ark uit
Hierden zwaar gewond werd. De
wrakstukken van de auto lagen over
een grote afstand langs de spoor-
baan verspreid. Het baanvak Zwol-
i le-Amersfoort is over beide sporen
met hun leden te beraden over acties
binnen het concern.
Eergisteren liet de voorzitter van de
raad van bestuur, Jhr. F. O. J. Sic-
kinghe, weten, dat de meldingspro
cedure ondanks de protesten van de
bonden toch zou worden gestart. De
reden voor de „ommezwaai" is vol
gens Jhr. Sickinghe, dat VMF over
tuigd is van de noodzaak van goed
overleg met de vakorganisaties. Hij
zegt, dat er de afgelopen dagen veel
verzoeken om wat „ruimte" zijn ge
komen van werknemers in de bedrij
ven die moeilijkheden vreesden, me
de door de aangekondigde acties. De
datum vóór het overleg met de bon
den is nog niet precies vastgesteld.
Waarschijnlijk wordt het eind vol
gende week. De bonden, verheugd
over het VMF-besluit, zullen de uit
nodiging aanvaarden.
Over het verzoek van VMF aan eco
nomische zaken om financiële steun
voor de herstructurering van de ij
zergieterijen, zal minister Lubbers
pas volgende maand een beslissing
nemen.
woning. Gelet zou speciaal worden
op wensen en noden van bijzondere
groepen, zoals buitenlandse werkne
mers, alleenstaanden, gehandicap
ten en bejaarden. De gegevens zou
den regionaal moeten kunnen wor
den uitgesplitst.
Ook in de begrotingstoelichting voor
1974 kondigden de bewindslieden
een onderzoek aan naar de kwaliteit
van de Nederlandse woningen. Dat
onderzoek is onlangs afgerond, en de
gegevens worden nu op het ministe
rie geanalyseerd. Het landelijk
werkverband huisvestingsnood twij
felt echter ernstig aan de waarde van
de gegevens, omdat ze niet regionaal
uit te splitsen zijn, en er dus voor het
zo belangrijke beleid in de regio in
feite geen conclusies aan te verbin
den zijn. Bovendien betreurt het
werkverband het dat er geen koppe
ling is aangebracht met het onder
zoek naar de woningbehoefte. Door
deze koppeling zouden veel meer
bruikbare gegevens op tafel zijn
gekomen.
Vervolg van pagina 1
Nu de vooruitzichten zijn dat het
blijft 'winteren' wordt hier en daar
uiteraard al aan schaatsen gedacht.
In Vorden in de Gelderse Achter
hoek durft men echter de schaatsen
nog niet uit het vet te halen. De
ijsbaanvereniging heeft tot nog toe
vergeefs geprobeerd de ijsbaan ach
ter de huishoudschool onder te laten
lopen. Het water wordt meteen door
de grond opgenomen, wat volgens
deskundigen een gevolg van de dro
ge zomer is.
Een andere tegenvaller voor
schaatsliefhebbers is dat de Vorden-
se Beek nog steeds droog staat. Aan
het waterschap is gevraagd, water
naar de beek over te brengen. Ook
wordt er over gedacht de waterlei
ding maatschappij te verzoeken wa
ter voor de beek te leveren, maar dat
kan een dure grap worden. Het be
stuur van de ijsbaanvereniging
blijft er intussen naar streven de
ijsbaan bij aanhoudende vorst op
niet al te lange termijn berijdbaar te
krijgen.
Nooit flauw en niet te scherp.
Precies de juiste smaak
bij vlees, kip, fondue en
barbecue. Dat is Calvé
pindasatésaus. Een
saus zoals alleen Calvé
kan maken. Lekker om altijd in huis
te hebben. Zo'n potje smaak.
CPU10T4K 100
Dr. Van den Heuvel:
DEN HAAG De secretaris-ge
neraal van de hervormde synode, dr
A. H. van den Heuvel, heeft voorge
steld in ons land een internationaal
tribunaal te organiseren voor de
joodse arts dr Michail Stern. Dr.
Stem, een arts in de Oekraine, werd
op 31 december 1974 in de Sowjet-
Unie veroordeeld tot acht jaar
werkkamp. Tegen het vonnis is van
vele zijden geprotesteerd, onder
meer door vijftig nobelprijswin-
naars, duizenden artsen, we
tenschapsmensen en kunstenaars.
Dr. Van den Heuvel doet zijn voor
stel in een open brief. Hij zegt hierin,,
dat de veroordeling van dr Stern
vrijwel neerkomt op een doodvon
nis, gezien de gezondheidstoestand
van dr Stem. Het vonnis is niet
alleen absurd, aldus dr Van den
Heuvel, maar ook in strijd met de
wetten van de Sowjet-Unie zelf. Dr.
Van den Heuvel noemt de veroorde
ling van dr Stem niet alleen een
bedreiging voor dr Stem zelf, maar
ook voor miljoenen andere mensen.
Dr Michail Stem (58) werd gear
resteerd nadat hij geweigerd had
zijn twee zoons te verbieden uit de
Sowjet-Unie naar Israel te emigre
ren. Dr Stern werd veroordeeld op
beschuldiging, dat hij gedurende de
25 jaar van zijn artsenpraktijk geld
had gevraagd voor medische hande
lingen voor een totaal van 775 roe
bel.
(ADVERTENTIE)
geruime tijd gestremd geweest.
.•Opdracht Scheffer
wisVan onze parlementsredactie
oc2iDEN HAAG Politieke kringen in
j hetDen Haag vinden dat minister Van
- Agt niets te verwijten is over het feit
j. \ydat hij niet op de hoogte was van de
Zee veroordeling van dr. Scheffer voor de
:>r moord op de ex-koerierster Kitty
I 'avan der Have. Alleen het CPN-
varjKamerlid Wolff vindt dat de minis-
Ij, ter wel van de zaak op de hoogte had
Nen,moeten zijn.
'olkomen terecht heeft de minister
ach gehouden aan de wet op de
justitiële documentatie, zo wordt ge-
edeneerd. Deze wet verbiedt name-
Ijk dat bepaalde gegevens uit ie-
lands strafblad onbeperkt „onthou-
ïn" worden. Als de minister dr.
icheffer toch op dit punt „ge-
iscreend" had, zou hij de wet hebben
iperj°vertreden, zo zegt onder meer me
vrouw mr. H. Singer-Dekker, oud-lid
van de Tweede Kamer voor de PvdA,
jdie onlangs een boek publiceerde
tfunj°ver de wet op de justitiële docu
mentatie.
vat
Bij de heer Scheffer was het
y pjBtrafblad al na vier jaar weer
-loiischoon" omdat hij slechts een voor-
menjwaardelijke veroordeling kreeg.
Paarna wordt zo'n straf dan nog wel
qpgetekend in het archief van de
justitiële documentatie, maar de ge-
vgevens hieruit mogen na vijfentwin
tig jaar zeker niet meer zonder meer
1Ci jgelicht worden, behalve in het geval
dat iemand ergens gratie voor
Vraagt.
iai ^Niet verstandig
Inmiddels gaan er onder de Tweede
(Kamerleden wel steeds meer stem
men op die het niet verstandig ach-
I^ten om dr. Scheffer het historisch
pajjonderzoek naar de zaak-Menten van-
)nesaf 1945 te laten verrichten. Hierbij
telt zwaar mee, dat Scheffer ver
zuimde de minister nog eens expli
ciet over de zaak Kitty van der Have
BO0in te lichten, toen deze hem op ad-
Vies van de vorige aangezochte, dr.
r (jHeyder, benaderde.
in.).L
ïomenteel beraadt minister Van
.gt zich nog over de vraag of het
erzoek aan dr. Scheffer ge-
landhaafd dient te worden. Be
langrijke overweging hierbij is dat
davits maar elke schijn moet worden
'heoVerrneden dat het onderzoek niet
>ggtvlekkeloos zou worden verricht, of
?s e#!at er aan de resultaten zal kunnen
s oöWorden getwijfeld op grond van het
egefverleden van de onderzoeker. Giste-
ef Ufen heeft Van Agt hierover gespro
eteen met verschillende niet met name
jaalgenoemde raadgevers Verwacht
wordt dat hij in overleg met dr
(Scheffer vandaag zal beslissen.
Van onze juridische medewerker mr. N. D. Jörg
Niet voor het eerst is de „justitiële documentatie" weer in het geding, nu met betrekking tot het
verleden van de wetenschappelijke onderzoeken naar het verleden van de affaire-Menten, de
heer H. J. Scheffer, Onder „justitiële documentatie" wordt de registratie van justitiële gegevens
en het verschaffen van inlichtingen uit die registers begrepen. Dat is in één wet en een aantal
uitvoeringsbesluiten geregeld tussen 1955 en 1958.
Er bestaan twee registers. 1. Het
algemeen documentatieregister,
met beperkingen), de wijze van af
doening (transactie of vonnis bij
voorbeeld) en de ten uitvoer leg
ging. Het wordt niet'„gezuiverd"
(behalve bij overlijden bij de tach
tigste verjaardag). Het staat ten
dienste van de justitiële autoritei
ten maar ook aan bijvoorbeeld de
BVD, de rijksbelastingsdienst, de
BB, de PTT. NS, KLM, met het oog
op benoeming en ontslag van per
soneel.
Ten tweede: het strafregister. Dit
bevat de strafbladen betreffende
onherroepelijke veroordelingen ter
zake van misdrijven en die overtre
dingen waar vrijheidsstraf is opge
legd. Hier vindt wel zuivering
plaats na verloop van tijd, afhanke
lijk van de soort en duur van de
opgelegde Straf. Het strafregister is
de basis voor de afgifte van verkla
ringen omtrent het gedrag. De af
gifte daarvan kan door de burge
meester worden geweigerd als de
aanvrager nog een strafblad heeft.
Zo'n verklaring omtrent het gedrag
wordt veelal door toekomstige
werkgevers gevraagd. Dat vormt
ook de tweede bedoeling van de
jüstitiële documentatie: werkge
vers beschermen tegen de risico's
die verbonden kunnen zijn aan het
in dienst nemen van strafrechtelijk
veroordelen.
In de affaire-Scheffer ziet het er
naar uit, dat artikel 5 van het be
sluit „inlichtingen justitiële docu
mentatie" toepasselijk is. Daarin
staat o.a. dat ten behoeve van het
onderzoek naar personen die zijn of
worden belast met bepaalde
werkzaamheden in dienstbetrek
king bij de Staat der Nederlanden
inlichtingen kunnen worden ver
strekt over daden, die vermeld
stonden op de strafbalden en dan
nog alleen maar voor zover die per
sonen meer dan acht Jaar geleden
een onvoorwaardelijke vrijheids
straf opgelegd hebben gekregen.
Als minister Van Agt zich nu op dit
artikel 5 zou beroepen, is het
waarschijnlijk dat Scheffer blanco
uit de molen te voorschijn zou zijn
gekomen. Of dat beroep een sterk
argument is, valt te betwijfelen.
Wat nu gebleken is, is de juistheid
van een algemene klacht ten aan
zien van de justitiële documenta
tie. namelijk dat deze wèl functio
neert voor onbelangrijke zaken
maar niet als iets echt belangrijk is.
Van Agt zou dus niet hebben mo
gen afgaan op de justitiële docu
mentatie als hij een belangrijke
opdracht in verband met de oorlog
in ruime zin verleent. Justitiële do
cumentatie was immers ook ont
oereikend geweest als Scheffer
„fout" zou zijn geweest in de oor
log. Dat zou een even belangrijke
vraag zijn geweest bij het aanzoe
ken van onderzoekers van het ver
volgingsbeleid inzake vermoede
oorlogsmisdrijven. Dat soort vra
gen stel je aan het rijksinstituut
voor oorlogsdocumentatie en die
schakel heeft kennelijk ontbroken
sinds Van Gunsteren en justitie
met elkaar braken.
Sparen op een spaarboekje is erg gemakkelijk,
maar het geeft niet de hoogst haalbare rente.
Daarvoor hebben wij spaardeposito's of kas-
biljetten. Als u uw geld 4 jaar vastzet op een
deposito, ontvangt u 8% rente. Met een
termijn van 5 jaar wordt dat al SlA% en bij de
langst mogelijke termijn van 6 jaar zelfs 8/2%.
Ookmetkasbiljetten verwerft u hoge rente.
U koopt ze gewoon aan de balie voor
uzelf of voor 'n ander. U betaalt nu
f 604,53 en over 6 jaar en 2 maanden
krijgt u er inclusief rente f1000,-
voor terug. Wie de hoogste rente
zoekt, vindt die bij de ABN.
I Coupon voor meer informatie m
Ik wil graag meer weten over spaardeposiro's
en/of kasbiljetten.
Dhr./Mevr./Mej.:
Adres:-
Woonplaats:1
j Telefoon:
I
DEN HAAG Minister Boersma van Sociale Zaken wil de
mogelijkheden tot werken in part-time verband verruimen. Hij
heeft daartoe ingaande op 1 januari aanstaande twee
maatregelen genomen die vooral van belang zijn voor vrouwen,
die bijvoorbeeld door gezinsomstandigheden geen volledige
werkkring kunnen aanvaarden.
Ik heb reeds een rekening bij de ABN: ja/neen.
Zo ja, ABN-kantoor:
In ongefrankeerde envelop zenden aan:
Algemene Bank Nederland, Afd. O.D. 50,
Antwoordnummer 1555, Amsterdam.
Algemene Bank Nederland
Een werkgever, die een werknemer
van tussen 23 en 60 jaar voor een
gedeeltelijke werkweek in dienst
neemt voor onbepaalde tijd, kan een
tegemoetkoming in de loonkosten
van dertig procent krijgen. Voor
werknemers onder de dertig geldt
deze tegemoetkoming gedurende zes
maanden, voor die boven de dertig
twaalf maanden.
De tweede maatregel betekent een
verruiming van de tijdelijke arbeids
plaatsenregeling (TAP). Per 1 ja
nuari kunnen daarvoor ook werkne
mers met een gedeeltelijke werk
week in aanmerking komen als zij
ouder zijn dan 23 en jonger dan 60
jaar.
Voor beide regelingen gelden de vol
gende voorwaarden: De werknemer
moet naar het oordeel van de direc
teur van het arbeidsbureau op part
time werk zijn aangewezen.
Personen beneden de dertig jaar ko
men alleen in aanmerking als zij zes
maanden lang ononderbroken als
werkzoekenden ingeschreven staan.
De arbeidstijd per week moet ten
minste twintig uur zijn, verdeeld
over vijf dagen, en in elk geval korter
dan 35 uur.
In bepaalde omstandigheden mag
het minimum aantal uren zakken tot
vijftien.
De loonkosten mogen de 35 mille per
jaar niet overschrijden, inclusief so
ciale lasten, omgerekend naar een
vo^le werkweek.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Voor de rechter hebben de Surinamers het aanzienlijk
zwaarder te verduren dan Nederlanders, ook al gaat het om vergelijkbare
delicten. Die extra zware behandeling geldt niet voor Zuidmolukkers of gastar
beiders maar wel voor mensen uit de lagere milieus in vergelijking met personen
uit de hogere milieus.
Dit zijn enkele opvallende za
ken die aan het licht geko
men zijn bij de studies van
prof. R. Jongman, directeur
van het criminologisch insti
tuut te Groningen, en zijn
medewerker Taco Schilt.
Over de resultaten van dit
onderzoek hebben wij eerder
gepubliceerd, maar thans is
het rapport van de studie ver
schenen in het december
nummer van het Nederlands
tijdschrift voor criminologie.
De onderzoekers hebben zich
beperkt tot jongeren (man
nen van 18 tot 25 jaar). Ze
onderzochten in totaal 3450
diefstallen, allen gepleegd in
het jaar 1972.
De verschillen beginnen on
middellijk op te treden als
gevolg van het beslissingsbe-
leid van de politie en dat van
de officier van justitie. Jon
geren uit de lagere milieus
lopen daarbij aanzienlijk gro
tere risico's dan jongeren uit
de hogere milieus.
Recidivisten
Ook de vraag of men al eens
eerder met politie en Justitie
in aanraking is geweest
speelt een grote rol. Van de
mensen die voor het eerst
voor de rechter staan krijgt
28 procent een voorwaardelij
ke of onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf. Voor mensen
die al eens eerder werden ver
oordeeld (recidivisten) ligt
'dat op 67 procent.
Wat de eerste bestraffing be
treft kreeg 24 procent uit de
lagere milieus een onvoor
waardelijke gevangenisstraf,
uit de hogere milieus vijf pro
cent. Bij mensen die al eens
eerder gestraft zijn, de recidi
visten, komt het klasse-effect
anders tot uiting. Van de Jon
geren uit de lagere milieus
krijgt 37 procent een onvoor
waardelijke straf; de jonge
ren uit de hogere milieus kre
gen dit in vijf procent van de
gevallen.
Milieu
Het is de onderzoekers ook
opgevallen dat er een groot
verschil is in het aantal jon
geren dat uit de beide milieus
voor de rechter komt. De ho
gere milieus zijn onderverte
genwoordigd. Uit eerdere on
derzoeken van het criminolo
gisch instituut is gebleken
dat de kans dat jongeren uit
de hogere milieus voor de
rechter komen verhoudings
gewijs klein is.
De factor werkloosheid bleek
van grote invloed te zijn.
Werklozen krijgen veel vaker
een onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf dan wer
kenden.
Surinamers
Opvallend is voorts de posi
tie van de Surinamers als
groep. Hun behandeling is
misschien des te merkwaar
diger, aangezien de groep Su
rinamers verhoudingsgewijs
weinig recidivisten heeft (30
procent, tegenover 55 pro
cent van de Nederlanders).
Daar komt bij dat gebleken
is dat Surinamers veel vaker
werkloos zijn dan andere Ne
derlanders. Beperkt men zich
tot de werkende Surinamers,
dan blijkt dat deze tweemaal
zo vaak gevangenisstraf krij
gen (voor een vergelijkbaar
delict dus) als de Nederlan
ders (34 tegenover 17 pro
cent). Hun strengere behan
deling blijkt ook uit het feit
dat ze gemiddeld een langere
proeftijd krijgen in geval van
een voorwaardelijke straf. Bij
Surinamers vraagt de rechter
ook minder een voorlich
tingsrapport.
De onderzoekers conclude
ren dan ook dat de Surina
mers (in tegenstelling tot de
Zuidmolukkers) op welke
gronden dan ook een aparte
groep vormen; een groep die
strenger wordt aangepakt
dan de groep Nederlanders.
Buitenlanders
Opvallend is dat behalve de
Zuidmolukkers, ook de gast
arbeiders er betrekkelijk
gunstig afkomen. Bij hun be
handeling werd nauwelijks
verschil met overeenkomsti
ge groepen Nederlanders ge-
vonden. Alleen voor diefstal,
in vereniging gepleegd, werd
aah gastarbeiders vaker een
onvoorwaardelijke gevange
nisstraf opgelegd. Maar, voor
de overige buitenlanders wer
den weer wél grote verschil
len geconstateerd. Zij blijken
aanzienlijk vaker een onvoor
waardelijke straf te krijgen
dan Nederlanders, en in geval
van voorwaardelijke veroor
deling, is hun proeftijd
langer.
Ajus het slot van hun verslag
schrijven de onderzoekers
dat ze bepaald niet willen be
vorderen dat in de toekomst
de jongeren uit hogere mi
lieus nu ook strenger aange
pakt moeten worden. De on
derzoekers pleiten eerder
voor het omgekeerde, name
lijk dat de maatstaven die nu
gehanteerd worden als het
gaat om de beter gesitueer
den algemeen zullen worden
toegepast.
„En nu opschieten, want anders kom
ik te laat op school."
