le mens op weg naar
ijn toekomst
7CC
Grootvader en de
zeemeerminnen
Geboorte Moet dat nou w©ér?
Een vroeg feest
Uitgaven van ElsevierAferkrijgbaar bij elke boekhandel
|7 DECEMBER 1976
KERSTBIJLAGE
TROUW/KWARTET 37
I is een dag, als alle andere dagen en niets vermoedend
ip je in de trein. Het komt niet bij je op, je af te vragen of je
pavond weer op tijd terug zult zijn.
ddat er plotseling dingen gaan gebeuren die niemand die
reis is. had verwacht. De trein staat stil! Gesloten zijn de
:n! Een gijzeling! Wie had dat ooit gedacht!
allen, onderweg, hopen op de bevrijding, ze wachten
srend, op een bemiddelaar. Gebondenen zien uit naar
goede tijding. Er moet toch uitzicht zijn, en uitred-
Maar, wèar?
vijand lijkt zo sterk, hij schijnt het steeds te winnen.
ds wéér bedreigt hij ons. hij houdt ons onder schot. En in
nood besef je diep van binnen: Je kunt alleen echt vrij
i door God.
wil ons in Zijn Zoon bevrijding schenken! Hij gaf Zijn kind
de Bemiddelaar! Dit mogen wij op "t Kerstfeest steeds
denken: Jezus, Hij kwam voor ons, dat is nog altijd
ar!"
C. W. Kooij-Den Hartog, Haarlem.
?bed vlak ha Kerstmis
H k vergat op Kerstmis aan U te denken Ik dacht aan wijn,
H aart en geschenken Ik heb gelachten en vrolijk gedaan Maar
ld k heb Uw boodschap niet verstaan.
k ben wel naar de kerk gegaan 't Moest, anders had ik het
IV liet gedaan. Er werden lied'ren gezongen door een koor,
ht. Haar de woorden drongen niet tot me door.
k wachtte op het einde van de preek, Want thuis stond er
|en grote cake Te wachten tot wij hem op zouden eten,
laardoor ben ik U helemaal vergeten.
et spijt me, echt, o Heer Volgend jaar zal ik met Kerst wel
jan u denken Wilt u me nu alstublieft vergeving schenken?
bit gebed bid ik ieder jaar mee, Ik vergeet God op het
[erstfeest telkens weer, En het is toch het feest van Onze
leer, Ik weet het. en toch vergeet ik het iedere keer Het spijt
ook, Lieve Heer!
Harmke de Vries
r dan 3000 familiepakketen ayn uitgedeeld, met als inhoud: emmer, kookpot,
pcner. zeep, sardientjes, melk. vlees, schaaltjes, lepels en medicijnen. Deze pakket-
l werden uitgedeeld aan nieuwe vluchtelingen die van alles verstoken waren, onder
fciny van onze contactman Andrew E. Bishop (zonder stropdas). Elk pakket kostte
freer 30-
JIRO 2914600
stichting
comité
HULPVERLENING
ZUIO-OOST-AZIE
Postbus 1527, Groningen
meelp^,
ctori
Well
140
lord*
J** L£
"i'fl.. BI
1051
,H Pi
mlgxvcn
INFORMATIEMAP
LES8RIEF
PAPERBACK „zolang b«t "<>0 Ö»9
r«ii»e>*i*g o.or Zm<J-Viomam
ai SctMIaronOo vi«fkl«u'on POSTER
I »an vtuchtaungen u<t Zmd-VMtnem
•i STICKER por 10 stuk» •••pakt
.o FOLDER da volden ii|n «n om l*oogsten
•1 Aüonnemeniop PERSINFORMATIE", mot voe
J ut Zu'doosi-Aj.o vefscMinl omageimal g
pa' eiampiao p<
Mapie met 8e«
ADVERTENTIE
30. R
GENERALE DIAKON ALE
RAAD DER NEDERLANDSE
HERVORMDE KERK.
Postbus 14100.
Maliesingel 26, Utrecht, p,
lel. 030-332426, giro 868r. -
Pc was nog maar een kleine jongen,
toen ik in de oorlogsjaren bij m'n
grootouders kwam. Vader was on
dergedoken en moeder vond het
beter dat ik naar het platteland
zou gaan. Want daar was het veili
ger dan in de stad, bij de havens.
Het was een fijn dorp, heerlijk rus
tig. Overal kon je spelen zonder
dat een gierende tram je van de
sokken reed. Alleen de Duitsers
hadden een paar motoren en au
to's. Een een groot kanon in een
loopgraaf aan de overkant van ons
huis. 's Avonds zaten we vaak in de
kleine achterkamer. Het grote
vierkante raam had oma direct al
met bruin kaftpapier dichtgeplakt
Op een avond, tegen kerst, had ik
nogal gehuild en grootmoeder had
me troostend op zolder opgezocht.
Toen ze van de rand van het bed
opstond en nog even het laken
rechttrok, begon het Boven ons
hoorden we vliegtuigen heel ge
woon, ze kwamen dagelijks over
maar deden toch niets. Maar plot
seling werd het eentonig gebrom
onderbroken door een scherp jan
kend geluid, er weerklonken een
paar hevige knallen. De muren
van het huis sidderden. Bij de bu
ren hoorden we iemand roepen, er
sloegen deuren. Grootmoeder nam
me snel mee naar beneden, opa
_i i_ iHio moncon lanr b
Ooggetuigeverslag van een geboorte
in een dorp in Zaïre Afrika
De keuken is een hutje opgetrok
ken uit een raamwerk van gesple
ten bamboestengels waartussen
natte aarde is aangebracht, dat nu
ingedroogd, een vrij stevige con
structie vormt; het geheel is afge
werkt met een rieten dak. Op een
scheefgezakte plank staan wat
zwartgeblakerde pannen en de
roestige resten van wat in vroeger
dagen een stormlamp is geweest;
op de grond in de hoek een water
voorraad in kalebassen en in het
midden drie grote stenen waarop
de pan boven het houtvuur rust als
er gekookt wordt.
De zwangere vrouw zit op een mat
temidden van resten maniokwortel
en pindadoppen, uit te rusten van
de vorige wee; ze leunt daarbij ach
terover tegen de muur, maar bij het
begin van iedere nieuwe constrac-
tie krabbelt ze overeind en vangt
de wee dan voorover knielend op.
uren gaan zo voorbij, maar de
weecn willen niet sterker worden
en sneller komen. Om dat natuur
een handje te helpen heefh ze al het
sap van de mbolongo bladeren ge- i
dronken, maar zonder merkbaar re
sultaat.
Buiten, in het nachtelijk donker,
zitten enkele vrouwelijke familiele-
den rond een vuurtje te wachten op i
de dingen die komen gaan, pratend 1
of dommelend de tijd dodend.
Eindelijk, net als ze op weg ls naar
de latrine achter op het erf. krijgt
ze persdrang. Ze roept om hulp en
zinkt ter plaatse op haar knieën en
begint in voorover gebogen hou-
ding te persen. Een vrouw schiet te
hulp om haar in de rug te steunen,
zodat ze nu achterover gaat zitten.
De vliezen worden zichtbaar en de i
omstanders, denkend dat dit al het
kind is, moedigen haar aan om
krachtig te persen. Het komt ech
ter niet verder en de helpster die
ondersteunt, geeft het op waarop
de vrouw, weer aan zichzelf overge
laten, voorover knielend verder
perst onder luide aanmoedigingen.
Maar dan blijkt het loos alarm te
zijn geweest, want de vliezen bre
ken waarop de persdrang ver
dwijnt. Weer volgt een uur met
weeën; de vrouw blijft buiten en
loopt moeizaam wat over het erf of
zit tegen een schutting.
Gaat U dit jaar wéér in de kribbe als
een kind?
En moeten wij wéér zingen van „en-
gelkens door 't luchtruim zweven"
Of van „de herdertjes bij nachte in de
koude wind"
Moeten wij zo het grote Feest weer
gaan beleven?
Gaan wij weer denken aan de Heer,
die mensen teer bemint?
Terwijl wij hier in welvaart denken, dat
wij eeuwig leven,
En ginds een kind sterft, omdat het
geen brood meer vindt
En moeders om het leven niets meer
geven?
Of moeten wij misschien heel anders
U verwachten?
Geen hulploos kind meer, maar een
sterke Held
Als Rechter van 't heelal, die alle
krachten
Die tegen U zich keren, toornig velt,
Maar die, O wonder, toch het oordeel
wil verzachten,
van hem. die zich als zondaar bij U
heeft gemeld!
P. G. Laernoes.
Kind.
Hij zit in het brugwachtershuisje. Een peuter, een jaar of drie. hooguit vier. Een niet ernstige verwonding tekent het
resultaat van zijn onvoorzichtig oversteken.
Het is wondergoed afgelopen. Af en toe zoekt een traan z'n weg langs het kleine neusje. De patrouillewagen is snel ter
plaatse. Gezagsdragers, min of meer met snorren versiert, komen geruisloos binnen. Hun aanwezigheid is echter even
opvallend als het zwaailicht van de boevenkar.
Het kleine huisje van de bruggebaas dreigt overvol te worden. Niet de uniformen, niet de grote verbandtrommel,
verwekken vrees bij de kleine. Hooguit druppelen de tranen in wat hoger frequentie. De moeder verschijnt in de
deuropening. Oog in oog met haar kind. Eén ogenblik is ieder ademloos.
Hij vliet overeind. Zij strekt twee handen uit. „Ik heb verkeerd overgesteekt." „Kind," een omarming zoals alleen een
moecer het kan.
Er is ook één Vader die het zo doet. „Ik heb verkeerd overgesteekt."
Geen smoesjes. Geen comedie. Niet die auto, chauffeur of m'n vrindje. Niet de man, vrouw, broeder of zuster die Gij mij
gegeven hebt.
„Kind, kom bij me. Bij mij ben je veilig." Niet; „dat komt er nu van." „Ik heb verkoerd overgesteekt." Worden als een kind.
L. Noort, Valkenburg Z.H.
27. S
Het aantal toeschouwers groeit
snel. want het schemert en in het
dorp is men vroeg op. Een nieuwtje
doet vlug de ronde en de vrouwen
groepen samen, in afwachting ge
zellig babbelend. Dan richt aller
aandacht zich plots weer op de
vrouw, want ze is op een achterlig
gend akkertje opnieuw gaan per
sen, zich afzettend tegen een boom-
.Wederom snelt er een vrouw toe
om haar in de rug te steunen. Dan
komt het hoofdje door en wordt
geboren, waama de rest van het
kind vloeiend volgt, het komt op
haar zij op de aarde terecht en is
stil. De moeder laat zich met een
van pijn vertrokken gericht achter
over zakken en daarom tilt een
ander het kind voor haar op die
daarop de eerste schreeuw geeft.
Ter plaatse wordt de navelstreng
met een scheermesje doorgesneden
en de placenta begraven. In op
tocht gaat men terug naar de keu
ken waar de vrouw nu het kraam
bezoek ontvangt. Ieder mag even
het in doeken gewikkelde kind
vasthouden en bekijken. Als men
vraagt „een meisje?", slaat de moe
der trots en blij de doek terug om
door het geslacht te tonen dit extra
verheugende feit boven Iedere twlj-
i fel te verheffen, want na vier zoons
is dit haar eerste dochter.
1 naar aanleiding van een studie naar
het gedrag van de vrouw rond haar
bevalling voorjaar 1976)
Lida Goede, Amsterdam
Irwio Sbaw - WITTE
ZWANEN, ZWARTE ZWANEN (DEJOR-
DACHES) Het bock van dc grote tv-seric
DE JORDACHES. 712 hit. Paperback f24.50.
matig bedrogen en gebruikt. Zij poogt dc
vicieuze cirkel waarin zij leeft te doorbreken, i
ook daarbij wordt haar liet initiatief door gewiekte
zakenlieden uit handen genomen.
400 blz. Gebonden f28.50; na I januari 1977 f32.50
A LIS TER MACLEAN
OMNIBUS Drie beroemde roman* var
de groounccucr van «panning en avontuur in
Cén groot bock van 800 blz.: Dc gcnaJelozcn -
booreiland X13 - Póppen aan een louwtje.
Gebonden f 27,50
Godfried Bomani - DE AVONTUREN VAN PA
PINKELMAN EN TANTE
POLLEWOP Hel boek van de
tv-scne met Ton van Duinhoven
en Maya Bouma. Met foto's uit dc
tv-scne en tekeningen van Carol
Vogcs. 464 blz. Gebonden
f 24.50. De onginele stnp-
bockcn De avonturen
van Pa Pinkelman
en De avonturen
van Tante Polle wop
zijn verkrijgbaar
a f9,50.
BURDA
CULINAIR Vier
mooie kookboeken
met recepten uit
het bekende mode
blad Bur Ja, Elk deel
bevat 200 tot 250 recep
ten. geïllustreerd met tnecr dan 80 kleurenfoto's. Dc vier delen: Oven-
recepten, GriU en fondue. Desserts en zoete spijzen en
Party hapjes. 144 bit. per deel Paperbacks f 14,90 pcrdccL
Richard Cavendish ZELF DOEN IN EN OM
HET HUIS Een praktisch boek
voor hen die bij dc inrichting,
het onderhoud, dc verbete
ring en dc verfraaiing van
de woning zalfde
handen uit Je mouwen
J willen steken. Royaal
formaat (28 a 213
cm); 336 Mr; ca.
320 kli-iiriiulK-cl-
dingeiL Gel» wi
den 152.5». bin
nenkort 15730.
50 BEROEMDE DIERENVERHALEN
In het voetspoor van de succesvolle uitgaven S0
beroemde griezclverbaleo en S0 beroemde
liefdesverhalen, nu 50 beroemde dierenver
halen van oaz Emrvt Hemingway. Guy dc Mau
passant. John Updike, Donald Barrhelme. Rudyard
Kipling. Colette. Ina Boudicr-Bakker. Louis
Couperus. Antoine de Saint-Exupdry,
Oscar Wilde. Kun Tucholsky co. 320bit.
Gebonden 12430
ELSEV1ERS GROOT SPROOK
JESBOEK De bekendste sprookjes van
Andersen.Gnmm en Pcrraub, geïllustreerd
met 168 mooie vierldeurtnrekcningen.
Voordcelpnjs 119,50 gebonden; na
Ijanuan 1977 f 24.50
KLEINE WINKLER
PRINS WERELD
ATLAS Een mooie
kaart enatlas met 47
grote kaan bladen in
vier kleuren (formaat
28 >213 cm), een
alfabetische landenlijst
sinds jaren! Nu
f 29,50; binnenkort
f37,50
DE WERELD
VAN DE VOGELS
met 150Ö"
kleurenafbeel
dingen Een pracbng hoek met
verbluffende tekeningen van sic
NrslcrlanJsr kunstenaar Ad
Cameron. Een bezit voor bet
leven! Grunt formaat; 160 blz.
V(MirJeelpri|s f 2930 gebonden;
binnenkort I 3730.
HET JAAR IN WOORD
EN BEELD
Encyclopedisch Jaarboek
1976 Het belangrijkste Jat
zich in het jaar 1975 heeft
voorgedaan op het ge Ine J van
binnen- en buitenlandse poli
tiek. maatschappelijk leven,
li turk. kunst.
schap, t cc f
len film, sp
enz, in allahetits h gerang
schikte artikelen samengevat.
Met vele illustraties. Fraaie
uitvoering; royaal formaat (28
x 213etn); 39214z Gebon
den in kunstleer f 45.-
ving me onderaan de trap op ter
wijl hij me voor zich uit de kelder
Induwde. Oedrieën doken we in het
keldertje. Ik was doodsbang, in de
kelder was het volslagen donker
en de vloer voelde kil aan. Ik
hurkte tegen een ton aan die naar
spek rook. Grootmoeder streek in
het duister mi) over het hoofd. Bo
ven ons was het als een zwaar
onweer, maar veel geweldiger en
vreselijker. Opa mompelde iets
over een luchtgevecht en opende
voorzichtig het deurtje op een kier,
het flitste overal en plotseling
spatte een wilde vuurregen door
het gebroken raam met flarden
verduisteringspapier.
Grootvader trok haastig het deur
tje aan het haakje weer naar zich
toe en zuchtte. ..Weet je dat hier
vroeger zeemeerminnen woon
den?", begon hij. Ik voelde dat
grootmoeder hem aanstootte maar
hij vervolgdeer was toen geen
mens hier in de buurt Ook dit dorp
was er nog niet, dat moest, net als
de kerk, nog gebouwd worden. Het
land was toen enkel nog maar een
zandplaat, waarop iedere dag
als de zon scheen zeemeermin
nen en zeemeermannen lagen te
slapen, 's Nachts waren ze
meestal in het water, en vingen ze
vis om in leven te blijven." De
muren trilden en met een oorverdo
vende knal viel iets op ons huis.
Alle drie doken we nog dichter
tegen elkaar, terwijl kalkgruis van
de muur naar beneden stroomde.
We hoorden een muur instorten en
het versplinteren van de zoldering.
Naast het deurtje viel een stapel
pannen van het rek. Boven het
tumult uit begon plotseling ook
nog het kanon aan de overkant
Bang bij elkaar, luisterden we
naar het gieren en suizen, bij de
buren hoorde ik kinderen huilen.
„Het is nou riskant" merkte groot
vader op, terwijl hij verder wilde
vertellen. Buiten hoorden we opge
wonden stemmen, waardoor ik de
eerste woorden van opa miste. Het
.gevecht duurde in alle hevigheid
voort Opeens zweeg grootvader.
Plotseling leek het of heel het huis
instortte. Het hout boven onze hoof
den scheurde, een paar beschuit
bussen vielen op ons neer. Oma
klemde me steviger tegen zich aan,
grootvader zweeg, en voor mij
merkbaar, zakte hij dieper in de
hoek naast de spekton. Ineens was
het stil, de vliegtuigen klommen de
nacht in en langzaam stierf hun
eentonig gebrom weg. Oma hijgde,
haar handpalmen waren vreemd
koud en stil op mijn gezicht Ik
keek naar boven en ontdekte een
gat in de trap waardoor zo maar
maanlicht naar binnen viel.
„Oma", zei ik, de stilte verbrekend,
„het dak is kapot." Ik voelde haar
adem stijgen in mijn hals tot boven
mijn haren. Ze slikte even. „Koos.
wat doen we?", vroeg ze hees. Stil
te, Ik peuterde met een nagel tus
sen m'n tanden en hoorde nauwe
lijks de herhaling van haar vraag.
De lucht was vol sterren en de
maan was rond. Toen liet ze me los
en kroop zelf naar voren. De war
me gordel van haar veilige armen
om mijn lichaam werd koud als
staat In het maanlicht zag ik haar
opstaan, tastend naar het haakje.
Adriaan J. Rotte, Kampen.
Mag ik een tip insturen voor het
vieren van het kerstfeest in een
gezin met kleine kinderen'' Over
dag kun je gestoord worden door
visite, telefoon of de voordeurbel
Daar hebben wij wat op gevonden
al jaren vieren wij kerstfeest op
eerste kerstdag s morgens zeven
uur Het is dan nog donker en heer
lijk rustig. Voor de ouders is het wel
een beetje een opoffering zo vroeg
maar als de kinderen dan de Ka
mer inkomen, de kaarsjes branden
lelk jaar is het weer een verrassing
hoeveel kaarsjes branden er nu
De kinderen mogen voordrag n
zingen, blokfluit spelen en dan als
het kan samen naar de kerk Onze
kinderen zijn nu 22. 20 17 en 13 en
elk jaar vraag ik het weer komen
jullie als ik roep. of zullen we het
overslaan0 Tot nog toe wilden ze
het zelf zo blijven vieren en ze ko
men naar beneden al is het soms
genoeglijk in pyama Ik heb dan
wel m'n ..feestjurk" aan mijn man
z'n feestpak.
A. A. JanLcn-Spijkcr. Nijwrdal
Kerst vieren, betekent dat een paar
dagen de wereld buitensluiten,
krampachtig jezelf zo vredig moge
lijk houden0 Is het niet een soort
gezellig verjaardagsfeest geworden
waarbij we een beetje hef zijn voor
elkaar en de honger, het geweld en
de armoede bewust buiten onze
kring houden? Kunnen wij nog wel
toeschouwer blijven in een tijd
waarin ellende en geweld via radio
en tv op ons afkomt? Juist nu zou
den we er ons op moeten bezinnen
wat we kunnen doen. niet alleen
met kerst maar ook daarna Maar
we kunnen beginnen samen een
voudig en blij feest te vieren bijv
door open huis te houden waar
ieder welkom ts en waar je samen
kunt praten cn iets doen Zo Zou ik
kerstfeest willen vieren, zonder die
overdaad van woorden zonder al
